Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 52: Hệ sinh thái - Năm học 2009-2010

Ngày soạn : 06/3/2010	Ngày dạy :......../../2010
Tiết 52 - Bài 50	HỆ SINH THÁI 
I. MỤC TIÊU 
1./ Kiến thức :	 	- Nắm được khái niệm về hệ sinh thái, các dạng sinh thái và chuỗi thức ăn, lưới thức ăn
2./ Kĩ năng :	- Rèn kỹ năng phân tích, hoạt động nhóm 
3./ Thái độ : 	 	- Giáo dục ý thức bảo vệ hệ sinh thái , giải thích được ý nghĩa của các biện pháp nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất cây trồng đang được sử dụng rộng rãi hiện nay 
II. CHUẨN BỊ 
1. Giáo viên 	 	- Sơ đồ tranh 50.1; 50.2 ; 50.3
2. Học sinh 	 	- Nội dung bài học 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 
1./ Hoạt động dạy học 
Mở bài : 	 Hệ sinh thái là gì ? có gì khác so với quần thể và quần xã hay không ? và trong hệ sinh thái có những tác động và những đặc điểm gì nổi bật . Chúng ta cùng tìm hiểu tiết học này 
Hoạt động 1 : Thế nào là một hệ sinh thái 
Giáo Viên
Học Sinh
Treo tranh hình 50.1 về hệ sinh thái rừng nhiệt đới 
Hệ sinh thái là gì ? Hệ sinh thái có đặc điểm gì ?
Ở hình 50.1 em hãy cho biết : 
+ Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng ? 
+ Lá và cành cây mục là thức ăn cho những sinh vật nào ? 
+ Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống của động vật ? 
+ Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đến thực vật ? 
+ Nếu rừng bị cháy mất hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật ? tại sao ?
 => Giới thiệu thành phần của một hệ sinh thái hoàn chỉnh
Củng cố, giáo dục tầm quan trọng và bảo vệ rừng 
*/ Tiểu kết : 
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của chúng ( sinh cảnh ) 
- Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định 
- Tìm hiểu, thảo luận trả lời 
- Hệ sinh thái = quần xã sinh vật + sinh cảnh 
- Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định
- Quan sát, thảo luận trả lời các câu hỏi ở lệnh 
+ Nhân tố vô sinh và hữu sinh có thể có gồm : đất, đá, lá rụng, mùn hữu cơ, nước, không khí, nhiệt độ ,gió , động vật, thực vật 
+ Lá và cành cây mục là thức ăn của các loài giun, vi khuẩn, nấm 
+ Cây rừng là nơi che chở và thức ăn, điều hoà không khí , nơi sinh sản  cho động vật 
+ Động vật ăn thực vật nhưng động vật cũng góp phần thụ phấn, phát tán thực vật, cùng cấp phân bón cho thực vật 
+ Nếu rừng bị cháy động vật mất nguồn thức ăn, nơi ở, thiếu nguồn nước, khí hậu nóng lên  à nhiều loài động vật chết 
Hoạt động 2 : Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn 
- Cho quan sát hình 50.2 về một lưới thức ăn của hệ sinh thái rừng
a./ Chuỗi thức ăn
- Yêu cầu thảo luận hình 50.2 và hoàn thành các bài tập ở phần lệnh SGK trang 152
- Gọi đại diện nhóm hoàn thành, gọi các nhóm khác nhận xét
=> Phân tích thêm, củng cố
*/ Tiểu kết : chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau
b./ Lưới thức ăn
- Quan sát và phân tích hình 50.2 và cho biết
+ Cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn nào ?
+ Hãy sắp xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu trong hệ sinh thái ?
Củng cố, nhận xét
*/ Tiểu kết : là tập hợp của các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung
Quan sát thảo luận hình 50.2 và thực hiện các yêu cầu và bài tập về chuỗi thức ăn và lưới thức ăn 
Cây cỏ à chuột à rắn 
Cây cỏ à chuột à cầy 
Sâu ăn lá cây à bọ ngựa à rắn 
Cây à sâu ăn lá cây à bọ ngựa 
Cỏ à hươu à hổ 
Chuột à cầy à đại bàng 
Tìm hiểu điền từ : đó ; khác 
Cây gỗ à sâu ăn lá cây à bọ ngựa 
Cây gỗ à sâu ăn lá cây à chuột
Cây gỗ à sâu ăn lá cây à cầy 
Cây cỏ à sâu ăn lá cây à bọ ngựa 
Cây cỏ à sâu ăn lá cây à chuột
Cây cỏ à sâu ăn lá cây à cầy
=> Các thành phần trong hệ sinh thái 
- Sinh vật sản xuất : Cây gỗ, cây cỏ 
- Sinh vật tiêu thụ cấp 1 : Sâu ăn lá cây, chuột, hươu 
- Sinh vật tiêu thụ cấp 2 : Bọ ngựa, cầy, rắn ( trong 1 trường hợp ) 
- Sinh vật tiêu thụ cấp 3 : Rắn, đại bàng, hổ 
- Sinh vật phân giải : vi sinh vật, nấm, địa y, giun đất 
2./ Củng cố và dặn dò 
A./ Củng cố 
1./ Thế nào là một hệ sinh thái ? các thành phần chủ yếu của hệ sinh thái ? 
