Ôn thi Đại học, Cao đẳng môn Toán - Nguyên hàm và tích phân - Trần Phương
Nhận dạng: Hàm số dưới dấu tích phân thường là tích 2 loại hàm số khác nhau
Ý nghĩa: Đưa 1 tích phân phức tạp về tích phân đơn giản hơn (trong nhiều
trường hợp việc sử dụng tích phân từng phần sẽ khử bớt hàm số dưới dấu tích
phân và cuối cùng chỉ còn lại 1 loại hàm số dưới dấu tích phân)
Chú ý: Cần phải chọn u, dv sao cho du đơn giản và dễ tính được v đồng thời
tích phân ∫ vdu đơn giản hơn tích phân ∫udv
h phân từng phần 213 • ( ) 1 21 2 1 2 2 2 2 00 0 1 1 1 1 1ln d ln ln 2 1 2 1 1 x x x x x x d x x x + + + = = − − − − − ∫ ∫ ∫ 1 2 2 0 1+ xB = x ln dx 1 x ( ) 1 2 1 2 2 2 2 0 0 1 2 1 22 2 0 0 1 2 0 1 1 x dx 1 xln 3 x ln 3 dx 8 1 x 8 1 x1 x 1 1 1 1 2ln 3 1 dx ln 3 1 dx 8 1 x 8 1 x1 x 1 1 ln 3 3 5ln 3 x 2 ln 1 x 2 ln 8 1 x 8 2 6 − = − ⋅ ⋅ = − + + − = − − = − + − + + + = − − − + = + − + ∫ ∫ ∫ ∫ • ( ) ( ) ( )112 20 0 ln 1 ln 1x x x xd x x = + + − + + ∫ ∫ 1 2 3 0 B = ln x + 1 + x dx ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1 1 2 2 2 0 0 1 2 1 2 02 0 x dx x dxln 1 2 x 1 ln 1 2 1 x x 1 x 1 x 1 d 1 xln 1 2 ln 1 2 1 x ln 1 2 2 1 2 1 x = + − + = + − + + + + + = + − = + − + = + + − + ∫ ∫ ∫ • ( ) ( ) ( )1 1 2 2 0 0 ln 1 1x x d x= + + +∫ ∫ 2 4 2 x ln x + 1 + xB = dx 1 + x ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 11 2 2 2 2 0 0 1 2 2 2 0 1 0 1 x ln x 1 x 1 x d ln x 1 x dxx2 ln 1 2 1 x 1 1 x x 1 x 2 ln 1 2 dx 2 ln 1 2 1 = + + + − + + + = + − + + + + + = + − = + − ∫ ∫ ∫ • ( )1 0 ∫ 2 5 2 x ln x + 1 + xB = dx x + 1 + x . Đặt ( ) ( ) 2 2 2 u ln x 1 x x dxdv x 1 x x dx x 1 x = + + = = + − + + ( )2 2 2 x dxdu 1 dx x 1 x 1 x 1 x ⇒ = + + + = + + Chương II: Nguyên hàm và tích phân − Trần Phương 214 ( ) ( ) ( )1 2 3 22 2 2 2 31 1v 1 x d 1 x x dx 1 x x 2 3 = + + − = + − ∫ ∫ ( ) ( ) ( )1 13 2 3 22 3 2 2 35 20 0 1 1 dxB 1 x x ln x 1 x 1 x x 3 3 1 x = + − + + − + − + ∫ ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1 1 3 2 2 0 0 1 1 2 2 20 0 2 2 1 ln 1 2 1 dx 1 x dx 3 3 31 x 1 x 2 2 1 ln 1 2 1 1 1 x 1 arctg x d 1 x 3 3 6 1 x − + = − + + + − + + − = − + + + ∫ ∫ ∫ ( ) ( ) ( ) ( ) ( )1 1 2 1 22 2 2 0 2 2 1 ln 1 2 1 1 x 1 x d 1 x 3 12 6 − − + pi = − + + − + + ∫ ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1 3 2 1 22 2 0 2 2 1 ln 1 2 1 2 1 x 2 1 x 3 12 6 3 2 2 1 ln 1 2 2 2 3 12 9 − + pi = − + + − + − + pi − = − + • ( ) ( ) ( )1 2 2 0 1 ln 1 2 x x d x= + +∫ ∫ 1 2 6 0 B = x ln x + 1 + x dx ( ) ( ) ( ) ( ) 1 12 2 2 2 0 0 1 1 2 2 2 2 2 0 0 x ln x 1 x 1 x d ln x 1 x 2 2 1 1 x dx 1 1 x dxln 1 2 x 1 ln 1 2 2 2 2 21 x x 1 x 1 x + + = − + + = + − + = + − + + + + ∫ ∫ ∫ x 0 1 t 0 pi/4 Xét 1 2 2 0 1 x dxI x = + ∫ .