Giáo án Sinh học Lớp 9 - Bài 1: Men-đen và di truyền học

Tuần : Tiết :
Ngày soạn : Ngày dạy
DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
Chương I : CÁC THÍ NGHIỆM CỦA MEN ĐEN
 BÀI 1 : MEN ĐEN VÀ DI TRUYỀN HỌC
I. Mục tiêu bài học : Học xong bài này, HS có khả năng:
- Nêu được mục đích, nhiệm vụ vàý nghĩa của di truyền học 
- Nêu được phương pháp phân tích các thế hệ lai của Men đen.
- Trình bày được một số thuật ngữ, kí hiệu trong di truyền học.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích để thu nhận kiến thức từ phương tiện trực quan.
II. Phương pháp : Thuyết trình, vấn đáp, quan sát,...
	III. Phương tiện dạy học
- Tranh phóng to hình 1 SGK (hoặc)
- Máy chiếu Overhead, film ghi hình 1SGK
IV. Tiến trình dạy học
1. ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ : Không có
3. Giảng bài mới : GV chuyển ý vào bài mới...
Hoạt động 1 : Tìm hiểu về di truyền học
Mục Tiêu : Nêu được mục đích, nhiệm vụ vàý nghĩa của di truyền học
TG
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Nội dung
GV yêu cầu HS đọc SGK để trả lời câu hỏi:Đối tượng, nội dung vàý nghĩa của di truyền học là gì?
GV cần gợi ý cho học sinh trả lời từng nội dung (đối tượng, nội dung vàý nghĩa)
Ở đây GV cần giải thích cho HS thấy rõ: di truyền vàbiến dị là 2 hiện tượng song song, gắn liền với quá trình sinh sản.
GV có thể cho HS liên hệ bản thân: xem bản thân giống vàkhác bố mẹ ở những đặc điểm nào? Tại sao?
HS đọc SGK, trao đổi theo nhóm vàcử đại diện trình bày câu trả lời. Dưới sự hướng dẩn của GV, HS cả lớp xây dựng đáp án chung.
 GV cho một vài HS phát biểu ý kiến rồi nhận xét, phân tích để các em hiểu được bản chất của sự giống vàhác nhau
I. Di truyền học
- Di truyền học nghiên cứu bản chất vàquy luật của hiện tương di truyền, biến dị.
- Di truyền học đề cập đến cơ sở vật chất, cơ chế vàtính quy luật của hiện tương di truyền, biến dị.
- Di truyền học cung cấp cơ sở cho chọn giống, có vàøi trò quan trọng trong y học, đặc biệt là trong công nghệ sinh học 
Hoạt động 2
Tìm hiểu Men đen-người đặc nền móng cho di truyền học
Mục Tiêu : Nắm được phương pháp phân tích độc đáo của Men đen.
TG
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Nội dung
hình 1 SGK cho HS quan sát vàyêu cầu các em nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi: Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Men Đen là gì?
 Ở đây, GV cần chỉ ra cho HS các đặc điểm của từng cặp tính trạng tương phản (trơn-nhăn, vàøøng-lục, xám-trắng, đầy-có ngấn).
HS quan sát tranh, nghiên cứu SGK rồi thảo luận theo nhóm vàcử đại diện trình bày kết quả trước lớp.
 Các nhóm khác theo dõi bổ sung vàcùng nhau rút ra kết luận chung (dưới sự chỉ đạo của GV).
II. Men đen – người đặc nền móng cho di truyền học
- Lai các cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau về một hoặc một số cặp tính trạng rồi theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó ở con cháu.
- Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu thập được để rút ra các quy luật di truyền.
 Hoạt động 3
Tìm hiểu một số thuật ngữ vàkí hiệu cơ bản của di truyền học
Mục Tiêu: Trình bày được một số thuật ngữ, kí hiệu trong di truyền học.
TG
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
 GV yêu cầu HS đọc SGK, thảo luận theo nhóm để phát biểu định nghĩa về các thuật ngữ vànêu các kí hiệu cơ bản của di truyền học.
 Ở đây GV cần phải phân tích thêm khái niệm thuần chủng vàlưu ý HS về cách viết công thức lai.
HS đọc SGK thảo luận theo nhóm, cử đại diện phát biểu ý kiến của nhóm. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung vàcùng thống nhất câu trả lời.
 Dưới sự hướng dẫn của GV, HS nêu được các khái niệm vàkí hiệu tính trạng vàcác kí hiệu.
III. Một số thuật ngữ vàkí hiệu cơ bản của di truyền học
- Tính trạng là những đặc điểm cụ thể về hình thái, cấu tạo, sinh lí của một cơ thể.
- Cặp tính trạng tương phản là hai trạng thái khác nhau của cùng một loại tính trạng biểu hiện trái ngược nhau.
- Gen là nhân tố di truyền quy định một hoặc một số tính trạng của sinh vật
-Dòng (giống) thuần chủng là giống có đặc tính di truyền đồng nhất các thế hệ sau giống thế hệ trước
- Các kí hiệu:
+ P là cặp bố mẹ xuất phát (thuần chủng).
+ G là giáo tử.
+ F là thế hệ con
V. Củng cố và hoàn thiện :
1. GV cho HS đọc chậm vànhắc lại phần tóm tắt cuối bài.
2. Gợi ý trả lời cây hỏi cuối bài.
Câu 1: Đối tượng của Di truyền học là: bản chất vàtính quy luật của hiện tượng di truyền, biến dị.
Câu 2: Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai là: Lai các cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau một hay một số cặp các tính trạng, theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng ở con cháu vàdùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được.
Câu 3: Đánh dấu + vào ô o chỉ câu trả lời Đúng trong các câu sau. Tại sao Men Đen lại chọn các cặp tương phản để thực hiện các phép lai?
o a) Để thuận tiện cho việc tác động các tính trạng.
o b) Để theo dõi những biểu hiện của tính trạng.
o c) Để dễ thực hiện phép lai.
o d) Cả b vàc.
Đáp án: b
* GV Cho học sinh đọc mục em có biết ---> Gv tóm tắc sơ lược về tiểu sử của Men đen cho HS hiểu thêm về tiểu sử của Ông.
VI. Dặn dò:
* Học thuộc phần tóm tắt của bài
* Trả lời các câu hỏi sau
 1. Trình bày đối tượng, nội dung và ý nghĩa thực tiễn của Di truyền học?
2. Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Men Đen gồm những điểm nào.?
3. Hãy lấy các ví dụ ở người để minh họa cho khái niệm " Cặp tính trạng tương phản."?
4. Tại sao Men Đen lại chọn các cặp tính trạng tương phản khi thực hiện các phép lai?