Giáo án Ngữ văn 8 - Học kỳ I - Tiết 43

Ngày soạn: 21/10/2013 
Ngày giảng: 8A: /10/2013
	 8B: /9102013
Tiết 43
CÂU GHÉP
A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức:
- Đặc điểm của câu ghép.
- Cách nối các vế câu ghép.
2. Kĩ năng: 
 - Phân biệt câu ghép với câu đơn và câu mở rộng thành phần.
 - Sử dụng câu ghép phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
 - Nối được các vế của câu ghép theo yêu cầu.
3. Thái độ: Có ý thức sử dụng câu ghép phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 
 Giáo viên: Bài soạn, ví dụ mẫu
 Học sinh: Đọc trước bài
C. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp: 8A :…………………….8B :………………
2. Kiểm tra bài cũ: 
Thế nào là nói giảm nói tránh?Viết đoạn hội thoại có sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh. 
3. Bài mới: 
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
*Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của câu ghép
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được đặc điểm của câu ghép.
- Phương pháp: Vấn đáp, gợi tìm,phân tích mẫu.
- Thời gian: 10 phút.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
Gọi học sinh đọc đoạn trích mục I.SGK?
H. Tìm các cụm C_V trong những câu in đậm?
Gv hướng dẫn hs phân tích
+ C1: Tôi / quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
+ C2: Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi/ âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng nhỏ và hẹp.
+ C3: Cảnh vật chung quanh tôi / đều thay đổi, vì chính lòng tôi / đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi / đi học.
H. Theo em trong các câu trên câu nào có cụm CV bao chứa nhau câu nào cụm CV không bao chứa nhau?
H. Trình bày kết quả phân tích ở hai bước trên vào bảng theo mẫu trong SGK?
Gv minh họa trên máy chiếu
H. Dựa vào kiến thức đã học ở lớp dưới cho biết câu nào trong các câu trên là câu đơn, câu nào là câu ghép.
H. Vậy thế nào là câu ghép?
H. Cho ví dụ?
*Ví dụ:
 - Trời mưa, nước tràn bờ ao.
- Gọi học sinh đọc ghi nhớ.
I. Đặc điểm của câu ghép
1. Ví dụ
2. Nhận xét
C1: có 3 cụm CV
C2: có 1 cụm CV
C3: có 3 cụm CV
Ghi nhớ/112
*Hoạt động 2: Tìm hiểu cách nối các vế của câu ghép
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được đặc điểm của câu ghép.
- Phương pháp: Vấn đáp, gợi tìm
- Thời gian: 10 phút.
H. Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở mục I?
H. Trong mỗi câu ghép đã phân tích ở mục I, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
H. Tìm thêm ví dụ về cách nối các vế câu trong câu ghép?
a. Cô tôi// chưa dứt câu, cổ họng tôi// đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng-> Nối vế bằng dấu phẩy
b. Tôi// lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi// càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay -> Nối vế bằng dấu hai chấm
c. Cái đầu lão// ngọeo về một bên và cái miệng móm mém của lão// mếu như con nít. -> Nối vế bằng QHT"và"
d. Nếu trời// không mưa thì cả lớp// sẽ đi chơi. . -> Nối vế bằng cặp QHT"nếu...thì..."
H. Vậy có mấy cách nối các vế câu trong câu ghép? Cho ví dụ?
*Ví dụ:
 - Vì gió thổi nên mây bay
- Gọi học sinh đọc ghi nhớ SGK?
II. Cách nối các vế câu
 1.Ví dụ
C1: Hằng năm….tựu trường
C2: Những ý tưởng…nhớ hết
2. Nhận xét
Các vế câu ghép được nối bằng dấu phẩy
bằng quan hệ từ ‘vì, và.” bằngdấu 2 chấm.
* Ghi nhớ/112
*Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh làm bài tập
- Mục tiêu: Củng cố kiến thức về câu ghép qua các bài tập
- Phương pháp: Vấn đáp,giảng giải
- Thời gian: 15 phút.
- Gọi học sinh đọc bài tập 1.
H. Tìm câu ghép trong các đoạn trích?
H. Mỗi câu ghép,các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào?
- Gọi học sinh đọc bài tập 2.
H. Với mỗi cặp quan hệ từ đã cho,đặt một câu ghép?
- Gọi học sinh đọc bài tập 3.
H. Chuyển những câu ghép vừa đặt thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau:
a, Bỏ bớt một quan hệ từ. 
b, Đảo lại trật tự các vế câu.
H. Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng đã cho?
III.Luyện tập
Bài 1:
 a, - U van dần, u lạy dần! -> nối bằng dấu phẩy.
 - Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. à nối bằng dấu phẩy
 - Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! à nối bằng dấu phẩy.
 - Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. à nối bằng dấu phẩy.
 - Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy à nối bằng dấu phẩy.
 c.Tôi im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. Nối bằng hai dấu chấm.
Bài 2:
 a.Vì trời mưa to nên tôi không đi lao động.
 b.Nếu tôi đi nhanh thì tôi đã gặp được cô ấy.
 c.Tuy gia đình khó khăn nhưng tôi vẫn tiếp tục đi học.
 d.Không những Lan giỏi học toán mà còn giỏi văn nữa.
Bài 3:
a,Trời mưa to nên tôi không đi lao động.
- Tôi không đi lao động vì trời mưa to.
b, Gia đình khó khăn nhưng tôi vẫn tiếp tục đi học
 - Tôi vẫn tiếp tục đi học tuy gia đình khó khăn.
Bài 4:
 a.Tôi chưa đến nó đã đi.
 b.Bạn làm sao mình làm vậy.
 c.Tôi càng la rầy nó càng hư hỏng
4. Củng cố:
 HS cần nắm chắc kiến thức về cấu tạo câu ghép, nhận ra được các mối quan hệ của câu và phương tiện nối.
5. Hướng dẫn về nhà:
- Vận dụng kiến thức đã học để nhận biết và phân tích cấu tạo câu ghép
- Tìm thêm các ví dụ về câu ghép
- Chuẩn bị bài: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
* Rút kinh nghiệm