Đặt x )tg t ; t 0, 2pi= ∈ ⇒ dx 2dt cos t ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 4 4 41 22 2 2 2 3 42 2 0 0 0 0 24 2 2 2 22 2 2 22 2 0 0 0 tg tx dx dt sin t sin tI dt d sin t cos t cos t cos t1 x 1 tg t sin t d sin t u du 1 1 u 1 u du 4 1 u 1 u1 sin t 1 u pi pi pi pi ⇒ = = ⋅ = = + + + − − = = = + − − − ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ Bài 8. Phương pháp tích phân từng phần 215 ( ) ( ) ( ) 2 2 2 22 2 2 2 0 0 2 2 0 1 1 1 1 1 1 2du du 4 1 u 1 u 4 1 u1 u 1 u 1 1 1 1 u 22 ln ln 1 2 4 1 u 1 u 1 u 2 = − = + − − + − − + + = − − = − + − + − ∫ ∫ ⇒ ( ) ( ) ( ) ( )6 1 1 1 1 2 2B ln 1 2 I ln 1 2 ln 1 2 ln 1 22 2 2 2 2 4 = + − = + − − + = − + + • ( ) ( ) 0 002 2 2 8 8 8 1 1 1ln 1 d ln 1 ln 1 2 2 2 x x x x x d x − − − − − = − = − − −∫ ∫ ∫ 0 7 8 B = x ln 1 xdx ( ) ( ) 0 0 2 2 8 8 0 02 8 8 0 2 8 1 1 dx 1 x dx32ln 3 x 32ln 3 2 4 1 x2 1 x 1 x 1 1 1 x 1 132ln 3 dx 32ln 3 1 x dx 4 1 x 4 1 x 1 1 l 6332ln 3 ln 1 x x x 32ln 3 6 ln 3 6 ln 3 4 2 2 2 − − − − − − = − − ⋅ ⋅ = − + − − − − − = − + = − + − + − − = − + − − − − = − + + = − ∫ ∫ ∫ ∫ x −3 0 t 2 1 • ( ) − − − − ∫ 0 8 3 ln 1 xB = dx 1 x 1 x . Đặt 1t x= − ⇒ dx −2tdt Khi đó ta có: ( ) ( )1 2 28 3 2 2 1 1 ln t dt 1B 2t dt 2 ln t 2 ln t d tt t − = − = =∫ ∫ ∫ ( ) 2 22 2 2 1 11 1 2 ln t 1 dt 22 d ln t ln 2 2 ln 2 1 ln 2 t t tt − − = − = − + = − − = −∫ ∫ • ( ) ( ) ( ) 3 32 2 22 1 1 1 ln d 1 1 1ln 2 2 11 x x x d xx + − = = + + ∫ ∫ ∫ 3 9 22 1 x ln x dxB = x + 1 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 3 3 3 22 2 1 11 3 32 2 22 1 1 3 2 1 ln x 1 1 ln 3 1 dxd ln x 2 20 2x 12 x 1 x x 1 ln 3 1 x 1 x ln 3 1 1 xdx dx 20 2 20 2 x x 1x x 1 ln 3 1 1 9ln 3ln x x 1 2 20 2 2 20 − − = + = + ++ + − + − − = + = + − + + − = + − + = − ∫ ∫ ∫ ∫ Chương II: Nguyên hàm và tích phân − Trần Phương 216 3. Dạng 3: Tích phân từng phần luân hồi • ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( )3 3 31 1 1sin ln sin ln sin ln3 3 3= = −∫ ∫ ∫21C = x sin ln x dx x d x x x x d x ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 2 3 3 1 1 1 dx 1 1 x sin lnx x cos lnx x sin lnx x cos lnx dx 3 3 x 3 3 1 1 1 1 1 x sin lnx cos lnx d x x sin lnx x cos lnx x d cos lnx 3 9 3 9 9 1 1 1 1 1 1 x sin lnx x cos lnx x sin ln x dx x sin lnx x cos