Giáo án Tin học Lớp 12 - Tiết 11: Các thao tác với cơ sở dữ liệu quan hệ - Năm học 2008-2009

Chương 3: Hệ CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
Tuần : Ngày soạn : 3/7/08 – Ngày dạy : 08/7/08
 Tiết §11 CÁC THAO TÁC VỚI CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
KIẾN THỨC : Học sinh biết được các chức năng mà hệ quản trị cơ sở dữ liệu (QTCSDL) quan hệ và vai trò, ý nghĩa của các chức năng đó trong quá trình tạo lập, cập nhật và khai thác hệ QTCSDL quan hệ.
	 Học sinh biết cách tạo lập cơ sở dữ liệu, cập nhật cơ sở dữ liệu và khai thác cơ sở dữ liệu trên một số hệ QTCSDL
KỸ NĂNG: Có liên hệ với các thao tác cụ thể đã được học trên hệ QTCSDL Access.
b) Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Sách GK tin 12, Sách GV tin 12, slide, Projector, phòng máy tính cài Access, một CSDL Quan_ly_HS.
c) Phương pháp giảng dạy: Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh.
II. Nội dung bài mới
1. Ổn định tổ chức: Nắm sơ tình hình lớp: điểm danh
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 01 HS.
Câu 1: Cho bảng sau, hãy xác định khóa , có thể chọn STT là khóa được không?
STT
SBD
Họ tên
Ngày sinh
Giới tính
Đoàn viên
Tóan
Văn
Tin
1
557
Nguyễn An
12/08/89
1
C
7,8
6,0
8,5
2
224
Trần Văn Giang
23/07/88
1
R
6,5
5,5
7,5
3
654
Lê Thị Minh Châu
03/05/87
0
R
7,5
7,0
6,5
4
008
Dõan Thu Cúc
12/05/89
0
R
6,5
8,2
7,3
5
994
Hồ Minh Hải
30/07/89
1
C
7,5
8,1
7,5
Trả lời : SBD, có thể tuy nhiên ở vd này không vì đã có SBD là khóa, hơn nữa trường stt có quy luật nên không khách quan
3.Nội dung bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu thao tác tạo lập CSDL
Hoạt động giáo viên(GV) & học sinh(HS)
Nội dung ghi bảng
Giáo viên yêu cầu HS nhắc lại chức năng của hệ QTSDL, sau đó khái quát lại, dẫn dắt chức năng thứ nhất là Tạo lập CSDL
Yêu cầu học sinh trình bày cách tạo bảng, xác định khóa chính.( chiếu hình bên dưới)
Học sinh thực hiện trên máy tính.
Hoạt động 2: Giới thiệu thao tác cập nhật CSDL
GV hỏi : sau khi tạo bảng xong ta có thể khai thác CSDL chưa?
HS trả lời : chưa, phải nhập dữ liệu.
 GV dẫn dắt mục 2 Cập nhật dữ liệu 
Sau khi cấu trúc bảng đã được khai báo, có thể nhập dữ liệu cho bảng. Thông thường việc cập nhật dữ liệu được thực hiện từ bàn phím. Quá trình cập nhật dữ liệu được hệ QTCSDL kiểm soát để đảm bảo phù hợp với một số ràng buộc toàn vẹn đã được khai báo. Phần lớn các hệ QTCSDL cho phép tạo ra biểu mẫu nhập dữ liệu để làm cho công việc nhập dữ liệu trở nên dễ dàng hơn, nhanh hơn và hạn chế bớt khả năng nhầm lẫn. 
GV chiếu ví dụ đã có yêu cầu 2 em ngồi gần nhau thảo luận , đưa ra nhận xét chung về các thao tác cập nhật dữ liệu trên hệ QTCSDL quan hệ
Hoạt động 3: Giới thiệu thao tác khai thác CSDL
GV yêu cầu HS nhắc lại bài toán sắp xếp trong SGK tin 10, mở rộng ở bài toán sắp xếp bản ghi.
HS trả lời
 Giả sử trong môi trường Exel bài toán quản lý hàng hóa : Sắp xếp, tìm kiếm, báo cáo như thế nào?
