Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tuần 2 - Năm học 2009-2010

 Tuần 2 – Tiết 3 -
 Soạn : 30 – 08 - 2009
LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG ( t t )
I. Mục tiêu : - Hiểu và trình bày được nội dung , mục đích và ứng dụng của phép lai phân
 tích 
 - Hiểu và giải thích được vì sao qui luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những 
 điều kiện nhất định 
 - Nêu được ý nghĩa của qui luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất 
 - Phân biệt được sự di truyền trội khơng hồn tồn và trội hồn tồn 
 - Phát triển tư duy lí luận : phân tích , so sánh 
II. Chuẩn bị : - Tranh minh họa lai phân tích 
 - Tranh phĩng to hình 3 SGK 
III. Tiến trình : 
Ổn định : 
Kiểm tra :( 8 phút ) - Muốn xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội cần làm gì ? 
 - Nêu ý nghĩa của tương quan trội – lặn trong sản xuất ? Thé nào là trội khơng hồn tồn ? Cho ví dụ ? 
3) Bài mới : 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG GHI BẢNG
+ Nêu khái niệm kiểu hình , kiểu gen , thể đồng hợp , thể dị hợp ? 
* HOẠT ĐỘNG I : Xác định kêt quả các phép lai và điền cụm từ thích hợp : ( 9 phút )
+ Xác định kết quả các phép lai : 
 P : Hoa đỏ X Hoa trắng 
 AA aa 
 P : Hoa đỏ X Hoa trắng 
 Aa aa 
+ Làm thế nào để xác định được kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội ? 
- Hướng dẫn HS làm bài tập điền từ SGK 
* HOẠT ĐỘNG II : Xác định được phép lai dùng để xác định độ thuần chủng của giống ( 8 phút )
+ Muốn xác định độ thuần chủng của giống cần dùng phương pháp nào ? 
à Việc xác định tương quan trội – lặn theo qui luật phân li các tính trạng ở vật nuơi , cây trồng cần phải tiến hành phương pháp phân tích các thế hệ lai 
- GV giải thích thêm giá trị của phép lai phân tích 
* HOẠT ĐỘNG III : So sánh di truyền trội khơng hồn tồn và thí nghiệm Menđen , điền cụm từ thích hợp ( 10 phút )
- Treo tranh H.3 SGK 
+ Hãy nêu sự khác nhau về kiểu hình ở F1 , F2 ? 
+ So sánh sự khác nhau của trội khơng hồn tồn với thí nghiệm của Menđen ? 
- Điền cụm từ SGK ( Tính trạng trung gian ; 1 : 2 : 1 )
- Cá nhân trả lời 
- Hoạt động nhĩm ( Thảo luận , viết sơ đồ lai ) 
- Đại diện nhĩm nêu kết quả 
-Điền được : Trội , kiểu gen , lặn , đồng hợp trội , dị hợp 
- Cá nhân nghiên cứu SGK , trả lời 
- Điền được : Tính trạng trung gian , 1 : 2 :1
IV . Lai phân tích : 
- Là phép lai giữa cá thể mang tính trang trội cần phân tích kiểu gen với cá thể mang tính trạng lặn , nhằm xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội là TC hay khơng TC 
- Cách tiến hành : Đem cá thể trội cần tìm kiểu gen lai với cá thể lặn rồi quan sát đời con . Nếu : 
 + Đời con đồng tính trội à Kiểu hình trội P là TC ( Vì AA X aa à Aa ) 
 + Đời con phân tính à Kiểu hình trội P là khơng TC ( Vì Aa X aa à Aa : aa ) 
V. Ý nghĩa của tương quan trội – lặn : 
 Tương quan trội – lặn là hiện tượng phổ biến ở thế giới sinh vật , trong đĩ tính trạng trội thường cĩ lợi . Vì vậy trong chọn giống cần tập trung các gen trội về cùng một kiểu gen nhằm tạo ra giống cĩ ý nghĩa kinh tế cao 
VI . Trội khơng hồn tồn : 
 Là hiện tượng di truyền trong đĩ kiểu hình của cơ thể lai F1 biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ , cịn ở F2 cĩ tỉ lệ kiểu hình : 1 trội : 2 trung gian : 1 lặn 
 VD : Lai hoa đỏ X Hoa trắng 
à F1 : Tồn hoa hồng 
à F2 : 1 hoa đỏ : 2 hoa hồng : 1 hoa trắng 
4) Củng cố : ( 7 phút ) - Các câu hỏi SGK 
 - So sánh di truyền trội hồn tồn và khơng hồn tồn : 
Đặc điểm
Trội hồn tồn
Trội khơng hồn tồn
Kiểu hình F1 ( Aa ) 
Đồng tính ( trội át lặn ) 
Biểu hiện tính trạng trung gian 
Tỉ lệ kiểu hình F2 
Phân li 3 trội : 1 lặn 
1 trội : 2 trung gian : 1 lặn 
Phép lai phân tích được dùng trong các trường hợp 
Cĩ
Cĩ
5) Hướng dẫn học ở nhà ( 3 phút ): -Học bài , trả lời câu hỏi 1 , 2 SGK 
 - Làm BT 3 vào vở BT 
 - Kẻ bảng 4 vào vở BT 
Tuần 2 – Tiết 4 
Soạn : 30 – 08 – 2009
 LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG
Mục tiêu :
a) Kiến thức : - Mơ tả được thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen và biết phân 
tích kết quả thí nghiệm 
 - Hiểu và phát biểu được nội dung của qui luật phân li độc lập của Menđen 
 - Giải thích được khái niệm biến dị tổ hợp 
 b) Kĩ năng : Phát triển được kĩ năng phân tích kết quả thí nghiệm 
II. Chuẩn bị : - Tranh phĩng to hình 4 SGK 
 - Bảng phụ ghi nội dung bảng 4 
III. Tiến trình : 
Ổn định : 
Kiểm tra ( 8 phút ) -Muốn xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội cần làm gì ? 
