Giáo Án Nghề Điện Dân Dụng - THCS Nguyễn Thái Hoàng

u loại: công tắc xoay, bật, bấm, giật
- Cấu tạo gồm 3 phần: núm tắt mở bằng nhựa, các tiếp điểm tĩnh và động bằng đồng, vỏ bằng nhựa để cách điện trên vỏ có ghi điện áp và cường đô định mức.
- Được lắp nối tiết với đồ dùng điện, sau cầu chì, trước phụ tải
III- Cầu dao, Áp tô mát
1- Cầu dao
- Là thiết bị đóng, cắt dòng điện bằng tay.
- Có nhiều loại cầu dao: 1 cực, 2 cực, 3 cực
- Cấu tạo: gồm 3 bộ phận chính là bộ phận tiếp điện động (lưỡi dao) là một thanh bằng đồng, bộ phận tiếp điện tĩnh, vỏ bằng sứ hoặc bằng nhựa có ghi điện áp và cường độ định mức.
- Dùng lắp ở đường dây chính, đóng cắt dòng điện có công suất nhỏ
2- Áp tô mát:
- Là thiết bị phối hợp cả hai chức năng của cầu chì và cầu dao, tự động bảo vệ mạch điện khi ngắn mạch hoặc quá tải.
- Có nhiều loại Áp tô mát: Áp tô mát dòng điện cự đại, dòng cực tiểu, điện áp thấp.
- Cấu tạo: gồm có tiếp điểm, nút đóng mở bằng tay, hệ thống ngắt mạch tự động bằng điện từ và bằng nhiệt.
Tiết 25,26,27 - MỘT SỐ SƠ ĐỒ ĐIỆN ĐƠN GIẢN CỦA MẠNG ĐIỆN SINH HOẠT
- THỰC HÀNH ĐỌC SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN
I. Môc tiªu 
 - Häc sinh hiÓu ®­îc c¸c kh¸i niÖm s¬ ®å ®iÖn , s¬ ®å nguyªn t¾c, s¬ ®å l¾p r¸p.
 - NhËn biÕt ®­îc c¸c kÝ hiÖu qui ­íc trªn b¶n vÏ kÜ thuËt .
II. ChuÈn bÞ ®å dïng 
 - S¬ ®å m¹ch ®iÖn H3.37, H3.38, H3.39
 - B¶ng kÝ hiÖu qui ­íc kÝ hiÖu s¬ ®å ®iÖn (b¶ng 37) 
III. TiÕn tr×nh d¹y häc
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. Bµi cò
 ? H·y m« t¶ c¸ch l¾p ®Æt d©y dÉn ®iÖn ë gia ®×nh em ?
3. Bµi míi
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung c¬ b¶n
? S¬ ®å ®iÖn lµ g× ?
G sñ dông b¶ng kÝ hiÖu qui ­íc ph©n tÝch cho häc sinh n¾m ®­îc c¸c kÝ hiÖu vµ ý nghÜa cña tõng kÝ hiÖu ®ã ( sgk/60)
? Cã mÊy lo¹i s¬ ®å ®iÖn ?
? S¬ ®å nguyªn lý lµ g×?
? T¸c dông cña s¬ ®å nguyªn lÝ ?
G ®­a ra mét sè s¬ ®å nguyªn lÝ ®Ó häc sinh quan s¸t ( H4.2, H4.4, H4.5 sgk kÜ 9 cò )
? S¬ ®å l¾p ®Æt lµ g× ?
? Cho biÕt c«ng dung cña s¬ ®å l¾p ®Æt ?
G ®­a ra mét sè s¬ ®å H 3.39b, H3.38, H3.40 /63+64 s¸ch nghÒ
? ThÕ nµo lµ m¹ch b¶ng ®iÖn chÝnh ?
G giíi thiÖu vµ gi¶ng dùa vµo s¬ ®å H3.37 s¸ch nghÒ /62.
? M¹ch b¶ng ®iÖn nh¸nh cã nhiÖm vô g×?