HS trả lời : theo tên mặt hàng
GV dẫn dắt tương tự Access và thao tác mẫu. HS quan sát thực hiện lại trên máy tính từ ví dụ bài tập đã có 
1. Tạo bảng 
Bước đầu tiên trong việc xây dựng một CSDL quan hệ là tạo ra một hay nhiều bảng. Trước tiên phải xác định và khai báo cấu trúc bảng, chọn kiểu dữ liệu cho các cột thuộc tính (còn gọi là trường). Nói một cách khác, cần phải :
Đặt tên trường ;
Chỉ định kiểu dữ liệu cho trường ;
Khai báo kích thước của trường.
Trong cùng một CSDL, tên của mỗi bảng không được trùng với tên của các bảng khác. 
2. Cập nhật dữ liệu
 Mọi đối tượng trong CSDL đều có thể thêm, sửa, xóa được và Hệ QTCSDL luôn có công cụ để thao tác .
-Chú ý xem lại chương 2
3. Khai thác CSDL
A, Sắp xếp 
Chọn cột TO
Bấm chuột vào công cụ từ 
B, Truy vấn
Xem 
Tra cứu dẫn xuất các thông tin tính toán từ dữ liệu hệ thống, từ nhiều bảng vd:
TRẦN VĂN
TRẦN THỊ
NGUYỄN VĂN
LÊ
LAM
BIỀN
C, Kết xuất báo cáo:
Chú ý hình thức hợp lý, đúng quy định, phù hợp khổ giấy..
Để sắp xếp (theo bảng chữ cái) các bản ghi theo trường TEN (tên):
Nháy tiêu đề của cột TEN để chọn cột này. 
Nháy nút . Các bản ghi sẽ được sắp xếp tên tăng dần theo bảng chữ cái (H. 16).
Để sắp xếp các bản ghi theo thứ tự giảm dần của ngày sinh (học sinh nhỏ tuổi hơn xếp trước):
Nháy tiêu đề của cột NGAYSINH để chọn cột này. 
Nháy nút .
Trước khi Access đóng cửa sổ bảng, người dùng sẽ được hỏi có muốn lưu lại cách sắp xếp đó không. 
Lọc: Sử dụng chức năng lọc theo ô dữ liệu đang chọn và theo mẫu. 
Để dùng chức năng lọc của Access trong bảng LILICH, nháy đúp tên bảng trong trang bảng. 
Để tìm tất cả các học sinh có tên là “Anh”, đánh dấu chọn một ô trong cột TEN có giá trị là “Anh”.
III. Củng cố, hướng dẫn HS làm các bài tập sau đây:
Câu 1 Chọn câu sai trong các câu sau:
Hệ QTCSDL quan hệ nào cũng phải có phương tiện cho phép sắp xếp các bản ghi;
Việc sắp xếp dữ liệu trong hệ CSDL quan hệ không ảnh hưởng đến việc lưu trữ dữ liệu ban đầu;
Hệ QTCSDL quan hệ có thể sắp xếp theo nội dung của một hoặc nhiều trường;
Dữ liệu được sắp xếp trong một bảng chỉ có thể xem mà không thể in ra được.
Câu 2 Trong các công việc sau, công việc nào có thể thực hiện từ truy vấn dữ liệu:
Tổng hợp thông tin từ nhiều bảng;
Tổ chức thông tin dưới hình thức hợp lí, đúng qui định để in;
 Xem một bộ phận thông tin;
Tính toán dữ liệu;
Cập nhật dữ liệu.
Chọn các phương án đúng.
Câu 3:Khi nhập các tiêu chí truy vấn thì hệ QTCSDL sẽ:
Xoá vĩnh viễn một số bản ghi không thoả mãn điều kiện trong CSDL;
Định vị các bản ghi thoả mãn điều kiện;
Liệt kê tập con các bản ghi thoả mãn điều kiện;
Thiết lập mối quan hệ giữa các bảng để kết xuất dữ liệu.
Chọn các phương án đúng.
Câu 4:Khi làm việc với hệ CSDL quan hệ, có thể hiển thị dữ liệu của:
Toàn bộ bảng;
Một phần của bảng;
Một bản ghi;
Một số trường của bảng.
Tất cả các bảng trong một lần.
Chọn phương án sai.
Câu 5:Có thể lấy dữ liệu từ đâu để đưa vào báo cáo?
Các bảng;
Các mẫu hỏi;
Các biểu mẫu;
Các báo cáo khác.
Chọn các phương án đúng.
4. Dặn dò:
Ôn tập 2 bài 10,12 hôm sau kiểm tra 15 phút
5. Rút kinh nghiệm:..