Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới phương pháp dạy trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

ố trẻ yếu về kỹ năng vẽ, nhiều bài vẽ chưa đạt yêu cầu, sự sáng tạo và thể hiện bố cục bức tranh còn yếu, chưa biết phối hợp các mảng mầu, khả năng nhận xét tranh của trẻ kém.
- Một số trẻ còn mải chơi, chưa hứng thú tập trung chú ý trong giờ học vẽ
- Nhiều phụ huynh chưa nhận thức được đầy đủ về tầm quan trọng của việc học.
Một số phụ huynh tuy cũng có quan tâm tới việc học vẽ của trẻ, song phương phápdạy trẻ vẽ chưa đúng phương pháp như : Cầm tay trẻ vẽ, vẽ sẵn cho trẻ tô mầu ... 
Từ thực trạng về việc học vẽ của trẻ, để có phương pháp dạy đúng và tạo hứng thú cho trẻ hoạt động tích cực trong giờ học vẽ đồng thời phát triển khả năng tư duy, trí tưởng tượng, sáng tạo cho trẻ, tôi đã áp dụng một số biện pháp sau :
3- Biện pháp thùc hiÖn:
3.1- Biện pháp 1 :Khảo sát kỹ năng “ VÏ theo ®Ò tµi”của trẻ:
Ngay từ đầu năm học, tôi tiến hành khảo sát phân loại kỹ năng vẽ của trẻ thể hiện qua số liệu sau:
Nội dung khảo sát
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
Số trẻ
Tỉ lệ%
Số trẻ
Tỉ lệ%
Số trẻ
Tỉ lệ%
Số trẻ
Tỉ lệ%
Khả năng tập trung chú ý
2
10
4
20
7
35
7
35
Kỹ năng vẽ
3
15
3
15
7
35
7
35
Khả năng phối màu
1
5
3
15
10
50
7
35
Bố cục tranh
3
15
4
20
7
35
6
30
Nhận xét sản phẩm
2
10
4
20
8
40
6
30
 - 70% trẻ không biết cách nhận xét sản phẩm
 - 30 % trẻ không tập trung chú ý trong giờ học
Qua khảo sát, tôi thấy kỹ năng vẽ của trẻ không đồng đều, nhiều trẻ kỹ năng còn yếu và trung bình. Vậy để nâng cao kỹ năng vẽ của trẻ, trong giờ học tôi luôn quan tâm đến các cháu vẽ trung bình, yếu nhiều hơn bằng gợi ý từng bước. Động viên kịp thời để tạo hứng thú cho trẻ.
 Để hình thành kỹ năng vẽ cho trẻ yếu, tôi lên kế hoạch rèn trẻ vào một buổi chiều, hoạt động đón trả trẻ, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời. Trong giờ học vẽ, tôi xếp những trẻ khá ngồi cạnh những trẻ yếu để trẻ yếu học tập trẻ khá.
Đối với trẻ khá: tôi gợi ý, khuyến khích để phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ để tạo ra nhiều bức tranh đẹp. 
3.2- Biện pháp 2: Thay đổi hình thức vào bài gây hứng thú cho trẻ:
Thu hút được sự chú ý của trẻ vừa dễ lại vừa khó vì trẻ rất hào hứng trước những điều mới lạ, nhưng dễ chán với những gì quen thuộc. Vì vậy, tôi luôn suy nghĩ thay đổi hình thức vào bài sao cho sinh động, hấp dẫn bằng cách dùng những câu nói nhẹ nhàng , nét mặt vui tươi, sử dụng các trò chơi, ®å dïng trùc quan... tạo tình huống bất ngờ để thu hút sự chú ý của trẻ vào giờ học. Qua đó, ngay từ đầu giáo viên đã lôi cuốn trẻ chú ý, không khí giờ học trở nên hào hứng, không gò bó mà vẫn đạt kết quả cao.
Ví dụ 1: Chñ ®Ò “ N­íc hiÖn t­îng tù nhªn” §Ò tµi: VÏ m­a
Tôi trang trí lớp học theo một không gian tù nhªn cã g¾n liÒn víi hiÖn t­îng tù nhiªn, có cá, cây, 
Hoa, l¸. Trẻ rất bất ngờ khi khi c« gi¸o t¹o ra sÊm, chíp Sau ®ã giîi ý cho trÎ tr¶ lêi khi cã sÊm, chíp th× xuÊt hiªn g×? M­a tõ ®©u, m­a nh­ thÕ nµo? H¹t m­a cã d¹ng h×nh g×? Con ph¶i vÏ nh­ thÕ nµo?...bè côc bøc tranh ra sao? Khi vÏ cÇm bót b»ng tay nµo? m­a vÏ b»ng but mµu g×? M©y t« mµu g×?...TiÕp theo t«i míi cho trÎ quan s¸t tranh, mÉu gîi ý nh»m gióp trÎ h×nh dung l¹i ®­îc c¸ch vÏ.
Kết thúc giờ học, tôi treo hết bài của trẻ lên để trẻ nhận xét s¶n phÈm cña m×nh cña b¹n. 