G gíi thiÖu H3.38 s¬ ®å nguyªn lÝ m¹ch b¶ng ®iÖn nh¸nh (s¸ch nghÒ /63), yªu cÇu häc sinh vÏ ®­îc 2 s¬ ®ß nµy .
G lÇn l­ît ®­a ra s¬ ®å nguyªn lÝ vµ s¬ ®å l¾p r¸p cña mét sè m¹ch ®Ìn chiÕu s¸ng 
G gi¶ng gi¶i trªn s¬ ®å h×nh vÏ 
H theo dâi vµ vÏ s¬ ®å vµo vë 
Ho¹t ®éng 1: 
I. Kh¸i niÖm s¬ ®å ®iÖn 
- lµ h×nh biÓu diÔn qui ­íc cña m¹ch ®iÖn vµ hÖ thèng ®iÖn .
1. Mét sè kÝ hiÖu qui ­íc trong s¬ ®å ®iÖn
( B¶ng 3.7/60-61 )
2. Ph©n lo¹i s¬ ®å ®iÖn 
a. S¬ ®å nguyªn lý :
- lµ s¬ ®å chØ nãi nªn mèi liªn hÖ ®iÖn mµ kh«ng thÓ hiÖn vÞ trÝ s¾p xÕp c¸ch l¾p r¸p cña c¸c phÇn tö 
- t¸c dông :dïng ®Ó nghiªn cøu nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÖn vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn 
b. S¬ ®å l¾p ®Æt : 
- lµ s¬ ®å biÓu thÞ c¸ch s¾p xÕp vÞ trÝ cña thiÕt bÞ ®iÖn , ®å dïng ®iÖn trong m¹ch 
- Dïng ®Ó l¾p r¸p, söa ch÷a , dù trï c¸c thiÕt bÞ .
Ho¹t ®éng 2.
 II: Mét sè s¬ ®å m¹ng ®iÖn sinh ho¹t 
1. M¹ch b¶ng ®iÖn 
a. M¹ch b¶ng ®iÖn chÝnh
- lÊy ®iÖn tõ sau c«ng t¬ ®Õn b¶ng ®iÖn nh¸nh tíi ®å dïng ®iÖn .
b. M¹ch b¶ng ®iÖn nh¸nh
- Cung cÊp ®iÖn trùc tiÕp tíi c¸c ®å dïng ®iÖn 
2. Mét sè m¹ch ®Ìn chiÕu s¸ng
a. M¹ch ®Ìn gåm 1 cÇu ch×, 1 c«ng t¾c ®iÒu khiÓn mét bãng ®Ìn (H3.39)
b. S¬ ®å m¾c 2cÇu ch×, mét æ ®iÖn ,2 c«ng t¾c ®iÒu khiÓn 2 bãng ®Ìn (H3.40)
c. M¹ch c«ng t¾c 3 cùc ( H3.41, H3.42)
- Mét c«ng t¾c 3 cùc ®iÒu khiÓn 2 m¹ch ®iÖn , chuyÓn ®æi th¾p s¸ng lu©n phiªn .
d. M¹ch ®Ìn huúnh quang sö dông chÊn l­u 2, 3 ®Çu d©y (H3.43, H3.44)
2. M¹ch qu¹t trÇn( H3.45)
3. M¹ch chu«ng ®iÖn (H3.46)
* Cñng cè
 ? S¬ ®å ®iÖn lµ g×? Nªu kh¸i niÖm s¬ ®å nguyªn lÝ , s¬ ®å l¾p r¸p, t¸c dông 
 cña tõng lo¹i s¬ ®å ?
 ? VÏ s¬ ®å l¾p r¸p m¹ch ®Ìn gåm 1 cÇu ch×, 1 c«ng t¾c ®iÒu khiÓn mét bãng 
 ®Ìn?
*H­íng dÉn vÒ nhµ
 - Häc theo c©u hái phÇn cñng cè 
 - TËp vÏ mét sè s¬ ®å l¾p r¸p cña m¹ch ®iÖn .
