Giáo án Sinh học Lớp 9 - Cả năm - Năm học 2010-2011

y ®ét biÕn.
- CTH:
-GV yªu cÇu:
+Hoµn thµnh néi dung phiÕu häc tËp.
-GV kÎ phiÕu lªn b¶ng gäi HS lªn ®iÒn.
-GV nhËn xÐt kÕt qu¶ cña c¸c nhãm, hoµn thiÖn kiÕn thøc.
-HS nghiªn cøu th«ng tin SGK th¶o luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp.
-§¹i diÖn nhãm lªn hoµn thµnh b¶ng, nhãm kh¸c bæ sung.
I- G©y ®ét biÕn nh©n t¹o b»ng t¸c nh©n vËt lÝ
PhiÕu häc tËp: T×m hiÓu c¸c t¸c nh©n vËt lÝ g©y ®ét biÕn
T¸c nh©n
TiÕn hµnh
KÕt qu¶
øng dông
Tia phãng x¹ 
ChiÕu tia xuyªn qua mµng, m« t¸c ®éng lªn ADN
G©y ®ét biÕn gen vµ ®ét biÕn NST.
ChiÕu x¹ vµo h¹t n¶y mÇm, ®Ønh sinh tr­ëng, m« thùc vËt nu«i cÊy.
Tia tö ngo¹i
ChiÕu tia xuyªn qua mµng(xuyªn n«ng)
G©y ®ét biÕn gen.
Xö lÝ vi sinh vËt, bµo tö vµ h¹t phÊn.
Sèc nhiÖt
T¨ng gi¶m nhiÖt ®é m«i tr­êng ®ét ngét.
§ét biÕn sè l­îng NST.
G©y hiÖn t­îng ®a béi thÓ ë mét sè gièng c©y trång.
Ho¹t ®éng 2 (12 phót) G©y ®ét biÕn nh©n t¹o b»ng t¸c nh©n ho¸ häc
-Môc tiªu:+Ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c t¸c nh©n vËt lÝ ho¸ häc ®Ó g©y ®ét biÕn.
-CTH:
-GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin tr¶ lêi c©u hái môc SGK/ 97.
-GV nhËn xÐt gióp HS hoµn thiÖn kiÕn thøc.
-HS nghiªn cøu SGK tr¶ lêi c©u hái.
II-G©y ®ét biÕn nh©n t¹o b»ng t¸c nh©n ho¸ häc
-Ho¸ chÊt: EMS, NMU, NEU, c«nsixin,.
-Ph­¬ng ph¸p: 
+Ng©m h¹t kh«, h¹t n¶y mÇm vµo dd ho¸ chÊt, tiªm dd vµo bÇu nhuþ, tÈm dd vµo ®Ønh sinh tr­ëng
+Dung dÞch ho¸ chÊt t¸c ®éng lªn ph©n tö ADN lµm thay thÕ , mÊt cÆp nuclª«tit, hay c¶n trë sù h×nh thµnh thoi v« s¾c.
Ho¹t ®éng 3 (12 phót) Sö dông ®ét biÕn nh©n t¹o trong chän gièng
-Môc tiªu: +HS gi¶i thÝch ®­îc sù gièng vµ kh¸c nhau trong viÖc sö dông c¸c thÓ ®ét biÕn trong chän gièng vi sinh vËt vµ thùc vËt.
- CTH:
-GV nªu c©u hái:
+Ng­êi ta sö dông c¸c thÓ ®ét biÕn trong chän gièng vi sinh vËt vµ c©y trång theo h­íng nµo? T¹i sao
+T¹i sao ng­êi ta Ýt sö dông ph­¬ng ph¸p g©y ®ét biÕn trong chän gièng vËt nu«i?
-GV chèt kiÕn thøc.
-HS nghiªn cøu th«ng tin SGK tr¶ lêi c©u hái, líp bæ sung.
-HS nghiªn cøu vÝ dô SGK ®Ó t×m hiÓu vÒ viÖc sö dông ®ét biÕn nh©n t¹o trong chän gièng.
III- Sö dông ®ét biÕn nh©n t¹o trong chän gièng
1. Trong chän gièng vi sinh vËt
-Chän c¸c thÓ ®ét biÕn t¹o ra chÊt cã ho¹t tÝnh cao.
-Chän thÓ ®ét biÕn sinh tr­ëng m¹nh ®Ó t¨ng sinh khèi ë nÊm men vµ vi khuÈn.