Ví dụ 2: Vẽ biển
 ChuÈn bÞ cho trÎ gËp thuyÒn, ca n«, tÇu thñyvµ chuÈn bÞ 3 bÕn c¶ng: 01 bÕn vÏ thuyÒn, 01 vÏ ca n«, 01 vÏ tµu thñy.
 Vào giờ học tôi cho trẻ đi lấy tầu, thuyền hôm trước và hỏi : “Hôm qua các con đã gấp được các phương tiện giao thông g×? Thuyền buồm, tàu thuỷ ... là những phương tiện gì? Nó hoạt động ở đâu? Vậy con thích chơi với đồ chơi các con đã tạo ra được không? Cô đã thiết kế được các bến cảng cho tàu thuỷ, thuyền buồm, ca nô và chúng mình cùng chơi trò chơi cho các phương tiện đó về đúng bến của mình nhé. ( chơi 2 lần )
Sau khi chơi xong tôi cho trẻ ngồi xung quanh mình và hỏi: Các con thường nhìn thấy thuyền, ca nô, tàu thuỷ ... hoạt động ở đâu? Vậy những ai đã được đi biển rồi ? Các con thấy biển như thế nào? Trẻ kể theo hiểu biết của trẻ. Và cho trẻ xem 3 bức tranh vẽ về biển được sắp xếp nội dung bố cục vào thời gian khác nhau để trẻ tự nhận xét các bức tranh vẽ về biển theo ý hiểu của mình. Bằng ngôn ngữ miêu tả, tôi hướng trẻ nhận xét về vẻ đẹp của các bức tranh qua nội dung, mầu sắc, bố cục xắp xếp: về cảnh biển lúc bình minh, buổi trưa và cảnh biển khi hoàng hôn buông xuống.
 Có thể nói hiệu quả ngôn ngữ miêu tả rất cao, giúp trẻ tái tạo, hình dung một cách sinh động về tranh vẽ của mình. Khi trẻ đã có kiến thức về biển, tôi sẽ hỏi trẻ thích vẽ biển vào thời điểm nào? Và có những gì ở biển, rồi gợi ý cho trẻ cách vẽ bãi cát, mầu xanh của mây trời, của làn nước, hình dạng của thuyền buồm, dãy núi, cánh chim hải âu bay lượn ... 
Kết quả: không những trẻ khá vẽ được biển mà 1 số trẻ yếu cũng tạo ra bức tranh có nội dung và mầu sắc thật sinh động.
 Ngoài ra tôi còn cho trẻ tăng cường tiếp xúc với thiên nhiên, xã hội, giúp trẻ có cảm xúc tốt. Trên cơ sở đó, trẻ bộc lộ trí tưởng tượng sáng tạo trong tranh vẽ bằng các đường nét đơn giản có tính khái quát cao, mầu sắc tươi sáng và quan trọng là trẻ sẽ gửi vào đó cảm xúc thật của mình về thế giới xung quanh.
 Ở giờ học : §Ò tµi “Vẽ những bông hoa”, tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách sáng tác mấy câu thơ giới thiệu về hoa:
“Mùa xuân đã đến
Với bày trẻ thơ
Muôn hoa đua nở
Cây cỏ tốt tươi
Chúng như vui cười
Đón chào các bạn”
 Tôi nói: “ Các con ơi, mùa xuân tươi đẹp đã về, muôn hoa đua nở, cây đâm chồi nảy lộc. Nào cô mời các con cùng đi ngắm hoa ở sân trường. “ Trẻ lớp tôi rất thích đựơc quan sát hoa trực tiếp dưới sân, trẻ được ngắm và miêu tả bằng lời nói về đặc điểm của các loại hoa. Điều đó đã gây ấn tượng mạnh, hình thành biểu tượng về hoa 1 cách chính xác. Kết quả bài của trẻ rất phong phú, đa dạng, có nhiều sáng tạo trong miêu tả các loại hoa.
Với cách thay đổi hình thức vào bài, qua các tiết học vẽ, tôi thấy trẻ rất tập trung chú ý, thể hiện sự phấn chấn, sảng khoái, hứng thú và bài có kết quả cao.
3.3-Biện pháp 3: Phát triển khả năng vẽ cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi
 Ngoài việc tạo hứng thú cho trẻ ở tiết học vẽ, tôi còn nghiên cứu tạo hứng thú cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, trong giờ đón trả trẻ, hoạt động ngoài trời. Ngoài vẽ, tôi còn động viên trẻ làm đồ dùng đồ chơi trong giờ hoạt động góc. Trẻ biết tự làm búp bê, trang trí khung ảnh , làm bưu thiếp bằng nhiều nguyên vật liệu khác nhau, vẽ trang trí mặt nạ, làm váy áo để trình diễn thời trang ...
 Được hoạt động, được chơi với sản phẩm của mình làm ra, trẻ rất thích thú tự hào, càng say mê với môn học vẽ và làm ra các sản phẩm đồ dùng đồ chơi cho lớp. Và từ những hoạt động này, khả năng thẩm mỹ, sự khéo léo của đôi tay trẻ đã được nâng lên rất nhiều.