Tiết 28,29 - l¾p ®Æt d©y dÉn vµ c¸c thiÕt bÞ cña m¹ng ®iÖn sinh ho¹t
A - Mục tiêu
- HS nắm được cách lắp đặt dẫn dẫn và các thiết bị của mạng điện.
B - Chuẩn bị
- Giáo án
C – Các bước lên lớp
Nội dung
I- Lắp đặt dây dẫn:
1- L¾p ®Æt kiÓu næi dïng èng luån d©y
- ­u ®iÓm: ®¶m b¶o yªu cÇu mÜ thuËt tr¸nh ®­îc t¸c ®éng xÊu cña m«i tr­êng ®Õn d©y dÉn
a) V¹ch dÊu:
- V¹ch dÊu vÞ trÝ ®Æt b¶ng ®iÖn: C¸ch mÆt ®Êt 1,3-1,5m, c¸ch mÐp t­êng cöa ra vµo 200mm
- V¹ch dÊu c¸c lç b¾t vÝt b¶ng ®iÖn ë 4 gãc, v¹ch dÊu ®iÓm ®Æt c¸c thiÕt bÞ 
b) L¾p ®Æt 
- B¾t vÝt vµo nªm gç ®Æt ch×m trong t­êng: L¾p ®Æt b¶ng ®iÖn, l¾p ®Æt c¸c phô kiÖn, g¸ l¾p thiÕt bÞ 
- §i d©y trong èng luån d©y
2 - L¾p ®Æt m¹ng ®iÖn kiÓu næi trªn puli sø vµ sø kÑp.
a) §i d©y trªn puli sø
- Cè ®Þnh puli sø ®Çu tiªn s©u ®ã c¨ng d©y cè ®Þnh ë puli sø tiÕp.
- §Ó d©y dÉn ®­îc æn ®Þnh ng­êi ta buéc d©y dÉn ®iÖn vµo puli b»ng mét d©y ®ång hoÆc d©y thÐp nhá
- C¸ch buéc : buéc ®¬n , buéc kÐp
b) §i d©y trªn kÑp sø
- Lo¹i 2 r·nh, 3 r·nh. Cho d©y dÉn vµo r·nh dïng tuavÝt vÆn 
c) Yªu cÇu c«ng nghÖ khi l¾p ®Æt d©y dÉn trªn puli só vµ kÑp sø
- §­êng d©y song song víi vËt kiÕn tróc 
- Cao h¬n mÆt ®Êt 2,5m , c¸ch vËt kiÕn tróc kh«ng nhá h¬n 10mm.
- B¶ng ®iÖn c¸ch mÆt ®Êt tèi thiÓu 1,3-1,5m.
- Khi d©y dÉn ®æi h­íng hoÆc giao nhau ph¶i t¨ng thªm puli hoÆc èng sø.
3) . L¾p ®Æt m¹ng ®iÖn kiÓu ngÇm 
a) Ưu điểm:Mạng điện được lắp đặt ngầm, đi dây ở trong tường, trong sàn bê tông và dùng ống để luồn dây. Cách lắp này đảm bảo mỹ thuật và cũng tránh được các tác động của môi trường
b) Yêu cầu: 
- Tiết diện của dây không được quá 40% tiết diện của ống.
- Trong ống phải sạch, miệng ống phải nhẵn.
- Bán kính cong của ống khi đặt trong bê tông không được nhỏ hơn 10 lần đường kính ống.
- Không luồn chung dây dẫn điện xoay chiều và một chiều vào cùng một ống, các dây không cùng điện áp vào cùng 1 ống.
- Dây ở trong ống không được có chỗ nối, phải dùng hộp nối dây
II - Lắp đặt thiết bị điện: (Xem thêm bài một số khí cụ và thiết bị điện)
1. Lắp đặt ổ điện: (Xem bài một số khí cụ và thiết bị điện)
2. Cầu chì, công tắc, cầu dao:
- Được lựa chọn lắp đặt đúng theo công dụng và tính năng kỹ thuật của chúng. Được lắp đặt ở dây pha của lưới điện
- Cầu dao được lắp đặt ở đầu đường dây chính dùng để đóng cắt mạng điện hay đóng cắt thiết bị có công suất lớn. Khi lắp cầu dao phải để cho đầu cắt điện hướng về phía nguồn, dây chảy hướng về nơi tiêu thụ.
