Giáo án Sinh học Lớp 7 - Học kỳ I - Năm học 2010-2011

ỹ năng lắng nghe tích cực, Kỹ năng giải quyết vấn đề, Kỹ năng quản lý thời gian, Kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin.
3.Thái độ: 
- Giáo dục ý thức yêu thích bộ môn; yêu thiên nhiên, bảo vệ thiên nhiên.
- Giáo dục, củng cố kỹ năng sống.
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG.
- Sử dụng phương pháp hợp tác nhóm nhỏ, vấn đáp tìm tòi, phương pháp tư duy độc lập.
III. PHƯƠNG TIỆN:
- GV: Vật mẫu: Con Trai, vỏ Trai-Tranh ảnh H18.2 ® 18.4
- HS: sưu tầm các loại vỏ trai, ốc.
IV.TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số HS.
2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra.
3. Bài mới :
* Khám phá: 
Ở nước ta thân mềm rất đa dạng, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu đặc điểm của những đại diện của thân mềm để hiểu thêm về chúng.
* Kết nối:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
ND
GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK:
-Trai thường sống ở đâu?
-Cấu tạo vỏ như thế nào, bao gồm mấy lớp?
GV chỉ trên vỏ Trai:
-Giới thiệu đặc điểm, vòng tăng trưởng. Sau đó yêu cầu các nhóm thảo luận
-Thảo luận trả lời các câu hỏi SGK.
GV hỏi:
-Cơ thể Trai cấu tạo như thế nào?
-Trai tự vệ bằng cách nào?
-Đặc điểm cấu tạo của Trai phù hợp cách tự vệ đó?
GV giải thích thêm áo trại, choang áo, nguyên tắc hình thành ngọc trai.
HS nghiên cứu SGK, trả lời câu hỏi: 
-Trai thường sống ở đáy sông ngòi, hồvùi mình trong cát, bùn.
-Vỏ trai cấu tạo gồm 3 lớp: lớp sừng, lớp đá vôi, lớp sà cừ.
-HS mô tả cấu tạo cơ thể của trai.
-Tự vệ bằng cách đóng nắp vỏ lại.
-Trai có lớp vỏ bằng đá vôi cứng chắc.
Đại diện các nhóm trình bày. Nhóm khác bổ sung.
Ghi bài.
I. Hình dạng, cấu tạo :
1.Vỏ Trai:
Gồm 2 mảnh nối với nhau bởi dây chằng và 2 cơ khép vỏ.
Vỏ Trai gồm 3 lớp 
: Ngoài là lớp sừng 
® lớp đá vôi ® xà cừ.
2.Cơ thể Trai :
Cấu tạo cơ thể Trai:
-Ngoài: Có áo Trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thóat
-Giữa: Tấm mang
-Trong: Thân Trai, chân rìu.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
ND
GV yêu cầu HS: đọc thông tin SGK, nghiên cứu H18.4 thảo luận:
-Trai di chuyển như thế nào?
-Trai lấy thức ăn bằng cách nào?
- Kiểu dinh dưỡng của Trai.
-Cách dinh dưỡng của Trai ý nghĩa như thế nào đối với môi trường nước?
 GV nhận xét
 GV mở rộng vế cách di chuyển và vai trò lọc nước.
HS đọc thông tin SGK quan sát H18.4 thảo luận trả lời các câu hỏi.
-HS thảo luận nhóm thống nhất ý kiến.
-Đại diện nhóm trình bày
-Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
-HS ghi nhận
-HS rút ra kết luận
II. Di chuyển
Di chuyển: Trai di chuyển chậm chạp
- Trong bùn bằng chân rìu, thò ra thụt vào kết hợp đóng mở vỏ
III. Dinh dưỡng:
+Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
+Oxy trao đổi qua mang.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
ND
GV đặt câu hỏi:
-Trai là động vật đơn tính hay lưỡng tính?
-Sự thụ tinh diễn ra như thế nào?
-Ý nghĩa của giai đọan trứng thành ấu trùng trong mang Trai mẹ? Ấu trùng bám vào mang và da cá?
- GV kết luận.
-HS đọc thông tin SGK, trả lời:
- Phân tính
- Thụ tinh ngoài.
- HS trả lời: Mang có tác dung bảo vệ, trong mang rất giàu dưỡng khí và thức ăn. Ấu trùng bám vào mang và da cá để di chuyển di nơi xa àphát tàn nòi giống.
-HS khác bổ sung.
IV. Sinh sản:
- Trai phân tính
- Trứng phát triển qua giai đọan ấu trùng.
4. Củng cố:
* Thực hành – luyện tập:
GV đặt câu hỏi, yêu cầu HS suy nghĩ trả lời: 
Thân mềm, đại diện là trai sông có đặc điểm nào tiến hoá hơn so với các ngành động vật đã học?