-Chän c¸c thÓ ®ét biÕn gi¶m søc sèng kh«ng cßn kh¶ n¨ng g©y bÖnh ®Ó s¶n xuÊt v¨cxin.
2.Trong chän gièng c©y trång
-Chän ®ét biÕn cã lîi nh©n thµnh gièng míi hoÆc dïng lµm bè mÖ ®Ó lai t¹o gièng.
3.§èi víi vËt nu«i
-ChØ sö dông c¸c nhãm ®éng vËt bËc thÊp.
3.Tæng kÕt vµ h­íng dÉn vÒ nhµ( 5 phót)
*Tæng kÕt:
 +Con ng­êi ®· g©y ®ét biÕn nh©n t¹o b»ng c¸c t¸c nh©n nµo vµ tiÕn hµmh nh­ thÕ nµo?
*H­íng dÉn vÒ nhµ:
 - ¤n tËp kiÕn thøc häc k× I
 - Hoµn thµnh c¸c b¶ng bµi 40.
Ngµy so¹n: 13/12/10
Ngµy gi¶ng: 9A: 1 /12/10 ; 9B: 1 /12/09 ; 9C: 1 / 12/10
TiÕt 35-Bµi 40 / TuÇn 18
¤n tËp häc k× I
I.Môc tiªu:
1.KiÕn thøc:
 - HS hÖ thèng ®­îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ di truyÒn vµ biÕn dÞ.
2.KÜ n¨ng:
 - HS ®­îc rÌn kÜ n¨ng t­ duy, tæng hîp, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc.
3.Th¸i ®é:
 - GD ý thøc t×m hiÓu øng dông sinh häc vµo ®êi sèng.
II.§å dïng d¹y häc:
 -GV: Néi dung b¶ng 40.1 ®Õn 40.5 SGK.
 -HS : ChuÈn bÞ tr­íc néi dung c¸c b¶ng ë nhµ.
III.Ph­¬ng ph¸p: 
 -Ho¹t ®éng nhãm, vÊn ®¸p.
IV.Tæ chøc d¹y häc:
1.Khëi ®éng (1 phót)
-Môc tiªu: T¹o høng thó cho HS khi thùc hiÖn bµi «n tËp di truyÒn vµ biÕn dÞ
-C¸ch tiÕn hµnh “ §Ó chuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra häc k× I chóng ta sÏ «n tËp häc k× theo néi dung bµi 40”.
2. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc ( 40 phót)
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 (30 phót) HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc
-Môc tiªu:+HS tù hÖ thèng ®­îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ di truyÒn vµ biÕn dÞ.
- §å dïng: Néi dung b¶ng 40.1 ®Õn 40.5 SGK.
- CTH:
- GV chia líp thµnh 10 nhãm vµ yªu cÇu:
+ 2 nhãm cïng nghiªn cøu mét néi dung hoµn thµnh c¸c b¶ng kiÕn thøc tõ 40.1 ®Õn 40.5 SGK/116+117.
-GV nhËn xÐt kÕt qu¶ vµ hoµn chØnh ®¸p ¸n.
-HS th¶o luËn nhãm thèng nhÊt ý kiÕn ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng phô.
-§¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ cña nhãm m×nh theo sù ph©n c«ng cña GV.
-Nhãm cã néi dung th¶o luËn cho ý kiÕn bæ sung, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung.
-HS söa ch÷a vµo ®¸p ¸n ®óng vµo vë.
I- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc
*KÕt luËn: Néi dung c¸c b¶ng ®· hoµn thµnh.
B¶ng 40.1: Tãm t¾t c¸c quy luËt di truyÒn
Tªn 
quy luËt
Néi dung
Gi¶i thÝch
ý nghÜa
Ph©n li
Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh­ c¬ thÓ thuÇn chñng cña P
-C¸c nh©n tè di truyÒn kh«ng hoµ trén vµo nhau.
-Sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp gen t­¬ng øng.
X¸c ®Þnh tÝnh tréi.
Ph©n li ®éc lËp
Ph©n li ®äc lËp cña c¸c cÆp nh©n tè di truyÒn trong qua str×nh ph¸t sinh giao tö.
F2 cã tØ lÖ mçi kiÓu h×nh b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh.
