Giáo án Ngữ văn 8 - Học kỳ I - Tiết 16

`Ngày soạn: 27/8/2013 
Ngày giảng: 8A: /9/2013
	 8B: /9/2013
Tiết 16
LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức:
- Sự liên kết giữa các đoạn, các phương tiện liên kết đoạn(từ liên kết và câu nối). 
Tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong quá trình tạo lập văn bản.
2. Kĩ năng:
- Nhận diện, sử dụng được các câu, các từ có chức năng, tác dụng liên kết các đoạn trong một văn bản.
3. Thái độ:
- Có thái độ tích cực trong việc sử dụng các phương tiện để liên kết đoạn văn 
* Kĩ năng sống:
- Nhận biết, vận dụng, sáng tạo...
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 
 Giáo viên: Bài soạn, ví dụ mẫu
 Học sinh: Đọc trước bài
C. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp: 8A :…………………….8B :………………
2. Kiểm tra bài cũ: 
Thế nào là đoạn văn? Từ ngữ và câu chủ đề là gì?
Nêu cách trình bày nội dung đoạn văn?
3. Bài mới: 
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
	Như các em đã biết: Phần thân bài trong văn bản gồm có nhiều đoạn văn. Các đoạn văn phải được liên kết với nhau rất chặt chẽ. Vậy liên kết các đoạn văn trong văn bản có tác dụng gì? Có những cách nào để liên kết đoạn văn?
* Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng và các cách liên kết đoạn văn
- Mục tiêu: Hiểu được tác dụng của việc liên kết đoạn văn. Có thể sử dụng phương tiện từ ngữ và câu nối để liên kết các đoạn văn.
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích mẫu
- Thời gian: 20 phút
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
- Yêu cầu học sinh đọc đoạn văn ở mục I,1.
? Đoạn trích 1 gồm có mấy đoạn văn?
? Đoạn văn 1 tả cảnh gì?
? Nội dung của đoạn văn 2 là gì?
? Hai đoạn văn này có mối quan hệ gì không? (chú ý về thời gian ở 2 đoạn văn: hiện tại – quá khứ).
- Hai đoạn tuy cùng viết về một ngôi trường nhưng giữa việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trường ấy không có sự gắn bó với nhau. Theo lô gíc thông thường thì cảm giác ấy phải là cảm giác ở thời điểm hiện tại khi chứng kiến ngày tựu trường. Bởi vậy, người đọc sẽ cảm thấy hụt hẫng khi đọc đoạn văn sau. 
- Gọi học sinh đọc 2 đoạn văn ở mục I,2.
? Đoạn trích 2 có gì khác đoạn trích 1? 
? Cụm từ “Trước đó mấy hôm”, được viết vào đầu đoạn văn có tác dụng gì?
? Thêm cụm từ trên vào, 2 đoạn văn đã liên hệ với nhau như thế nào?
- Sự liên tưởng này tạo nên sự gắn kết chặt chẽ giữa hai đoạn văn với nhau,làm cho hai đoạn văn liền ý ,liền mạch.
? Cụm từ “Trước đó mấy hôm” dùng để làm gì?(liên kết đoạn).
? Vậy tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong văn bản bản là gì?
- Để thể hiện quan hệ ý nghĩa giữa chúng.
- Gọi học sinh đọc ghi nhớ ý 1.
? Có thể liên kết đoạn văn bằng những phương tiện nào?
- Gọi học sinh đọc ở mục II.1a.
? Hai đoạn văn trên nói về điều gì?
- tìm hiểu văn chương
- cảm thụ
? Tìm các từ ngữ liên kết trong 2 đoạn văn? 
? Cho biết mối quan hệ về ý nghĩa giữa 2 đoạn văn? (quan hệ liệt kê).
? Kể thêm các phương tiện liên kết có quan hệ liệt kê?
- Trước hết, đầu tiên, cuối cùng, sau nữa, một mặt, mặt khác, một là, hai là, thêm vào đó, ngoài ra...
- Gọi học sinh đọc mục II.1b.
