Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Trọn bộ chương trình cả năm học

Một số đại diện của lớp sâu bọ
C. Các hoạt động dạy học trên lớp
I. ổn định tổ chức
Sĩ số:	Vắng
II. Kiểm tra bài cũ
III. Dạy bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
HĐ1: Một số đại diện sâu bọ
G: Yêu cầu HS quan sát H27.1 - 27.7 SGK đọc thông tin dới hình, trả lời câu hỏi.
H: ở hình 27 có những đại diện nào?
H: Em hãy cho biết thêm những đặc điểm của mỗi đại diện mà em biết?
G: Yêu cầu HS hoàn thành bảng 1
H: Nhận xét sự đa dạng của lớp sâu bọ?
I. Một số đại diện sâu bọ khác
1. Sự đa dạng về loài, lối sống và tập tính.
- Sâu bọ rất đa dạng. chúng có số lợng loài lớn.
- Môi trờng sống đa dạng.
- Có lối sống và tập tính phong phú thích nghi với điều kiện sống
HĐ2: Tìm hiểu đặc điểm chung của lớp sâu bọ
G: Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, thảo luận nhóm, chọn các đặc điểm chung nổi bật của lớp sâu bọ
II. Đặc điểm chung của lớp sâu bọ
- Cơ thể gồm 3 phần: Đầu, ngực, bụng ( phần đầu có 1 đôi râu, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh).
- Hô hấp bằng ống khí.
- Phát triển qua biến thái
HĐ3: Tìm hiểu vai trò thực tiễn
G: Cho HS làm bài tập điền vào bảng 2 SGK
H: Ngoài 7 vai trò trên lớp sâu bọ có những vai trò gì?
III. Vai trò thực tiễn của sâu bọ
- ích lợi:
+ Làm thuốc chữa bệnh.
+ Làm thực phẩm.
+ Thụ phấn cho cây trồng.
+ Làm thức ăn cho động vật khác.
+ Diệt các sâu bọ có hại.
+ Làm sạch môi trờng
- Tác hại:
+ Là động vật trung gian truyền bệnh.
+ Gây hại cho cây trồng.
+ Làm hại cho sản xuất nông nghiệp
IV. Củng cố
+ Cho 1-2 HS đọc kết luận chung cuối bài
+ Hãy cho biết một số loài sâu bọ có tập tính phong phú ở địa phơng?
+ Nêu đặc điểm phân biệt lớp sâu bọ với lớp khác trong ngành chân khớp
V. Hớng dẫn học ở nhà
- Học bài theo kết luận và câu hỏi trong SGK
D. Rút kinh nghiệm
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 29
Thực hành: Xem băng về tập tính sâu bọ
A. Mục tiêu bài học
- Thông qua băng hình HS quan sát, phát hiện một số tập tính của sâu bọ thể hiện trong tìm kiếm, cất giữ thức ăn, trong sinh sản và trong quan hệ giữa chúng với con mồi hoặc kẻ thù .
- Rèn kĩ năng quan sát trên băng hình, tóm tắt nội dung đã xem.
B. Chuẩn bị
Máy chiếu hình
C. Các hoạt động dạy học trên lớp
I. ổn định tổ chức
Sĩ số:	Vắng
II. Kiểm tra bài cũ
+ Địa phơng em có biện pháp nào chống sâu bọ có hại nhng an toàn cho môi trờng?
III. Tổ chức thực hành
HĐ: Theo dõi nội dung băng hình
G: Yêu cầu của bài thực hành
+ Ghi chép các diễn biến của tập tính sâu bọ
G: Cho HS xem băng lần 1 và ghi chép các tập tính của sâu bọ
+ Tìm kiếm, cất giữ thức ăn.
- Sinh sản
- Tính thích nghi tồn tại của sâu bọ
* HĐ: Thảo luận nội dung băng hình.
1. Kể tên những sâu bọ quan sát đợc.
2. Kể tên các loại thức ăn và cách kiếm ăn đặc trng của từng loài.
3. Nêu các cách tự vệ, tấn công của sâu bọ.
4. Kể các tập tính trong sinh sản của sâu bọ.
I. Xem băng
1. Về giác quan
- Sâu bọ có đủ 5 giác quan: xúc giác, khứu giác, vị giác, thính giác ( ở một số sâu bọ)
2. Về thần kinh
- Não sâu bọ phát triển, có 3 phần: Não trớc, não giữa, não sau.
3. Tập tính
IV. Củng cố
+ Nhận xét tinh thần, thái độ học tập của HS.
+ Dựa vào phiếu học tập, GV đánh giá kết quả của nhóm.
V. Hớng dẫn học ở nhà
- ôn lại toàn bộ ngành chân khớp.
