Giáo án môn Sinh học Lớp 9 - Tiết 57, Bài 54: Ô nhiễm môi trường

Tiết 57 Bài 54 Ô nhiễm môi trường	
1. Mục tiêu: 
a. Kiến thức
- Nêu được khái niệm ô nhiễm môi trường
- Nêu được một số chất gây ô nhiễm môi trường: các khí công nghiệp, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, các tác nhân gây đột biến
b. Kỹ năng: 
- Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm.
- Kĩ năng khái quát, kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tế. 
- Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK để tìm hiểu về các tác nhân gây ô nhiễm môi trường, hậu quả của ô nhiễm môi trường ở địa phương và trên thế giới
- Kĩ năng hợp tác trong nhóm 
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực
- Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp	
c. Thái độ: Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường
2. Chuẩn bị của GV & HS 
a. Chuẩn bị của GV:
 Tranh hình SGK, tranh ảnh thu thập trên sách báo 
 Tư liệu về ô nhiễm môi trường 
	 Cuốn sách: Hỏi đáp về môi trường và sinh thái 
b. Chuẩn bị của HS:
 Chuẩn bị kỹ nội dung bài học GV dặn từ tiết trước. 
 Đọc trước SGK ở nhà 
3. Tiến trình lên lớp 
a. Kiểm tra bài cũ (5’)
 HS1: Trình bày nguyên nhân dẫn đến suy thoái môi trường do hoạt động của con người 
b. Giảng bài mới 
 Vào bài: Chúng ta vẫn đề cập nhiều đến vấn đề ô nhiễm môi trường . Vậy ô nhiễm môi trường là gì?
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm ô nhiễm môi trường là gì? (10’)
+ Mục tiêu: - HS hiểu được khái niệm ô nhiễm môi trường.
 - Chỉ ra được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
 -GV: Nêu vấn đề dưới dạng câu hỏi: 
 -?: Theo em như thế nào là ô nhiễm môi trường?
 -GV: Tổng hợp ý kiến rút ra kết luận về ô nhiễm môi trường(ÔNMT)
 -?: Em thấy ở đâu bị ô nhiễm môi trường?
 -?: Do đâu môi trường bị ô nhiễm?
-HS:NCSGK kết hợp với những hiểu biết thực tế của mình để trả lời các câu hỏi.
-HS: Trả lời.(Yêu cầu nói được các nội dung)
 + Môi trường bị bẩn 
 + Thay đổi bầu không khí 
 + Mất đi tính tự nhiên của MT. 
-HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
-HS: 
+ Nhà máy xí nghiệp, khu công nghiệp, nhà ở 
+ ở thành phố dễ nhìn thấy rác thải, bụi khói 
+ ở nông thôn chưa thấy hết việc phân, thuốc sâu để trong nhà là gây ô nhiễm 
-HS: Trả lời.
I. Ô nhiễm môi trường là gì?
- Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm bẩn, đồng thời các tính chất vật lí, hoá học, sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác hại tới đời sống của con người và các sinh vật khác 
- Ô nhiễm môi trường do:
+ Hoạt động của con người 
+ Hoạt động tự nhiên: Núi lửa, sinh vật ...
Hoạt động 2: Tìm hiểu các nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm. (25’)
 + Mục tiêu : - HS chỉ ra các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường.
 - Biết cách bảo bệ môi trường khỏi các tác nhân gây ô nhiễm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
 -?: Các chất khí thải gây độc cho MT đó là chất khí gì? Các chất khí độc được thải ra từ hoạt động nào?
 -?: Ở nơi gia đình em đang sinh sống có hoạt động nào sinh ra các khí gây ô nhiễm MT?
 -?: Trước tình hình như vậy chúng ta cần làm gì để hạn chế ô nhiễm môi trường(ÔNMT)?
 -GV: phân tích thêm:
 Việc đốt cháy nhiên liệu trong gia đình như than, củi, gas ...sinh lượng CO2 chất này tích tụ sẽ gây ô nhiễm . Vậy trong từng gia đình có biện pháp thông thoáng khí tránh độc hại . 
