Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 30: Bệnh và tật di truyền ở người

TIẾT : 30
NS :
ND :
BÀI 29:	
A/ MỤC TIÊU :
Kiến thức :
HS nhận biết được bệnh nhân Đao và bệnh nhân Tớcnơ qua các đặc điểm hình thái.
Trình bày được đặc điểm di truyền của bệnh bạch tạng, bệnh câm điếc bẩm sinh và tật 6 ngón tay.
Trình bày được nguyên nhân của các tật, bệnh di truyền và đề xuất được 1 số biện pháp hạn chế phát sinh chúng.
Kỹ năng : Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
Thái độ : Quan tâm đến môi trường sống à góp phần làm trong sạch môi trường sống của con người bằng 1 số hành động cụ thể hàng ngày.
B/ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
Tranh phóng to H.29.1 và H.29.2 sgk
Tranh phóng to về 1 số tật di truyền
Phiếu học tập : Tìmhiểu bệnh di truyền.
C/ TRỌNG TÂM : 
Các đột biến NST và đột biến gen gây ra bệnh di truyền nguy hiểm và các dị tật bẩm sinh ở người.
Nguyên nhân gây ra các bệnh di truyền và các dị tật bẩm sinh ở người là do ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hóa học, ô nhiễm môi trường hoặc do rối loạn trao đổi chất nội bào.
D/ HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC :
KIỂM TRA BÀI CŨ :
Câu 1 : Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì ? Cho 1 thí dụ về ứng dụng của phương pháp nói trên?
Câu 2 : Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở những điểm nào ? Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh có vai trò gì trong nghiên cứu di truyền người ?
BÀI MỚI :
VÀO BÀI : Các đột biến gen, đột biến số lượng và cấu trúc NST xảy ra ở người do tác động của các nhân tố lí , hóa trong tự nhiên , do ô nhiễm môi trường và do rối loạn quá trình trao đổi chất trong tế bào đã gây ra các bệnh và tật di truyền
Hoạt động 1 :
I/ MỘT VÀI BỆNH DI TRUYỀN Ở NGƯỜI :
BỆNH ĐAO :
Mục tiêu : HS nhận biết bệnh nhân Đao qua đặc điểm hình thái và nguyên nhân gây bệnh.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- y/c HS quan sát H.29.1 a, b, c + thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi ở sgk / trang 82
Hoạt động nhóm à quan sát H.29.1 a, b, c , trả lời câu hỏi và ghi vào phiếu học tập ( GV phát cho mỗi nhóm ) à làm phần 1 về bệnh Đao.
Hoạt động 2 +3 :
BỆNH TỚCNƠ ( OX )
BỆNH BẠCH TẠNG VÀ BỆNH CÂM ĐIẾC BẨM SINH :
*Mục tiêu + hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS ( giống như hoạt động 1 )
Sau khi các nhóm hoàn thành bảng à GV chốt lại đáp án đúng à cho HS ghi bài vào tập ( theo bảng đã hoàn chỉnh ) 
TIỂU KẾT :
TÊN BỆNH
ĐẶC ĐIỂM DI TRUYỀN
BIỂU HIỆN BÊN NGOÀI
1/ Bệnh Đao
Cặp NST số 21 có 3 NST
- Bé, lùn, cổ rụt , má phệ, si đần bẩmsinh, không có khả năng sinh con.
2/ Bệnh Tớcnơ
Cặp NST số 23 chỉ có 1 NST ( là X )
- Nữ , lùn , cổ ngắn.
- Thường mất tríù, không có khả năng sinh con.
3/ Bệnh Bạch tạng
Đột biến gen lặn
- Da,tóc, lông màu trắng
- Mắt màu hồng.
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh
Đột biến gen lặn
- Câm điếc bẩm sinh
 	Hoạt động 4 :
II/ MỘT SỐ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI:
Mục tiêu : HS nắm được nguyên nhân , biểu hiện 1 số tật di truyền.
GV
HS
-y/c HS quan sát H.29.3 à trình bày các đặc điểm của 1 số dị tật ở người.
H: Nêu nguyên nhân gây ra các tật di truyền?
