Giáo án Sinh học 8 - Chương trình giảng dạy cả năm - Năm học 2011-2012

¸c c©u hái vµ c¸ch tr×nh bµy
c¸c bµi tËp.
 - Cã th¸i ®é ®ĩng ®¾n trong viƯc giư vƯ sinh c¬ thĨ. Ham häc hái vµ lµm bµi tËp.
II.Ph­¬ng ph¸p –ph­¬ng tiƯn:
 - Tranh ¶nh cã liªn quan. 
 - M¸y chiÕu ®a n¨ng.
 - C¸c bµi tËp tr×nh chiÕu.
 - LuyƯn tËp.
 - B¶ng phơ.
III.C¸c b­íc lªn líp:
 1.Bµi cđ:
 - H·y nªu c¸c hƯ c¬ quan trong c¬ thĨ ng­êi? Chøc n¨ng cđa tõng hƯ c¬ quan trong c¬ thĨ ?
 - Bé x­¬ng ng­êi gåm nh÷ng bé phËn nµo? Bé x­¬ng cã chøc n¨ng g×?
 2.Bµi míi:
 - GV treo b¶ng phơ hoỈc viÕt ®Ị lªn b¶ng gäi häc sinh lªn b¶ng lµm.
 - C¶ líp lµm vµo giÊy nh¸p.
 Ho¹t ®éng 1: HƯ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n theo ch­¬ng :
 GV nªu c©u hái - HS th¶o luËn vµ ®­a ra ®¸p ¸n. GV chèt kiÕn thøc.
 Ch­¬ng I : Kh¸i qu¸t vỊ c¬ thĨ ng­êi .
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
C©u 1 (Bµi 5/ Trang 8 SBT) :
 Ph¶n x¹ lµ g×? Nªu sù kh¸c biƯt gi÷a cung ph¶n x¹ vµ vßng ph¶n x¹?
GV: Gäi HS tr¶ lêi, sau ®ã GV nhËn xÐt, bỉ sung.
HS : Ph¶n x¹ lµ ph¶n øng cđa c¬ thĨ tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch cđa m«i tr­êng th«ng qua hƯ thÇn kinh.
- Sù kh¸c biƯt :
+ Cung ph¶n x¹ : gåm 5 yÕu tè : C¬ quan thơ c¶m, n¬ron h­íng t©m, n¬ron trung gian, n¬ron li t©m vµ c¬ quan ph¶n øng.
+ Vßng ph¶n x¹ : Bao gåm cung ph¶n x¹ vµ ®­êng liªn hƯ ng­ỵc.
 Ch­¬ng II : Sù vËn ®éng cđa c¬ thĨ.
C©u 2 (Bµi 1/ Trang 25 SBT) :
 Nh÷ng ®Ỉc ®iĨm nµo cđa bé x­¬ng giĩp bé x­¬ng ®¶m b¶o ®­ỵc chøc n¨ng vËn ®éng, n©ng ®ë vµ b¶o vƯ c¸c bé phËn quan träng cđa c¬ thĨ ?
C©u 3 (Bµi 4/ Trang 26 SBT) :
 H·y ph©n tÝch nh÷ng ®Ỉc ®iĨm tiÕn ho¸ cđa bé x­¬ng vµ hƯ c¬ ë ng­êi(so víi ®éng vËt) thĨ hiƯn sù thÝch nghi víi t­ thÕ ®øng th¼ng vµ lao ®éng ?
HS : §ã lµ nh÷ng ®Ỉc ®iĨm vỊ cét sèng, lång ngùc, sù ph©n ho¸ x­¬ng tay vµ ch©n, ®Ỉc ®iĨm vỊ khíp ë tay vµ ch©n.
HS : Cét sèng, lång ngùc, x­¬ng ®Çu vµ x­¬ng tay ch©n.
 Ch­¬ng III : TuÇn hoµn.
C©u 4 (Bµi 2/ Trang 38 SBT) :
Tr×nh bµy thµnh phÇn cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa hƯ tuÇn hoµn m¸u ?