HS suy nghĩ và trả lời:
-Thân mềm có vỏ bảo vệ nên có khả năng tự vệ.
-Thân mềm phân tính, thụ tinh ngoài thích nghi với môi trường nước.
* Vận dụng.
- Làm các bài tập và học bài. Bảo vệ loài trai sông.
5. Dặn dò : 
-Về học bài, Trả lời các câu hỏi SGK, đọc mục “ Em có biết”
-Chuẩn bị bài mới.
- Rút kinh nghiệm: 	
Tuần: 10	Ngày soạn: 5/10/2011
Tiết PPCT: 20	 	Ngày dạy: 15/10/2011
Bài 19: MỘT SỐ THÂN MỀM KHÁC
(Thực hành: QUAN SÁT MỘT SỐ THÂN MỀM)
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
- Nhận biết được cấu tạo ngoài, cấu tạo trong của một số đại diện thân mềm. 
2.Kĩ năng: 
- Kỹ năng: Rèn kỹ năng quan sát các bộ phận của cơ thể bằng mắt thường hoặc kính lúp, kỹ năng quan sát mẫu ngâm.
- Kỹ năng sống: Kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin, Kỹ năng quản lý thời gian, Kỹ năng hợp tác nhóm.
3.Thái độ: Nghiêm túc, cẩn thận khi thực hành.
II/ CÁC PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG.
- Sử dụng phương pháp hợp tác nhóm nhỏ, phân công công việc, thực nghiệm quan sát, vấn đáp tìm tòi.
III. PHƯƠNG TIỆN: 
GV: 	-Vật mẫu: Trai, Ốc, Mực.
-Mô hình, tranh cấu tạo trong của Trai, Mực.
HS: sưu tầm vật mẫu: Trai, Ốc, Mực.
IV. TIẾN TRÌNH THỰC HÀNH:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số.
2.Kiểm tra bài cũ:
- Neâu caáu taïo voû trai vaø cô theå trai?
Trai töï veä baèng caùch naøo? Caáu taïo naøo cuûa trai ñaûm baûo caùch töï veä ñoù coù hieäu quaû?
*Đáp án:
(Voû : 2 maûnh gaén nhau nhôø baûn leà;2cô kheùp; 3 lôùp:( ngoaøi:chaát söøng; giöõa:ñaù voâi;trong: xaø cöø)
Cô theå trai: aùo trai taïo thaønh khoang aùo coù oáng huùt vaø oáng thoaùt nöôùc;giöõa: taám mang; trong: thaân trai, chaân rìu
Töï veä: kheùp chaët 2 maûnh voû)
- Trình baøy caùch dinh döôõng cuûa trai.Caùch dinh döôõng ñoù coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi moâi tröôøng nöôùc?
* Đáp án
(Huùt nöôùc nhôø oáng huùt nöôùc -> khoang aùo:o xi ñöôïc giöõ laïi, thöùc aên ñöôïc mieäng giöõ laïi àloïc nöôùc)
3. Bài mới
* Khám phá: 
Để hiểu rõ hơn về các loài thân mềm ở xung quanh, chúng ta cùng thực hành quan sát một số thân mềm thường gặp.
* Kết nối:
Yêu cầu của bài thực hành:
- GV kiểm tra:
	+ Phần chuẩn bị của HS theo nhóm đã phân công.
- GV yêu cầu:
	+ Quan sát mẫu ngâm, mẫu mổ sẵn, tranh ảnh.
	+ Phân biệt được cấu tạo chính của thân mềm: Từ cấu tạo võ, đến cấu tạo ngoài, và cấu tạo trong.
- Cũng cố kỹ năng sử dụng kính lúp và cách so sánh, đối chiếu tài liệu.
- GV phát dụng cụ: Mỗi nhóm 1 kính lúp quan sát.
- GV phân công: Mỗi nhóm làm độc lập, ghi chép rõ ràng.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
ND
-Phân chia nhóm thực hành và kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm 
GV hướng dẫn HS dùng kính lụp quan sát cấu tạo vỏ, phân biệt: 
* Trai: Phân biệt: đầu, đuôi, đỉnh, vòng tăng trưởng, bản lề.
* Ốc : Đối chiều Hình 20.2 để phân biệt các bộ phận và chú thích vào hình.
* Mực: Đối chiếu hình 20.3, chú thích vào hình.
 GV hướng dẫn HS quan sát và nhận biết:
- GV: yêu cầu nhóm khác nhận xét bổ xung.
- GV: đưa ra kết quả đúng cho hs đối chiếu.
- GV: hướng dẫn học sinh quan sát. Yêu cầu đối chiếu với mẫu vật và chú thích lên hình vẽ cho thích hợp với các bộ phận.
