Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tiết 22 đến 24 - Năm học 2010-2011

ĐẶC DIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGHÀNH THÂN MỀM
Ngày soạn: 10/11/2010
Ngày giảng: 13/11/2010
Tiết 22 
I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt
 1. Kiến thức:
 - HS nêu được sự đa dạng của ngành thân mềm.
 - HS trình bày được đặc điểm chung và ý nghĩa thực tiễn của ngành thân mềm
 2. Kĩ năng:
 - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh
 - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm
 3. Thái độ:
 - Yêu thích bộ môn
II. Đồ dùng dạy học
 - GV: Chuẩn bị tranh vẽ H21.1, bảng phụ
 - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở
III. Phương pháp dạy học
- Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, giảng giải
- Tổ chức hoạt động nhóm 
IV. Tiến trình dạy học
 1. Kiểm tra bài cũ: không
 2. Dạy học bài mới: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
* Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm chung của ngành thân mềm 
- GV yêu cầu HS quan sát H21.1, đọc thông tin, thảo luận hoàn thành phiếu học tập “ Đặc điểm chung của ngành thân mềm”
à HS quan sát H21.1và đọc thông tin, thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập: “Đặc điểm chung của ngành thân mềm” sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét và yêu cầu HS tự rút ra kết luận 
* Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò của ngành thân mềm
- GV yêu cầu HS đọc thông tin và làm bài tập bảng 2 SGK
 HS đọc thông tin, thảo luận hoàn thành bảng 2 SGK sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận 
- GV hoàn thiện kiến thức cho HS
- GV yêu cầu HS đọc kết luận chung
I. Đặc điểm chung
 - Hệ tiêu hóa phân hóa
 - Thân không phân đốt
 - Có vỏ đá vôi
 - Khoang áo phát triển
II. Vai trò
 - Lợi ích: 
 + Làm thực phẩm cho con người
 + Làm thức ăn cho động vật
 + Nguyên liệu xuất khẩu
 + Làm sạch môi trường nước
 + Làm đồ trang sức, trang sức
 + Có giá trị về mặt địa chất
 - Tác hại: 
 + Là vật trung gian truyền bệnh
 + Phá hại cây trồng
 3. Kiểm tra đánh giá:
 - Trình bày đặc điểm chung của ngành thân mềm?
 - Nêu vai trò của ngành thân mềm?
* Câu hỏi “Hoa điểm 10”: Vì sao lại xếp mực bơi nhanh cùng ngành với ốc sên bò chậm chạp?
 4. Dặn dò: 
 - Học bài
 - Đọc mục: “Em có biết”
 - Soạn bài mới
5. Rút kinh nghiệm:
TÔM SÔNG 
Ngày soạn: 13/11/2010
Ngày giảng: 15/11/2010
Tiết 23 
I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt
 1. Kiến thức:
 - HS biết được vì sao tôm được xếp vào ngành chân khớp, lớp giáp xác
 - HS giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngoài của tôm sông thích nghi đời sống ở nước.
- Nắm được các đặc điểm dinh dưỡng, sinh sản của trai sông.
 2. Kĩ năng:
 - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp.
 - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm
 3. Thái độ:
 - Có thái độ yêu thiên nhiên và bộ môn
II. Đồ dùng dạy học
 - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ H22, bảng phụ, mẫu vật 
 - HS: kẻ phiếu học tập vào vở
III. Phương pháp dạy học
- Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, giảng giải
- Tổ chức hoạt động nhóm 
IV. Tiến trình dạy học
 1. Kiểm tra bài cũ: 7C:	7D:
 - Trình bày đặc điểm chung của ngành thân mềm?
 	 - Nêu vai trò của ngành thân mềm?
 2. Dạy học bài mới: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
* Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo ngoài và di chuyển. 
+VĐ 1: Tìm hiểu về vỏ cơ thể
- GV hướng dẫn HS quan sát mô hình tôm sông và đọc thông tin, thảo luận nhóm: 
 + Cơ thể tôm gồm mấy phần?
 + Nhận xét màu sắc của vỏ tôm?
 + Nhận xét độ cứng của vỏ tôm?
