Giáo án Sinh học 8 - Chương trình học kỳ I hay nhất

: 4%
- HS q. s¸t tranh th¶o luËn nhãm, ph©n tÝch:
- §¹i diƯn nhãm p.tÝch:
 Nhãm O: A- 
+ Nhãm A: Nhãm B: A- 
 Nhãm O: B -
+ Nhãm B: Nhãm A: B -
 Nhãm O: A- ; B - 
+ Nhãm AB:Nhãm A: B -
 Nhãm B: A - 
+ K v× y.tè g©y kÕt dÝnh ()kh¸ng thĨ_ sÏ thuéc m¸u ng­êi cho.
+ V× khi truyỊn mµu th­êng truyỊn tõng Ýt nªn khi huyÕt t­¬ng cã chøa hoỈc bÞ huyÕt t­¬ng trong m¸u ng­êi nhËn hoµ lo·ng, ch­a kÞp kÕt dÝnh hång cÇu.
+ HuyÕt t­¬ng kÕt dÝnh hång cÇu.
- HS th¶o luËn nhãm ®iỊn chiỊu mịi tªn.
+ Nhãm m¸u O v× chØ nhËn ®­ỵc m¸u tõ ng­êi cïng nhãm.
2- C¸c nguyªn t¾c cÇn tu©n thđ khi truyỊn m¸u :
- Trªn c¬ së phÇn 1 vµ kiÕn thøc thùc tiƠn 
häc sinh tr¶ lêi ®éc lËp.
+ Thư m¸u ng­êi cho, ng­êi nhËn tr­íc khi truyỊn ®Ĩ:
- M¸u ng­êi cho vµ m¸u ng­êi nhËn kh«ng g©y ®«ng m¸u khi truyỊn.
- M¸u ng­êi cho kh«ng nhiƠm c¸c t¸c nh©n g©y bƯnh vỊ m¸u: viªm gan B, virut, HIV...
+ Xem xÐt søc khoỴ ng­êi cho m¸u.
4. Cđng cè - ®¸nh gi¸:
- GV cho HS viÕt l¹i s¬ ®å truyỊn m¸u.
5. H­íng dÉn vỊ nhµ:
- Tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc mơc "em cã biÕt"
- Xem l¹i vßng tuÇn hoµn m¸u cđa thĩ.
E. Tù ®¸nh gi¸:
-------------------------------------------------------------
So¹n:
 TiÕt 16: TuÇn hoµn m¸u vµ
 	 l­u th«ng b¹ch huyÕt
¬
A. Mơc tiªu - Yªu cÇu:
* Tr×nh bµy ®­ỵc ®­êng ®i cđa m¸u trong tuÇn hoµn m¸u.
 - Tr×nh bµy ®­ỵc ®­êng ®i cđa b¹ch huyÕt trong l­u th«ng b¹ch huyÕt.
 - Nªu vai trß cđa tuÇn hoµn m¸u vµ l­u th«ng b¹ch huyÕt.
* RÌn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch ho¹t ®éng nhãm.
* Gi¸o dơc ý thøc yªu thÝch bé m«n.
B. Ph­¬ng ph¸p: 	Trùc quan, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ị, ho¹t ®éng nhãm.
C. Ph­¬ng tiƯn d¹y häc:	- Tranh phãng to H16.1, H16.2
D. TiÕn tr×nh bµi häc:
1. Tỉ chøc: 	A:	 B:	 C: 
2. KiĨm tra:
HS1: Nªu vai trß vµ c¬ chÕ cđa sù ®«ng m¸u.
HS2: C¸c nhãm m¸u ë ng­êi vµ c¬ chÕ truyỊn m¸u.
HS3: ViÕt s¬ ®å truyỊn m¸u ë ng­êi? nguyªn t¾c truyỊn m¸u.
3. bµi míi.
 Nªu cÊu t¹o hƯ thèng tuÇn hoµn thĩ (tim, hƯ m¹ch)
 VỊ c¬ b¶n cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cđa hƯ tuÇn hoµn ë ng­êi lµ gièng thĩ, phï hỵp víi d¸ng ®øng th¼ng nªn cã mét sè biÕn ®ỉi.