- Cầu chì được lắp ở đầu đường dây chính và phụ, đặt nơi dễ thấy dễ sửa. Nếu dây chì bị chảy, đứt phải thay dây chì cùng loại.
- Công tắc được lắp sau cầu chì.
TIẾT 30 : KIỂM TRA THỰC HÀNH
§Ò kiÓm tra thùc hµnh (45 phót )
C©u 1:
Em h·y kÓ c¸c khÝ cô ®iÖn cã trong nhµ em. Trong s¬ ®å ®iÖn nh÷ng khÝ cô ®ã ®­îc biÓu thÞ b»ng nh÷ng kÝ hiÖu g×? H·y vÏ nh­ng kÝ hiÖu ®ã.
C©u 2:
Em h·y cho biÕt cã nh­ng loai s¬ ®å ®iÖn nao? Em h·y vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn b¶ng nh¸nh.
C©u 3:
Em h·y nªu c¸c yªu cÇu, qui tr×nh cña mét mèi nèi.
TiÕt 31,32,33
Thùc hµnh l¾p b¶ng ®iÖn 
I. Môc tiªu 
 - VÏ ®­îc s¬ ®å l¾p ®Æt b¶ng ®iÖn gåm 2 cÇu ch×, 1 c«ng t¾c, 1 æ c¾m.
 - N¾m ®­îc c¸c b­íc tiÕn hµnh l¾p ®Æt b¶ng ®iÖn
 - L¾p ®Æt ®­îc b¶ng ®iÖn gåm 2 cÇu ch×, 1 c«ng t¾c, 1 æ c¾m ®iÒu khiÓn mét bãng ®Ìn.
 - Häc sinh lµm viÖc nghiªm tóc , chÝnh x¸c, khoa häc , an toµn.
II. ChuÈn bÞ ®å dïng 
 - B¶ng ®iÖn , 1æ ®iÖn ®¬n, 2 cÇu ch×, 1 c«ng t¾c, mét bãng ®Ìn, d©y dÉn ®iÖn , giÊy r¸p, b¨ng dÝnh c¸ch ®iÖn .
 - K×m, dao, tua vÝt..
III. TiÕn tr×nh d¹y häc 
1. æ ®Þnh tæ chøc
2. Néi dung thùc hµnh
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß vµ
 néi dung c¬ b¶n
G ®­a ra s¬ ®å nguyªn lÝ nh­ sgk yªu cÇu häc sinh x©y dùng s¬ ®å l¾p ®Æt b¶ng ®iÖn gåm 2 cÇu ch×, 1 c«ng t¾c, 1 æ c¾m
G yªu cÇu häc sinh v¹ch dÊu trªn b¶ng ®iÖn sau ®ã khoan lç.
G chó ý quan s¸t kÜ thuËt khoan , khoan c¸c lç xuyªn vµ kh«ng xuyªn 
G thao t¸c mÉu l¾p ®Æt hoµn chØnh mét b¶ng ®iÖn 
G quan s¸t, uèn n¾n, rót kinh nghiÖm 
* Chó ý: cÇu ch×, c«ng t¾c, æ c¾m ®Òu ph¶i ®Êu ë d©y pha v× d©y pha lµ thiÕt bÞ b¶o vÖ ®ãng c¾t.
- §i d©y theo thø tù c¸c b­íc l¾p ®Æt b¶ng ®iÖn .
