Giáo án môn Tin học Lớp 12 - Bài 12: Các loại kiến trúc của hệ cơ sở dữ liệu (Tiết 1) - Vũ Thị Thanh

Chương IV: Kiến Trúc và Bảo Mật Các Hệ Cơ Sở Dữ Liệu
Bài 12: Các Loại Kiến Trúc Của Hệ Cơ Sở Dữ Liệu(Tiết 1)
	Ngày soạn:
	Người soạn: Vũ Thị Thanh
	GVHD: Cô Lê Bích Liên
I Mục đích yêu cầu
Kiến Thức:
Nắm được có 2 loại kiến trúc hệ CSDL: tập trung và phân tán
Nắm được các hệ cơ sở dữ liệu tập trung,hệ cơ sở dữ liệu cá nhân, hệ cơ sở dữ liệu trung tâm, hệ cơ sở dữ liệu khách chủ.
Đặc điểm, ưu nhược điểm của từng hệ.
Kĩ Năng:
Phân biệt được các hệ cơ sở dữ liệu tập trung.
Biết được hệ cơ sở dữ liệu nào phù hợp với đặc thù hoạt động của mỗi tổ chức
II Chuẩn bị bài giảng
Giáo viên: Giáo án, SGV, SGK, bảng phụ(nếu có).
Học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà, SGK.
III Tiến trình tiết dạy
Ổn định lớp học
Sĩ số: vắng P/KP
Kiểm tra bài cũ:( không kiểm tra )
Bài mới
Đặt vấn đề: Chương các trước các em đã được làm quen với hệ cớ sở dữ liệu và biết đượ một số thao tác cơ bản đôí với hệ cơ sở dữ liệu Access nói riêng và của hệ cơ sở dữ liệu nói chung. Hôm nay chúng ta tìm hiểu một nội dung mới của hệ cơ sở dữ liệu Chương IV Kiến Trúc Và Bảo Mật Các Hệ Cơ Sở Dữ Liệu
Chúng ta đi tím hiểu nội dung về kiến trúc của hệ cơ sở dữ liệu trong bài hôm nay 
Bài 12: Các Loại Kiến Trúc Của Hệ Cơ Sở Dữ Liệu
Nội Dung
Hoạt động của GV và HS
1 Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
Đặc điểm:
Toàn bộ dữ liệu lưu trữ trong một máy hoặc một dàn máy
Người từ xa có thể truy cập CSDL thông qua phương tiện truyền thông dữ liệu
Chia làm 3 loại như sau:
a Hệ cơ sở dữ liệu cá nhân
-Đặc điểm:
Là hệ cơ sở dữ liệu có một người dùng, người này vừa thiết kế, vừa tạo lập, vừa cập nhập và bảo trì CSDL, đồng thời cũng là người khai thác thông tin tự lập và hiển thị các báo cao.
Hệ QTCSDL được cài đặt tại máy có chứa CSDL
Việc truy cập CSDL được thực hiện tại máy đó
- Ưu điểm: Việc bảo mật và an toàn thông tin tương đối dễ dàng vì ít người sử dụng và toàn bộ CSDL được tập trung vào một chỗ
- Nhược điểm:
Người dùng không thể sử dụng cơ sở dữ liệu từ xa
Các thao tác với CSDL chỉ dùng trên máy có cài đặt CSDL
b Hệ cơ sở dữ liệu trung tâm
- Đặc điểm:
Là hệ cơ sở dữ liệu được cài đặt trên máy tính trung tâm. Nhiều người dùng từ xa có thể truy cập vào CSDL này thông qua các thiết bị đầu cuối và phương tiện truyền thông
Tùy thuộc quy mô tổ chức mà máy tính các nhân là một máy hay một dàn máy
Các hệ cơ sở dữ liệu trung tâm thường rất lớnvà có nhiều người dùng như hệ thống bán vé máy bay, vé tàu
- Ưu điểm:
Nhiều người có thể sử dụng CSDL cùng lúc
Có thể sử dụng cơ sở dữ liệu khi xa
- Nhược điểm:
Việc bảo mật và an toàn dữ liệu không cao do co nhiều người sủ dụng
Các xử lý của CSDL chỉ thực hiện trên máy tính trung tâm
c Hệ cơ sở dữ liệu khách chủ
- Đặc điểm:
Trong hệ CSDL khách chủ các thành phần tương tác với nhau tạo nên hệ thống gồm các thành phần yêu cầu tài nguyên và thành phần cung cấp tài nguyên. Hai thành phần này không nhất thiết phảo cài đặt trên cùng một máy
Thành phần cung cấp tài nguyên thường được cài đặt trên một máy chủ trên mạng (cục bộ)
Thành phần yêu cầu tài nguyên có thể được cài đặt ở nhiều máy trên mạng (ta gọi là các máy khách)
Phần mềm CSDL trên máy khách quản lý các giao diện khi thực hiện chương trình
- Ưu điểm:
Khả năng truy cập rộng rãi đến các CSDL
Nâng cao khả năng thực hiện: các CPU ở máy chủ và máy khách khác nhau có thể cùng chạy song song, mỗi CPU thực hiện nhiệm vụ của riêng nó 
Chi phí cho phần cứngcó thể được giảm do chỉ cần máy chủ có cấu hình đủ mạnh để lưu trữ và quản trị CSDL
Chi phí cho truyền thông được giảm do một phần các thao tác được giải quyết trên máy khách, chỉ cần yêu cầu về truy cập CSDL gửi đến máy chủ và dữ liệu kết quả gửi về cho máy khách
Nâng cao khả năng đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu và các ràng buộc được định nghĩa và kiểm tra chỉ trên máy chủ
Kiến trúc này phù hợp với việc mở rộng hệ thống 
- Nhược điểm
Cũng giống như hệ CSDL trung tâm thì hệ CSDL khách chủ tính bảo mật và an toàn dữ liệu là khó
GV Các em thường sử dụng máy tính để chứa đựng những gì ?