I. T×m hiĨu vỊ tuÇn hoµn m¸u
- GV Treo tranh H16.1 (tranh c©m)
- GV h­íng dÉn: dùa vµo th«ng tin SGK, kÕt hỵp víi kiÕn thøc hƯ tuÇn hoµn thĩ.
? Tõ s¬ ®å cÊu t¹o h·y chØ râ tõng thµnh phÇn cÊu t¹o nªn hƯ tuÇn hoµn.
? M« t¶ ®­êng ®i cđa vßng tuÇn hoµn nhá?
? M« t¶ ®­êng ®i cđa vßng tuÇn hoµn lín?
- GV dÉn d¾t HS ®i ®Õn ®¸p ¸n ®ĩng, sưa ch÷a nh÷ng nhãm cã ®¸p ¸n sai.
? Ph©n biƯt vai trß cđa tim vµ hƯ m¹ch.
? Vai trß cđa hƯ tuÇn hoµn?
? T¹i vÞ trÝ nµo trong vßng tuÇn hoµn diƠn ra sù thay ®ỉi mµu s¾c cđa m¸u? V× sao?
HS ngiªn cøu ®éc lËp trªn kªnh h×nh.
- 1HS lªn b¶ng chØ lªn tranh vỊ cÊu t¹o cđa hƯ tuÇn hoµn.
- 1HS ®iỊn c¸c sè ®ĩng theo c¸c bé phËn vµo tranh.
- §¹i diƯn nhãm m« t¶ ®­êng ®i cđa m¸u b»ng c¸ch biĨu diƠn c¸c con sè.
+ Vßng TH nhá: 1 -> 2->3-> 4->5
+ Vßng TH lín: 6 -> 7 -> 8->9 -> 10 -> 11 
 ->12 
- §¹i diƯn nhãm tr¶ lêi.
+ Tim: co bãp ®Èy m¸u ®i, t¹o lùc hĩt m¸u vỊ
+ HƯ m¹ch: dÉn m¸u tõ tim c¬ quan vµ ng­ỵc l¹i.
+ L­u chuyĨn m¸u trong c¬ thĨ T§K vµ chÊt dinh d­ìng.
+ M¸u ®á t­¬i ®á thÉm: (8,9) mao m¹ch phÇn trªn vµ d­íi c¬ thĨ: nhËn CO2, nh­¬ng O2.
+ M¸u ®á thÉm ®á t­¬i: mao m¹ch phỉi nh­êng CO2, nhËn O2.
* KÕt luËn: - HƯ tuÇn hoµn m¸u gåm 2 vßng tuÇn hoµn:
- Vai trß: VËn chuyĨn O2, chÊt dinh d­ìng --> TÕ bµo; nhËn CO2, chÊt th¶i tõ tÕ bµo.
II. T×m hiĨu vỊ l­u th«ng b¹ch huyÕt
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin
? B¹ch huyÕt ®­ỵc t¹o thµnh nh­ thÕ nµo?
? So s¸nh thµnh phÇn cđa B¹ch huyÕt víi thµnh phÇn cđa m¸u.
- GV treo tranh H16.2
? HƯ b¹ch huyÕt gåm nh÷ng ph©n hƯ nµo?
? VÞ trÝ cđa c¸c ph©n hƯ? NhiƯm vơ?
? Vai trß cđa hƯ b¹ch huyÕt?
? Tr×nh bµy ®­êng ®i cđa hƯ b¹ch huyÕt.
- HS nghiªn cøu th«ng tin - th¶o luËn nhãm.
+ HuyÕt t­¬ng, b¹ch cÇu, tiĨu cÇu thÊm qua thµnh mao m¹ch m¸u -> dßng b¹ch huyÕt.
+ B¹ch huyÕt kh«ng cã hång cÇu.
