Phương pháp giải bài toán este

uối
0,1x56 + 0,2x27 + Xx35,5 + Yx 96 = 46,9
→ 35,5X + 96Y = 35,9 (**)
Từ và (**) →X = 0,2 ; Y = 0,3 → Đáp án D
Phương pháp áp dụng Định luật bảo toàn khối lượng
I- Nội dung định luật bảo toàn khối lượng
Tổng khối lượng các chất tham gia phản ứng bằng tổng khối lượng sản phẩm.
Ví dụ : trong phản ứng A + B => C + D
Ta có : mA + mB = mC + mD
- Hệ quả 1 : Gọi mT là tổng khối lượng các chất trước phản ứng, mS là tổng khối lượng các chất sau phản ứng. Dù cho phản ứng xảy ra vừa đủ hay có chất dư, hiệu suất phản ứng nhỏ hơn 100% thì vẫn có mS= mT.
- Hệ quả 2 : Khi cation kim loại kết hợp với anion phi kim để tạo ra các hợp chất (như oxit, hiđroxit, muối) thì ta luôn có :
Khối lượng hợp chất = khối lượng kim loại + khối lượng anion.
- Hệ quả 3 : Khi cation kim loại thay đổi anion tạo ra hợp chất mới, sự chênh lệch khối lượng giữa hai hợp chất bằng sự chênh lệch về khối lượng giữa các cation.
- Hệ quả 4 : Tổng khối lượng của một nguyên tố trước phản ứng bằng tổng khối lượng của nguyên tố đó sau phản ứng.
- Hệ quả 5 : Trong phản ứng khử oxit kim loại bằng CO, H2, Al
+ Chất khử lấy oxi của oxit tạo ra CO2, H2O, Al2O3. Biết số mol CO, H2, Al tham gia phản ứng hoặc số mol CO2, H2O, Al2O3 tạo ra, ta tính được lượng oxi trong oxit (hay hỗn hợp oxit) và suy ra lượng kim loại (hay hỗn hợp kim loại).
+ Khi khử oxit kim, CO hoặc H2 lấy oxi ra khỏi oxit. Khi đó ta có : 
nO (trong oxit )= nCO2 = nCO = nH2O
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng tính khối lượng hỗn hợp oxit ban
đầu hoặc khối lượng kim loại thu được sau phản ứ.
II- Bài tập minh hoạ
Bài 1. Cho 24,4 gam hỗn hợp Na2CO3, K2CO3 tác dụng vừa đủ với dung dịch BaCl2. Sau phản ứng thu được 39,4 gam kết tủa. Lọc tách kết tủa, cô cạn dung dịch thu được m gam muối clorua. m có giá trị là: 
A. 2,66 B. 22,6 C. 26,6 D. 6,26
Hướng dẫn giải. Theo định luật bảo toàn khối lượng : 
nBaCl2 = nBaCO3= 0, 2 (mol) 
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng : mhh + mBaCl2 = mkết tủa + mmuối 
=> mmuối = 24,4 + 0,2.208 - 39,4 = 26,6 gam=> Đáp án C
Chuyªn ®Ò dung dÞch. bài toán muối ngậm nước
I. C¸c kiÕn thøc c¬ b¶n
- Kh¸i niÖm nång ®é dung dÞch.
- Hai lo¹i nång ®é dung dÞch:
+ Nång ®é %.
+ Nång ®é mol/l
- C«ng thøc tÝnh nång ®é dung dÞch:
+ C«ng thøc tÝnh nång ®é %
C% = . 100%
+ C«ng thøc tÝnh nång ®é mol/l
cM = 
- C«ng thøc tÝnh ®é tan:
- C«ng thøc liªn hÖ gi÷a nång ®é % vµ ®é tan
C% = .100%
- C«ng thøc liªn hÖ gi÷a C% vµ CM
- C«ng thøc pha trén 
- C«ng thøc ®­êng chÐo:
II. Bµi tËp 
II.1. D¹ng to¸n ®é tan.
1. D¹ng 1: Bµi to¸n liªn quan gi÷a ®é tan cña 1 chÊt vµ nång ®é % dung dÞch b·o hßa cña chÊt ®ã:
* Bµi to¸n 1. 
ë 25oC ®é tan cña ®­êng lµ 204g, NaCl lµ 36g. TÝnh nång ®é % b·o hoµ cña c¸c dung dÞch nµy.
