Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ I - Tiết 9, 10

ng ( 1’)
H. Häc lÞch sö ViÖt Nam thêi phong kiÕn em cã c¶m nhËn ®­îc g× vÒ cuéc sèng cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n?
- HS tr¶ lêi vµ GV vµo bµi
H§ cña thÇy vµ trß
T/g
Néi dung chÝnh
H§2. HDHS §äc - th¶o luËn chó thÝch
* Môc tiªu:
+ §äc ®óng vµ diÔn c¶m v¨n b¶n
+ NhËn biÕt nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm.
+ LiÖt kª ®­îc nghÜa cña c¸c tõ ng÷ khã vµ quan träng.
* C¸ch tiÕn hµnh:
- Gv h­íng dÉn ®äc: §äc râ rµng, cè g¾ng thÓ hiÖn kh«ng khÝ khÈn tr­¬ng, håi hép cña t¸c gi¶.
- Gv ®äc mÉu
- Hs ®äc
- Gv nhËn xÐt c¸ch ®äc, uèn n¾n.
H. Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ cña v¨n b¶n ?
H. x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch?
- T¾t ®Ìn lµ t¸c phÈm xuÊt s¾c cña «ng.
H. Theo em chó thÝch nµo khã vµ quan träng trong v¨n b¶n ? V× sao ?
H§3. HDHS t×m hiÓu v¨n b¶n
* Môc tiªu
 -Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch tøc n­íc vì bê.
	- Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o qua mét ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm t¾t ®Ìn.
	- Thµnh c«ng cña nhµ v¨n trong viÖc t¹o t×nh huèng truyÖn, miªu t¶, kÓ chuyÖn vµ x©y dùng nh©n vËt.
* C¸ch tiÕn hµnh
H. ChÞ DËu ch¨m sãc anh DËu trong hoµn c¶nh nµo?
- Mãn nî s­u Nhµ n­íc vÉn ch­a cã g× tr¶ ®­îc.
- Anh DËu l¹i ®ang èm rÒ rÒ vÉn cã thÓ bÞ b¾t, trãi, ®¸nh ®Ëp, hµnh h¹ bÊt cø lóc nµo.
- Lóc nµy, bµ cô hµng xãm cho b¸t g¹o ®Ó chÞ nÊu cho chång chÞ ¨n.
H. NhËn xÐt vÒ t×nh thÕ cña g® chÞ DËu lóc nµy ?
Khèn khæ cïng cùc.
H. ChÞ DËu ®· ch¨m sãc chång ntn ?
- Ch¸o chÝn, chÞ DËu b¾c mang ra gi÷a nhµ, ng¶ m©m b¸t móc ra la liÖt. Råi chÞ lÊy qu¹t qu¹t cho chãng nguéi.
- ChÞ DËu rãn rÐn b­ng mét b¸t ch¸o lín ®Õn chç chång n»m: ...ThÇy em h·y cè ngåi dËy hóp Ýt ch¸o cho ®ì xãt ruét.... Råi chÞ ®ãn lÊy c¸i TØu vµ ngåi xuèng ®ã nh­ cã ý chê xem chång chÞ ¨n cã ngon miÖng hay kh«ng.
H. Qua nh÷ng lêi nãi vµ cö chØ trªn cña chÞ DËu , em thÊy chÞ DËu lµ mét ng­êi nh­ thÕ nµo?
8
20’
I. §äc vµ th¶o luËn chó thÝch.
1. §äc.
2. Th¶o luËn chó thÝch.
a. T¸c gi¶
+ Ng« TÊt Tè (1893- 1954) quª B¾c Ninh
+ ¤ng lµ mét nhµ v¨n xuÊt s¾c cña trµo l­u hiÖn thùc tr­íc c¸ch m¹ng; lµ ng­êi am t­êng trªn nhiÒu lÜnh vùc nghiªn cøu, häc thuËt vµ s¸ng t¸c.
b.T¸c phÈm:
 N»m ë ch­¬ng XVIII cña t¸c phÈm T¾t ®Ìn
c. C¸c chó thÝch kh¸c
(2), (3), (12).
II. T×m hiÓu v¨n b¶n.
1. ChÞ DËu ch¨m sãc chång.
Th«ng qua lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng, chÞ DËu lµ mét ng­êi phô n÷ ®¶m ®ang, tÝnh t×nh hiÒn dÞu, hÕt lßng yªu th­¬ng chång.
4. Cñng cè(5’)
H. Cã ý kiÕn cho r»ng: Tõ h×nh thøc ®Êu lÝ chuyÓn sang ®Êu lùc gi÷a chÞ DËu vµ hai tªn tay sai lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn rÊt l« gÝc. Em cã nhÊt trÝ víi ý kiÕn ®ã kh«ng ? V× sao ?
