Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 47: Quyết - Cây dương xỉ

Tuần : 24
Tiết : 47
Bài 39: QUYẾT- CÂY DƯƠNG XỈ
I. Mục tiêu bài học:
 - Trình bày được đặc điểm cấu tạo , cơ quan sinh sản, cơ quan sinh dưỡng của dương xỉ.
 - Biết cách nhận dạng 1 cây thuộc dương xỉ ngoài thiên nhiên, phân biệt nó với cây có hoa.
 - Nói rõ nguồn gốc hình thành các mở than đá.
 - Yêu và bảo vệ thiên nhiên.
II. Đồ dùng dạy học:
 - Mẫu: cây dương xỉ, kính hiển vi, kim mũi mác.
 - Tranh dương xỉ, tranh 39.2.
III. Thông tin bổ sung:
 - Cần phân biệt quyết, dương xỉ, cây dương xỉ.
 - Quyết: là 1 nhóm thực vật đã có rễ, thân , lá, sinh sản bằng bào tử.
 - Dương xỉ: tên chung nhiều cây trong nhóm quyết có đặc điểm riêng về lá nhất là lá non, vị trí cấu tạo túi bào tử không giống như các quyết còn lại ( lông cu li., rau bợ).
 - Cây dương xỉ: là loại cây thường gặp thuojc dương xỉ cũng có tên là dương xỉ. Cũng như rêu dương xỉ có cơ quan sinh sản hữu tính là túi tinh và túi noãn nằm trên nguyên tản.
 - Khác với rêu ở dương xỉ bào tử không phát triển trực tiếp thành cây con.
IV. Hoạt động dạy học:
 1. Ổ n định
 2. Kiểm tra bài cũ: 3 phút
 - Cấu tạo của cây rêu đơn giản như thế nào?
 - Rêu sinh sản bằng gì?
 - Nêu vai trò của rêu?
 3. Mở bài: Quyết là tên chung của 1 nhóm thực vật trong đó có cây dương xỉ sinh sản bằng bào tử như rêu về cấu tạo cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản. Vậy ta hãy xem sự khác nhau đó như thế nào?
 4. Bài mới: 
* HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU NƠI SỐNG 2 PHÚT
GV
HS
- Gv phát mỗi nhóm 1 câu dương xỉ thường gặp cho hs nhận dạng và hỏi:
- Em thường thấy cây dương xỉ mọc nơi nào?
- Hs các nhóm nhận mẫu dương xỉ và nhận dạng tìm nơi sống báo cáo.
* TIỂU KẾT: 1/ NƠI SỐNG
 Dương xỉ ưa nơi ẩm ướt , có bóng rợp nên thường thấy mọc ở những nơi như: tán cây to, khe tường cũ, bờ ruộng.
* HOẠT ĐỘNG 2: QUAN SÁT CÂY DƯƠNG XỈ: 25 PHÚT
 - Mục tiêu: nêu được các hình thái đặc điểm của rễ, thân ,lá.
Gv
HS
- A.Quan sát cơ quan sinh dưỡng
- Yêu cầu quan sát kĩ cây dương xỉ hỏi:
- Cơ thể cây dương xỉ gồm những bộ phận nào?
- Lá non có đặc điểm gì?
- So sánh đặc điểm bên ngoài của thân, lá, rễ cây dương xỉ với cây rêu?
- Gv chú ý: hs dễ nhằm cuống lá già là thân cần cho các em phân biệt .
- Cắt ngang thân, rễ, lá dương xỉ có nhận xét gì?
B. Quan sát túi bào tử và sự phát triển của cây dương xỉ:
- Gv yêu cầu hs lật mặt dưới lá già tìm túi bào tử .
- Có điều kiện cho hs quan sát hình 39.2 đọc chú thích trả liời ở phiếu học tập 1 bằng cách điền từ thích hợp vào chổ trống.
- Gv yêu cầu các nhóm lên sữa trên bảng phụ.
-Gv nhận xét chỉnh sữa cho hoàn chỉnh.
(1): túi bào tử ( 2) : đẩy bào tử rơi ra
( 3): nguyên tản ( 4): cây dương xỉ con
( 5) : bào tử ( 6): nguyên tản
- Vòng cơ có tác dụng gì?
- Quá trình sinh sản của dương xỉ khác rêu ở chổ nào?
- Gv rút ra kết luận.
- Gv giảng thêm: ở mặt dưới nguyên tản có 1 số túi tinh chứa tinh trùng và túi noãn chứa noãn cầu. Tinh trùng có roi bơi trong nước mưa gặp noãn kết hợp tạo hợp tở rồi phát triển thành dương xỉ con, lúc đầu mọc từ nguyên tản về sau nguyên tản héo và dương xỉ sống độc lập.
-Các nhóm quansast cây dương xỉ, thảo luận nhóm, xem có những bộ phận nào và so sánh với tranh.