C©u 5 (Bµi 4/ Trang 38 SBT) :
 Lµm thÕ nµo ®Ĩ cã 1 hƯ tim m¹ch khoỴ m¹nh lµm c¬ së cho søc khoỴ vµ tuỉi thä ?
HS : §iỊn c¸c thµnh phÇn thÝch hỵp vµo « trèng (...) ë c¸c ý a, b ®Ĩ hoµ thiƯn c©u hái:
a, TIM
 Nưa ph¶i Nưa tr¸i
T©m nhÜ T©m thÊt T©m nhÜ T©m thÊt
 ph¶i ph¶i tr¸i tr¸i
b, HƯ M¹CH
 Vßng tuÇn hoµn nhá Vßng tuÇn hoµn lín
- Chøc n¨ng cđa hƯ tuÇn hoµn m¸u : L­u chuyĨn m¸u trong toµn c¬ thĨ.
HS :
 Tr¶ lêi (SGK Tr.60).
 Ch­¬ng IV : H« hÊp.
C©u 6 (Bµi 2/ Trang 53 SBT) :
 Ho¹t ®éng h« hÊp ë ng­êi diƠn ra nh­ thÕ nµo ?
C©u 7 (Bµi 5/ Trang 53 SBT) :
 Nªu c¸c b­íc xư lý thÝch hỵp khi gỈp t×nh huèng cã 1 em nhá trong 1 n¬i ®«ng ng­êi ngÊt xØu, mỈt tÝm t¸i vµ ngõng h« hÊp ®ét ngét ?
HS : Tr¶ lêi phÇn tãm t¾t trong SGK Tr.70.
HS : Tr¶ lêi SGK Tr.75,76.
 Ch­¬ng V : Tiªu ho¸.
C©u 8 (Bµi 1/ Trang 64 SBT) :
 C¸c biÕn ®ỉi lý häc cđa thøc ¨n trong èng tiªu ho¸ ®· diƠn ra nh­ thÕ nµo ?
C©u 9 (Bµi 2/ Trang 64 SBT) :
 C¸c biÕn ®ỉi ho¸ häc cđa thøc ¨n trong èng tiªu ho¸ ®· diƠn ra nh­ thÕ nµo ?
HS : C¸c chÊt trong thøc ¨n kh«ng bÞ biÕn ®ỉi vỊ mỈt ho¸ häc qua qu¸ tr×nh tiªu ho¸ lµ vitamin, n­íc vµ muèi kho¸ng...
HS : C¸c chÊt trong thøc ¨n ®­ỵc biÕn ®ỉi vỊ mỈt ho¸ häc qua qu¸ tr×nh tiªu ho¸ lµ gluxit, lipit, pr«tªin...
 Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn häc sinh c¸ch tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiƯm :
 GV chiÕu c©u hái - HS th¶o luËn vµ ®­a ra ®¸p ¸n. GV chèt kiÕn thøc.
 VÝ dơ :
 C©u 1 (Bµi 4/ Trang 8 SBT) d¹ng c©u hái ®iỊn khuyÕt.
 Chän tõ, cơm tõ cho s½n vµ ®iỊn vµo chỉ trèng trong c©u sau cho phï hỵp :
 TÕ bµo lµ...1... vµ cđng lµ ...2... cđa c¬ thĨ. TÕ bµo ®­ỵc bao bäc bëi ...3... cã chøc n¨ng thùc
hiƯn trao ®ỉi chÊt gi÷a tÕ bµo víi m«i tr­êng trong c¬ thĨ.
 A, Mµng sinh chÊt. B, §¬n vÞ cÊu t¹o.
 C. Thµnh tÕ bµo. D, §¬n vÞ chøc n¨ng.
 §¸p ¸n : 1 - B, 2 - D, 3 - A.
 C©u 2 ( Bµi 17/ Trang 41 SBT) :
 GhÐp néi dung ë cét 1 víi cét 2 cho phï hỵp råi ®iỊn kÕt qu¶ vµo cét 3 :
 Cét 1
 Cét 2
 Cét 3
1. Pha nhÜ co.
2. Pha thÊt co.
3. Pha d·n chung.
A, M¸u tõ tÜnh m¹ch vµo t©m nhÜ råi vµo t©m thÊt.