- HS ho¹t ®éng nhãm 4/ 3’
- C¸c nhãm b¸o c¸o, nhËn xÐt
 	- Gv hÖ thèng kiÕn thøc.
5. H­íng dÉn häc tËp( 1’)
Häc bµi cò vµ Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ, hµnh ®éng cña chÞ DËu trong cuéc ®èi tho¹i víi cai lÖ
ChuÈn bÞ bµi: tiÕp phÇn cßn l¹i trong v¨n b¶n ( §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk
Ngµy so¹n: 2 / 9/ 2012
Ngµy gi¶ng: 4/ 9/ 2012
Bµi 3
TiÕt 10 v¨n b¶n: Tøc n­íc vì bê ( tiÕp theo)
I. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. Môc tiªu chung
	- ThÊy ®­îc bót ph¸p hiÖn thùc trong nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña nhµ v¨n Ng« TÊt Tè.
	- HiÓu ®­îc c¶nh ngé c¬ cùc cña ng­êi n«ng d©n trong x· héi tµn ¸c, bÊt nh©n d­íi chÕ ®é cò; thÊy ®­îc søc ph¶n kh¸ng m·nh liÖt, tiÒm tµng trong nh÷ng ng­êi n«ng d©n hiÒn lµnh vµ quy luËt cña cuéc sèng: cã ¸p bøc- cã ®Êu tranh.
	- Cã ý thøc t×m hiÓu lÞch sö d©n téc qua c¸c t¸c phÈm v¨n häc.
2. Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng
a. KiÕn thøc
	- Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o qua mét ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm t¾t ®Ìn.
	- Thµnh c«ng cña nhµ v¨n trong viÖc t¹o t×nh huèng truyÖn, miªu t¶, kÓ chuyÖn vµ x©y dùng nh©n vËt.
b. KÜ n¨ng
	- VËn dông kiÕn thøc vÒ sù kÕt hîp v¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n tù sù ®Ó ph©n tÝch t¸c phÈm tù sù viÕt theo khuynh h­íng hiÖn thùc.
II. C¸c kÜ n¨ng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi
1. KÜ n¨ng giao tiÕp
2. KÜ n¨ng l¾ng nghe tÝch cùc
3. KÜ n¨ng hîp t¸c
4. KÜ n¨ng qu¶n lÝ thêi gian
III.§å dïng d¹y häc.
IV. Ph­¬ng ph¸p/ kÜ thuËt d¹y häc
§äc s¸ng t¹o, th¶o luËn nhãm, nªu vÊn ®Ò/ KÜ thuËt ®éng n·o, kÜ thuËt ®Æt c©u hái...
V. C¸c b­íc lªn líp
1. Tæ chøc:	8a:...../ .....	8b:..../ .....
2. KiÓm tra( 5’)
H. ChÞ DËu ch¨m sãc chång nh­ thÕ nµo? Qua ®ã béc lé râ phÈm chÊt g× cña chÞ?
Tr¶ lêi
Th«ng qua lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng, chÞ DËu lµ mét ng­êi phô n÷ ®¶m ®ang, tÝnh t×nh hiÒn dÞu, hÕt lßng yªu th­¬ng chång
3.TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng
Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng
 ChÞ DËu yªu th­¬ng chång tha thiÕt thÓ hiÖn qua nh÷ng hµnh ®éng cña chÞ ®èi víi chång....
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
t/g
Néi dung
Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu v¨n b¶n
* Môc tiªu
- Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o qua mét ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm t¾t ®Ìn.
- Thµnh c«ng cña nhµ v¨n trong viÖc t¹o t×nh huèng truyÖn, miªu t¶, kÓ chuyÖn vµ x©y dùng nh©n vËt.
* c¸ch tiÕn hµnh
GV:Trong phÇn thø hai cña v¨n b¶n Tøc n­íc vì bê ®· xuÊt hiÖn c¸c nh©n vËt ®èi diÖn víi chÞ DËu. Trong ®ã næi bËt lµ nh©n vËt nµo? 
 Nh©n vËt cai lÖ
H. Trong ®o¹n trÝch nµy cai lÖ cã vai trß g×?
- Thóc nh÷ng ng­êi thiÕu s­u. V× thÕ, h¾n cã quyÒn ®¸nh, chöi, trãi hä bÊt cø lóc nµo.