lnx C 3 9 9 3 9 9 = − = − = − = − + = − − = − − ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ( ) ( ) ( ) ( )3 3 3 31 110 1 1 1C x sin ln x x cos ln x C 3x sin ln x x cos ln x c9 3 9 10 ⇒ = − ⇒ = − + • ( ) 2 2 2 2 00 0 1 1 1 11 cos 2 dx cos 2 dx 2 4 2 4 2 x x xe ee x e x J−= − = − = −∫ ∫ ∫ pi 2x 2 2 0 C = e sin x dx pipi pi pi 2 0 2xJ e cos x dx pi = ∫ ( ) ( )2x 2x 2x 00 0 1 1 1 e d sin 2x e sin 2x sin 2x d e 2 2 2 pipi pi = = −∫ ∫ ( ) ( )2x 2x 2x 2x 00 0 0 2 2 2 2 2x 0 1 1 1 e sin 2x dx e d cos 2x e cos 2x cos 2x d e 2 2 2 e 1 e 1 e 1 e 1 e cos 2x dx J 2J J 2 2 2 4 pipi pi pi pipi pi pi pi = − = = − − − − − = − = − ⇒ = ⇒ = ∫ ∫ ∫ ∫ ⇒ 2 2 2 2 2 e 1 1 e 1 e 1 e 1C J 4 2 4 8 8 pi pi pi pi − − − − = − = − = • ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )1 1 1 cos ln cos ln 1 sin ln dx e e e x x xd x e x= − = − + +∫ ∫ ∫ pie 3 1 C = cos ln x dx pi pi pi pi ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) e e e 1 1 1 e 3 3 3 1 e 1 sin ln x dx e 1 x sin ln x xd sin ln x 1 e 1 cos ln x dx e 1 C 2C e 1 C e 1 2 pi pi pi pi pi pi pi pi pi pi = − + + = − + + − − = − + − = − + − ⇒ = − + ⇒ = + ∫ ∫ ∫ • ( ) ( )[ ] ( ) 11 1 1 1 1 1 11 cos 2ln dx cos 2ln 2 2 2 2 2 ee e e x x x dx I−= + = − = −∫ ∫ ∫ pie 2 4 1 C = cos ln x dx pipi pi pi Bài 8. Phương pháp tích phân từng phần 217 Xét ( ) 1 2 e I cos ln x dx pi = ∫ ( ) ( )( ) ( ) e e e 1 1 1 2sin 2lnx xcos 2lnx xd cos 2lnx e 1 x dx x pi pi pi pi = − = − +∫ ∫ ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) e e e 1 1 1 e e 1 1 e 1 2 sin 2 ln x dx e 1 2x sin 2 ln x 2 xd sin 2 ln x 2cos 2 ln x e 1 2 x dx e 1 4 cos 2 ln x dx e 1 4I x pi pi pi pi pi pi pi pi pi pi = − + = − + − = − − = − − = − − ∫ ∫ ∫ ∫ ⇒ ( )4e 1 e 1 65I e 1 I C e 1 I e 1 e 15 5 5 pi pi pi pi pi pi− − = − ⇒ = ⇒ = − + = − + = − • ( ) ( )1 sin 1 sin 1 sin1 cos1 cos 1 cosx x xx x xd e e e d xx x+ + += = − ++ +∫ ∫ ∫x5 1 + sin xC = e dx1 + cos x ( ) ( ) ( ) ( ) x x x x x 2 2 x x x 2 1 sin x 1 cos x sin x 1 sin x e dx e sin x dx e e dx e 1 cos x 1 cos x 1 cos x1 cos x 1 cos x 1 sin x e dx e sin x dx e I J ; I ; J 1 cos x 1 cos x 1 cos x + + + + = − = − − + + ++ + + = − − = = + + + ∫ ∫ ∫ ∫ ∫1 Xét ( )21 xe sin x dxJ cos x = + ∫ . Đặt ( ) ( ) ( ) xx 2 2 du e dxu e d 1 cos x 1sin x dxdv v 1 cos x1 cos x 1 cos x == ⇒ − + = = = ++ + ∫ ⇒ x x x e e dx eJ I 1 cos x 1 cos x 1 cos x = − = − + + +∫ (2). Thay (2) vào (1) ta có: ⇒ x x x x 5 1 sin x e 1 sin x eC e I I c e c 1 cos