+ Tự dưỡng vì lá có diệp lục chết tạo chất hưỡ cơ.
+ Cuộn lại
+ Rễ, thân, lá có cấu tạo phức tạp hơn có rễ thật.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác nhận xét bổ sung.
- Có mạch dẫn vận chuyển nước , muối khoáng và chất hữu cơ.
- Hs tìm túi bào tử ở mặt dưới lá.
- Quan sát hình thảo luận hoàn thành phiếu học tập bài tập 1.
- Đại diện nhóm lên sữa nhóm khác nhận xét.
+ Mặt dưới lá dương có những đóm chứa..( 1)
+ Vách túi bào tử có 1 vòng cơ màng dày lên rõ, vòng cơ có tác dụng..( 2) ..khi túi bào tử chín, bào tử rơi xuống đất nảy mầm và phát triển thành..( 3) rồi từ đó mọc ra..(4)
+ Dương xỉ sinh sản..(5)..như rêu nhưng khác rêu ở chổ có..(6)do bào tử phát triển.
- Đẩy bào tử rơi ra
- Giống: sinh sản bằng bào tử
- Khác: dương xỉ: bào tử phát triển thành nguyên tản rồi phát triển thành dương xỉ, còn ở rêu do bào tử phát triển thành rêu.
* TIỂU KẾT: 
a. Cơ quan sinh dưỡng:
 - Lá già có cuống dài, lá non cuộn tròn.
 - Thân ngầm mọc sat mặt đất hình trụ dài có chồi non, có vảy chỏ bao bọc.
 - Rễ thật có nhiều rễ phụ mọc từ thân ngầm ăn xuống đất.
 - Có mạch dẫn.
b. Túi bào tử và sự phát triển của dương xỉ:
 - Dương xỉ sinh sản bằng bào tư.
 - Cơ quan sinh sản là túi bào tử.
* Quá trình phát triển của dương xỉ có thể tóm tắt theo sơ đồ sau:
 Túi tinh tinh trùng
 Dương xỉ bào tử nguyên tản hợp tử
 Túi noãn noãn cầu
* HOẠT ĐỘNG 3: QUAN SÁT 1 VÀI LOẠI DƯƠNG XỈ THƯỜNG GẶP : 5 PHÚT
GV
HS
- Yêu cầu hs quan sát cây rau bợ, cây lông cu li rút ra :
- Nhận xét về đặc điểm chung.
- Yêu cầu thảo luận, đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung, có thể gv hướng dẫn cách nhận xét về rêõ, thân , lá sự phát triển của chúng.
- Nêu đặc điểm nhận biết 1 số cây thuộc loại dương xỉ và vai trò: lông cu li, thông đá, cỏ tháp bút
- Hs quan sát hình qua mẫu thật hoặc hình 39.a, b trả lời:
+ Đã có rễ, thân, lá có mạch dẫn .
+ Sinh ra bào tử, bào tử nảy mầm thành nguyên tản sau đó mọc lên cây con sau quá trình thụ tinh của noãn cầu và tinh trùng.
-Lá non xoắn lại như vòi voi. 
* TIỂU KẾT: 3/ VÀI LOẠI DƯƠNG XỈ THƯỜNG GẶP
 - Cây lông cu li: cầm máu
 - Cây ráng mọc: lợp nhà
 - Bèo hoa dâu: làm phân xanh và thức ăn nuôi lợn, gà.
 - Rau bợ: chữa sỏi thận.
* HOẠT ĐỘNG 4: QUYẾT CỔ ĐẠI VÀ SỰ HÌNH THÀNH THAN ĐÁ
GV
HS
- Gv yêu cầu ha đọc thông tin mục 3 trang 130 trả lời: than đá được hình thành như thế nào?
- Hs nghiên cứu thông tin, nêu nguồn gốc của than đá từ dương xỉ cổ.
* TIỂU KẾT: 4 QUYẾT CỔ ĐẠI VÀ SỰ HÌNH THÀNH THAN ĐÁ
 Những quyết đang sống hiện nay có dạng thân cỏ nhưng mấy trăm triệu năm trước đây có những cây quyết thân gỗ rất lớn chúng chết đi để lại những mỏ than đá khổng lồ, than đá có giá trị lớn trong nền kinh tế.
5/ Kiểm tra đánh giá:
 - Hs trả lời câu hỏi cuối bài sgk .
 - Dương xỉ khác rêu ở chổ nào? ( có mạch dẫn)
 - Dương xỉ tiến hóa hơn rêu ở điểm nào?( có rễ thật)
6/ Dặn dò: 2 phút
 - Học bài trả li câu hỏi 1,2,3, sgk.
 - Đọc em có biết.
 - Ô n lại bài cũ từ bài thụ phấn trở về sau , giờ sau ô n tập chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.