Giáo án Vật Lý 9 tiết 21 đến 60

đầu cuộn dây sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều, trong cuộn sơ cấp có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ trường lõi sắt luân phiên tăng giảm vì thế số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp luân phiên tăng giảm nên trong cuộn dây thứ cấp xuất hiện dòng điện xoay chiều. Vì vậy ở hai đầu của cuộn thứ cấp có 1 hiệu điện thế xoay chiều. 
Không vì dòng điện 1 chiều ổn định làm lõi sắt nhiễm từ nhưng từ trường của lõi sắt không biến thiên nên trong cuộn thứ cấp không xuất hiện dòng điện cảm ứng
Hs đưa ra kết luận như SGK/100
H đ 4 : Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế
Y/c HS quan sát đọc và ghi lại số vòng dây của các cuộn dây trong máy biến thế trên bàn GV 
GV Tiến hành thí nghiệm 
? Hãy so sánh với ?
? Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế có mối quan hệ gì với số vòng dây của mỗi cuộn?
Y/c đọc kết luận SGK
? khi nào máy biến thế có tác dụng làm tăng hiệu điện thế? Khi nào có tác dụng làm giảm hiệu điện thế?
HS quan sát, đọc và ghi lại. vào bảng.
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỉ lệ với số vòng dây của các cuộn dây tương ứng.
KL: (SGK)
HS trả lời.
H đ 5 : Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện
? Làm thế nào để vừa giảm được hao phí trên đường dây tải điện vừa đảm bảo phù hợp với dụng cụ điện trong gia đình?
Quan sát H37.2
? Hãy chỉ ra nơi nào đặt máy tăng thế, nơi nào đặt máy hạ thế?
ở hai đầu đường dây tải điện phải đặt hai loại máy có nhiệm vụ khác nhau 
ở đầu dây dẫn gần nhà máy điện đặt máy tăng thế, đầu dây gần nơi tiêu thụ đặt máy hạ thế.
H đ 6 : Vận dụng củng cố
Y/c làm C4 
? Vì sao khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế 1 hiệu điện thế xoay chiều thì ở hai đầu cuộn dây thứ cấp cũng xuất hiện 1 hiệu điện thế xoay chiều?
? Hiệu điện thế xoay chiều ở các đầu cuộn dây của máy biến thế liên hệ gì với số vòng dây của mỗi cuộn dây ?
Hướng dẫn về nhà: 
Học thuộc ghi nhớ, đọc có thể em chưa biết. Chép sẵn mẫu báo cáo và trả lời các câu hỏi.
Để hạ hiệu điện thế xuống còn 6V thì cuộn thứ cấp phải có số vòng là:
n2 = 4000.6:220 = 109 (vòng )
Để hạ hiệu điện thế xuống còn 3V thì cuộn dây thứ cấp có số vòng là:
n2 = 3.4000:220 = 54 (vòng )
HS trả lời 
Hs ghi yêu cầu về nhà.
Ngày soạn: 09/02/09 
Ngày giảng: 10/02/09 
Tiết : 41 Đ38. Thực hành: Vận hành máy phát điện và máy biến thế 
I. Mục tiêu : 
 *Kiến thức : 
- Luyện tập vận hành máy phát điện xoay chiều :
+ Nhận biết loại máy )nam châm quay hay cuộn dây quay ), các bộ phận chính của máy .
+ Cho máy hoạt động , nhận biết hiệu quả tác dụng của dòng điện do máy phát ra không phụ thuộc vào chiều quay ( Đèn sáng , chiều quay của kim vôn kế xoay chiều )
+ Càng quay nhanh thì hiệu điện thế ở hai đầu cuộn dây của máy càng cao .
 *Kỹ năng : 
- Luyện tập vận hành máy biến thế :
+ Nghiệm lại công thức của máy biến thế 
+ Tìm hiểu tác dụng của lõi sắt 
+ Tìm hiểu hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp khi mạch hở
 *Thái độ : Ham học hỏi, yêu thích môn học 
II. Chuẩn bị : 
GV:Chuẩn bị sẵn và kiểm tra hoạt động của từng loại máy .
Mỗi nhóm HS cần : 1 máy phát điện xoay chiều nhỏ, 1 máy biến thế nhỏ, các cuộn dây có ghi số vòng dây, lõi sắt có thể tháo lắp được, bộ nguồn ổn áp, 6 sợi dây dẫn dài 30cm, 1vôn kế xoay chiều 0-1
HS: Chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo 
III. Tiến trình bài dạy : 
	ổn định tổ chức: A . 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
H đ 1 : Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh
GV kiểm tra sự chuẩn bị báo cáo và trả lời các câu hỏi trong báo cáo của từng HS thông qua bàn trưởng ,tổ trưởng, lớp trưởng . 