 -?: Em hãy kể ra một số trường hợp ô nhiễm MT do chất bảo vệ thực vật và chất độc HH?
-?: Các chất trên gây độc hại cho môi trường ntn?
 .
 -?: Chất phóng xạ có nguần gốc từ đâu?
 -?: Các chất phóng xạ gây lên tác hại như thế náo?
 -GV: nói thảm hoạ checnôbưn ở nước cộng hoà URRAINA (Liên Xô cũ L) 
 -GV: chữa bài bằng cách gọi 2 HS: một em đọc mục " Tên chất thải ", một em đọc mục " Hoạt động thải ra chất thải " .
-?: Hãy kể tên các loại chất thải rắn gây ô nhiễm môi trường?
 -GV: lưu ý thêm: loại chất thải rắn gây cản trở giao thông, gây tai nạn cho người .
-?: Sinh vật gây bệnh có nguồn gốc từ đâu?
-?: Nguyên nhân của bệnh giun sán, sốt rét, tả lị?
-?: Chúng ta cần phải làm gì để phòng tránh được các mầm bệnh trên?
-HS: Các khí CO2, NO2, SO2, bụi ... Hoạt động công nghiệp, sinh hoạt, núi lửa
-HS: Đốt cháy nhiên liệu, đốt rừng, các chất thải và phân động vật không được sử lý 
-HS: Không đốt rừng, sử lý tốt phân động vật và phân người, nâng cao hiệu quả đốt nhiên liệu
-HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
-HS: Thuốc trừ sâu, chất độc HH màu dcamam 
-HS:Hoàn thiện kiến thức dưới dạng sơ đồ.
-HS: Chất phóng sạ, bom nguyên tử, nhà máy điện hạt nhân nguyên tử
-HS: Trả lời.
-HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
-HS: 2 HS đọc theo yêu cầu của Gv còn các HS khác theo dõi 
-HS: Trả lời.
-HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
-HS: Trả lời.
-HS: Trả lời.
-HS: Sống trong MT không bị ô nhiễm
II. Các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm .
1. Ô nhiễm do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt 
- Các chất thải ra từ nhà máy, phương tiện giao thông, đun nấu sinh hoạt, núi lửa là CO2, SO2 ...gây ô nhiễm MT
2. Ô nhiễm do hoá chất bảo vệ thực vật và chất độc hoá học .
- Các chất độc hoá học độc hại được phân tán và tích tụ:
Hoá chất (dạng hơi d) ®Nước mưa ® đất ®Tích tụ ® Ô nhiễm mạch nước ngầm 
Hoá chất (dạng hơi) ® Nước mưa ® Ao, sông, biển ® Tích tụ 
Hoá chất còn bám và ngấm vào cơ thể sinh vật 
3. Ô nhiễm do các chất phóng xạ . 
- Gây đột biến ở người và sinh vật 
Gây một số bệnh di truyền và bệnh ung thư 
4. Ô nhiễm do các chất thải rắn .
- Các chất thải rắn gây ô nhiễm gồm: đồ nhựa, giấy vụn, mảnh cao su, bông kim tiêm y tế, vôi gạch vụn ....
5. Ô nhiếm do sinh vật gây bệnh .
- Sinh vật gây bệnh có nguần gốc từ chất thải không được xử lí (Phân P, nước thải sinh hoạt, xác động vật ...)
 - Sinh vật gây bệnh cho cơ thể gây bệnh cho người do một số thói quen sinh hoạt như: ăn gỏi, ăn tái, ngủ không màn. Sống trong MT bị ô nhiễm ...
c. Củng cố - Luyện tập . (3’)
	 - Có những tác nhân gây ô nhiễm môi trường nào? Con người và các sinh vật khác sẽ sống như thế nào và tương lai sẽ ra sao?
 d. Hướng dẫn học ở nhà . (2’)
	Học bài trả lời câu hỏi SGK .
	Chuẩn bị nội dung về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, công việc mà con người đã và đang làm để hạn chế gây ô nhiễm môi trường .