- kẻ bảng T96,97 vào vở
D. Rút kinh nghiệm
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 30
đặc điểm chung và vai trò của ngành chân khớp
A. Mục tiêu bài học
- Nhận biết đợc các đặc điểm chung của ngành chân khớp cùng sự đa dạng về cấu tạo, môi trờng sống và tập tính của chúng.
- Giải thích đợc vai trò thực tiễn của chân khớp, liên hệ đến các loài ở địa phơng.
* Thông tin bổ sung
- Đặc điểm của lớp chân khớp: cấu tạo chi phần đốt, cấu tạo cơ quan miệng, sự phát triển củac chân khớp.
B. Chuẩn bị
- Tranh phóng to H29.1 -> H29.4 SGK
- HS kẻ bảng 1->3 SGK (96-97)
C. Các hoạt động dạy học trên lớp
I. ổn định tổ chức
Sĩ số:	Vắng
II. Kiểm tra bài cũ
III. Dạy học bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
HĐ1: Đặc điểm chung
G: Yêu cầu HS quan sát H29.1->29.6 SGK, đọc kẻ các phần dới hình -> chọn lựa đặc điểm chung của ngành chân khớp.
+ HS thảo luận nhóm đánh dấu vào ô trống những đặc điểm lựa chọn
I. Đặc điểm chung
- Có vỏ kitin che chở bên ngoài và làm chỗ bám cho cơ .
- Phần phụ phân đốt, các đốt khớp động cới nhau.
- Sự phát triển và tăng trởng gắn liền với sự lột xác.
HĐ2: Đa dạng ở chân khớp
G: Yêu cầu HS hoàn thành bảng 1
HS thảo luận-> Hoàn thành bảng 2
H:Vì sao chân khớp đa dạng về tập tính?
II. Sự đa dạng ở chân khớp
1. Đa dạng về cấu tạo và môi trờng sống.
Nội dung nh bảng 1 SGK
2. Đa dạng về tập tính
Bảng 2
* Kết luận: Nhờ sự thích nghi với điều kiện sống và môi trờng khác nhau mà chân khớp rất đa dạng về cấu tạo, môi trờng sống và tập tính
HĐ3: Vai trò thực tiễn
G: Yêu cầu HS dựa vào kiến thức đã học, liên hệ để hoàn thành bảng 3
H: Kể tên thêm các đại diện có ở địa phơng mình.
H: Nêu vai trò của chân khớp đối với tự nhiên và đời sống
III. Vai trò thực tiễn
+ ích lợi:
-140	Cung cấp thực phẩm cho con ngời.
-141	Là thức ăn của động vật khác.
-142	Làm thuốc chữa bệnh.
-143	Thụ phấn cho cây trồng.
-144	Làm sạch môi trờng.
+ Tác hại:
-145	Làm hại cây trồng.
-146	Làm hại cho nông nghiệp.
-147	Hại đồ gỗ, tàu thuyền.
-148	Là vật trung gian truyền bệnh.
IV. Củng cố
Đặc điểm nào giúp chân khớp phân bố rộng rãi?
V. Hớng dẫn học ở nhà
- Học theo SGK và vở ghi.
D. Rút kinh nghiệm
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 31
Chơng VI: Ngành động vật có xơng sống
cá chép
A.Mục tiêu bài học
- Hiểu đợc các đặc điểm đời sống cá chép.
- Giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sống ở nớc.
- Rèn kĩ năng quan sát tranh và mẫu vật.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
- Giáo dục ý thức học tập, yêu thích bộ môn.
B. Chuẩn bị
- Tranh cấu tạo ngoài của cá chép
- Bảng phụ
C. Hoạt động dạy học trên lớp
I. ổn định tổ chức
Sĩ số:	Vắng
II. Kiểm tra bài cũ
+ Trong số các đặc điểm của chân khớp thì các đặc điểm nào ảnh hởng đến sự phân bố rộng rãi của chúng?
III. Dạy học bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
HĐ1: Đời sống cá chép
G: Yêu cầu HS thảo luận
+ Cá chép sống ở đâu? Thức ăn cuả chúng là gì?
+ Tại sao nói cá chép là động vật biến nhiệt?
+ Nêu đặc điểm sinh sản của cá chép?
+ Vì sao số lợng trứng trong mỗi lá lên tới hàng chục vạn quả?
+ Số lợng trứng nhiều nh vậy có ý nghĩa gì?
=> Rút ra kết luận về đời sống cá chép
I. Đời sống
- Môi trờng sống: Nớc ngọt
- Đời sống: - a vực nớc lặng.
- ăn tạp.
- là động vật biến nhiệt
- Sinh sản: Thụ tinh ngoài-> đẻ trứng
- Trứng thụ tinh -> phôi
HĐ2: Cấu tạo ngoài
G: Yêu cầu HS quan sát mẫu cá chép, đối chiếu H31.1 SGK -> nhận biết các bộ phận trên cơ thể của cá chép.