B, M¸u tõ t©m nhÜ vµo t©m thÊt.
C, M¸u tõ t©m thÊt vµo ®éng m¹ch.
 1.
 2.
 3.
 §¸p ¸n : 1 - B, 2 - C, 3 - A.
 C©u 3 (Bµi 17/ Trang 57 SBT) :
 Ho¹t ®éng h« hÊp cã vai trß :
 A, Cung cÊp Oxi cho tÕ bµo ®Ĩ ph©n gi¶i c¸c chÊt h÷u c¬ t¹o n¨ng l­ỵng.
 B, Th¶i lo¹i khÝ CO2 ra khái c¬ thĨ.
 C, B¶o vƯ phỉi khái c¸c t¸c nh©n cã h¹i.
 D, C¶ A vµ B.
 §¸p ¸n : D .
 C©u 4 (Bµi 6/ Trang 66 SBT) :
 C©u nµo ®ĩng (§) vµ c©u nµo sai (S) trong c¸c c©u sau :
 C©u
 §ĩng
 Sai
1. Ho¹t ®éng tiªu ho¸ thùc chÊt lµ biÕn ®ỉi thøc ¨n thµnh c¸c chÊt dinh d­ìng mµ c¬ thĨ hÊp thơ ®­ỵc.
2. Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ chØ ®­ỵc thùc hiƯn nhê c¸c tuyÕn tiªu ho¸.
3. Tinh bét ®­ỵc biÕn ®ỉi thµnh glucoz¬ lµ nhê ho¹t ®éng cđa r¨ng.
4. Thøc ¨n ®­ỵc ®Èy xuèng thùc qu¶n nhê ho¹t ®éng chđ yÕu cđa l­ìi.
5. Tiªu ho¸ lµ qu¸ tr×nh biÕn ®ỉi thøc ¨n nhê biÕn ®ỉi c¬ häc vµ ho¸ häc. Trong ®ã biÕn ®ỉi ho¸ häc lµ quan träng.
 §¸p ¸n : 1: §, 2: §, 3: S , 4: §, 5: §.
 §Ị bµi: 
A. PhÇn tr¾c nghiƯm kh¸ch quan :
 H·y khoanh trßn ch÷ c¸i (A, B, C, D) ®Çu néi dung ®ĩng (tõ c©u 1 ®Õn c©u 3) :
 C©u 1: C¸c bé phËn cđa tÕ bµo lµ :
 A.Mµng sinh chÊt, chÊt tÕ bµo, l­íi néi chÊt, ti thĨ.
 B.ChÊt tÕ bµo, bé m¸y g«n gi, l­íi néi chÊt, ti thĨ.
 C.Mµng sinh chÊt, chÊt tÕ bµo, nh©n.
 D.C¶ A; B vµ C.
 C©u 2: M« lµ g× ?
 A.Mét tỉ chøc gåm c¸c tÕ bµo chuyªn ho¸, cã cÊu t¹o gièng nhau, ®¶m nhËn chøc n¨ng nhÊt ®Þnh.
 B.TËp hỵp c¸c tÕ bµo, cã cÊu t¹o gièng nhau, mçi tÕ bµo ®¶m nhËn nh÷ng chøc n¨ng riªng biƯt.
 C.C¶ A vµ B ®Ịu sai.
 D.C¶ A vµ B ®Ịu ®ĩng.
 C©u 3: C¨n cø vµo chøc n¨ng ng­êi ta ph©n biƯt thµnh 3 lo¹i n¬ron sau :
 A. N¬ron h­íng t©m, n¬ron trung gian vµ n¬ron c¶m gi¸c.
 B. N¬ron h­íng t©m, n¬ron trung gian vµ n¬ron liªn l¹c.
 C. N¬ron h­íng t©m, n¬ron c¶m gi¸c, vµ n¬ron vËn ®éng.
 D. N¬ron h­íng t©m, n¬ron trung gian vµ n¬ron li t©m.
C©u 4: GhÐp néi dung cét A phï hỵp víi néi dung cét B vµ ghi vµo cét tr¶ lêi Cét C :
 Cét A
 Cét B
 Tr¶ lêi (Cét C)
1. Sơn bäc ®Çu x­¬ng.
2. Sơn t¨ng tr­ëng.
3. M« x­¬ng cøng.
4. M« x­¬ng xèp.
5. Mµng x­¬ng.
6. Khoang x­¬ng.
a. ChÞu lùc, ®¶m b¶o tÝnh v÷ng ch¾c.