x 1 cos x 1 cos x 1 cos x + + = − − − + = − + + + + + • ∫ pi 2 6 x 0 sin xC = dx e ( ) 0 0 0 1 1 11 2 2 2 2 2 pi pi pi − − − = − = −∫ ∫ ∫ x x x e cos x dx e dx e cos x dx 0 0 0 1 1 1 1 12 2 2 2 2 2 2 2 pi pi pi − −pi −pi − − − − − = − = − = −∫ ∫ x x xe e e e cos x dx e cos x dx J 0 2xJ e cos x dx pi − = ∫ ( ) ( ) x x x 00 0 1 e sin 2x 1 e d sin 2x sin 2x d e 2 2 2 pipi pi − − − = = −∫ ∫ ( ) ( ) 00 0 0 1 1 2 12 2 2 2 4 4 4 x x x xe cos xe sin x dx e d cos x cos x d e pipi pi pi − − − − − = = = − +∫ ∫ ∫ Chương II: Nguyên hàm và tích phân − Trần Phương 218 0 1 1 1 1 5 1 12 4 4 4 4 4 4 5 xe e e ee cos x dx J J J pi −pi −pi −pi −pi − − − − − = − = − ⇒ = ⇒ =∫ ⇒ ( )6 1 1 1 1 2 12 2 2 10 5 e e eC J e −pi −pi −pi −pi− − − = − = − = − • ( ); 0a− >∫ a 2 2 7 0 C = a x dx ( ) ( )2 2 2 22 2 2 207 2 2 2 2 0 0 0 2 2 2 2 2 2 2 72 2 00 0 0 2 a a aa aa a a x dx a a xC x a x x d a x dx a x a x dx x a a a x dx a arcsin a x dx C aa x − − = − − − = = − − pi = − − = − − = − − ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ⇒ 2 2 7 72 2 4 a aC Cpi pi= ⇒ = • ( ); 0a >∫ a 2 2 8 0 C = a + x dx ( ) ( ) 2 2 2 2 2 2 08 2 2 0 0 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 0 0 0 2 2 2 a aa a a a xC x a x xd a x a dx a x a x a dx a dx a a x dx a a x a x = + − + = − + + − = − = − + + + + ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ( ) ( ) ( ) 2 2 2 2 2 2 2 2 80 0 2 2 2 8 8 2 2 1 2 2 1 22 2 1 2 2 aa a a ln x a x a x dx a a ln C lnC a a ln C a = + + + − + = + + − + + ⇒ = + + ⇒ = ∫ • ( ); 0a >∫ a 2 2 2 9 0 C = x a + x dx . Đặt ( )32 22 2 2 du dxu x 1v a xdv x a x dx 3 = = ⇒ = + = + ( ) ( ) a a3 3 2 2 2 22 2 9 0 0 a a2 2 4 2 2 2 2 2 4 8 9 0 0 x 1C a x a x dx 3 3 2 2 a 1 2 2 a 1 a a x dx x a x dx a C C 3 3 3 3 3 3 = + − + = − + − + = − − ∫ ∫ ∫ Bài 8. Phương pháp tích phân từng phần 219 ( ) ( ) ( )24 13 9 4 2 2 a 2 ln 1 2 3 2 ln 1 2 3 2 ln 1 2C a C 3 3 3 2 6 8 + + − + − + ⇒ = − ⋅ = ⇒ = • ( ); 0a− >∫ a 2 2 2 10 0 C = x a x dx . Đặt ( )32 22 2 2 du dxu x 1v a xdv x a x dx 3 = = ⇒ − = − = − ( ) ( ) a a a a3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 22 2 10 0 0 0 0 2 2 4 4 7 10 10 7 10 x 1 1C a x a x dx a a x dx x a x dx 3 3 3 a 1 2 a a aC C C C C 3 3 3 3 12 8 − = − + − = − + − pi pi = + ⇒ = = ⇒ = ∫ ∫ ∫ • ( )222 2 2 22 2 aa a a x x a x d x a− = − − −∫ ∫ 2a 2 2 11 a 2 C = x a dx ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2a 2a 2 2 2 2 2 2 2
File đính kèm:
- Tich_Phan tungphan.pdf