H đ 2 : Ôn lại cấu tạo và hđ của mbt và mpđ xoay chiều
?Nêu cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều ?
?Nêu cấu tạo và hoạt động của máy biến thế ?
?Tại sao máy biến thế không hoạt động với hiệu điện thế 1 chiều ?
HS 1 trả lời 
HS 2 trả lời 
HS 3 trả lời 
H đ 3 : Vận hành máy phát điện xoay chiều đơn giản
?Hãy vẽ sơ đồ cách mắc dựa vào hình 38.1/SGK?
Y/c các nhóm mắc mạch điện sơ như đồ
GV nhắc nhở HS không được lấy hiệu điện thế 220V 
GV theo dõi giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn .
HS vẽ sơ đồ vào vở .Đại diện 1 nhóm vẽ trên bảng .
Các nhóm khác nhận xét sửa chữa .
Các nhóm mắc mạch điện theo sơ đồ đã vẽ.
Mỗi cá nhân trong nhóm tự vận hành máy phát điện thu thập thông tin để trả lời C1, C2 và ghi kết quả vào báo cáo .
H đ 4 : Vận hành máy biến thế
GV phân phối máy biến thế và các phụ kiện ( nguồn xoay chiều , vôn kế , dây nối ) cho các nhóm .
Hướng dẫn và kiểm tra việc lấy điện vào nguồn điện xoay chiều của từng nhóm trước khi cho HS mắc vào máy biến thế .
Nhắc nhở HS chỉ được lấy điện xoay chiều từ máy biến thế ra , với hiệu điện thế 3V và 6V .Dặn HS tuyệt đối không được lấy điện 220V ở phòng học .
HS:
-Tiến hành lần 1: Cuộn sơ cấp 500 vòng , cuộn thứ cấp 1000 vòng và mắc mạch điện như hình 38.2/SGK ghi kết quả đo vào bảng 1
-Tiến hành lần 2: Cuộn sơ cấp 1000 vòng , cuộn thứ cấp 500vòng và tiến hành như lần 1
- Tiến hành lần 3: Cuộn sơ cấp 1500 vòng , cuộn thứ cấp 500 vòng và tiến hành như các lần trước .
H đ 5 : Cá nhân hoàn thành báo cáo và nộp
- cá nhân hoàn thành báo cáo nộp cho GV
H đ 6 : Hướng dẫn về nhà
Trả lời và ôn lại cho thuộc các câu hỏi ở phần tự kiểm tra 
Giờ sau tổng kết chương II : Điện từ học .
Ghi yêu cầu về nhà
Ngày soạn: 
Ngày giảng: 
Tiết : 42 Tổng kết chương II : Điện từ học
I. Mục tiêu : 
 *Kiến thức : Ôn tập hệ thống hóa những kiến thức về nam châm, từ trường, lực từ, động cơ điện, dòng điện cảm ứng, dòng điện xoay chiều, máy phát điện xoay chiều và máy biến thế. Luyện tập thêm và vận dụng các kiến thức vào một số trường hợp cụ thể.
 *Kỹ năng : Rèn được khả năng tổng hợp khía quát kiến thức đã học
 *Thái độ : Ham học hỏi, yêu thích môn học. Cẩn thận , nhanh nhẹn , tự đánh giá khả năng của mình .
II. Chuẩn bị : 
HS trả lời sẵn các câu hỏi trong phần tự kiểm tra /SGK 
III. Tiến trình bài dạy : 
	ổn định tổ chức: A . B .
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
H đ 1 : 
H đ 2 : 
H đ 3 : 
H đ 4 : 
H đ 5 : 
H đ 6 : 
H đ 7 : 
H đ 8 : 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
*Hoạt động 1: Trả lời câu hỏi phần tự kiểm tra
GV lần lượt đưa ra các câu hỏi :
1.Muốn biết tại 1 điểm A nào đó trong không gian có từ trường hay không ta làm như sau : Đặt tại A một kim nam châm , nếu thấy có .tác dụng lên thì ở A có từ trường .
2. Làm thế nào để biến 1 thanh thép thành 1 nam châm vĩnh cửu ?
A.Dùng búa đập mạnh vào thanh thép .