H. Trong phÇn truyÖn nµy, cai lÖ cïng víi ng­êi nhµ lÝ tr­ëng kÐo ®Õn nhµ chÞ DËu ®Ó trèc thuÕ s­u. Dùa vµo chó thÝch (3), em hiÓu thø thuÕ s­u lµ thø thuÕ g×?
Thø thuÕ nép b»ng tiÒn mµ ng­êi ®µn «ng th­êng tõ 18 ®Õn 60 tuæi (gäi lµ d©n ®inh) hµng n¨m ph¶i nép cho x· héi phong kiÕn thùc d©n.
H. Sù xuÊt hiÖn cña chóng ®­îc nhµ v¨n miªu t¶ ntn?
SÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song, tay th­íc vµ d©y thõng. 
- Hµnh ®éng: hung h·n, t¸ng tËn l­¬ng t©m.
GV: Chóng xuÊt hiÖn cïng víi nh÷ng dông cô ®¸nh, trãi, tra tÊn, hµnh h¹ con ng­êi.
H. Khi vµo ®Õn nhµ chÞ DËu, cai lÖ cã th¸i ®é, lêi nãi, cö chØ ntn?
Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu s¸i cò: "Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? nép tiÒn s­u! mau!"
H. NhËn xÐt vÒ th¸i ®é cña h¾n?
§ã lµ th¸i ®é ra oai, h¸ch dÞch; h¾n gäi anh DËu lµ "th»ng", x­ng lµ "¤ng". H¾n ®éng më måm lµ qu¸t, thÐt. 
- Th¸i ®é: ra oai, h¸ch dÞch
Gv b×nh: Ng«n ng÷ cña h¾n ®©u ph¶i lµ ng«n ng÷ con ng­êi, h¾n chØ biÕt qu¸t, thÐt, hÇm hÌ ...gièng nh­ tiÕng sña, rÝt, gÇm nh­ thó d÷. 
H. Khi chÞ DËu run run xin khÊt s­u th× cai lÖ cã th¸i ®é, cö chØ, lêi nãi tiÕp theo ntn?
Cai lÖ kh«ng ®Ó cho chÞ DËu nãi hÕt c©u, trîn ng­îc hai m¾t, h¾n qu¸t: "mµy ®Þnh nãi cho cha mµy nghe ®Êy µ? s­u cña nhµ n­íc mµ d¸m më måm xin khÊt!"
- Lêi lÏ: th« tôc, chØ biÕt qu¸t, thÐt, hÇm hÌ …
GV: ë ®©y h¾n tiÕp tôc gäi chi DËu lµ "mµy", vµ h¾n chöi chÞ " mµy ®Þnh nãi cho cha mµy nghe ®Êy µ?". Th¸i ®é hèng h¸ch, ng¹o m¹n ngµy cµng t¨ng lªn.
H. Khi chÞ DËu vÉn thiÕt tha van xin th× h¾n cã tá ra th­¬ng xãt chÞ kh«ng? th¸i ®é h¾n ntn?
ChÞ DËu vÉn tha thiÕt van xin, tªn cai lÖ kh«ng nh÷ng kh«ng th­¬ng xãt mµ h¾n cßn ®e do¹: giäng "hÇm hÌ": "NÕu kh«ng cã tiÒn nép s­u cho «ng b©y giê th× «ng sÏ chë c¶ nhµ mµy ®i, chöi m¾ng th«i µ!" råi h¾n quay ra b¶o ng­êi nhµ lý tr­ëng "kh«ng h¬i ®©u mµ nãi víi nã, trãi cæ th»ng chång nã l¹i, ®iÖu ra ®×nh kia!"
- §ïng ®ïng, h¾n giËt ph¾t c¸i thõng trong tay ng­êi nhµ lý tr­ëng vµ sÇm sËp ®Õn chç anh DËu.
- "Tha nµy! tha nµy!" võa nãi h¾n võa bÞch vµo ngùc chÞ DËu mÊy bÞch råi l¹i sÊn ®Õn ®Ó trãi anh DËu.
- Cai lÖ t¸t vµo mÆt chÞ mét c¸i ®¸nh bèp, råi h¾n cø nh¶y vµo c¹nh anh DËu.
H.Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh c¸ch cña nh©n vËt cai lÖ?
- Cai lÖ lµ mét tªn tay sai bÊt nh©n, thÊt ®øc, b¶n chÊt cÇm thó, h¸ch dÞch, hung h¨ng, ®éc ¸c.