Gi¶i:
- §é tan cña ®­êng ë 25oC lµ 204g cã nghÜa lµ 100g n­íc hoµ tan ®­îc 204g ®­êng -> mdd = 304g
=> Nång dé % cña dung dÞch 
 C% = . 100% = 67,1%
¸p dông c«ng thøc liªn hÖ gi÷a C% vµ ®é tan ta cã:
 C% = .100% = = 26,5%
2. D¹ng 2. Bµi to¸n tÝnh l­îng chÊt tan trong tinh thÓ ngËm n­íc. TÝnh % khèi l­îng n­íc kÕt tinh trong tinh thÓ ngËm n­íc.
a/ C¸ch lµm:
TÝnh khèi l­îng mol cña tinh thÓ ngËm n­íc, tÝnh khèi l­îng chÊt tan (n­íc) cã trong 1 mol tinh thÓ ngËm n­íc 
Dùa vµo quy t¾c tam suÊt t×m khèi l­îng chÊt tan (n­íc) trong m gam tinh thÓ ngËm n­íc nµy.
b/ VÝ dô :
* Bµi to¸n 2. 
TÝnh khèi l­îng CuSO4 cã trong 1 kg CuSO4. 5H2O .
TÝnh % khèi l­îng n­íc kÕt tinh trong xo®a Na2CO3.10H2O
(Häc sinh tù gi¶i)
3. D¹ng 3. Bµi to¸n tÝnh l­îng tinh thÓ ngËm n­íc cÇn cho thªm vµo dung dÞch cho s½n 
a/ C¸ch lµm:
Dïng ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng ®Ó tÝnh 
mdd (t¹o thµnh) = m tinh thÓ + m dd ( ban ®Çu)
m ct (míi) = mct ( trong tinh thÓ) + m ct (trong dung dÞch ban ®Çu)
( Cã thÓ sö dông c«ng thøc ®­êng chÐo ®Ó tÝnh. Víi ®iÒu kiÖn coi tinh thÓ ngËm n­íc nh­ mét dung dÞch vµ ta lu«n tÝnh ®­îc nång ®é % cña dung dÞch nµy)
b/ VÝ dô:
* Bµi to¸n 3. TÝnh l­îng tinh thÓ CuSO4.5H2O cÇn dïng ®Ó ®iÒu chÕ 500ml CuSO4 8% ( d= 1,1g/ml )
Gi¶i:
mdd CuSO4 8% lµ: 500 . 1,1 = 550 (gam)
khèi l­îng CuSO4 cã trong l­îng dung dÞch trªn lµ: 
Khi hßa tan tinh thÓ 
CuSO4.5H2O 	CuSO4 + H2O
 250 gam 160 gam
 x gam 44 gam 
Khèi l­îng tinh thÓ CuSO4.5H2O cÇn lÊy lµ:
* Bµi to¸n 4. 
KÕt tinh 500 ml dung dÞch Fe(NO3)3 0,1 M th× thu ®­îc bao nhiªu gam tinh thÓ Fe(NO3)3.6H2O
Gi¶i:
Khi kÕt tinh dung dÞch Fe(NO3)3 + 6H2O Fe(NO3)3.6H2O
Sè mol Fe(NO3)3.6H2O b»ng sè mol Fe(NO3)3 b»ng 
Khèi l­¬ng tinh thÎ Fe(NO3)3.6H2O thu ®­îc lµ: 0,05 . 350 = 17,5 (g)
* Bµi to¸n 4. 
§Ó ®iÒu chÕ 560 gam dung dÞch CuSO4 16% cÇn ph¶i lÊy bao nhiªu gam dung dÞch CuSO4 8% vµ bao nhiªu gam tinh thÓ CuSO4.5H2O 
Gi¶i:
§Æt khèi l­îng dd CuSO4 8% cÇn lÊy lµ x gam , vµ khèi l­îng CuSO4.5H2O lµ y gam
Khèi l­îng CuSO4 cã trong dung dÞch CuSO48% lµ: 
Trong 1 mol (250g) CuSO4.5H2O cã 160g CuSO4 . VËy trong y gam CuSO4.5H2O cã 
Trong 560 gam dd CuSO4 16% cã khèi l­îng CuSO4lµ:
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng ta cã:
Gi¶i hÖ ta cã : x = 480 (gam); y = 80(gam)
4. Lo¹i 4. Bµi to¸n tÝnh l­îng chÊt tan ( tinh thÓ ngËm n­íc) t¸ch ra hay cÇn cho thªm vµo dung dÞch khi thay ®æi nhiÖt ®é dung dÞch b·o hßa cho tr­íc.