* Trai: áo Trai, khoang áo, mang, thân và chân, cơ khép vỏ...® Chú thích vào hình 20.4
*Ốc: Tua, mắt, lỗ miệng, mắt, chân, thân, lỗ thở ....® chú thích vào H20.1
*Mực: Nhận biết đầu, mắt, tua (ngắn, dài), thân, vây bơi, giác bám....
- Gv: yêu cầu nhóm khác bổ xung.
-GV đưa kết quả đúng.
- Nhóm phân chia (chia 4 nhóm nhỏ). 
- HS: nghe Gv hướng dẫn và sử dụng kính lúp quan sát các mẫu vật, ghi nhận kết quả và chú thích vào hình vẽ 20.1, 2, 3 sao cho thích hợp với các bộ phận.
- Hs dựa vào hình 18.1 để phân biệt và quan sát và ghi kết quả.
- HS quan sát và ghi nhận kết quả.
- HS quan sát và ghi nhận kết quả.
- HS: bổ xung.
-HS: nghe và ghi nhận kết quả.
- HS: Ngồi theo nhóm nghiêm túc, lắng nghe và tiến hành quan sát.
Thực hành theo nhóm dưới sự hướng dẫn của GV.
- Thực hành quan sát theo hướng dẫn của GV.
- Đại diện nhóm bổ xung chú thích trên tranh phóng to.
- HS: quan sát, sữa chữa bài.
1. Quan sát cấu tạo vỏ.
HS quan sát và chú thích chú thích vào hình vẽ 20.1, 2, 3 sao cho thích hợp với các bộ phận.
2. Quan sát cấu tạo ngòai:
HS quan sát và tập chú thích chú thích vào hình vẽ 20.4, 5 xem như sự thu hoạch kiến thức cần đạt được quan quan sát.
4. Củng cố 
* Thực hành – luyện tập:
-Yêu cầu HS hòan thiện kết quả quan sát.
-GV nhận xét tinh thần, thái độ của HS.
* Vận dụng.
- Nêu được cấu tạo võ và cấu tạo ngoài của Trai sông, ốc, mực.
5. Dặn dò: 
-Yêu cầu các nhóm thu dọn vệ sinh.
-Yêu cầu HS xem lại bài thực hành, và ghi nhớ các bộ phận của trai, ốc, mực.
- Chuẩn bị mẫu vật: Trai, ốc, mực để tiết tới quan sát cấu tạo trong và viết thu hoạch lấy điểm kiểm tra 15 phút.
- Rút kinh nghiệm: 	
Tuần: 11	Ngày soạn: 11/10/2011
 Tiết PPCT: 21	 	Ngày dạy: 17/11/2011
 Bài 20: Thực hành: QUAN SÁT MỘT SỐ THÂN MỀM 
+ Lấy điểm TH 15 phút (Tiếp theo)
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
- Nhận biết được cấu tạo ngoài, cấu tạo trong của một số đại diện thân mềm. 
2.Kĩ năng: 
- Kỹ năng: Rèn kỹ năng quan sát các bộ phận của cơ thể bằng mắt thường hoặc kính lúp, kỹ năng quan sát mẫu ngâm.
- Kỹ năng sống: Kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin, Kỹ năng quản lý thời gian, Kỹ năng hợp tác nhóm.
3.Thái độ: Nghiêm túc, cẩn thận khi thực hành.
II/ CÁC PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG.
- Sử dụng phương pháp hợp tác nhóm nhỏ, phân công công việc, thực nghiệm quan sát, vấn đáp tìm tòi.
III. PHƯƠNG TIỆN: 
GV: 	-Vật mẫu: Trai, Ốc, Mực.
-Mô hình, tranh cấu tạo trong của Trai, Mực.
HS: sưu tầm vật mẫu: Trai, Ốc, Mực.
IV. TIẾN TRÌNH THỰC HÀNH:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số.
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bọ của học sinh cho buổi thực hành.
3. Bài mới.
* Khám phá:
Chúng ta đã quan sát cấu tạo của vỏ, cấu tạo ngoài của một số động vật thân mềm, hôm nay chúng ta tiếp tục thực hành để quan sát cấu tạo trong của chúng.
* Kết nối:
Yêu cầu của bài thực hành:
- GV kiểm tra:
 + Kiểm tra việc ghi chép của tiết thực hành trước. Hỏi một vài vấn đề của tiết thực hành trước.
	+ Phần chuẩn bị của HS theo nhóm đã phân công trước đó.
- GV yêu cầu:
	+ Quan sát mẫu ngâm, mẫu mổ sẵn, tranh ảnh.
	+ Phân biệt được cấu tạo chính của thân mềm: Từ cấu tạo võ, đến cấu tạo ngoài, và cấu ta