(rÊt Ýt tiĨu cÊu)
+ 2 ph©n hƯ: 
- Ph©n hƯ nhá: thu b¹ch huyÕt ë nưa trªn, bªn ph¶i c¬ thĨ.
- Ph©n hƯ lín: thu b¹ch huyÕt ë c¸c phÇn cßn l¹i ë c¬ thĨ. 
+ Cïng víi hƯ tuÇn hoµn thùc hiƯn chu tr×nh lu©n chuyĨn m«i tr­êng trong c¬ thĨ vµ tham gia b¶o vƯ c¬ thĨ.
+ Mao m¹ch b¹ch huyÕt-> m¹ch b¹ch huyÕt nhá-> h¹ch b¹ch huyÕt-> m¹ch b¹ch huyÕt lín h¬n-> èng b¹ch huyÕt tÜnh m¹ch m¸u (tÜnh m¹ch d­íi ®ßn).
4. Cđng cè - ®¸nh gi¸.
- GV treo tranh H16.1 yªu cÇu 1,2 HS m« t¶ ®­êng ®i cđa m¸u trong c¸c vßng tuÇn hoµn.
- Yªu cÇu häc sinh kh¸c nhËn xÐt.
5. H­íng dÉn vỊ nhµ:
+ Tr¶ lêi c©u hái SGK.
+ §äc bµi "em cã biÕt".
E. Tù ®¸nh gi¸:
-------------------------------------------------------------
TuÇn 9 - So¹n:
TiÕt 17: Tim vµ m¹ch m¸u
A. Mơc tiªu - Yªu cÇu:
* X¸c ®Þnh ®­ỵc trªn tranh, m« h×nh cÊu t¹o ngoµi vµ trong cđa tim.
- Ph©n biƯt ®­ỵc c¸c lo¹i m¹ch m¸u.
- Tr×nh bµy ®­ỵc ®Ỉc ®iĨm cđa c¸c pha trong chu kú co d·n cđa tim.
* RÌn kü n¨ng quan s¸t, t­ duy, dù ®o¸n.
B. Ph­¬ng ph¸p: 	Trùc quan, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ị, ho¹t ®éng nhãm.
C. Ph­¬ng tiƯn d¹y häc :
- Tranh vÏ H17.2; H17.3
- M« h×nh tim: b¶ng 17.1; 17.2.
D. TiÕn tr×nh bµi häc:
1. Tỉ chøc:	
A:	 B:	 C:
2. KiĨm tra bµi cị:
- HS1: HƯ tuÇn hoµn gåm nh÷ng thµnh phÇn cÊu t¹o nµo? nªu ®­êng ®i cđa hai vßng tuÇn hoµn.
- HS2: HƯ b¹ch huyÕt gåm nh÷ng thµnh phÇn cÊu t¹o nµo? Tr×nh bµy ®­¬ng ®i cđa hƯ b¹ch huyÕt.
3. Bµi míi:
 - Nªu vai trß cđa tim trong hƯ tuÇn hoµn m¸u?
 - VËy tim cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ®Ĩ thùc hiƯn tèt vai trß ®ã?
I. T×m hiĨu cÊu t¹o tim
- GV treo tranh c©m H17.1 vµ m« h×nh tim. dùa vµo th«ng tin SGK vµ kiÕn thøc vỊ cÊu t¹o tim thĩ.
? Tõ s¬ ®å cÊu t¹o h·y chØ râ tõng thµnh phÇn cÊu t¹o cđa tim?
- GV h­íng dÉn HS th¶o luËn lƯnh hoµn thµnh b¶ng 17.1
? Qu·ng ®­êng nµo m¸u tõ tim ®i xa nhÊt?
? Qu·ng ®­êng nµo m¸u tõ tim ®i ng¾n nhÊt ?
? Ng¨n nµo cã thµnh c¬ tim dµy nhÊt? máng nhÊt?
- GV yªu cÇu HS quan s¸t H17.4 vµ m« h×nh?
? Ngoµi c¸c bé phËn trªn, bªn trong tim cßn cã nh÷ng bé phËn nµo?