? Tìm từ ngữ liên kết 2 đoạn văn?
? Quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn văn?
- Quan hệ đối lập.
? Kể thêm phương tiện liên kết có ý nghĩa đối lập?
- Nhưng, trái lại, tuy vậy, ngược lại, song, thế mà...
? Đọc lại đoạn văn ở mục I.2.cho biết “đó” thuộc từ loại nào? Trước đó là khi nào?
- Chỉ từ. Trước đó là trước lúc nhân vật tôi lần đầu tiên cắp sách đến trường.
-Đó, này, ấy, vậy, thế...
? Đại từ, chỉ từ cũng đựơc dùng làm phương tiện liên kết đoạn. Hãy kể tiếp từ có tác dụng này?
- Gọi học sinh đọc mục II.1d.
? Tìm từ ngữ liên kết?
? Mối quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn văn?
? Kể phương tiện liên kết mang ý nghĩa tổng kết,khái quát?
Nói tóm lại, tổng kết lại, nhìn chung...).
* Gv khái quát .
-Gọi học sinh đọc ví dụ
? Tìm câu liên kết giữa 2 đoạn văn?
? Tại sao câu đó có tác dụng liên kết?
? Vậy có những cách nào để liên kết các đoạn văn trong văn bản ?
- Gọi học sinh đọc ghi nhớ ý 2.
- Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ.
I. Tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong văn bản
1. Ví dụ: (SGK)
2. Nhận xét
* ví dụ 1
Đoạn 1
- Cảnh sân trường làng Mĩ Lí 
Đoạn 2
- Cảm giác của nhân vật “tôi” một lần ghé qua thăm trường.
-> không thể hiện được mqh về mặt thời gian
* ví dụ 2
- có thêm cụm từ“Trước đó mấy hôm”vào đầu đoạn 2.
- Tạo sự liên tưởng cho người đọc với đoạn văn trước.
- Cụm từ “Trước đó mấy hôm” là phương tiện liên kết .
II. Cách kiên kết các đoạn văn trong văn bản
1. Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn văn
- ví dụ a: Từ liên kết
- Bắt đầu, sau
- >thể hiện ý liệt kê 
ví dụ b:
trước đó mấy hôm, nhưng lần này lại khác
- >mang ý nghĩa đối lập 
ví dụ c.
- đó-> Chỉ từ 
- Đại từ-> tôi
ví dụ d: bây giờ - nói tóm lại
- >mang ý nghĩa tổng kết, khái quát 
2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn.
* Ví dụ/53
* Nhận xét
câu liên kết: - Lại còn chuyện đi học nữa cơ đấy.
Tác dụng: nối tiếp và phát triển ý đang nói tới ở câu trước.
* Ghi nhớ(SGK)/53
* Hoạt động 3: Luyện tập
- Mục tiêu: Củng cố kiến thức qua các bài tập. Nhận diện từ ngữ liên kết, tìm từ ngữ liên kết, viết đoạn văn có sử dụng từ ngữ liên kết.
- Phương pháp: Đàm thoại, gợi tìm
- Thời gian: 15 phút
? Tìm từ ngữ có tác dụng liên kết? Cho biết chúng chỉ mối quan hệ gì?
? Chọn từ ngữ hoặc câu thích hợp điền vào chỗ trống?
III– Luyện tập
Bài 1:
a. Nói như vậy: à Quan hệ tổng kết.
b. Thế mà à Tương phản.
c. Cũng à Quan hệ tiếp nối, liệt kê.
- Tuy nhiên	à Quan hệ tương phản.
Bài 2:	
a. Từ đó 
b. Nói tóm lại;
c. Tuy nhiên 
d. Thật khó trả lời.
4. Củng cố: Gv khái quát bài học, nhấn mạnh sự cần thiết của việc sử dụng các phương tiện liên kết.
 5. Hướng dẫn về nhà:
 - Học phần ghi nhớ.
 - Làm hết bài tập còn lại 
 - Chuẩn bị bài tiếp theo “Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội”
Rút kinh nghiệm