 HS quan sát mô hình và đọc thông tin, thảo luận nhóm sau đó trình bày, nhận xét và bổ sung
- GV nhận xét và hoàn thiện kiến thức cho HS
+ VĐ 2: Các phần phụ tôm và chức năng
- GV yêu cầu HS quan sát H22 và đối chiếu mô hình, thảo luận nhóm hoàn thành bảng “Chức năng chính các phần phụ của tôm” 
 HS quan sát H22 và đối chiếu mô hình và thảo luận hoàn thành bảng sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung 
- GV nhận xét và hoàn thiện kiến thức cho HS
+ VĐ 3: Di chuyển
- GV yêu cầu HS đọc thông tin và thảo luận:
 + Tôm sông có các hình thức di chuyển nào?
 + Hình thức nào thể hiện bản năng tự vệ của tôm sông?
* Hoạt động 2: Tìm hiểu hình thức dinh dưỡng của tôm sông
- GV yêu cầu HS đọc thông tin và thảo luận:
 + Tôm sông hoạt động vào thời gian nào trong ngày?
 + Thức ăn của tôm sông là gì?
 + Người ta dùng thính thơm để câu hay cất vó tôm là dựa vào đặc điểm nào của tôm?
 HS đọc thông tin và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung
- GV nhận xét và hoàn thiện kiến thức cho HS
* Hoạt động 3: Tìm hiểu sinh sản của tôm sông
- GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát mô hình, thảo luận câu hỏi:
 + Tôm đực và tôm cái khác nhau như thế nào?
 + Tại sao trong quá trình lớn lên, sấu trùng tôm phải lột xác nhiều lần ?
 + Tập tính ôm trứng của tôm mẹ có ý nghĩa gì?
 HS đọc thông tin và quan sát mô hình, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung
- GV nhận xét và hoàn thiện kiến thức cho HS
- GV yêu cầu HS đọc kết luận chung
I. Cấu tạo ngoài và di chuyển
 1. Vỏ cơ thể
 - Cơ thể gồm 2 phần: đầu – ngực và bụng
 - Vỏ: 
 + Kitinngấm thêm can xi cứng che chở là chỗ bám cho hệ cơ phát triển
 +Vỏ có chứa sắc tố: làm tôm có màu sắc của môi trường(thích nghi).
 2. Các phần phụ tôm và chức năng
 - Cơ thể tôm gồm:
 + Đầu – ngực:
 - Mắt, râu định hướng phát hiện mồi.
 - Chân hàm: giữ và xử lí mồi
 - Chân ngực: bò và bắt mồi
 + Bụng: 
 - Chân bụng: bơi và giữ thăng bằng, ôm trứng
 - Tấm lái: lái và giúp tôm nhảy
3. Di chuyển
 - Bò
 - Bơi: Tiến và lùi
 - Nhảy 
II. Dinh dưỡng
- Tiêu hóa: Tôm ăn tạp và hoạt động về đêm, thức ăn được tiêu hóa ở dạ dày, hấp thụ ở ruột
- Hô hấp: Thở bằng mang
- Bài tiết: qua tuyến bài tiết 
III. Sinh sản
- Tôm phân tính:
 + Tôm đực: càng to
 + Tôm cái: ôm trứng
- Phát triển qua giai đoạn ấu trùng, ấu trùng lột xác nhiều lần cho tôm trưởng thành
 3. Kiểm tra đánh giá:
 - Trình bày cấu tạo ngoài của tôm sông?
 - ý nghĩa của lớp vỏ kitin và sắc tố của tôm?
* Câu hỏi “Hoa điểm 10”: Nêu những đặc điểm cấu tạo của tôm thích nghi với môi trường sống?
 4. Dặn dò: 
 - Học bài
 - Đọc mục “ Em có biết”
 - Soạn bài mới
5. Rút kinh nghiệm:
THỰC HÀNH MÔT VÀ QUAN SÁT TÔM SÔNG 
Ngày soạn: 16/11/2010
Ngày giảng: 18/11/2010
Tiết 24 
I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt
 1. Kiến thức:
 - HS biết cách mổ và quan sát cấu tạo mang: Nhận biết phần gốc chân ngực và các lá mang
 - Nhận biết các nội quan: Hệ tiêu hóa, hệ thần kinh.