? Tim ®­ỵc cÊu t¹o bëi m« nµo? 
- HS nghiªn cøu ®éc lËp trªn kªnh h×nh.
- 1,2 HS chØ trªn tranh vµ m« h×nh.
- C¸c HS kh¸c nhËn xÐt, sưa ch÷a.
- 1 HS lªn hoµn chØnh b¶ng 17.1 c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bỉ sung.
+ Tõ TT tr¸i --> c¸c quan.
+ TN ---> TT.
+ TT tr¸i dµy nhÊt; TN máng nhÊt.
 van nhÜ thÊt.
Van tim van ®éng m¹ch.
+ M« c¬ tim vµ m« liªn kÕt.
II. T×m hiĨu cÊu t¹o m¹ch m¸u
? Cã nh÷ng lo¹i m¹ch nµo?
- GV treo tranh H17.2. S¬ ®å cÊu t¹o c¸c lo¹i m¹ch m¸u.
? CÊu t¹o §éng m¹ch, tÜnh m¹ch, mao m¹ch.
? So s¸nh sù kh¸c nhau cđa 3 lo¹i m¹ch m¸u ®ã? gi¶i thÝch ý nghi· cđa sù kh¸c nhau ®ã.
- GV h­íng dÉn HS quan s¸t: L­u ý ®Õn c¸c líp tÕ bµo t¹o nªn c¸c m¹ch m¸u, ®é dµy cđa c¸c líp tÕ bµo ®ã?
- GV nhËn xÐt kÕt qu¶ c¸c nhãm.
? H·y dù ®o¸n xem ®iỊu g× sÏ s¶y ra nÕu thµnh ®éng m¹ch cã cÊu t¹o gièng thµnh mao m¹ch hoỈc tÜnh m¹ch?
+ §éng m¹ch, tÜnh m¹ch, mao m¹ch.
- HS quan s¸t tranh.
- HS quan s¸t tranh th¶o luËn nhãm.
- §¹i diƯn nhãm tr×nh bµy nhãm kh¸c nhËn xÐt, bỉ sung.
+ Thµnh m¹ch bÞ r¸ch do ¸p lùc lín.
C¸c lo¹i m¹ch m¸u
Sù kh¸c biƯt vỊ cÊu t¹o
Gi¶i thÝch
§éng m¹ch 
- Thµnh cã 3 líp víi líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n dµy h¬n tÜnh m¹ch.
- Lßng hĐp h¬n tÜnh m¹ch.
- ThÝch hỵp víi chøc n¨ng dÉn m¸u tõ tim ®Õn c¸c c¬ quan víi vËn tèc cao, ¸p lùc lín.
TÜnh m¹ch 
- Thµnh cã 3 líp nh­ng víi líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n máng h¬n ®éng m¹ch.
- Cã van mét chiỊu ë nh÷ng n¬i m¸u ph¶i ch¶y ng­ỵc chiỊu träng lùc.
- ThÝch hỵp víi nh÷ng chøc n¨ng dÉn m¸u tõ kh¾p c¸c tÕ bµo cđa c¬ thĨ vỊ tim víi vËn tèc vµ ¸p lùc nhá.
Mao m¹ch 
- Nhá vµ ph©n nh¸nh nhiỊu.
- Thµnh máng chØ gåm 1 líp biĨu b×.
- Lßng hĐp.
- ThÝch hỵp víi chøc n¨ng to¶ réng tíi tõng tÕ bµo cđa c¸c m«, t¹o ®iỊu kiƯn cho sù trao ®ỉi chÊt víi c¸c tÕ bµo.
III. T×m hiĨu chu kú co d·n tim
- GV treo tranh H17.3 (SGK) h­íng dÉn häc sinh quan s¸t.
- Khi mét phÇn cđa tim co m¸u dån xuèng vµ c¬ thĨ xem nh­ kh«ng cßn m¸u trong phÇn ®ã.
? Trong 1 chu kú t©m nhÜ lµm viƯc bao nhiªu gi©y? nghØ bao nhiªu gi©y? 
