Những bài tập tự luận hay và khó môn Sinh học Lớp 12

và một trao đổi chéo kép.
-Tần số trao đổi chéo kép (lí thuyết) là: 0,2 x 0,1 = 0,02.
-Tần số HVG giữa A và a là: 0,2 - 0,02 = 0,18,
-Tần số HVG giữa D và d là: 0,1 - 0,02 = 0,08
-Tần số HVG giữa B và b là: 0,02.
Phép lai phân tích F1 : x 
GF1 : ABD = abd = 0,36	 abd = 1
 AbD = aBd = 0,01
 Abd = aBD = 0,09
 ABd = abD = 0,04
-TLKH: Fa: A-B-D- = aabbdd = 0,36
	 A-bbD- = aaB-dd = 0,01
 A-bbdd = aaB-D- = 0,09
 A-B-dd = aabbD- = 0,04
-F1 x F1, Số loại kiểu gen tối đa ở F2: 36 (HS có thể làm theo các cách khác nhau) 
b. -Nếu gen một có 3 alen, gen 2 và gen 3 đều có 2 alen. Cả 3 gen cùng nằm trên 1 NST thường, tính số loại kiểu gen tối đa liên quan đến 3 gen này.
-Số loại giao tử tối đa: 3.2.2 = 12.
-Sự tổ hợp tự do của các loại giao tử này tạo ra số loại kiểu gen là: 
n(n+1)/2 (n là số loại giao tử).
= 12 x13/2 = 78.
10
1,5 điểm
-Bình thường, tỉ lệ đực: cái = 1 : 1
-Trong phép lai trên có đực : cái = 81/ (81+81) = 1:2, => có 1/2 số con đực bị chết.
Ở giới cái: có sự phân li hình dạng cánh => gen quy định nằm trên NST X không có alen trên Y.
-Có alen gây chết.
-F1 có số tổ hợp là 4 (kể cả tổ hợp gây chết) = 2 loại giao tử ở đực x 2 loại giao tử cái => Cái P dị hợp, cánh chẻ, vậy cánh chẻ là tính trạng trội.
-Quy ước: XA : Cánh chẻ, Xa : cánh bình thường.
-Sơ đồ lai: P: ♀ XAXa x ♂ XaY
 GP: XA, Xa Xa , Y
 F1: TLKG: XAXa : XaXa : XaY : XAY (chết)
 TLKH: 1 cái cánh chẻ : 1 cái cánh bình thường : 1 đực cánh bình thường.
11
2,5 điểm
a.- Quy ước: A: có khả năng cuộn lưỡi, a: không có khả năng cuộn lưỡi.
-Cặp vợ chồng bình thường, sinh đứa thứ nhất (1) không có khả năng cuộn lưỡi, chứng tỏ kiểu gen của cặp vợ chồng này là Aa.
-Xác suất để cặp vợ chồng (2), (3) sinh con có khả năng cuộn lưỡi: 
= 1- xác suất sinh con không có khả năng cuộn lưỡi.
-Để (2) x (3) sinh con không có khả năng cuộn lưỡi (aa) thì bố mẹ đều Aa, với xác suất:
= 2/3 x = 1/2.
Mà Aa x Aa => 1/4 aa.
-Vậy xác suất cần tìm là: 1- (1/2 x 1/4) = 7/8. 
b. - Tần số alen của quần thể ở trạng thái cân bằng:
q2(aa) = 100-36 = 64%, => q = 0,8. p = 0,2. 
-Quần thể có cấu trúc di truyền là: p2AA + 2pqAa + q2aa = 4%AA + 32%Aa + 64% aa =1. 
-Khi trồng trên đất nhiễm kim loại nặng (aa không sống được) nên Fo là: 
 4%AA + 32%Aa => 1/9AA + 8/9Aa =1.
- => Tần số tương đối của các alen: po(A) = 5/9, qo(a) = 4/9. 
-Thành phần kiểu gen của thế hệ F1 là: (5/9)2 AA + 2. (5/9). (4/9) Aa =>
Tần số tương đối của các alen là: 9/13 A và 4/13 a.