- Hoạt động chung cả lớp : cá nhân quan sát hìnhà phát biểu được các ý :
Tật khe hở môi hàm
Tật bàn tay, bàn chân mất 1 số ngón và dính ngón.
Tật bàn tay có nhiều ngón 
Do đột biến NST, có thể là do đột biến gen trội ( xương chi ngắn, bàn chân có nhiều ngón ).
	TIỂU KẾT :
	Đột biến nhiễm sắc thể và đột biến gen gây ra các dị tật bẩm sinh ở người.
Hoạt động 5 :
III/ CÁC BIỆN PHÁP HẠN CHẾ PHÁT SINH TẬT, BỆNH DI TRUYỀN:
Mục tiêu : HS nêu được 1 số biện pháp hạn chế phát sinh tật bệnh di truyền ở người.
GV
HS
- y/c HS đọc thông tin à trả lời câu hỏi :
H: Các bệnh và tật di truyền phát sinh do những nguyên nhân nào ?
H: Đề xuất các biện pháp hạn chế sự phát sinh các bệnh , tật di truyền.
- GV gợi ý để HS nêu cụ thể những tác nhân gây ra các bệnh và tật di truyền:
 * do môi trường tự nhiên à do các tác nhân vật lí, hóa học trong tự nhiên.
 * do rối loạn trao đổi chất nội bào.
 * do con người à gây ô nhiễm môi trường.
- GV yêu cầu HS nêu thái độ của bản thân đối với môi trường sống ( bằng 1 số hành động cụ thể trong sinh hoạt hàng ngày.
- HS hoạt động cá nhân : đọc thông tin + trả lời câu hỏi :
- Vài HS phát biểu, vài HS nhận xét, bổ sung.
-y/c trả lời :
 * Nguyên nhân là do con người và trong tự nhiên.
- HS thử đề xuất 1 số biện pháp hạn chế các bệnh, tật di truyền.
	TIỂU KẾT :
	1) Nguyên nhân : Do tác nhân vật lí, hóa học trong tự nhiên, do ô nhiễm môi trường hoặc do rối loạn trao đổi chất nội bào.
	2) Biện pháp hạn chế : sgk / trang 85.
*TỔNG KẾT BÀI : cho HS đọc phần tóm tắt sgk / trang 85
-CỦNG CỐ BÀI : Trắc nghiệm 
Câu 1 : đánh dấu X chỉ câu trả lời đúng nhất :
	* Bệnh Đao là gì ?
Là bệnh ở người có 3 NST thứ 21.
Là bệnh có những biểu hiện : bé lùn , cổ rụt , má phệ.
Làm cho người bệnh có biểu hiện si đần bẩm sinh và không có con.
Cả a , b , c đều đúng.
Câu 2 : Các biện pháp hạn chế các bệnh ,tật di truyền ?
Ngăn ngừa các hoạt động gây ô nhiễm môi trường.
Sử dụng hợp lí và đúng nguyên tắc đối với các loại thuốc trừ sâu .
Cả a , b đều không có tác dụng.
Cả a , b đều đúng.
Câu 3 : Sắp xếp các đặc điểm của các bệnh di truyền tương ứng với từng bệnh .
Stt 
Các bệnh di truyền
Các đặc điểm của các bệnh di truyền
1.
2
3
4
Bệnh Đao
Bệnh Tớcnơ
Bệnh Bạch tạng
Bệnh câm điếc bẩmsinh.
a) Da , tóc màu trắng, mắt màu hồng
b) Tay có 6 ngón.
c) Bị câm, điếc từ khi mới sinh.
d) Ở nữ , người lùn, cổ ngắn , tuyến vú không phát triển.
TRẢ LỜI : 1 – d
 2 – e
 3 – a
 4 – c 
- DẶN DÒ :
Học bài àtrả lời các câu hỏi sgk
Đọc mục “ Em có biết” trang 85
Xem bài 30 : Liên hệ bài đã học ( bài 29 ) kết hợp kiến thức phổ thông của bản thân à trả lời câu hỏi ở phần I / bài 30.