? T©m thÊt lµm viƯc bao nhiªu gi©y? nghØ bao nhiªu gi©y?
? Tim nghØ ng¬i hoµn toµn bao nhiªu S.
? Mçi chu kú tim kÐo dµi bao nhiªu gi©y? (0,8S)
? Trong mét phĩt diƠn ra bao nhiªu chu kú co d·n tim? (nhÞp ®Ëp)
? V× sao tim cã thĨ ®Ëp suèt ®êi mµ kh«ng mƯt mái?
- HS quan s¸t tranh th¶o luËn nhãm 3 c©u hái SGK.
- §¹i diƯn nhãm tr¶ lêi, nhãm kh¸c bỉ sung.
+ T©m nhÜ lµm viƯc viƯc 0,1s, nghØ 0,7s.
+ T©m thÊt lµm viƯc 0,3S, nghØ 0,5S.
+ Tim nghØ ng¬i hoµn toµn: 0,4S
+ 75 nhÞp/phĩt (chu kú).
4. Cđng cè - ®¸nh gi¸:
- Lµm bµi tËp 1 SGK.
- Lµm bµi tËp sau: 1 chu kú tim cđa mét ng­êi cã thêi gian lµ 0,9S. BiÕt thêi gian d·n chung = 1/2 chu kú; thêi gian nhÜ co = 1/3 thêi gian thÊt co. TÝnh (t) t©m nhÜ co, t©m thÊt co, t©m nhÜ nghØ, t©m thÊt nghØ.
- (t) d·n chung: 0,9s : 2 = 0,45s; (t) nhÜ co lµ x - thÊt co = 3x.
 (t) nhÜ nghØ: 3x + 0,45.
(t) nhÜ co + (t)nhÜ nghØ = 1 chu kú.
x + 3x = 0,45 = 4x = 0,45 x = 0,1125s.
§s: + T©m nhÜ co: 0,1125s. + TN nghØ: 0,7875s.
 	+ TT co: o,3375s + TT nghØ: 0,5625s.
5. H­íng dÉn vỊ nhµ:
- Tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc mơc"Em cã biÕt".
- ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc ®· häc tõ tiÕt 1-tiÕt 17.
- ChuÈn bÞ giê sau kiĨm tra 1 tiÕt.
E. Tù ®¸nh gi¸:
----------------------------------------------------------
So¹n:
TiÕt 18: VËn chuyĨn m¸u qua hƯ m¹ch
 VƯ sinh hƯ tuÇn hoµn
¬
A. Mơc tiªu - Yªu cÇu:
* Tr×nh bµy ®­ỵc c¬ chÕ vËn chuyĨn m¸u qua hƯ m¹ch.
 - Nªu ®­ỵc c¸c t¸c nh©n g©y h¹i tim m¹ch vµ biƯn ph¸p rÌn luyƯn tim m¹ch.
* RÌn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, t­ duy, ho¹t ®éng nhãm
* H×nh thµnh ý thøc vƯ sinh tim m¹ch.
B. Ph­¬ng ph¸p: 	Trùc quan, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ị, ho¹t ®éng nhãm.
C. Ph­¬ng tiƯn d¹y häc:
- GV: Tranh phãng to H17.1, H17.2.
- HS: KỴ phiÕu häc tËp.
D. TiÕn tr×nh bµi häc:
1. Tỉ chøc:	
A:	 B:	 C: 
2. KiĨm tra bµi cị:
HS Hoµn thµnh b¶ng 17.2 SGK (57)
3. Bµi míi:
 Sù vËn chuyĨn m¸u qua hƯ m¹ch diƠn ra nh­ thÕ nµo? cã ph¶i vËn tèc m¸u trong 3 lo¹i m¹ch ®Ịu gièng nhau kh«ng? lµm thÕ nµo ®Ĩ cã mét tr¸i tim khoỴ m¹nh?
I. T×m hiĨu sù vËn chuyĨn m¸u qua hƯ m¹ch
- GV yª