-Sau 5 thế hệ, do các cá thể có kiểu gen aa không sống được nên: tần số alen:
Áp dụng công thức: qn = => q5 = = 4/29; p5 =25/9
(học sinh có thể giải bằng cách tính tần số qua từng thế hệ nếu đúng ở F5 vẫn cho điểm tối đa)
12
2,0 điểm
a. -Ta có kiểu hình vàng nhăn (A-bb) = 2464/10000 = 0,2464 => kiểu hình trắng nhăn (aabb) = 0,0036.
-Vì diễn biến NST 2 giới giống nhau nên: giao tử ab = 0,06. 
=> quy luật hoán vị gen, F1 dị hợp tử chéo.
-KG của F1 là: , f= 0,12 = 12%.
b.- F1 x F1 : x 
GF1: Ab = aB = 0,44
 AB = ab = 0,06
-Tỉ lệ KG dị hợp 2 cặp là: 2x0,44x0,44 + 2x0,06x0,06 = 0,3944. => Số lượng hạt là: 3944.
c. 
Tỉ lệ hạt vàng trơn (A-B-)= 0,75-0,2464=0,5036.
Vàng trơn đồng hợp (AB/AB) = 0,0036.
Vàng trơn dị hợp một cặp gen = tỉ lệ vàng trơn - (vàng trơn đồng hợp + vàng trơn dị hợp 2 cặp gen) =
= 0,5036 - (0,0036 + 0,3944) = 0,1056. 
Xác suất cần tìm là:
C53 = 10 x ()3 x ()2 = 1,6.10-7
Câu 7.
Ở một loài động vật có vú, cho một con đực mắt bình thường giao phối với một con cái mắt dị dạng, thu được F1 có tỉ lệ kiểu hình như sau: 98 ♀ mắt bình thường, 101 ♂ mắt bình thường, 102 ♀ mắt dị dạng, 99 ♂ mắt dị dạng. Kết quả của phép lai trên phù hợp với các qui luật di truyền nào? Viết sơ đồ lai minh hoạ. Biết rằng hình dạng mắt do một cặp alen chi phối.
Cho phép lai: P: ♀ AaHh x ♂ Aahh; trong đó mỗi gen qui định một tính trạng, hoán vị gen chỉ xẩy ra trong quá trình phát sinh giao tử cái với tần số 20%. Tính theo lý thuyết thì các kiểu gen sau đây ở F1 chiếm tỷ lệ bao nhiêu %? 
 a. AAHh ; 	b. Aahh ; 	c. aaHh
Câu 7
(4.0đ)
1.0
1.0
0.5
1.5
a)
+ Trường hợp 1: gen nằm trên NST giới tính X.
 - Nếu mắt bình thường là trội thì không thoả mãn đề ra.
 - Mắt dị dạng là tính trạng trội. Qui ước alen A: mắt dị dạng, a : mắt bình thường. 
 P: ♀ XAXa (dị dạng) x ♂ XaY (bình thường)
 Gp: XA ; Xa Xa ; Y
 F1: 1♀ XAXa : 1♀ XaXa : 1♂ XAY : 1♂ XaY (thoả mãn). .
+ Trường hợp 2: gen nằm trên NST thường
 Tính trạng nào trội cũng đều phù hợp với kết quả của phép lai.
 P: ♀ Aa (dị dạng) x ♂ aa (bình thường) 
 F1: 1 ♀ binh thường : 1♀ dị dạng : 1♂ binh thường : 1♂ dị dạng. .
Hoặc:
 P: ♀ aa (dị dạng) x ♂ Aa (bình thường) 
 F1: 1 ♀ bình thường : 1♀ dị dạng : 1♂ bình thường : 1♂ dị dạng. .
+ Trường hợp 3: gen nằm tại vùng tương đồng trên NST X và Y, thì vẫn thoả mãn, sơ đồ lai tương tự như trường hợp 2. .
b) a. 5% b. 1,25% c. 2,5%. .
Câu 4: ( 3,0 điểm) Cho P: gà trống chân ngắn, lông vàng x gà mái chân ngắn, lông đốm 
 Thu được F1: - Gà trống: 59 con chân ngắn, lông đốm : 30 con chân dài, lông đốm.
 - Gà mái: 60 con chân ngắn, lông vàng : 29 con chân dài, lông vàng.
 	Biết một gen quy định một tính trạng
 a) Giải thích kết quả phép lai trên? 
 b) Xác định kiểu gen của P và viết các loại giao tử của P khi giảm phân bình thường.