2./ Quan hệ dinh dưỡng trong hệ sinh thái được thể hiện như thế nào ? 
B./ Dặn dò 
 BÀI VỪA HỌC
BÀI SẮP HỌC
Học nội dung bài, trả lời câu hỏi 1 SGK 
Hãy vẽ một lưới thức ăn có các sinh vật : Cây cỏ, bọ rùa, ếch nhái, rắn, châu chấu, diều hâu, nấm vi khuẩn, cáo, gà rừng, dê, hổ theo các gợi ý SGK trang 153 
Tiết PĐ 28 : HỆ SINH THÁI ( tt )
Lấy ví dụ về một vài hệ sinh thái đặc trưng ở địa phương em
Nắm lại khái niệm về chuỗi thức ăn, lưới thức ăn . Cách lập sơ đồ về chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
Xác định các cấp độ của sinh vật trong chuỗi thức ăn
Ngày soạn : 06/3/2010	Ngày dạy :......../../2010
Tiết PĐ 28 - Bài 50	HỆ SINH THÁI ( tt )
I. MỤC TIÊU 
1./ Kiến thức :	 	- Nắm lại khái niệm về hệ sinh thái, các dạng sinh thái và chuỗi thức ăn, lưới thức ăn
2./ Kĩ năng :	- Rèn kỹ năng phân tích, hoạt động nhóm 
3./ Thái độ : 	 	- Giáo dục ý thức bảo vệ hệ sinh thái , giải thích được ý nghĩa của các biện pháp nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất cây trồng đang được sử dụng rộng rãi hiện nay 
II. CHUẨN BỊ 
1. Giáo viên 	 	- Sơ đồ tranh 50.1; 50.2 ; 50.3
2. Học sinh 	 	- Nội dung bài học 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 
1./ Hoạt động dạy học 
Mở bài : 	 
Hoạt động 1 : Hệ thống kiến thức 
Giáo Viên
Học Sinh
Hướng dẫn học sinh nhắc lại các khái niệm về 
1./ Hệ sinh thái
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của chúng ( sinh cảnh ) 
- Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định 
2./ Chuỗi thức ăn
chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau
3./ Lưới thức ăn 
là tập hợp của các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung
Hoạt động cá nhân, nhớ lại kiến thức , hoàn thành các khái niệm về hệ sinh thái, chuỗi thức ăn , lưới thức ăn 
Hoạt động 2 : Xác định các cấp độ trong chuỗi thức ăn 
Trong chuỗi thức ăn sau có bao nhiêu cấp độ sinh vật 
Và chỉ ra đâu là sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ ?
Cây xanh à sâu ăn lá cây à chim ăn sâu à đại bàng
Có 3 cấp độ sinh vật tiêu thụ và 1 sinh vật sản xuất trong đó 
Cây xanh à sinh vật sản xuất
Sâu ăn lá cây à sinh vật tiêu thụ cấp 1 
Chim ăn sâu à sinh vật tiêu thụ cấp 2 
Đại bàngà sinh vật tiêu thụ cấp 3
Hoạt động 3 : Vẽ lưới thức ăn cho các sinh vật sau 
Gà, cây cỏ, sâu , chim, rắn, đại bàng, chồn 
Thảo luận, vẽ lưới thức ăn thể hiện đầy đủ các sinh vật trên
2./ Củng cố và dặn dò 
A./ Củng cố 
Mô tả một hệ sinh thái hồ ở địa phương em bằng sơ đồ chuỗi thức ăn và lứói thức ăn của các sinh vật có trong hồ 
B./ Dặn dò 
BÀI VỪA HỌC
BÀI SẮP HỌC
Học nội dung bài, trả lời câu hỏi 1 SGK 
Hãy vẽ một lưới thức ăn có các sinh vật : Cây cỏ, bọ rùa, ếch nhái, rắn, châu chấu, diều hâu, nấm vi khuẩn, cáo, gà rừng, dê, hổ theo các gợi ý SGK trang 153 
Tiết 53 : THỰC HÀNH HỆ SINH THÁI 
Tìm hiểu nội dung yêu cầu các bài thực hành từ đầu HKII đến nay
Tìm hiểu khu vực trường em có những ĐV, TV, nấm, địa y nào sinh sống và tìm hiểu nơi sống của chúng