Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tuần 16 - Lê Văn Hiếu

yện kỹ năng tư duy, hoạt động nhóm
.	3 . Thái độ
Giáo dục ý thức vệ sinh ăn uống, chống tác hại cho hệ tiêu hoá. Hình thành ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng 
II . Đồ dùng dạy học 
GV: Tranh hình 29.1-3, bảng phụ
 HS : Đọc trước bài, kẻ bảng 29 vào vở bài tập
III. Hoạt động dạy - học 
1 .Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
+ Họạt động tiêu hoá chủ yếu ở ruột non là gì?
+ Ruột non có cấu tạo như thế nào?
3 . Vào bài mới
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1: I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG 
GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát hình 29.1-2 SGK mục I 
GV thông báo: Nước và muối khoáng hoà tan được hấp thụ ngay ở dạ dày còn các sản phẩm của quá trình tiêu hoá như đường đơn, glixêrin và axit béo, axit amin được hấp thụ ở niêm mạc ruột non. 
GV hỏi:
+ Hiệu quả hấp thụ chất dinh dưỡng phụ thuộc vào yếu tố nào?
+ Ruột non có đặc điểm cấu tạo gì đặc biệt làm tăng diện tích bề mặt hấp thụ của nó ? So sánh với dạ dày?
+ Đồ thị hình 29.2 SGK nói lên điều gì về sự hấp thụ các chất dinh dưỡng ở ruột non?
GV cho HS thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi SGK
+ Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng của nó?
+ Căn cứ vào đâu, người ta khẳng định rằng ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hoá đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng?
GV nhận xét và chốt lại kiến thức
HS đọc thông tin, quan sát hình 29.1-2 SGK mục I 
HS nghe
HS nêu:
+ Hiệu quả hấp thụ chất dinh dưỡng phụ thuộc vào diện tích bề mặt hấp thụ
+ Ruột non có nếp gấp, lông ruột, hệ thống mao mạch 
+ Đồ thị 29.2 cho thấy: Ngay từ đoạn đầu của ruột non, sự hấp thụ các chất dinh dưỡng bắt đầu tăng dần, tỉ lệ % hấp thụ phản ánh trong đồ thị tương ứng với khẩu phần ăn đơn giản. Nếu với khẩu phần ăn đầy đủ thì sẽ đạt tới 100% ở khoảng cách xa hơn (tính từ miệng)
HS quan sát tranh thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi SGK
+ Diện tích bề mặt bên trong của ruột non rất lớn là điều kiện cho sự hấp thụ các chất dinh dưỡng với hiệu quả cao
+ Hệ mao mạch máu và mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột cũng sẽ là điều kiện cho sự hấp thụ các chất dinh dưỡng với hiệu quả cao
 Người ta khẳng định ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu háo đảm nhận vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng là căn cứ vào các bằng chứng sau:
 Ruột non có bề mặt hấp thụ rất lớn (tới 400 – 500 m2),lớn nhất so với các đoạn khác của ống tiêu hoá. Ruột non còn có mạng mao mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc.
 Thực nghiệm phân tích thành phần các chất của thức ăn trong các đoạn ống tiêu hoá (hình 29.2 SGK) cũng chứng tỏ sự hấp thụ các chất dinh dưỡng diễn ra ở ruột non 
HS nhận xét và ghi bài
+ Ruột non là nơi hấp thụ chất dinh dưỡng
+ Cấu tạo ruột non phù hợp với việc hấp thụ:
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp
+ Có nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ
+ Mạng lưới mao mạch máu và bạch huyết dày đặc (cả ở lông ruột)
+ Ruột dài à tổng diện tích bề mặt hấp thụ 500m2
Hoạt động 2: II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
GV cho HS đọc thông tin và thảo luận nhóm:
+Hoàn thành bảng SGK 
HS đọc thông tin và thảo luận nhóm:
+Hoàn thành bảng SGK 
B¶ng 29: C¸c con ®­êng vËn chuyĨn c¸c chÊt dinh d­ìng ®· hÊp thơ
C¸c chÊt dinh d­ìng ®­ỵc hÊp thơ vµ vËn chuyĨn theo ®­êng m¸u
C¸c chÊt dinh d­ìng ®­ỵc hÊp thơ vµ vËn chuyĨn theo ®­êng b¹ch huyÕt
§­êng, 30% axit bÐo vµ glixªrin, axit amin, c¸c vitamin tan trong n­íc, c¸c muèi kho¸ng, n­íc.
70% lipit (c¸c giät mì ®· ®­ỵc nhị t­¬ng ho¸), c¸c vitamin tan trong dÇu (A, D, E, K).