a/ C¸ch gi¶i 
- TÝnh khèi l­îng chÊt tan, khèi l­îng dung m«i (n­íc) cã trong dung dÞch b·o hßa ë nhÖt ®« t1 
- §Æt a lµ khèi l­îng chÊt tan A cÇn thªm vµo( t¸ch ra) khæi dung dÞch ban ®Çu khi nhiÖt ®é thay ®æi tõ t1 ®Õn t2 ( t1# t2)
( nÕu lµ tinh thÓ ngËm n­íc cÇn ®Æt a lµ sè mol tinh thÓ cÇn thªm vµo hay t¸ch ra)
- TÝnh khèi l­îng chÊt tan, khèi l­îng dung m«i (n­íc) cã trong dung dÞch b·o hßa ë nhiÖt ®é t2 
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh ®é tan ( c«ng thøc tÝnh nång ®é %) cña dung dÞch b·o hßa ®Ó t×m a 
b/ vÝ dô
Bµi to¸n 5.
 ë 12 oC cã 1335 gam dung dÞch CuSO4 b·o hßa. §un nèng dung dÞch ®Õn 90 oC . Hái ph¶i thªm bao nhiªu gam CuSO4 ®Ó ®­îc dung dÞch b·o hßa ë nhiÖt ®é nµy?
BiÕt ë 12oC ®é tan cña CuSO4 lµ 33,5 vµ ë 90oC 80
Gi¶i
§é tan cña CuSO4 ë 12 oC lµ 33,5cã nghÜa ë nhiÖt ®é nµy 100g n­íc hßa tan ®­îc 33,5 g CuSO4 ®Ó t¹o thµnh 133,5 g dung dÞch CuSO4 b·o hßa
VËy trong 1335g dung dÞch CuSO4 b·o hßa cã 1000g n­íc vµ 335 g CuSO4 
§¹t khèi l­îng CuSO4 cÇn thªm vµo lµ a gam.
Khèi l­îng chÊt tan vµ khèi l­îng dung m«i trong dung dÞch b·o hßa CuSO4 ë 90 oC lµ:
mCuSO4 = 335 + a (g); Khèi l­îng dung m«i lµ 1000 (g)
Êp dông c«ng thøc tÝnh ®é tan ta cã:
VËy l­îng CuSO4 cÇn thªm vµo lµ465 gam
Bµi to¸n 6. 
ë 85oC cã 1877 gam dung dÞch b·o hßa CuSO4 . Lµm l¹nh dung dÞch ®Õn 25 oC hái cã bao nhiªu gam CuSO4.5H2O t¸c ra khái dung dÞch 
BiÕt ®é tan cña CuSO485oC lµ 87,7 vµ ë 25oC lµ 40.
Gi¶i:
§é tan cña CuSO4 ë 85 oC lµ 87,7 cã nghÜa ë nhiÖt ®é nµy 100g n­íc hßa tan ®­îc 87,7 g CuSO4 ®Ó t¹o thµnh 187,7 g dung dÞch CuSO4 b·o hßa
VËy trong 1877g dung dÞch CuSO4 b·o hßa cã 1000g n­íc vµ 877 g CuSO4 
§¹t n lµ sè mol CuSO4.5H2O t¸ch ra khái dung dÞch khi h¹ nhiÖt ®é tõ 85oC ®Õn 25oC 
L­îng chÊt tan vµ dung m«i cßn trong dung dÞch ë nhÖt ®é ë 25oC lµ:
¸p dông c«ng thøc tÝnh ®é tan cña CuSO4 ë 25oC lµ
VËy khèi l­îng CuSO4.5H2O t¸ch ra khái dung dÞch lµ: 3,847.250 = 961,75 (g)
II.2 To¸n nång ®é dung dÞch 
1. D¹ng 1. TÝnh C% , CM ...
* Bµi to¸n 1.
TÝnh khèi l­îng muèi ¨n vµ khèi l­îng n­íc cÇn lÊy ®Ó pha chÕ thµnh 150 gam dung dÞch NaCl 5% 
* Bµi to¸n 2. 
Hßa tan 6,72 lÝt khÝ HCl ë ®ktc vµo 80,05 gam H2O ta ®­îc dung dÞch axit HCl. Gi¶ sö sù hßa tan kh«ng lµm thay ®æi thÓ tÝch dung dÞch 
TÝnh C%, CM cña dung dÞch thu ®­îc . TÝnh D cña dung dÞch ?
2. D¹ng 2. bµi to¸n pha l·ng hoÆc c« ®Æc
( sö dông c«ng thøc pha trén)
* Bµi to¸n 3.
Cã 60 gam dung dÞch NaOH 20%. TÝnh C% cña dung dÞch thu ®­îc khi 
a/ Pha thªm 40 gam n­íc
b/ C« ®Æc dung dÞch cho ®Õn khi cßn 50 gam
* Bµi to¸n 4.