b. Giĩp ph©n t¸n lùc t¸c ®éng.
c. Gi¶m ma s¸t trong c¸c khíp x­¬ng.
d. Giĩp x­¬ng ph¸t triƠn vỊ chiỊu dµi.
e. Giĩp x­¬ng ph¸t triƠn vỊ chiỊu ngang.
g. Chøa tủ ®á (ë trỴ em) sinh hång cÇu, tủ vµng (ë ng­êi lín).
B. PhÇn tù luËn :
 C©u1: Nh÷ng ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o nµo cđa c¬ quan trong ®­êng dÉn khÝ cã t¸c dơng tham gia b¶o vƯ phỉi tr¸nh c¸c t¸c nh©n cã h¹i?
 C©u 2: Nªu cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cđa tim. T¹i sao tim ho¹t ®éng c¶ ®êi ng­êi mµ kh«ng mƯt mái?
 C©u 3: Thùc chÊt cđa qu¸ tr×nh tiªu ho¸ lµg×? Gan ®ãng vai trß g× trªn con ®­êng vËn chuyĨn c¸c chÊt dinh d­ìng vỊ tim?
IV.Cđng cè:
 - GVnhÊn m¹nh träng t©m bµi, nh¾c l¹i mét sè néi dung cÇn ghi nhí.
V. DỈn dß:
 - Tr¶ lêi vµo vë c¸c c©u hái ®· ®­a ra.
 - VỊ nhµ lµm l¹i c¸c bµi tËp nµy vµ mét sè bµi tËp kh¸c trong s¸ch bµi tËp.
 - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vỊ trao ®ỉi chÊt ë ®éng vËt chuÈn bÞ cho bµi sau.
 ______________________________________________
 Thø 6 , ngµy 9 th¸ng 12 n¨m 2011
 Ch­¬ng VI : Trao ®ỉi chÊt vµ n¨ng l­ỵng
 TiÕt 32 : Trao ®ỉi chÊt 
I. Mơc tiªu: 
 - Ph©n biƯt ®­ỵc sù trao ®ỉi chÊt gi÷a c¬ thĨ vµ m«i tr­êng ngoµi víi sù trao ®ỉi chÊt ë tÕ bµo.
 - Tr×nh bµy ®­ỵc mèi liªn quan gi÷a trao ®ỉi chÊt ë cÊp ®é c¬ thĨ víi trao ®ỉi chÊt ë cÊp ®é tÕ bµo.
 - Ph¸t triĨn kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. RÌn kü n¨ng quan s¸t, liªn hƯ thùc tÕ. RÌn kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm.
 - Gi¸o dơc ý thøc gi÷ g×n b¶o vƯ søc khoỴ.
II. §å dïng d¹y häc:
- Tranh vÏ phãng to h×nh 31.1; 31.2 (SGK Tr.100, 101).
 PhiÕu häc tËp :
HƯ h« hÊp
 Vai trß trong sù trao ®ỉi chÊt
- Tiªu ho¸.
- H« hÊp.
- TuÇn hoµn.
- Bµi tiÕt.
III. Ho¹t ®éng d¹y häc: 
 1.Bµi cđ: Nªu c¸c t¸c nh©n cã h¹i cho hƯ tiªu ho¸? C¸c biƯn ph¸p b¶o vƯ hƯ tiªu ho¸ khái c¸c t¸c nh©n cã h¹i?
 2.Bµi míi: 
 Më bµi : Em hiĨu thÕ nµo lµ trao ®ỉi chÊt? VËt kh«ng sèng cã trao ®ỉi chÊt kh«ng? Trao ®ỉi chÊt ë ng­êi diƠn ra nh­ thÕ nµo -> Bµi míi.