+ Gan đóng vai trò gì trên con đường vận chuyển các chất về tim?
GV giảng thêm về chức năng dự trữ của gan đặc biệt là các vitamin à điều này liên quan đến chế độ dinh dưỡng. Còn chức năng khử độc của gan là lớn nhưng không phải là vô tận à Cần bảo đảm chế độ ăn uống và an toàn thực phẩm
GV chốt lại kiến thức
+ Vai trò của gan :Điều hoà nồng độ các chất dinh dưỡng (đường glucozơ, axit béo) trong máu ở mức ổn định, phần dư sẽ được biến đổi để tích trữ hoặc thải bỏ.
Khử các chất độc bị lọt vào cùng các chất dinh dưỡng 
HS nghe
HS ghi bài
- Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất:
 + Đường máu vận chuyển các chất đường, Axit béo và Glyxêrin, Axit amin, các vitamin tan trong nước, nước và muối khoáng.
+ Đường bạch huyết vận chuyển các chất lipit, các vitamin tan trong dầu như A,D,E.K
- Vai trò của gan:Điều hào nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu được ổn định, đồng thời khử các chất độc có hại với cơ thể
Hoạt động 3: III. THẢI PHÂN 
GV cho HS đọc thông tin và trả lời câu hỏi trong SGK:
+ Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu háo ở cơ thể người là gì?
GV nhận xét 
GV giảng thêm: 
+ Ruột già không phải là nơi chứa phân (vì ruột già dài 1,5m)
+ Ruột gài có các vi khuẩn lên men thối
+ Hoạt động cơ học của ruột già: Dồn chất chứa trong ruột xuống ruột thằng
GV liên hệ tới bệnh táo bón: Bệnh táo bón là do lối sống ít vận động, giảm nhu động ruột già à Cần ăn nhiều chất xơ, vận động vừa phải
HS đọc thông tin và trả lời câu hỏi trong SGK:
+ Hấp thụ thêm phần nước còn cần thiết cho cơ thể
Thải phân ra môi trường ngoài
HS nhận xét
HS nghe
Vai trò của ruột già:
+ Hấp thụ nước cần thiết cho cơ thể
+ Thải phân ( chất cặn bã ) ra khỏi cơ thể
4. Cũng cố
	Gv cho Hs tóm tắt lại nội dung bài học.
Gv cho Hs đọc ghi nhớ và mục em có biết
5 . Dặn dò
Về nhà học bài
Đọc trước bài 35
Kẻ bảng 35.1-6 vào vở bài tập
GVBM: Lê Văn Hiếu 	 	 Tuần: 16
Môn: Sinh học 8	 	 	 Tiết : 31	
Bài 35: ÔN TẬP HỌC KÌ I
I . Mục tiêu
1 . Kiến thức
Hệ thống hóa kiến thức HK I 
 Nắm chắc các kiến thức cơ bản đã học 
2 . Kỹ năng 
Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức , khái quát theo chủ đề , họat động nhóm 
3 . Thái độ
	Giáo dục ý thức học tập
II . Đồ dùng dạy học 
GV : bảng phụ
HS : Đọc trước bài
III. Hoạt động dạy - học 
1 .Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3 . Vào bài mới
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1: I. HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
GV chia lớp thành 5 nhóm và yêu cầu các nhóm hòan thành bảng kiến thức của mình . Cụ thể : Nhóm 1 : Bảng 35 .1 ; nhóm 2 : bảng 35 . 2 ; nhóm 3: Bảng 3; nhóm 4: Bảng 4; nhóm 5: Bảng 5
* Lưu ý bảng 6 GV cung cấp cho HS
Các nhóm tiến hành thảo luận theo nội dung trong bảng . Mỗi cá nhân phải vận dụng kiến thức của mình để thống nhất câu trả lời à cử đại diện trình bày 
Hoàn thành bảng 35.1-6 SGK tr. 111-112
B¶ng 35. 1: Kh¸i qu¸t vỊ c¬ thĨ ng­êi
CÊp ®é tỉ chøc
§Ỉc ®iĨm ®Ỉc tr­ng
CÊu t¹o
Vai trß
TÕ bµo
- Gåm: mµng, tÕ bµo chÊt víi c¸c bµo quan chđ yÕu (ti thĨ, l­íi néi chÊt, bé m¸y G«ngi..) vµ nh©n.
- Lµ ®¬n vÞ cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa c¬ thĨ.
M«
- TËp hỵp c¸c tÕ bµo chuyªn ho¸ cã cÊu trĩc gièng nhau.
- Tham gia cÊu t¹o nªn c¸c c¬ quan.