CÇn thªm bao nhiªu lÝt n­íc vµo 400 ml dung dÞch H2SO4 15% ®Ó ®­îc dung dÞch H2SO4 1,5M. BiÕt D H2SO4 = 1,6 gam/ml
Gi¶i:
Khèi l­îng dung dÞch H2SO4 = 1,6 . 400 = 640 (gam)
Khèi l­îng H2SO4 cã trong dung dÞch lµ:
Gäi x (lÝt) lµ thÓ tÝch H2O cÇn thªm vµo dung dÞch 
VËy thÓ tÝch dung dÞch míi lµ: x + 0,4 
Tõ c«ng thøc 
VËy l­îng n­íc cÇn thªm vµo lµ 0,253 lÝt
3. D¹ng 3. Hßa tan 1 chÊt vµo n­íc hay mét dung dÞch cho s½n 
Gåm 3 b­íc:( Cã hoÆc kh«ng s¶y ra ph¶n øng)
B­íc 1. X¸c ®Þnh dung dÞch sau cïng cã chøa nh÷ng chÊt nµo?( cã bao nhiªu chÊt tan trong dung dÞch cã bÊy nhiªu nång ®é) 
B­íc 2. S¸c ®Þnh l­îng chÊt tan cã trong dung dÞch sau cïng ( S¶n phÈm ph¶n øng, chÊt d­)
B­íc 3. X¸c ®Þnh khèi l­îng, thÓ tÝch dung dÞch míi
* ThÓ tÝch dung dÞch míi:
- Khi hßa tan chÊt r¾n, khÝ vµo chÊt láng coi thÓ tÝch dung dÞch míi b»ng thÓ tÝch chÊt láng(cò)
- Khi pha chÊt láng vµo chÊt láng (coi sù pha trén kh«ng lµm thay ®æi thÓ tÝch dung dÞch ) th× thÓ tÝch dung dÞch míi b»ng tæng thÓ tÝch c¸c chÊt láng ban ®Çu 
- NÕu bµi to¸n cho D dung dÞch míi th× thÓ tÝch dung dÞch míi ®­îc tÝnh: 
* Khèi l­îng dung dÞch míi 
Khèi l­îng dung dÞch míi = Tæng khèi l­îng c¸c chÊt tr­íc ph¶n øng – khèi l­îng c¸c chÊt kÕt tña vµ bay h¬i ( nÕu cã)
3.1. Hßa tan mét chÊt vµo H2O (1dung dÞch kh¸c) kh«ng s¶y ra ph¶n øng.
* Hßa tan mét chÊt vµo n­íc: tÝnh C%, CM vµ c¸c ®¹i l­îng kh¸c th«ng th­êng dùa vµo c«ng thøc tÝnh C%, CM 
* Hßa tan mét chÊt ( 1dung dÞch) vµ 1 dung dÞch míi kh«ng s¶y ra ph¶n øng: ( th­êng lµ dung dÞch cïng lo¹i chÊt)
Cã hai c¸ch:
+ sö dông ph­¬ng ph¸p ®¹i sè:
mct míi = 
+ Sö dông c«ng thøc ®­êng chÐo.
*Bµi to¸n 5: 
Hßa tan 5,6 lÝt khÝ HCl ®ktc vµo 0,1 lÝt H2O ®Ó t¹o ra dung dÞch HCl. 
TÝnh nång ®é mol/l vµ nång ®ä C% cña dung dÞch thu ®­îc 
( häc sinh tù gi¶i) 
* Bµi to¸n 6. 
CÇn pha chÕ theo tØ lÖ nµo vÒ khèi l­îng gi÷a hai dung dÞch KNO3 cã nång ®é % t­¬ng øng lµ 45% vµ 15% ®Ó ®­îc mét dung dÞch KNO3 20% 
Gi¶i:
C¸ch 1.
§Æt khèi l­îng dung dÞch KNO3 45% vµ 15% cÇn lÊy lÇn l­ît lµ m1 vµ m2 gam cÇn pha trén víi nhau ®Ó d­îc dung dÞch KNO3 20% 
Theo bµi ra ta cã:
VËy cÇn lÊy mét phÇn khèi l­îng dung dÞch KNO3 trén víi 5 phÇn khèi l­îng dung dÞch KNO3 ®Ó thu ®­îc dung dÞch KNO3 nång ®é 20% 
C¸ch 2: ( sö dông ph­¬ng ph¸p ®­êng chÐo)
* Bµi to¸n 7.
TÝnh khèi