G: Gọi HS lên bảng đọc tên các vây liên quan đến vị trí của vây?
+ Yêu cầu HS quan sát cá chép đang bơi trong nớc, kẻ bảng1, chon câu trả lời.
G: Treo bảng phụ gọi HS lên điền (1B, 2C, 3E, 4A, 5G)
=>Trình bày đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lội.
H: Vây cá có chức năng gì?
+ Nêu vai trò của từng loại vây cá?
II. Cấu tạo ngoài
1. Cấu tạo ngoài.
- Thích nghi đời sống bơi lặn.
- Thân thon dài, đầu thuôn nhọn, gắn chặt với thân.
- Mắt cá không có mi, màng mắt tiếp xúc với môi trờng nớc.
- Vảy có da bao bọc
2. Chức năng của vây cá.
- Vây ngực, bụng: giữ thăng bằng, rẽ phải, rẽ trái, lên, xuống.
- Vây lng, vây hậu môn: giữ thăng bằng theo chiều dọc.
- Khúc đuôi mang vây đuôi giữ chức năng chính trong sự di chuyển của cá.
IV. Củng cố
+ Trình bày trên tranh: Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi đời sống ở nớc?
V. Hớng dẫn học ở nhà
- Làm bài tập SGK
- Chuẩn bị mỗi nhóm 1 con cá chép
D. Rút kinh nghiệm
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 32
thực hành mổ cá
A. Mục tiêu bài học
- xác định đợc vị trí và nêu rõ vai trò một số cơ quan của cá trên mẫu.
- Rèn kĩ năng mổ trên động vật có xơng sống.
- Rèn kĩ năng trình bày mẫu mổ.
- Nghiêm túc, cẩn thận, chính xác.
B. Chuẩn bị
- Mẫu cá chép
- Bộ đồ mổ, khay mổ, đinh ghim.
- Tranh phóng to H32.1->32.3 SGK
- Mô hình não cá hoặc mẫu não mổ sẵn
C. Hoạt động dạy và học
I. ổn định tổ chức
Sĩ số:	Vắng
II. Kiểm tra bài cũ
+ Nêu những đặc điểm ĐK sống sinh sản của cá chép?
+ Trình bày cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sống ở nớc.
III. Dạy học bài mới
G: Phân chia nhóm thực hành
- Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm.
- Nêu yêu cầu của tiết thực hành
Tiến trình thực hành
* Bớc 1
a. Cách mổ:
G: Trình bày kĩ thuật giải phẫu
- Biểu diễn thao tác mổ.
- Sau khi mổ, cho HS quan sát vị trí tự nhiên của các nội quan cha gỡ.
b. Quan sát cấu tạo trong
- Hớng dẫn HS xác định đợc vị trí của nội quan.
- Gỡ nội quan để quan sát rõ các cơ quan.
- Quan sát mẫu bộ não cá -> nhận xét màu sắc và các đặc điểm khác.
* Bớc 2
Tiến trình thực hành của HS
HS thực hành theo nhóm 4-6 ngời
- Mỗi nhóm cử:
Nhóm trởng: điều hành chung
Th kí: ghi chép kết quả quan sát
* Bớc 3: Tổng kết
- Nhận xét từng mẫu mổ.
- Nhận xét tinh thần, thái độ học tập của nhóm
a. Cách mổ
- Cắt một vết trớc hậu môn và mổ bắt đầu từ a dọc bụng cá tới b ( nh hình vẽ SGK)
b. Quan sát cấu tạo trong trên mẫu
- Xác đinhk vị trí của: Các lá mang, tim, gan, dạ dày, ruột, mật, thận, tinh hoàn, buồng trứng, bóng hơi.
IV. Củng cố
HS trình bày các nội dung đã quan sát đợc
GV cho điểm.
V. Hớng dẫn học ở nhà
Xem trớc bài cấu tạo trong của cá chép
D. Rút kinh nghiệm
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 33
Cấu tạo trong của cá chép
A. Mục tiêu bài học
Nắm đợc vị trí, cấu tạo các hệ cơ quan của cá chép.
Giải thích đợc những đặc điểm cấu tạo trong thích nghi với đời sống ở nớc.
Rèn kĩ năng quan sát tranh.
Kĩ năng hoạt động nhóm
* Thông tin bổ sung
Mặc dù bóng hơi thông với thực quản nhng sự phồng lên dẹp xuống của bóng hơi không phải do cá đớp hay nhả không khí mà do thành trong của bóng hơi có nhiều mạch máu và các đám tế bào tuyến khí có khả năng hấp thụ hoặc tiết ra khí làm bóng hơi xẹp hay phồng tạo điều kiện cho cá ch