Câu 5: ( 3,0 điểm)
 a) Sự tự thụ phấn bắt buộc ở thực vật dẫn đến hệ quả gì về mặt di truyền? Nêu ứng dụng của tự thụ phấn bắt buộc vào chọn giống.
 b) Cho hai loài thực vật: loài A (2n = 12) và loài B (2n = 14). Hãy trình bày các phương pháp để tạo ra thể song nhị bội có số NST bằng 26.
Câu 6: (4,0 điểm) Xét 4 gen ở một quần thể ngẫu phối lưỡng bội: gen 1 quy định màu hoa có 3 alen A1; A2; a với tần số tương ứng là 0,5; 0,3; 0,2; gen 2 quy định chiều cao cây có 2 alen (B và b), trong đó tần số alen B ở giới đực là 0,6, ở giới cái là 0,8 và tần số alen b ở giới đực là 0,4, ở giới cái là 0,2; gen 3 và gen 4 đều có 4 alen. Giả thiết các gen nằm trên NST thường. Hãy xác định: 
Số loại kiểu gen tối đa trong quần thể.
Thành phần kiểu gen về gen quy định màu hoa khi quần thể ở trạng thái cân bằng di truyền.
Thành phần kiểu gen về gen quy định chiều cao cây ở F1 khi quần thể ngẫu phối và ở trạng thái cân bằng di truyền. 
Lấy ngẫu nhiên 2 cây thân cao trong quần thể ở trạng thái cân bằng cho lai với nhau. Biết rằng alen B quy định cây cao trội hoàn toàn so với alen b quy định cây thấp. Tính xác suất xuất hiện cây thấp ở đời con (theo lý thuyết ) .
Câu 7: ( 3,0 điểm)
 a) Cho phép lai sau: P : AaBbDdEe x AaBbddee 
 Các alen A, B, D, E là trội hoàn toàn so với a, b, d, e.
 Hãy xác định tỷ lệ các kiểu gen, kiểu hình sau ở F1:
 - Kiểu gen AabbDdEe - Kiểu hình A- B- ddee 
 - Các kiểu gen mang ba cặp gen dị hợp - Các kiểu hình mang hai tính trạng trội
 b) Khi cho cây lưỡng bội có kiểu gen AAbb thụ phấn cho cây aaBB, thu được một số cây tam bội có kiểu gen AaaBBb. Đột biến đã xảy ra ở cây nào? Hãy viết sơ đồ lai để làm rõ cơ chế hình thành cây tam bội đó.
C©u 4 (3 ®iÓm)
* XÐt tÝnh tr¹ng mµu s¾c: ®èm/ vµng = 1/1 lµ kÕt qu¶ cña phÐp lai ph©n tÝch nh­ng sù ph©n tÝnh cña gµ trèng vµ gµ m¸i kh¸c nhau ®ång thêi cã sù di truyÒn chÐo nªn cÆp gen quy ®Þnh mµu l«ng n»m trªn NST X (ë vïng kh«ng t­¬ng ®ång), mÆt kh¸c tÝnh tr¹ng l«ng vµng phæ biÕn ë gµ m¸i suy ra l«ng vµng lµ tÝnh tr¹ng l¨n, l«ng ®èm lµ tÝnh tr¹ng tréi .
- Quy ­íc gen: Trèng : + vµng: XaXa + ®èm : XAX-
 M¸i : + vµng : XaY + ®èm: XAY
- P : Trèng vµng XaXa x M¸i ®èm XAY
 F1: 1 trèng ®èm XAXa : 1 m¸i vµng XaY
* XÐt tÝnh tr¹ng kÝch th­íc ch©n biÓu hiÖn nh­ nhau ë trèng vµ m¸i nªn cÆp gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng nµy n»m trªn NST th­êng. Ta cã tû lÖ
 ng¾n / dµi = 2/1, theo quy luËt ph©n tÝnh F1 (3 :1) nh­ vËy cã mét tæ hîp gen g©y chÕt.