C¬ quan
- §­ỵc cÊu t¹o nªn bëi c¸c m« kh¸c nhau.
- Tham gia cÊu t¹o vµ thùc hiƯn chøc n¨ng nhÊt ®Þnh cđa hƯ c¬ quan.
HƯ c¬ quan
- Gåm c¸c c¬ quan cã mèi quan hƯ vỊ chøc n¨ng.
- Thùc hiƯn chøc n¨ng nhÊt ®Þnh cđa c¬ thĨ.
B¶ng 35. 2: Sù vËn ®éng cđa c¬ thĨ
HƯ c¬ quan thùc hiƯn vËn ®éng
§Ỉc ®iĨm cÊu t¹o
 ®Ỉc tr­ng
Chøc n¨ng
Vai trß chung
Bé x­¬ng
- Gåm nhiỊu x­¬ng liªn kÕt víi nhau qua c¸c khíp.
- Cã tÝnh chÊt cøng r¾n vµ ®µn håi.
T¹o bé khung c¬ thĨ
+ B¶o vƯ 
+ N¬i b¸m cđa c¬
- Giĩp c¬ thĨ ho¹t ®éng ®Ĩ thÝch øng víi m«i tr­êng.
HƯ c¬
- TÕ bµo c¬ dµi
- Cã kh¶ n¨ng co d·n
- C¬ co d·n giĩp c¬ quan ho¹t ®éng.
B¶ng 35. 3: TuÇn hoµn m¸u
C¬ quan
§Ỉc ®iĨm cÊu t¹o ®Ỉc tr­ng
Chøc n¨ng
Vai trß chung
Tim
- Cã van nhÜ thÊt vµ van ®éng m¹ch.
- Co bãp theo chu k× gåm 3 pha.
- B¬m m¸u liªn tơc theo 1 chiỊu tõ t©m nhÜ vµo t©m thÊt vµ tõ t©m thÊt vµo ®éng m¹ch.
- Giĩp m¸u tuÇn hoµn liªn tơc theo 1 chiỊu trong c¬ thĨ, m­íc m« cịng liªn tơc ®­ỵc ®ỉi míi, b¹ch huyÕt cịng liªn tơc ®­ỵc l­u th«ng.
HƯ m¹ch
- Gåm ®éng m¹ch, mao m¹ch vµ tÜnh m¹ch.
- DÉn m¸u tõ tim ®i kh¾p c¬ thĨ vµ tõ kh¾p c¬ thĨ vỊ tim.
B¶ng 35. 4: H« hÊp
C¸c giai ®o¹n chđ yÕu trong h« hÊp
C¬ chÕ
Vai trß
Riªng
Chung
Thë
Ho¹t ®éng phèi hỵp cđa lång ngùc vµ c¸c c¬ h« hÊp.
Giĩp kh«ng khÝ trong phỉi th­êng xuyªn ®ỉi míi.
Cung cÊp oxi cho c¸c tÕ bµo c¬ thĨ vµ th¶i khÝ cacbonic ra ngoµi c¬ thĨ.
Trao ®ỉi khÝ 
ë phỉi
- C¸c khÝ (O2; CO2) khuÕch t¸n tõ n¬i cã nång ®é cao ®Õn n¬i cã nång ®é thÊp.
- T¨ng nång ®é O2 vµ gi¶m nång ®é khÝ CO2 trong m¸u.
Trao ®ỉi khÝ 
ë tÕ bµo
- Cung cÊp O2 cho tÕ bµo vµ nhËn CO2 do tÕ bµo th¶i ra.
B¶ng 35. 5: Tiªu ho¸
 Cơ quan 
 thực hiện
 Họat Loại 
động chất
Khoang miƯng
Thùc qu¶n
D¹ dµy
Ruét non
Ruét giµ
Tiªu ho¸
Gluxit
Lipit
Pr«tªin
x
x
x
x
x
HÊp thơ
§­êng
Axit bÐo vµ glixªrin
Axit amin
x
x
x
Bảng 25.6: Trao đổi chất và chuyển hoá
Các quá trình
Đặc điểm
Vai trò
Trao đổi chất
Ở cấp cơ thể
Lấy các chất cần thiết cho cơ thể từ môi trường ngoài
Thải các chất cặn bã, thừa ra môi trường ngoài
Là cơ sở cho quá trình chuyển hóa
Ở cấp tế bào
Lấy các chất cần thiết cho cơ thể từ môi trường trong
Thải các sản phẩm phân huỷ vào môi trường trong
Chuyển hoá ở tế bào
Đồng hóa
Tổng hợp các chất đặc tr