HS trả lời.
GV Mỗi người chúng ta có thể sử dụng máy tính cá nhân để lưu trữ địa chỉ bạn bè, có thể lưu trữđiểm học tập của mình, hay đơn giản là lưu các danh mục bài hát, đĩa CD ma mình yêu thích. Như vậy mỗi cá nhân đều có thể tự tạo lập CSDL cập nhập và khai thác cơ sở dữ liệu đó. 
HS nghe giảng
GV Bản thân cơ sở dữ liệu dù lớn hay nhỏ đều được tổ chức theo hai loại kiến trúc: tập trung và phân tán. Tuy nhiên đối với các hệ CSDL lớn mới có giá trị kinh tế
tuỳ theo mô hình và đặc thù hoạt động mà mỗi tổ chức lựa chọn kiến trúc CSDL phù hợp
HS nghe giảng và ghi bài
Ta tìm hiểu kiến trúc tập trung
1 Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
GV Đặc trưng cơ bản để phân biệt kiến trúc một hệ CSDL là cách tổ chức lưu trữ CSDL. Kiến trúc tập trung toàn bộ CSDL được lưu ở một dàn máy tính. Dàn máy có thể là một máy hoặc nhiều máy
HS nghe giảng
GV Hệ cơ sở dữ liệu tập trung chia làm 3 loại như sau:
a Hệ cơ sở dữ liệu cá nhân
GV Em hiểu thế nào là “cá nhân”?
HS Trả lời
GV Cá nhân có thể hiểu là của một người. Tương tự vậy Hệ CSDL cá nhân là hệ CSDL của một người
GV Do một người đảm nhận tất cả các công việc như thiết kế, tạo lập, cập nhập bảo trì CSDL
HS nghe giảng
GV Như vậy ta có đặc điểm của hệ CSDL cá nhân như sau: Là hệ cơ sở dữ liệu có một người dùng, người này vừa thiết kế, vừa tạo lập, vừa cập nhập và bảo trì CSDL, đồng thời cũng là người khai thác thông tin tự lập và hiển thị các báo cao.
HS ghi bài
 GV Như vậy hệ CSDL cá nhân do một người đảm nhận tất cả các công việc do đó việc phát triển và sử dụng các hệ CSDL cá nhân khá đơn giản và dễ dàng, tuy nhiên tính an toàn không cao
HS nghe giảng ghi bài 
GV Lưu ý ngay cả khi có duy nhất một người dùng thì ta vẫn phải chú ý bảo mậtvà an toàn dữ liệu và máy tính có thể bị sự cố, bị mất, ạn bè có thể ngồi làm việc với máy..
HS nghe giảng
GV Đó là các đặc điểm cơ bản của hệ CSDL cá nhân, ta cùng tìm hiểu hệ CSDL tiếp theo hệ CSDL trung tâm
b Hệ cơ sở dữ liệu trung tâm
GV Chúng ta đã biết rất nhiều hệ thống trong thực tế như hệ thống bán vé máy bay của hãng hàng không Việt Nam, hệ thống bán vé tàu của đường sắtCụ thể như hệ thống ngân hàng ngoài trụ sở chính có rất nhiều chi nhánh nhỏ ở các địa phương, hoặc các máy rút tiền tự động ở khắp nơi nhưng khi ta rút tiền chúng đều phải liên lạc về ngân hàng để lấy thông tin về tài khoản của chúng ta 
GV Đó chính là một mô hình của hệ CSDL trung tâm trong thực tế, trong đó ngân hàng chính là trung tâm, chưa CSDL là tài khoản của ta còn các máy rút tiền sử dụng CSDL lấy từ trung tâm
HS nghe giảng
GV Tương tự như trên thì một hệ CSDL trung tâm có đặc điểm
Dữ liệu được lưu trữ trên máy tính trung tâm
Nhiều ngươi dùng từ xa có thể truy cập CSDL
HS Nghe giảng và ghi bài
GV Đối với hệ CSDL trung tâm máy chủ có thể là một máy hoặc nhiều máy tùy vào quy mô của tổ chức. Cáchệ CSDL này thường rất lớn và có nhiều người dùng
HS nghe giảng và gi bài
GV Từ những đặc điểm trên, em nào có thể rút ra được đặc điểm của hệ CSDL trung tâm?
