Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Tiết 15: Giun đất

TUẦN 8 Ngày soạn: 
 TIẾT 15 Ngày giảng:
 NGÀNH GIUN ĐỐT
 GIUN ĐẤT
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức 
- HS mô tả được hình dạng ngoài và cách di chuyển của giun đất.
- Xác định được cấu tạo trong, trên cơ sở đó biết được cách dinh dưỡng của chúng.
- Bước đầu biết về hình thức sinh sản ở giun đất.
2.Kỹ năng 
- Rèn khả năng tư duy, óc phân tích tổng hợp. 
- Khám phá phát hiện kiến thức mới, tập dượt năng lực tự học. 
3. Thái độ:Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.
II. CHUẨN BỊ
GV:- Tranh hình SGK phóng to. Mẫu vật (nếu có).
HS: - Đọc trước bài mới. Mẫu giun đất. 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 *Mở bài: Giun đất được chọn là đại diện của Giun đốt. Thông qua cấu tạo, hoạt động sống của giun đất, các em sẽ hiểu được các đặc điểm chính về cấu tạo và lối sống của cả ngành Giun đốt.
* Kiểm tra:- Căn cứ vào nơi kí sinh hãy so sánh giun kim và giun móc câu, loài giun nào nguy hiểm hơn? Loài giun nào dễ phòng chống hơn ?
 - Trong số các đặc điểm chung của giun tròn đặc điểm nào dễ dàng nhận biết chúng ?
*Hoạt động 1: HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN CỦA GIUN ĐẤT
+ Muc tiêu: HS mô tả được hình dạng ngoài và cách di chuyển của giun đất.
Cách tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- GV treo tranh ảnh về cấu tạo ngoài H.15.1; 15.2 (nếu có mẫu vật, mô hình hay băng hình càng tốt) và mô tả cấu tạo ngoài của giun đất.
-Yêu cầu HS rút ra kết luận
- GV lưu ý HS quan sát H.15.3 để đánh số thứ tự đúng vào chỗ các cụm từ chú thích kèm theo (có trong vở bài tập)
- GVcho kết quả đúng là 2 -1 - 4 - 3.
- Cho HS nêu cách di chuyển của giun đũa
- HS quan sát H.15.1; 15.2 SGK, đọc chú thích để nhận biết vị trí các bộ phận ngoài của giun đất như vòng tơ, đai sinh dục, lỗ sinh dục đực, lỗ sinh dục cái.
- HS làm bài tập.
- 1-2 HS đọc kết quả đánh số thứ tự
TIỂU KẾT: * Cấu tạo ngoài:
 - Cơ thể dài, thuôn hai đầu.
 - Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ (chi bên)
 - Chất nhầy - da trơn.
 - Có đai sinh dục và lỗ sinh dục.
 * Giun đất di chuyển bằng cách
 - Cơ thể phình duỗi xen kẽ.
 - Vòng tơ làm điểm tựa, kéo cơ thể về một phía.
* Hoạt động 2:CẤU TẠO TRONG VÀ DINH DƯỠNG 
 + Mục tiêu: HS nắm được cấu tạo trong, từ đó biết được cách dinh dưỡng của chúng.
 +Cách tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- GV yêu cầu HS quan sát kĩ H.15.4; 15.5. Đặc biệt H.15.5, kết hợp với các kiến thức có sẵn để trả lời câu hỏi thảo luận cuối phần III:
- Dựa vào hình 15.5, so sánh với giun tròn để tìm ra hệ cơ quan mới bắt đầu xuất hiện ở giun đất?
- GV khẳng định kiến thức: Hệ cơ quan mới xuất hiện:
. Hệ tuần hoàn (có mạch lưng, mạch bụng,mao quản da, tim đơn giản).
. Hệ thần kinh: Có chuỗi hạch thần kinh, dây thần kinh.
- GV cho HS nêu cấu tạo trong của giun đũa.
- GV thông báo về cách dinh dưỡng của giun đất. Sau đó cho HS vận dụng kiến thức về dinh dưỡng và cấu tạo để giải thích các hiện tượng nêu ở phần thảo luận:
- GV thông báo về cách dinh dưỡng của giun đất. Sau đó cho HS vận dụng kiến thức về dinh dưỡng và cấu tạo để giải thích các hiện tượng nêu ở phần thảo luận:
- Vì sao mưa nhiều, giun đất lại chui lên mặt đất?
- Cuốc phải giun đất thấy có chất lỏng màu đỏ chảy ra. Đó là chất gì và tại sao có màu đỏ?
 - Giáo viên bổ sung và chốt kiến thức
- HS nghiên cứu kĩ H.15.4; 15.5.
- 1-2 HS trả lời câu hỏi thảo luận, HS khác nhận xét, bổ sung.
- HS vận dụng các thông tin để giải thích theo hướng dẫn của GV.
-1-2 HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
+ Mưa nhiều giun chui lên mặt đất vì nước ngập cơ thể làm chúng bị ngạt (do hô hấp bằng da).
+ Cuốc phải giun đất thấy chất lỏng màu đỏ chảy ra vì giun đất bắt đầu có hệ tuần hoán kín, máu trong cơ thể mang sắc tố chứa sắt nên có màu đỏ.
TIỂU KẾT: 1. Cấu tạo trong:
+ Có khoang cơ thể chính thức chứa dịch.
+ Hệ tiêu hoá phân hoá rõ: Lỗ miệng - hầu - thực quản - diều - dạ dày cơ - ruột tịt - hậu môn.
+ Hệ tuần hoàn kín: Mạch lưng, mạch bụng, vòng hầu (tim đơn giản).
+ Hệ thần kinh: Chuỗi hạch thần kinh, dây thần kinh.
 2. Dinh dưỡng:
+ Hô hấp qua da.
+ Thức ăn : Lỗ miệng - hầu - diều - dạ dày - Enzim biến đổi - ruột tịt - bã - Hậu môn.
+ Chất dinh dưỡng qua thành ruột vào máu.
* Hoạt động 3:TÌM HIỂU SINH SẢN CỦA GIUN ĐẤT
 +Mục tiêu: Bước đầu biết về hình thức sinh sản của giun đất.
Cách tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- GV cho HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 15.6, trả lời câu hỏi:
+ Giun đất sinh sản như thể nào?
- GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận.
- HS tự thu nhận thông tin, miêu tả hiện tượng ghép đôi, tạo kén.
TIỂU KẾT:
	- Giun đất lương tính 
 - Ghép đôi trao đổi tinh dịch tại đai sinh dục.
 - Đai sinh dục tuột khỏi cơ thể tạo thành kén chứa trứng.
IV. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
 - Trình bày cấu tạo của giun đất phù hợp với lối sống chui rúc trong đất?
 - Cơ thể giun đât có đặc điểm nào tiến hoá hơn so với ngành động trước?
V. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ 
 - Trả lời các câu hỏi cuối bài vào vở bài tập và học thuộc .
 - Đọc mục:“ Em có biết?”
 - Chuẩn bị mẫu vật để mổ và quan sat giun đất cho tiết học sau.