Ho¹t ®éng1: Trao ®ỉi chÊt gi÷a c¬ thĨ vµ m«i tr­êng ngoµi :
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
GV: Cho HS quan s¸t s¬ ®å T§C gi÷a c¬ thĨ vµ m«i tr­êng ngoµi. 
H.Sù T§C gi÷a c¬ thĨ vµ m«i tr­êng ngoµi ®­ỵc biĨu hiƯn nh­ thÕ nµo?
H.HƯ tiªu ho¸ ®ãng vai trß g× trong sù trao ®ỉi chÊt?
H.HƯ h« hÊp cã vai trß g×?
H.HƯ tuÇn hoµn thùc hiƯn vai trß nµo trong sù trao ®ỉi chÊt?
H.HƯ bµi tiÕt ®ãng vai trß g× trong sù trao ®ỉi chÊt?
GV yªu cÇu HS hoµn thµnh phiÕu häc tËp.
GV kỴ phiÕu häc tËp, gäi HS lªn lµm.
GV hoµn chØnh kiÕn thøc.
HS : Quan s¸t s¬ ®å H31.1 SGK Tr.100 cïng kiÕn thøc ®· häc.
=> Th¶o luËn nhãm c¸c c©u hái bªn. Nªu ®­ỵc biĨu hiƯn :
+ LÊy chÊt cÇn thiÕt vµo c¬ thĨ.
+Th¶i CO2 vµ chÊt cỈn b· ra m«i tr­êng.
HS : §¹i diƯn c¸c nhãm tr¶ lêi -> C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bỉ sung.
HS : VËn dơng hiĨu biÕt cđa b¶n th©n -> Lµm bµi tËp. 
- Vµi HS lªn lµm bµi tËp, líp bỉ sung.
KÕt luËn:
 - Trao ®ỉi chÊt gi÷a c¬ thĨ vµ m«i tr­êng ngoµi lµ ®Ỉc tr­ng c¬ b¶n cđa sù sèng.
 - M«i tr­êng ngoµi cung cÊp cho c¬ thĨ thøc ¨n, n­íc, muèi kho¸ng, oxi. 
 - C¬ thĨ th¶i ra m«i tr­êng CO2, ph©n, n­íc tiĨu.
 - Sù trao ®ỉi chÊt ®¶m b¶o cho c¬ thĨ tån t¹i vµ ph¸t triĨn.
 PhiÕu häc tËp :
 HƯ c¬ quan
Vai trß trong sù trao ®ỉi chÊt
- Tiªu ho¸.
- H« hÊp.
- TuÇn hoµn.
- Bµi tiÕt.
- BiÕn ®ỉi thøc ¨n -> ChÊt dinh d­ìng th¶i c¸c phÇn thõa qua hËu m«n. 
- LÊy oxi vµ th¶i cacbonic.
-VËn chuyĨn oxi vµ chÊt dinh d­ìng tíi tÕ bµo vµ vËn chuyĨn cacbonic tíi phỉi, chÊt th¶i tíi c¬ quan bµi tiÕt.
- Läc tõ m¸u chÊt th¶i -> bµi tiÕt qua n­íc tiĨu.
- Tõ kÕt qu¶ b¶ng trªn, GV ph©n tÝch vai trß cđa sù trao ®ỉi chÊt :
+ VËt v« sinh -> ph©n hủ.
+ Sinh vËt : Tån t¹i, ph¸t triĨn -> Trao ®ỉi chÊt lµ ®Ỉc tr­ng c¬ b¶n cđa sù sèng.
- Trao ®ỉi chÊt ë cÊp ®é c¬ thĨ ( SGK Tr.101).
Ho¹t ®éng 2: Trao ®ỉi chÊt gi÷a tÕ bµo vµ m«i tr­êng trong : 
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
GV: Cho HS nghiªn cøu th«ng tin , quan s¸t h×nh 31.2 SGK Tr.101 -> Th¶o luËn c¸c c©u hái (SGK Tr.100).
H.M«i tr­êng trong c¬ thĨ gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo? Chĩn