Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 53

Ngày soạn: 11/11/2013
Tuần: 14, tiết: 53
Bài:
TIẾNG GÀ TRƯA
I – Mục tiêu
Hướng dẫn HS cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỉ niệm tuổi thơ cùng nghệ thuật giản dị, giàu cảm xúc được thể hiện trong bài thơ;
Rèn luyện kĩ năng phát biểu cảm nghĩ về tình bà cháu;
Hình thành ý thức kính trọng, yêu thương ông bà.
II – Chuẩn bị
GV: SGK + giáo án
HS: SGK + chuẩn bị bài
III – Tiến trình lên lớp
Ổn định lớp: KTSS + trật tự
Kiểm tra bài cũ
CH: Đọc lại bài thơ Cảnh khuya. Phân tích hai câu thơ cuối trong bài.
Hướng dẫn học bài mới
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
NỘI DUNG BÀI HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HĐ1: Tìm hiểu chung
I – Tìm hiểu chung
 1. Tác giả
- Xuân Quỳnh (1942 – 1988), quê ở Hà Nội;
- Là nhà thơ nữ xuất sắc của thơ hiện đại Việt Nam, 2001: được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học – nghệ thuật;
- Chọn những đề tài gần gũi, nữ tính. 
 2. Tác phẩm
* Đọc:
* Xuất xứ: rút từ tập Hoa dọc chiến hào (1968)
* Đề tài: kỉ niệm tuổi thơ
* Chủ đề: Ca ngợi tuổi thơ tươi đẹp gắn bó với bà của người chiến sĩ
* Bố cục: 
- Đ1: K1: Tuổi thơ bừng dậy từ tiếng gà trưa
- Đ2: K2-5: Kỉ niệm tuổi thơ gắn bó với bà
- Đ 3: 2K cuối: Tình yêu quê hương, Tổ quốc từ kỉ niệm tuổi thơ
(?) Đọc chú thích?
* Thuyết giảng những điểm chính về TG
(?) Đọc văn bản 
(?) Cho biết xuất xứ (gợi ý: dựa vào chú thích)
* Thuyết giảng để HS ghi nhận đề tài, chủ đề VB
(?) Bố cục ? (gợi ý)
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
* Tóm lược mục I
- Đọc
- Theo dõi, ghi bài
- Đọc
- Trả lời:
- Theo dõi, ghi bài
- Trả lời: 3 đoạn
- Theo dõi
- Ghi bài
- Theo dõi
HĐ 2: Phân tích
II – Phân tích
 1. Tuổi thơ bừng dậy từ tiếng gà trưa
- Hoàn cảnh xa nhà dễ gây xúc động
- Tiếng gà trưa gợi nhiều cảm xúc"ấn tượng với tiếng gà
* Lặp từ nghe: tiếng gà trưa gợi nhiều cảm xúc đan xen
 2. Kỉ niệm tuổi thơ gắn bó với bà
 - Những hình ảnh của tuổi thơ được tái hiện: những cô gà mái xinh đẹp, bị bà mắng vì xem trộm gà đẻ, người bà yêu thương cháu
"tuổi thơ gắn với hình ảnh bà
"tình yêu của người chiến sĩ dành cho bà là rất lớn
- Lặp tiếng gà trưa: như tiếng gà kêu ổ, gợi những kỉ niệm sống lại trong người chiến sĩ
- Câu thơ nhiều hình ảnh, màu sắc, chi tiết cụ thể: dễ cảm nhận, phù hợp với nhận thức của trẻ thơ"thơ dành cho thiếu nhi
- Câu thơ 3 tiếng xen 5 tiếng, khổ thơ có số dòng khác nhau"hồn nhiên, không chịu sự bó buộc của tuổi thơ; vần trắc"đọc chậm như sự hồi tưởng về tuổi thơ
 3. Tình yêu quê hương, Tổ quốc từ kỉ niệm tuổi thơ
- Hạnh phúc khi trên đường hành quân gặp lại hình ảnh của quê hương, của tuổi thơ;
- Vì: nguyên nhân thúc thúc giục người chiến sĩ lên đường chiến đấu
"kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ là động lực chiến đấu, hình thành tình yêu Tổ quốc
* Đọc lại Đ1
(?) Người chiến sĩ nghe được tiếng gà trưa trong hoàn cảnh nào?