B.Hơ thanh thép trên ngọn lửa .
C.Đặt thanh thép vaò trong lòng ống dây dẫn có dòng điện 1 chiều chạy qua .
D. .Đặt thanh thép vaò trong lòng ống dây dẫn có dòng điện xoay chiều chạy qua .
3.Viết đầy đủ câu sau :
Quy tắc tìm chiều lực điện từ tác dụng lên một dây dẫn có dòng điện phát biểu như sau :Đặt bàn tay sao cho các.đi xuyên vào lòng bàn tay , chiều từ cổ tay đến ..chỉ chiều dòng điện thì .chỉ chiều của lực điện từ .
4 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín là gì ?
AĐặt nam châm mạnh ở gần 1 cuộn dây .
B. Đặt một nam châm điện ở trong lòng cuộn dây . 
C. Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây lớn .
D. Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn biến thiên .
5.Viết đầy đủ câu sau :
Khi khung dây dẫn kín quay trong từ trường của một nam châm vĩnh cửu thì trong khung dây dẫn xuất hiện dòng điện ..vì.
7. a) phát biểu quy tắc tìm chiều của đường sức từ biểu diễn từ trường của một ống dây có dòng điện một chiều chạy qua .b) Hãy vẽ một đường sức từ ở trong lòng cuộn dây có dòng điện chạy qua trên hình 39.1/SGK
8. Nêu chỗ giống nhau về cấu tạo của hai loại máy phát điện xoay chiều và sự khác nhau về hoạt động của chúng .
9.Nêu tên hai bộ phận chính của động cơ điện 1 chiều và giải thích vì sao khi cho dòng điện chạy qua , động cơ lại quay được .
HS lần lượt trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra : 
1lực điện từ .kim nam châm 
2.C
3..trái .đường sức từ .ngón tay giữa .ngón tay cái choãi ra 900 ...
4.D
5..cảm ứng xoay chiều số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên .
a) Nắm bàn tay phải rồi đặt sao cho 4 ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cací choãi ra chỉ chiều đường sức từ trong lòng ống dây .
b)
8. Chỗ giống về cấu tạo :
Đều có nam châm và khung dây dẫn trong đó 1 bộ phận quay gọi là rôto 1 bộ phận đứng yên là stato .
Sự khác nhau về hoạt động của chúng :
+Một loại nam châm quay , cuộn dây đứng yên 
+Một loại nam châm đứng yên cuộn dây quay . 
9.Hai bộ phận chính của động cơ điện 1 chiều là : nam châm và khung dây dẫn 
Khi cho dòng điện chạy qua khung dây quay được là do tác dụng của cặp lực điện từ có cùng phương nhưng ngược chiều tác dụng lên hai cạnh đối của khung dây làm cho khung quay quanh 1 trục .
*Hoạt động 2: Vận dụng
GV treo bảng phụ vẽ hình 39.2 cho HS quan sát .Y/c xác định chiều của lực điện từ tác dụng lên điểm N của dây dẫn .
?Vì sao truyền tải điện năng đi xa cần dùng máy biến thế ?
?Trên cùng 1 đường dây tải điện nếu dùng máy biến thế để tăng hiệu điện thế lên 100 lần thì công suất hao phí giảm được bao nhiêu lần ?
Y/c 1 Hs lên làm bài 11 ý C 
?Tại sao không thể dùng dòng điện không đổi để chạy máy biến thế ?
Y/c trả lời bài 13 
HS: lực điện từ tác dụng lên điểm N của dây dẫn có phương vuông góc với mặt phẳng trang giấy , chiều từ ngoài vào trong .
Để giảm hao phí trên đường dây tải điện và đưa hiệu điện thế thích hợp đến nơi tiêu thụ.
Công suất hao phí sẽ giảm được 10000lần 
HS: U2=6V
Vì nếu dùng dòng điện không đổi thì không tạo ra được từ trường biến đổi và khi đó số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp không biến thiên nên trong cuộn thứ cấp không xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều .
Trường hợp khung dây quay quanh trục PQ thì trong khung không xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều vài khi đó số đường sức từ luôn không đổi .
*Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà
Học thuộc các quy tắc nắm tay phải, bàn tay trái .
Làm nốt các bài tập của chương điện từ học.
Đọc và trả lời trước các câu hỏi của bài hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Ghi yêu cầu về nhà
Ngày soạn :
Ngày giảng: 
 Chương III