T¹o biÕn dÞ tæ hîp
Di truyÒn liªn kÕt
C¸c tÝnh tr¹ng do nhãm gen liªn kÕt quy ®Þnh ®­îc di truyÒn cïng nhau.
C¸c gen liªn kÕt cïng ph©n li víi NST trong ph©n bµo.
T¹o sù di truyÒn æn ®Þnh cña c¶ nhãm tÝnh tr¹ng.
Di truyÒn giíi tÝnh
ë c¸c loµi giao phèi tØ lÖ ®ùc: c¸i xÊp xØ 1 : 1
Ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp NST giíi tÝnh.
§iÒu chØnh tØ lÖ ®ùc c¸i.
B¶ng 40.2: Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× trong nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n
C¸c k×
Nguyªn ph©n
Gi¶m ph©n I
Gi¶m ph©n II
K× ®Çu
NST kÐo co ng¾n, ®ãng xo¾n vµ ®Ýnh vµo sîi thoi ph©n bµo ë t©m ®éng
NST kÐp co ng¾n, ®ãng xo¾n.CÆp NST kÐp t­¬ng ®ång tiÕp hîp theo chiÒu däc vµ b¾t chÐo
NST kÐp co l¹i thÊy râ sè l­îng NST kÐp (®¬n béi)
K× gi÷a
C¸c NST kÐp co ng¾n cùc ®¹i vµ xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.
Tõng cÆp NST kÐp xÕp thµnh 2 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo
C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo
K× sau
Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc tÕ bµo
C¸c cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång ph©n li ®äc lËp vÒ 2 cùc cña tÕ bµo
Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc tÕ bµo
K× cuèi
C¸c NST ®¬n n»m gän trong nh©n víi sè l­îng 2n nh­ tÕ bµo mÑ
C¸c NST kÐp n»m gän trong nh©n víi sè l­îng ®¬n béi kÐp
C¸c NST ®¬n n»m gän trong nh©n víi sè l­îng ®¬n béi
B¶ng 40.3: B¶n chÊt vµ ý nghÜa cña c¸c qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, gi¶m ph©n 
vµ thô tinh
C¸c qu¸ tr×nh
B¶n chÊt
ý nghÜa
Nguyªn ph©n
Gi÷ nguyªn bé NST, nghÜa lµ 2 tÕ bµo con ®­îc t¹o ra cã 2n nh­ tÕ bµo mÑ
Duy tr× æn ®Þnh bé NST trong sù lín lªn cña c¬ thÓ vµ ë nh÷ng loµi sinh s¶n v« tÝnh
Gi¶m ph©n
Lµm gi¶m sè l­îng NST ®i mét nöa
Gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh bé NST qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo ë nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh vµ t¹o ra nguån biÕn dÞ tæ hîp
Thô tinh
KÕt hîp 2 bé nh©n ®¬n béi thµnh bé nh©n l­ìng béi 2n
Gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh bé NST qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo ë nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh vµ t¹o ra nguån biÕn dÞ tæ hîp
B¶ng 40.4: CÊu tróc vµ chøc n¨ng cña ADN, ARN vµ pr«tªin
§¹i ph©n tö
CÊu tróc
Chøc n¨ng
ADN
-Gåm mét chuçi xo¾n kÐp
-Cã 4 lo¹i nu: A, T, G, X
-L­u gi÷ th«ng tin di truyÒn
-TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn
ARN
-Gåm chuçi xo¾n ®¬n
-Cã 4 lo¹i nu: A, U, G, X
-TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn
-VËn chuyÓn axit amin
-Tham gia cÊu tróc rib«x«m
Pr«tªin
-Mét hay nhiÒu chuçi ®¬n
-20 lo¹i axit amin
-CÊu tróc c¸c bé phËn cña tÕ bµo
-Enzim xóc t¸c qu¸ tr×nh T§C
-Hoocm«n ®iÒu hoµ qu¸ tr×nh T§C
-VËn chuyÓn, cung cÊp n¨ng l­îng
B¶ng 40.5: C¸c d¹ng ®ét biÕn
C¸c lo¹i
 ®ét biÕn
Kh¸i niÖm
C¸c d¹ng ®ét biÕn
§ét biÕn gen
Lµ nh÷ng biÕn ®æi trong cÊu tróc cña ADN 
MÊt, thªm. thay thÕ mét cÆp nuclª«tit
§ét biÕn cÊu tróc NST
Lµ nh÷ng biÕn ®æi x¶y ra trong cÊu tróc cña NST
MÊt, lÆp, ®¶o ®o¹n
§ét biÕn sè l­îng NST
Lµ nh÷ng biÕn ®æi vÒ sè l­îng trong bé NST
MÊt, thªm. thay thÕ mét cÆp nuclª«tit
Ho¹t ®éng 2 (10 phót) Tr¶ lêi c©u hái
-Môc tiªu:+ HS hÖ thèng ®­îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ di truyÒn vµ biÕn dÞ.