Vận dụng : Lai hai giống hoa : P : Hoa đỏ X Hoa trắng à F1 : 49,9 % hoa đỏ : 50,1 % hoa trắng . Xác định kiểu gen P ( Biết tính trạng hoa đỏ là trội hồn tồn so với hoa trắng 
 - Thế nào là di truyền trội khơng hồn tồn ? Cho ví dụ ? Nêu ý nghĩa của tương quan trội – lặn trong sản xuất ?
Bài mới : 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG GHI BẢNG
* HOẠT ĐỘNG I ; Tìm hiểu thí nghiệm của Menđen : ( 20 phút )
- Treo tranh phĩng to hình 4 
- Yêu cầu HS nghiên cưú thơng tin SGK , trình bày thí nghiệm của Menđen 
- Gọi HS hồn thành bảng 4 tr. 15 ( Hướng dẫn : Coi 32 là một phần để tính tỉ lệ các phần cịn lại ) 
- Treo bảng phụ , gọi HS lên điền 
- Chốt kiến thức 
- Gọi HS nhắc lại thí nghiệm 
- Phân tích : + Tỉ lệ của từng cặp tính trạng di truyền độc lập với nhau ( 3 vàng : 1 xanh ) ( 3 trơn : 1 nhăn ) = 9 : 3 :3 :1 
- Cho HS làm BT điền chỗ trống 
+ Căn cứ vào đâu Menđen cho rằng các tính trạng màu sắc và hình dạng hạt đậu di truyền độc lập với nhau ? 
* HOẠT ĐỘNG II : Tìm hiểu khái niệm : “ Biến dị tổ hợp “ : ( 7 phút )
- Yêu cầu HS nghiên cứu lại kết quả thí nghiệm ở F2 : 
+ Kiểu hình nào ở F2 khác bố mẹ ? 
- Nhấn mạnh : BDTH được xác định dựa vào kiểu hình của P
- Quan sát tranh , thảo luận nhĩm , nêu được TN và kết quả TN 
- Thảo luận nhĩm , hồn thành bảng 4 
- Đại diện nhĩm trình bày , các nhĩm khác bổ sung 
- Điền được cụm từ : “ Tích tỉ lệ “ 
- Căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình ở F2 bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nĩ
- 2 kiểu hình vàng nhăn và xanh trơn chiếm tỉ lệ 6/16 
I. Thí nghiệm của Menđen : 
 a) Thí nghiệm : 
- Lai hai bố mẹ thuần chủng khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản : 
P : Vàng , trơn X Xanh , nhăn 
à F1 : 100% Vàng , trơn 
Cho F1 tự thụ phấn : 
Kiểu hình F2
Số hạt
Tỉ lệ kiểu hình F2
Tỉ lệ tính trạng F2
Vàng trơn 
315
9
Vàng / Xanh = 315 + 101 / 108 + 32 = 416/140 = 3/1
Vàng nhăn 
101
3
Xanh trơn 
108
3
Trơn / nhăn = 315 +108 / 101 +32 = 423 / 133 = 3/1
Xanh nhăn 
32
1
à F2 : 9 vàng trơn : 3 vàng nhăn : 3 xanh trơn : 1 xanh nhăn 
 b ) Qui luật phân li độc lập : Khi lai hai bố mẹ thuần chủng khác nhau về hai cặp tính trạng tương phản thì sự di truyền của các cặp tính trạng phân li độc lập với nhau , cho F2 cĩ tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích các tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nĩ 
II. Biến dị tổ hợp : 
- BDTH là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ 
VD: F2 xuất hiện kiểu hình : vàng , nhăn và xanh , trơn khác P ( vàng , trơn và xanh , nhăn ) 
- Nguyên nhân : Cĩ sự phân li độc lập và tổ hợp lại các cặp tính trạng làm xuất hiện các kiểu hình khác P 
- BDTH được xuất hiện trong các hình thức sinh sản hữu tính 
4) Củng cố : ( 7 phút ) - Phát biểu nội dung qui luật phân li ? 
 - Biến dị tổ hợp là gì ? Nĩ được xuất hiện ở hình thức sinh sản nào ? 
5) Hướng dẫn học ở nhà : ( 3 phút ) - Học bài theo nội dung SGK 
 - Đọc trước bài 5 
 - Kẻ sẵn bảng 5 vào vở BT