- NÕu tÝnh tr¹ng ch©n ng¾n tréi hoµn toµn th× tæ hîp g©y chÕt lµ ®ång hîp tréi. Quy ­íc gen: BB – chÕt ; Bb- ng¾n; bb- dµi
- P: Trèng ch©n ng¾n Bb x M¸i ch©n ng¾n Bb
 F1: 1BB (chÕt) : 2 Bb (ng¾n) : 1 bb (dµi)
- NÕu ch©n ng¾n lµ tréi kh«ng hoµn toµn th× tæ hîp g©y chÕt còng lµ ®ång hîp tréi vµ kÕt qu¶ t­¬ng tù.
* XÐt chung c¶ hai tÝnh tr¹ng: Hai cÆp gen n»m trªn 2 cÆp NST (NST th­êng vµ NST giíi tÝnh) nªn chóng PL§L víi nhau.
* KiÓu gen cña P: Trèng ng¾n vµng: BbXaXa , M¸i ng¾n ®èm: BbXAY
* Giao tö: - Trèng: BXa, bXa - M¸i: BXA, bXA , BY, bY 
C©u 5 (3 ®iÓm)
a
NÕu P 100% ®ång hîp tö th× thÕ hÖ sau gièng P
NÕu P cã KG dÞ hîp th× qua c¸c thÕ hÖ tù thô phÊn tû lÖ KG dÞ hîp gi¶m, tû lÖ KG ®ång hîp xuÊt hiÖn vµ t¨ng dÇn. 
Trong c¸c thÓ ®ång hîp cã c¶ thÓ ®ång hîp lÆn biÓu hiÖn kiÓu h×nh cã h¹i g©y hiÖn t­îng tho¸i ho¸.
øng dông: 
 + t¹o ra dßng thuÇn chñng 
 + cñng cè tÝnh tr¹ng mong muèn
 + ph¸t hiÖn ra gen xÊu ®Ó lo¹i bá ra khái quÇn thÓ
b
Ph­¬ng ph¸p 1: Lai xa kÕt hîp víi ®a béi ho¸
P: Loµi A (2nA = 12) x Loµi B (2nB = 14)
Gp: nA = 6 nB = 7
F1: 13 (gåm 6A + 7B) => bÊt thô 
§a béi ho¸
 (12A + 14B) (thÓ song nhÞ béi h÷u thô chøa 26 NST)
 - Ph­¬ng ph¸p 2: Dung hîp tÕ bµo trÇn
 + Lo¹i bá thµnh xenlul«z¬ cña tÕ bµo loµi A vµ loµi B b»ng enzim
 + Dung hîp hai tÕ bµo trÇn ®Ó nh©n hai tÕ bµo ®ã kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh tÕ bµo lai cã bé NST b»ng 26 (gåm12A + 14B)
 + Nu«i c¸c tÕ bµo lai ®ã trong m«i tr­êng dinh d­ìng thÝch hîp ®Ó t¸i sinh ®Çy ®ñ thanh c©y lai 
 (HS cã thÓ ký hiÖu 2n ë F1, 4n ë thÓ song nhÞ béi vÉn cho ®iÓm) 
C©u 6 (4 ®iÓm)
a 
Sè KG trong QT: 6.3.10.10 = 1800 kiÓu gen
b
Thµnh phÇn KG quy ®inh mµu hoa khi QT ®¹t TTCB di truyÒn: 
0,25A1A1 + 0,3 A1A2 + 0,2 A1a + 0,09 A2A2 + 0,12 A2a + 0,04 aa = 1
c
Thµnh phÇn KG quy ®Þnh chiÒu cao c©y ë F1 khi ngÉu phèi: 
(0,6.0,8) BB + (0,6.0,2 + 0,8.0,4) Bb + (0,4.0,2)bb = 1
 0,48 BB + 0,44 Bb + 0,08 bb = 1
Thµnh phÇn KG quy ®Þnh chiÒu cao c©y khi QT ®¹t TTCB di truyÒn: 
p B = 0,48 + 0,44/2 = 0,7 ; qb = 1- 0,7 = 0,3
0,49 BB + 0,42 Bb + 0,09 bb = 1
(HS lµm c¸ch kh¸c nÕu ®óng vÉn cho ®iÓm)
d
X¸c suÊt lÊy ®­îc c©y cao dÞ hîp quÇn thÓ lµ: 
 0,42/ (0,42 + 0,49) = 0,42/0,91
X¸c suÊt xuÊt hiÖn c©y thÊp ë ®êi con khi thùc hiÖn phÐp lai ®ã: 
(0,42/0,91)2 .1/4 = 0,053