-GV yªu cÇu HS tr¶ lêi mét sè c©u hái SGK/117 (tõ c©u 1 ®Õn c©u 7)
-GV h­íng dÉn HS hoµn chØnh ®¸p ¸n mét sè c©u hái.
-HS tiÕp tôc vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc tr¶ lêi c¸c c©u hái.
II- Tr¶ lêi c©u hái
C©u 1: S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng
+Gen lµ khu«n mÉu ®Ó tæng hîp mARN.
+mARN lµ khu«n mÉu ®Ó tæng hîp chuçi axit amin cÊu thµnh pr«tªin.
+Pr«tªin chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng biÓu hiÖn thµnh tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ.
C©u 2: KiÓu h×nh lµ kÕt qu¶ t­¬ng t¸c gi÷a kiÓu gen vµ m«i tr­êng.
C©u 3: Nghiªn cøu di truyÒn ng­êi ph¶i cã ph­¬ng ph¸p thÝch hîp v×:
+ Ng­êi sinh s¶n muén vµ ®Î Ýt con.
+Kh«ng thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p lai vµ g©y ®ét biÕn v× lÝ do x· héi.
3.Tæng kÕt vµ h­íng dÉn vÒ nhµ (4 phót)
*Tæng kÕt: 
 -GV nhËn xÐt ý thøc chuÈn bÞ néi dung «n tËp ë nhµ cña HS.
 -NhËn xÐt ho¹t ®éng cña c¸c nhãm.
*H­íng dÉn vÒ nhµ:
 -Häc bµi, «n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra häc k× I
*********************************
Ngµy so¹n: 19/12/10
Ngµy gi¶ng: 21/12/10
TiÕt 36 / TuÇn 19
KiÓm tra häc k× I :
(theo ®Ò chung cña nhµ tr­êng)
Ngµy so¹n: 01/01/11
Ngµy gi¶ng: 9AB: 04/01/11 ; 9C: 03/01/11
TiÕt 37 - Bµi 34 / TuÇn 20
Tho¸i ho¸ do tù thô phÊn
Vµ giao phèi gÇn
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc:
 - Tr×nh bµy ®­îc c¸c kh¸i niÖm tho¸i ho¸ gièng.
 - HiÓu, tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n tho¸i ho¸ cña tù thô phÊn b¾t buéc ë c©y giao phÊn vµ giao phèi gÇn ë ®éng vËt, vai trß cña chóng trong chän gièng.
 - HS tr×nh bµy ®­îc ph­¬ng ph¸p t¹o dßng thuÇn ë c©y ng«.
2. KÜ n¨ng:
 - HS ®­îc rÌn c¸c kÜ n¨ng:
 +Quan s¸t tranh h×nh ph¸t hiÖn kiÕn thøc.
 +Tæng hîp kiÕn thøc.
 -C¸c KNS c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc:
 +Gi¶i thÝch v× sao ng­êi ta cÊm anh em cã quan hÖ huyÕt thèng gÇn nhau lÊy nhau.
3.Th¸i ®é:
 - HS cã lßng yªu thÝch bé m«n.
II.§å dïng d¹y häc:
 -GV: S­u tÇm t­ liÖu vÒ hiÖn t­îng tho¸i ho¸.
III.Ph­¬ng ph¸p:
 -Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ho¹t ®éng nhãm, ®éng n·o.
IV. Tæ chøc d¹y häc:
1. Khëi ®éng (2 phót)
 - Môc tiªu: T¹o høng thó cho HS khi t×m hiÓu vÒ tho¸i ho¸ ë thùc vËt vµ ®éng vËt do tù thô phÊn hoÆc giao phèi gÇn.
 - C¸ch tiÕn hµnh: “Trong tù nhiªn ®«i khi chóng ta thÊy sau mét vµi n¨m cã hiÖn t­îng gi¶m n¨ng suÊt, chÊt l­îng kÐm ë vËt nu«i v