HS trả lời
GV Kết luận: hệ CSDL trung tâm có thể nhiều người cùng sử dụng mộtcơ sở dữ liệu và người dùng ở xa có thể truy cập vào cơ sở dữ liệu ở máy trung tâm, tuy nhiên do nhiều người cùng sử dụng CSDL nên tính bảo mật và an toàn dữ liệu là không cao
HS nghe giảng và ghi bài
GV Chúng ta đã làm quen mô hình mạng dạng khách chủ trong Tin hoc 10, bài học hôm nay sẽ giới thiệu về hệ CSDL khách chủ, quan tâm đến CSDL và vị trí các thành phần của hệ QTCSDL được cài đặt như sau:
HS nghe giảng
c Hệ cơ sở dữ liệu khách chủ
GV Đặc điểm của hệ CSDL khách chủ như sau
GV Đối với hệ CSDL khách chủ các thành phần của hệ CSDL tương tác với nhau tạo nên hệ thống gồm 2 thành phần là thành phần yêu cầu tài nguyên và thành phần cung cấp tài nguyên
GV Các em đã làm quen với mô hình mạng khách chủ, vậy trong mô hình mạng khách chủ, máy nào cung cấp tài nguyên? Máy nào yêu cầu tài nguyên?
HS trả lời
GV Trong mô hình mạng khách chủ, máy chủ sẽ cung cấp tài nguyên khi máy khách yêu cầu.Hệ CSDL khách chủ cũng tương tự vậy
GV Như vậy thành phần cung cấp tài nguyên thường được cài đặt tại đâu?
HS trả lời
GV Thành phần yêu cầu tài nguyên thường cài đặt ở đâu?
HS Trả lời
GV Đối với hệ CSDL khách chủ phần mềm quản trị CSDL trên máy khách quản lý các giao diện khi thực hiện các chương trình ứng dụng CSDL. Nó tiếp nhận yêu cầu của ngườidùng xử lý rồi gửi thông báo đến máy chủ yêu cầu tài nguyên, chờ nhận trả lời từ máy chủ rồi định dạng dữ liệu đưa ra cho người sủ dụng
HS Ghi bài
GV Như vậy tất cả các xử lý của hệ QTCSDL trên máy chủ đều được thực hiện trên máy khách.
GV Hệ CSDL có một số ưu điểm như sau:
( SGK)
GV Cũng giốngvới hệ CSDL trung tâm, hệ CSDL khách chủ cũng có nhiều người sử dụng nên tính bảo mật và an toàn thông tin là không cao
HS ghi bài và nghe giảng
GV Dựa vào đặc điểm của 2 hệ CSDL trên, em hãy so sánh 2 hệ CSDL?
HS trả lời
GV Ta thấy 2 hệ CSDL trên
- giống nhau:
Nhiều người và ở nhiều nơi khác nhau có thể sử dụng cùng một CSDL
CSDL đều được cài đặt trên một máy trung tâm ( hay máy chủ)
- Khác nhau:
Đối với hệ CSDL khách chủ các xử lý do hệ QTCSDL đảm nhiệm được chia sẻ cho cả máy khai thác CSDL và cả máy quản lý, cung cấptài nguyên (máy chủ ). Các hệ QTCSDL được cài đặt cả trên máy khách và máy chủ, chúng tương tác với nhau, cùng chia sẻ nhưng xử lý đáp ứng yêu cầu khai thác CSDL
Đối hệ CSDL trung tâm máy tính trung tâm lưu trữ và quản lý CSDL, đồng thời tất cả các xử lý của hệ QTCSDL chi tập trung ở máy trung tâm đó, các máy khai thác không chia sẻ, thực hiện các xử lý này
IV Củng cố và Dặn dò
1 Củng cố:
Bài hôm nay chúng ta đã biết kiến trúc của hệ CSDL có 2 loại là: Kiếntrúc tập trung và Kiến trúc phân tán
Cô đã giới thiệu với các em 3 loại kiến trúc tập trung và đặc điểm cũng như ưu nhược điểm của từng loại là
Hệ cơ sở dữ liệu cá nhân
Hệ cơ sở dữ liệu trung tâm
Hệ cơ sở dữ liệu khách chủ
2 Dặn dò:
Các em về nhà học bài làm bài tập SGK và chuẩn bị bài hôm sau
V Nhận xét của GVHD
 GVHD( ký)