- Yªu cÇu mçi häc sinh ph¶i l¾p ®­îc mét b¶ng ®iÖn víi c¸c thiÕt bÞ trªn 
Sau khi l¾p xong b¶ng ®iÖn gv yªu cÇu HS kiÓm tra m¹ch ®iÖn theo c¸c b­íc sau:
 + Nèi m¹ch ®iÖn vµo nguån
 + Dïng bót thö ®iÖn ®Ó kiÓm tra
G kiÓm tra chÊm ®iÓm s¶n phÈm cña häc sinh ( cã thÓ thu vÒ nhµ chÊm ®iÓm sau)
* NhËn xÐt buæi thùc hµnh 
 - ý thøc
 - chuÈn bÞ 
 - kÕt qu¶.
* Thu dän sau buæi thùc hµnh 
Ho¹t ®éng 1:
 1. X©y dung s¬ ®å l¾p ®Æt
H: quan s¸t s¬ ®å nguyªn t¾c, sau dã vÏ s¬ ®å l¾p r¸p
2. V¹ch dÊu 
 H v¹ch dÊu trªn b¶ng ®iÖn sau ®ã khoan lç
- C¸c lç khoan :
 + cÇu ch×, c«ng t¾c, æ c¾m
 + lç b¾t vÝt b¶ng ®iÖn vµo t­êng
A
O
 + lç luån d©y
Ho¹t ®éng 2. II: L¾p ®Æt d©y dÉn vµ khÝ cô ®iÖn 
H quan s¸t, lµm theo
Ho¹t ®éng 3.
III: KiÓm tra m¹ch ®iÖn 
 -khoan lÊy dÊu tèt ( 2®iÓm)
- l¾p ®Æt ®óng vÞ trÝ ( 2®iÓm)
- ®i d©y ®óng ( 4®iÓm)
- mÜ thuËt ( 2®iÓm)
Tiết 34,35:
th: L¾p m¹ch ®iÖn mét ®Ìn sîi ®èt
I. Môc tiªu
 - Häc sinh x©y dùng ®­îc s¬ ®å l¾p ®Æt tõ s¬ ®å nguyªn lý 
 - BiÕt lËp kÕ ho¹ch cho c«ng viÖc l¾p ®Æt 
 - L¾p ®Æt ®­îc m¹ch ®Ìn mét sîi ®èt
 - Lµm viÖc cã kØ luËt , cÈn thËn , an toµn, vµ ®óng kÜ thuËt . 
II. ChuÈn bÞ ®å dïng
 - B¶ng ®iÖn , cÇu ch×, c«ng t¾c, bãng ®Ìn sîi ®èt, d©y dÉn , giÊy r¸p, b¨ng c¸ch ®iÖn .
III. TiÕn tr×nh d¹y häc
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. Bµi cò
3. Bµi míi
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß vµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n
G ®­a ra s¬ ®å nguyªn lÝ m¹ch ®iÖn gåm 1cÇu ch× , 1c«ng t¾c ®iÒu khiÓn mét bãng ®Ìn.
G yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu m¹ch ®iÖn chÝnh , m¹ch nh¸nh, c¸c mèi nèi , c¸c mèi liªn hÖ vÒ ®iÖn cña c¸c thiÕt bÞ trong m¹ch 
G yªu cÇu häc sinh vÏ s¬ ®å l¾p ®Æt theo b¶ng ®iÖn thùc cã cña m×nh
G yªu cÇu häc sinh thèng kª c¸c thiÕt bÞ ®iÖn vµ vËt liÖu vµo b¶ng
Ho¹t ®éng 2. II. Thèng kª c¸c thiÕt bÞ ®iÖn vµ vËt liÖu 
STT
Tªn thiÕt bÞ vËt liÖu ®iÖn
Sè l­îng 
1
2
G yªu cÇu häc sinh l¾p ®Æt b¶ng ®iÖn cña m×nh theo s¬ ®å l¾p ®Æt mµ m×nh ®· x©y dùng 
G quan s¸t, theo dâi, uèn n¾n sai sãt.
G gäi lÇn l­ît häc sinh mang s¶n phÈm cña m×nh lªn chÊm ( kho¶ng 14 häc sinh)
NÕu s¶