 Ngoài ra, để phát huy hơn nữa khả năng vẽ của trẻ tôi đã tích hợp cho trẻ vẽ vào các môn học khác như: văn học, toán, MTXQ,... hoặc xen kẽ vào các hoạt động: vui chơi, ngoài trời, hoạt động chiều.
Ví dụ : - Tích hợp vào môn toán:
Cho trẻ vẽ tranh hoa, qủa hay đồ vật có chứa chữ số theo yêu cầu, hay tô màu xanh vào khoảng trống có số 1, màu đỏ vào khoảng trống có số 2, mầu vàng vào khoảng trốngsố 3. Sau khi tô màu xong sẽ có bức tranh phối màu nền sinh động, rõ nét về hoa quả, hay đồ vật
- Tích hợp vào môn văn học:
Kết thúc tiết học, cho trẻ vẽ hoặc tô mầu theo ý thích nhân vật trong truyện ...
4) Biện pháp 4: Đồ dùng đa dạng, phong phú
 Muốn trẻ vẽ được một bức tranh đẹp thì đồ dùng của cô như tranh mẫu gîi ý, vật mẫu, tranh gợi ý phải đẹp, chuẩn và mang tính thẩm mỹ, tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng. Trẻ bị thu hút bởi các mầu sắc rực rỡ, những hình thù ngộ nghĩnh sinh động, dưới mắt trẻ cái gì mới lạ cũng gợi cho trẻ sự tò mò. Vì lẽ đó, muốn lôi cuốn trẻ vào giờ học vẽ, ngoài các bức tranh bằng mầu nước, mầu sáp, tôi còn sưu tầm nhiều tranh nghệ thuật,... và làm thêm nhiều đồ dïng mẫu bằng các chất liệu khác nhau như : tranh đàn gà bằng đất nặn, tranh ngôi nhà của bé bằng nguyên liệu thiên nhiên ( như lá cây, các loại hạt ...)... Những đồ dùng mẫu đó đều đảm bảo về nội dung, mầu sắc, sự an toàn và sử dụng được lâu dài, để trẻ quan sát và nhận xét, giúp trẻ tích luỹ được nhiều cảm xúc, vốn hiểu biết để thể hiện trong tranh vẽ của mình. Từ đó phát huy được trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Đặc biệt qua các hoạt động vẽ đã phát hiện được một số trẻ có năng khiếu về tạo hình, về vẽ, giáo viên đã trao đổi với cha mẹ học sinh th­êng xuyªn cho c¸c ch¸u vÏ thªn ë nhµ ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng cña trÎ.
3.5) Biện pháp 5: Giáo viên biết cách đánh giá sản phẩm, dạy trẻ biết nhận xét tranh:
 Trẻ rất thận trọng sản phẩm của mình, vì vậy trẻ rất vui khi sản phẩm của mình được nhiều người thích thú, khen ngợi. Chính vì vậy, việc nhận xét sản phẩm của trẻ sao cho thật khách quan mà không làm mất hứng thú của trẻ là rất quan trọng. Muốn dạy trẻ biết cách nhận xét tranh, giáo viên phải có sự hiểu biết về các tác phẩm hội họa. Đặc biệt khi nhận xét về tranh vẽ của trẻ, cần dựa trên yêu cầu của tiết học và khả năng vẽ của từng trẻ. Trong khi nhận xét tranh, cần lưu ý khen động viên trẻ là chính, biết khơi gợi cảm xúc, ý tưởng của trẻ, không nên trách phạt hoặc phê bình đối với trẻ chưa thực hiệnđược yêu cầu của bài.
Ví dụ:Bài vẽ phương tiện giao thông của cháuVâ §Æng Anh chỉ vẽ đuợc một cái ô tô trên một đường thẳng ngang, không có các chi tiết phụ, nhiều bạn cười và chê bài chưa đẹp. Tôi nhẹ nhàng hỏi : “Anh ơi, con vẽ phương tiện gì đấy? Thế ô tô đang chở gì thế ? đường này vắng ô tô nhỉ, chỉ có một ô tô đang chạy à?” ...Thật bất ngờ và cháu Anh đã trả lời:” Đường này làm chưa xong nên chưa có cây cô ạ, ô tô này chở hàng lúc rất sớm nên đường vắng lắm...” Tôi nói với cả lớp: “ Các con ạ, bạn Anh đang vẽ ô tô chở hàng. Cô và các bạn rất bất ngờ vì sự tưởng tượng phong phú của bạn Anh. Nhưng tới đây khi con đường này làm xong sẽ được trồng rất nhiều hoa và cây xanh, nhà cửa ở hai bên đường sẽ được xây dựng ...Lúc đó bức tranh khác của bạn vẽ sẽ khác với bức tranh này, đúng không Anh? Bác lái xe này thật chăm chỉ vì sáng sớm mọi người còn đang ngủ mà đã dậy lái xe đi chở hàng rồi