(?) Trong hoàn cảnh đó, khi nghe tiếng gà trưa, âm thanh quen thuộc của quê hương, sẽ khiến người ta có cảm giác gì?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) Khi nghe tiếng gà trưa, người chiến sĩ đã có những cảm xúc gì? (gợi ý)
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) Tác giả đã thể hiện những cảm xúc ấy bằng cách nào? (gợi ý: lặp lại nhiều lần từ nghe)
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
* Chia nhóm để thảo luận câu hỏi: Những hình ảnh nào của tuổi thơ được thể hiện trong VB?
(?) Những hình ảnh nào của tuổi thơ được thể hiện trong VB?
* Nhận xét, kết luận
(?) Nổi bật lên là hình ảnh của ai? (gợi ý)
* Nhận xét, kết luận
(?) Hình ảnh bà xuyên suốt Đ2 thể hiện điều gì?
* Kết luận
(?) Dòng thơ mở đầu 3 khổ đầu có gì đặc biệt ? (gợi ý)
* Nó được lặp lại nhiều lần, nó như tiếng kêu cục tác cục ta của gà mái, làm gợi lên những kỉ niệm về đàn gà cùng người bà kính mến trong lòng người chiến sĩ. Sau từ ngữ tiếng gà trưa là một hình ảnh trong tuổi thơ được hiện ra. 
(?) Những con gà mái có màu gì?
* Nhận xét, bổ sung
(?) Hình ảnh bà soi trứng được nhiêu tả cụ thể qua khổ thơ nào?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
* Thuyết giảng về đặc điểm thể thơ năm chữ của VB (so sánh với thể thơ của VB Tụng giá hoàn kinh sư): có câu 3 tiếng, khổ thơ có số dòng khác nhau,vần trắc
(?) Đọc lại Đ3?
(?) Màu hồng tượng trưng cho niềm vui, sự may mắn. Vậy, dòng thơ Đêm... sắc trứng thể hiện điều gì của người chiến sĩ?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
* Đọc lại khổ cuối, nhấn mạnh điệp từ vì
(?) Cho biết ý nghĩa của từ vì? (gợi ý)
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
* Tóm lược mục II
- Đọc
- Trả lời: đang hành quân xa
- Trả lời: dễ nhớ nhà, dễ xúc động
- Theo dõi
- Ghi bài
- Trả lời: Nghe xao động... tuổi thơ
- Theo dõi
- Ghi bài	
- Trả lời: lặp lại từ nghe 3 lần"nhiều cảm xúc
- Theo dõi
- Ghi bài
- Thảo luận
- Trả lời: những con gà mái, bà chắt chiu từng quả trứng để gà ấp lấy tiền mua quần áo cho cháu,...
- Theo dõi, ghi bài
- Trả lời: bà
- Theo dõi, ghi bài
- Trả lời: bà rất quan trọng với người chiến sĩ
- Ghi bài
- Trả lời: từ ngữ tiếng gà trưa
- Theo dõi, ghi bài
- Trả lời: gà mái mơ: đốm trắng, gà mái vàng: màu nắng
- Theo dõi
- Trả lời: Tay bà... gà mái ấp
- Theo dõi
- Ghi bài
- Theo dõi, ghi bài
- Đọc
- Trả lời: niềm vui, niềm hạnh phúc của người chiến sĩ.
- Theo dõi
- Ghi bài
- Theo dõi
- Trả lời: nhấn mạnh nguyên nhân lên đường chiến đấu
- Theo dõi
- Ghi bài
- Theo dõi
HĐ3: Tổng kết
III – Tổng kết
* Ghi nhớ (SGK, tr. 150)
(?) Đọc ghi nhớ (2 HS)
- Đọc
HĐ4: Luyện tập
IV – Luyện tập
* Hướng dẫn về nhà học thuộc lòng Đ2
* Yêu cầu về nhà làm BT2
- Lưu ý vào vở
- Đánh dấu BT2
- Học thuộc lòng Đ2
- Làm BT2 tại nhà
Củng cố
HS: trao đổi với GV về những vấn đề trong bài học chưa nắm vững;
GV: hệ thống lại toàn bộ nội dung bài học, giải đáp những vấn đề HS đặt ra.
Dặn dò, hướng dẫn HS tự học
Học bài, làm bài tập
Hướng dẫn chuẩn bị bài Luyện nói: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học
IV – Rút kinh nghiệm
Phong Thạnh, ngày....... tháng 11 năm 2013
Kí duyệt