GV: Cã thÓ nãi, chØ trong mét ®o¹n trÝch ng¾n, t¸c gi¶ ®· kh¾c häa thµnh c«ng nh©n vËt tªn cai lÖ - ®ã lµ mét tªn tay sai h¸ch dÞch, hung h¨ng, bÊt nh©n, thÊt ®øc, b¶n chÊt cÇm thó. H¾n lµ ®iÓn h×nh sèng ®éng cho lò tay ch©n cña bän thùc d©n phong kiÕn thêi bÊy giê. H¾n lµ mét con thó ®éi lèt ng­êi, lµ mét c«ng cô ®¾c lùc, gióp bän thèng trÞ thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch tµn b¹o ®èi víi nh©n d©n ta.
H. Cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng tiÕn vµo víi roi song, tay th­íc, d©y thõng vµ nh÷ng lêi qu¸t m¾ng, mØa mai... t©m tr¹ng chÞ DËu lóc nµy nh­ thÕ nµo? 
- Khi cai lÖ vµ lÝ tr­ëng tiÕn vµo: chÞ run run
H. Lo l¾ng vµ sî h·i nh­ vËy nªn chÞ ®· c­  xö víi bän chóng ra sao?
ChÞ van xin
 - Khèn n¹n! Nhµ ch¸u ®· kh«ng cã, dÉu «ng chöi m¾ng còng ®Õn thÕ th«i. Xin «ng tr«ng l¹i!
- Ch¸u van «ng, nhµ ch¸u võa míi tØnh ®­îc mét lóc, «ng tha cho!
H. Qua nh÷ng lêi van xin Êy ta hiÓu t©m tr¹ng vµ th¸i ®é cña chÞ DËu lóc nµy nh­ thÕ nµo?
H.T¹i sao chÞ l¹i chÞ l¹i cø ph¶i cè g¾ng nhÞn nhôc nh­ vËy?
- V× th­¬ng chång
- NÓ sî ng­êi nhµ n­íc, t«n träng phÐp t¾c x· héi.
- BiÕt th©n phËn m×nh.
H. Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lý, hµnh ®éng cña chÞ DËu qua lÇn ®èi ®¸p víi tªn cai lÖ?
- LÇn 1: ChÞ DËu van xin tha thiÕt víi th¸i ®é lo sî, lÔ phÐp, hy väng lµm thøc dËy l­¬ng tri cña cai lÖ:
+ ChÞ DËu run run: Ch¸u – (hai) «ng lµm phóc
+ ChÞ vÉn tha thiÕt: Ch¸u - «ng (xin «ng tr«ng l¹i)
+ ChÞ DËu x¸m mÆt -> véi vµng ®Æt con xuèng ®Êt -> ch¹y ®Õn ®ì lÊy tay h¾n: Ch¸u van «ng - «ng tha cho.
- LÇn 2 (nÊc 2): 
 ChÞ DËu c¨m tøc -> liÒu m¹ng cù l¹i: T«i - «ng (kh«ng ®­îc phÐp) -> th¸i ®é chÞ chuyÓn sang c¨m tøc -> ®Êu lÝ.
- LÇn 3 (nÊc 3): Th¸i ®é ph¶n øng cña chÞ DËu ngµy cµng quyÕt liÖt:
+ ChÞ DËu nghiÕn hai hµm r¨ng: mµy – bµ -> Th¸i ®é c¨m tøc, khinh bØ cao ®é, chÞ th¸ch thøc vµ hµnh ®éng chèng tr¶ quyÕt liÖt.
+ ChÞ DËu chèng tr¶ quyÕt liÖt: chÞ tóm lÊy cæ h¾n, Ên dói ra cöa - Tªn cai lÖ ng· cháng quÌo trªn mÆt ®Êt, miÖng vÉn nham nh¶m thÐt trãi vî chång kÎ thiÕu s­u.
Ng­êi nhµ lý tr­ëng sÊn sæ b­íc ®Õn gi¬ tay chùc ®¸nh chÞ. Nhanh nh­ c¾t, chÞ DËu n¾m ngay ®­îc gËy cña h¾n -> gi»ng co, ®u ®Èy nhau, ¸p vµo vËt nhau- h¾n bÞ chÞ tóm tãc l¼ng cho mét c¸i, ng· nhµo ra thÒm.
+ ChÞ DËu vÉn ch­a ngu«i c¬n giËn: "Thµ ngåi tï, ®Ó cho chóng nã lµm t×nh lµm téi m·i thÕ, t«i kh«ng chÞu ®­îc…" 
H. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x­ng h« cña chÞ víi bÌ lò tay sai ë trªn?
C¸ch x­ng h« cña chÞ cã thay ®æi theo qu¸ tr×nh ph¶n kh¸ng cña chÞ: ¤ng- ch¸u à t«i- «ng à mµy- bµ
H. Hµnh ®éng vµ lêi nãi m¹nh mÏ, quyÕt liÖt cñ