 2. Kĩ năng:
 - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp.
 - Kĩ năng sử dụng kính lúp, các dụng cụ mổ
 - Rèn kĩ năng mổ động vật không xương sống 
 3. Thái độ:
 - Giáo dục ý thức tự giác, kiên trì và tinh thần hợp tác trong giờ thực hành
II. Đồ dùng dạy học
 - GV: - Chuẩn bị tôm sông
 - Chuẩn bị: bộ đồ mổ, khay mổ, kính lúp 
 - HS: ôn bài 22 
III. Phương pháp dạy học
- Trực quan, giảng giải, thực nghiệm
- Tổ chức hoạt động nhóm 
IV. Tiến trình dạy học
 1. Kiểm tra bài cũ: 7C	7D
 - Trình bày cấu tạo ngoài của tôm sông?
 - ý nghĩa của lớp vỏ kitin và sắc tố của tôm?
 2. Dạy học bài mới: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
- GV nêu yêu cầu của tiết thực hành và phân chia nhóm thực hành, kiểm tra dụng cụ của các nhóm 
* Hoạt động 1: Mổ và quan sát mang tôm
- GV hướng dẫn HS cách mổ mang tôm sông và yêu cầu HS mổ theo hướng dẫn sau đó dùng kính lúp quan sát 1 chân ngực kèm theo lá mang để nhận biết các bộ phận
 HS mổ theo hướng dẫn và dùng kính lúp quan sát, chú thích vào H23.1 
- GV yêu cầu HS thảo luận:
 + ý nghĩa đặc điểm lá mang với chức năng hô hấp? 
 HS thảo luận và điền bảng, rút ra kết luận
* Hoạt động 2: Mổ và quan sát cấu tạo trong
- GV hướng dẫn HS mổ tôm và yêu cầu HS mổ theo hướng dẫn sau đó quan sát và chú thích vào H23.3
 HS mổ và quan sát sau đó điền chú thích vào H23.3, rút ra kết luận
- GV yêu cầu HS viết thu hoạch
I. Mổ và quan sát mang tôm
 - Cách mổ: 
 + Dùng kẹp nâng và cắt theo đường gạch chấm
 + Khẽ gỡ một chân ngực kèm theo lá mang ở gốc
 - Đặc điểm lá mang và ý nghĩa:
 + Lá mang bám vào gốc chân ngực: Để khi chân vận động thì lá mang dao động, thích nghi trao đổi khí
 + Thành túi mang mỏng: Trao đổi khí dễ dàng
 + Có lông phủ: Tạo dòng nước ra vào đem theo ôxi hòa tan vào khoang mang
II. Mổ và quan sát cấu tạo trong
 - Cách mổ:
 + Ghim con tôm nằm sấp bằng 4 đinh ghim(2 gốc râu, 2 ở tấm lái)
 + Dùng kẹp nâng, kéo cắt 2 đường AB và A’B’ song song, đến gốc hai mắt kép thì cắt đường ngang BB’
 + Cắt 2 đường AC và A’C’ ngược xuống phía đuôi 
 + Đổ ngập nước cơ thể tôm
 + Dùng kẹp khẽ nâng tấm lưng vừa cắt bỏ ra ngoài và dùng kính lúp quan sát 
 - Cấu tạo trong:
 + Hệ tiêu hóa: 
 - Miệng, thực quản, dạ dày, ruột, hậu môn 
 - Tuyến gan: màu vàng nhạt
 + Hệ thần kinh:
 - Vòng thần kinh hầu: gồm 2 hạch não với 2 dây nối với hạch dưới hầu
 - Khối hạch ngực tập trung thành chuỗi dài
 - Chuỗi hạch thần kinh bụng 
 3. Kiểm tra đánh giá:
 - GV đánh giá, nhận xét tinh thần thái độ của các nhóm trong giờ thực hành.
 - Đánh giá mẫu mổ, cho điểm các nhóm có kết quả tốt
 - Yêu cầu HS làm vệ sinh phòng học
 4. Dặn dò: 
 - Học bài
 - Soạn bài mới
5. Rút kinh nghiệm: