Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Tích hợp cả năm - Năm học 2010-2011

HƯƠNG PHÁP : thưc hành 
D. NỘI DUNG THỰC HÀNH:
* Cõu hỏi chuẩn bị:
Cõu 1: Nờu cấu tạo ngoài của cỏ chộp?
Trả lời:	
Cõu 2: Kể cỏc hệ cơ quan cú ở cỏ ?
Trả lời:	
Cõu 3: Búng hơi của cỏ cú chức năng gỡ ?
 Trả lời:	
* Cỏc bước tiến hành:
B1: Mổ cỏ theo hướng dẫn ở hỡnh sau.
B2: Đổ nước ngập cơ thể cỏ, dựng kim mũi mỏc nhẹ nhàng tỏch nội quan cỏ ra như hỡnh dưới đõy rồi quan sỏt tỡm: lỏ mang, ruột, gan, mật, thận, búng hưoi, cơ quan sinh sản.
B3: Chỳ thớch vào hỡnh ở 1 ở mục C1.
B 4: Gở bỏ nội quan, nhỳng cỏ vào nước sụi để tỏch cơ sau đú quan sỏt bộ xương cỏ, tỏch xương đầu và xem nóo (cú thể xem mụ hỡnh hay tranh vẽ thay thế). 
B5: Chỳ thớch vào hỡnh ở 2 ở mục C1.
B6: Điền vào bảng 1 ở cuối phần C.
* Kết quả thực hành:
1. Quan sỏt cấu tạo ngoài.
Chỳ thớch vào hỡnh sau: 
1. 
2. 
3. 
4. .
5. 
6. 
7. 
8. .
 Hỡnh 1: Cỏc nội quan của cỏ.
2. Quan sỏt bộ xương cỏ.
1. 
2. 
3. 
4. .
 Hỡnh 2: Bộ xương của cỏ.
3. Quan sỏt bộ nóo cỏ.
1. 
2. 
3. .
4. .
5. 
6. 
7. .
8. .
Hỡnh 3: Bộ nóo của cỏ.
Bảng 1: Đặc điểm cấu tạo và chức năng cỏc bộ phận của cỏ
Tên các cơ quan
Nhận xét và nêu vai trò
Mang
Nằm dưới xương nắp mang của phần đầu: Gồm các lá mang gắn vào các xương cung mang , có vai trò TĐK
Tim
Nằm trớc khoang thân ứng với vây ngực, co bóp để thu và đẩy máu vào động mạch giúp cho sự tuần hoàn máu
T.quản dạ dày, ruột, gan
Phân hoá rõ rệt thành: thực quản, dạ dày, ruột, gan tiết mật giúp cho sự tiêu hoá thức ăn đợc tốt hơn
Bóng hơi
Nằm trong khoang thân, sát cột sống, giúp cá chìm nổi rễ ràng trong nước
Thận
Hai thận giữa màu tím đỏ, sát cột sống lọc từ máu các chất không cần thiết để thải ra ngoài
- Tuyến sinh dục
- ống sinh dục
Trong khoang thân ở cá đực là 2 dải tinh hoàn; ở cá cái là 2 buồng trứng phát triển trong màu sinh sản
Bộ não
Nằm trong hộp sọ, nối với tuỷ sống nằm trong các cung đốt sống: điều khiển điều hoà các hoạt động của cá
E. Nhận xột kết quả và rỳt ra kết luận:
Tuần : 17 Ngày soạn : 7/12/2009
Tiết : 33 Ngày dạy : 8/12/2009
Cấu tạo trong của Cá chép
A. Mục tiêu: 
 - HS nắm được vị trí cấu tạo các hệ cơ quan của cá chép
 - HS giải thích được các đặc điểm cấu tạo trong thích nghi đời sống ở nước
 - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp.
 - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm
 - Yêu thích bộ môn
B. Đồ dùng dạy học
 - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ, mô hình cá, bảng phụ
 - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở
C. Phương pháp dạy học
- Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, giảng giải
- Tổ chức hoạt động nhóm 
D. Tiến trình dạy học
 * Kiểm tra bài cũ:
 * Dạy học bài mới: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
* Hoạt động 1:
+ VĐ 1: Tìm hiểu hệ tiêu hóa
- GV yêu cầu HS thảo luận:
 + Dựa vào kết quả quan sát trên mẫu mổ trong bài 32, nêu rõ các thành phần của hệ tiêu hóa mà em biết và thử xác định chức năng của mõi thành phần?
 HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luân.
- GV hoàn thiện kiến thức cho HS 
+ VĐ 2: Tìm hiểu hệ tuần hoàn và hô hấp
- GV yêu cầu HS quan sát H33.1, thảo luận:
 + Hoàn thành bài tập trang 108 SGK
 + Cá hô hấp bằng gì?
 + Hãy giải thích hiện tượng cá cử động há miệng liên tiếp kết hợp với cử động khép mở của nắp mang?
 + Vì sao trong bể nuôi cá, người ta thường thả rong hoặc cây thủy sinh? 
 HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận 
+ VĐ 3: Tìm hiểu hệ bài tiết
- GV yêu cầu HS đọc thông tin, thảo luận:
 + Hệ bài tiết nằm ở đâu? Có chức năng gì?
 HS đọc thông tin, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận
- GV hoàn thiện kiến thức cho HS
* Hoạt động 2: Tìm hiểu thần kinh và các giác quan của cá
- GV yêu cầu HS quan sát H33.2, H33.3 SGK và mô hình não, thảo luận:
 + Hệ thần kinh của cá gồm những bộ phận nào? 
 + Bộ não cá chia làm mấy phần? Mỗi phần có chức năng gì?
 + Nêu vai trò của các giác quan?
 + Vì sao thức ăn có mùi lại hấp dẫn cá?
 HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luân.
- GV yêu cầu HS đọc kết luận chung
I. Các cơ quan dinh dưỡng 
 1. Tiêu hóa
 - Có sự phân hóa:
 + ống tiêu hóa: Miệng , hầu, thực quản, dạ dày, ruột, hậu môn
 + Tuyến tiêu hóa: gan, ruột
 - Chức năng: biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng
 - Bóng hơi thông với thực quản giúp cá chìm nổi trong nước 
 2. Tuần hoàn và hô hấp
 - Hệ tuần hoàn: 
 + Tim có 2 ngăn, 1 tâm nhĩ, 1 tâm thất 
 + Một vòng tuần hoàn kín, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi 
 - Hô hấp bằng mang . Lá mang là những nêp da mỏng có nhiều mạch máu nhỏ => trao đổi khí 
 3. Bài tiết
 - Hai dải thận màu đỏ, nằm sát sống lưng có chức năng lọc máu, thải các chất không thiết không cần thiết ra ngoài 
II. Thần kinh và giác quan
 - Hệ thần kinh bao gồm:
 + Trung ương thần kinh: não, tủy sống
 + Dây thần kinh: đi từ trung ương thần kinh dến các cơ quan
 - Cấu tạo não cá: 5 phần
 + Não trước: kém phát triển
 + Não trung gian:
 + Não giữa: Lớn, trung khu thị giác
 + Tiểu não: phát triển phối hợp các cử động phức tạp
 + Hành tủy: đièu khiển nội quan 
 - Giác quan:
 + Mắt: không có mi nên chỉ nhìn gần
 + Mũi: đánh hơi, tìm mồi
 + Cơ quan đường bên: nhận biết áp lực tốc độ dòng nước, vật cản
E. Kiểm tra đánh giá - Dặn dò: 
 - Trình bày cấu tạo trong của cá thích nghi với đời sống ở nước?
 * Đặc điểm cấu tạo trong của cá thích nghi với đời sống ở nước như thế nào?
 - Học bài
 - Soạn bài mới
Tuần : 17 Ngày soạn : 10/12/2009
Tiết : 34 Ngày dạy : 11/12/2009
đa dạng và đặc điểm chung của các lớp cá
A. Mục tiêu: 
 - HS nắm được sự đa dạng của cá về số lượng loài, lối sống và môi trường sống
 - HS trình bày được đặc điểm cơ bản để phân biệt cá sụn và cá xương
 - Nêu được vai trò của cá trong đời sống con người
 - Trình bày được đặc điểm chung của cá
 - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh.
 - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm
 - Yêu thích bộ môn
b. Đồ dùng dạy học
 - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ, bảng phụ
 - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở
c. Phương pháp dạy học
- Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, giảng giải
- Tổ chức hoạt động nhóm 
d. Tiến trình dạy học
* Kiểm tra bài cũ: ( Thực hiện trong bài học )
* Dạy học bài mới: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
* Hoạt động 1: 
- GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát H34.1 đến H34.7, thảo luận:
 + So sánh số loài, môi trường sống của lớp cá sụn và lớp cá xương. Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt hai lớp là gì?
 + Hoàn thành bảng: ảnh hưởng của điều kiện sống tới cấu tạo ngoài của cá? 
 HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận.
- GV hoàn thiện kiến thức cho HS 
* Hoạt động 2: 
- GV yêu cầu HS thảo luận:
 + Môi trường sống của cá? 
 + Cơ quan di chuyển của cá?
 + Hệ hô hấp? Hệ tuần hoàn?
 + Đặc điểm sinh sản? Nhiệt độ cơ thể?
 HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận.
* Hoạt động 3 : 
- GV yêu cầu HS đọc thông tin, thảo luận:
 + Cá có vai trò gì trong tự nhiên và đời sống con người?
 + Nêu các biện pháp bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá?
 HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận.
- GV yêu cầu HS đọc kết luận chung
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
 - Số loài lớn gồm hai lớp:
 + Lớp cá sụn: Bộ xương bằng chất sụn
 + Lớp cá xương: Bộ xương bằng chất xương
 - Điều kiện sống khác nhau ảnh hưởng đến cấu tạo và tập tính của cá
* Lập bảng : ảnh hưởng của điều kiện sống tói cấu tạo ngoài của cá 
II. Đặc điểm chung của cá
Cá là động vật có xương sống , có những đặc điểm chung như :
 - Sống ở dưới nước
 - Bơi bằng vây
 - Hô hấp bằng mang
 - Tim hai ngăn, 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi
 - Thụ tinh ngoài
 - Là động vật biến nhiệt 
III. Vai trò của cá
1, Vai trò :
* Lợi ích : 
 - Cung cấp thực phẩm
 - Nguyên liệu chế thuốc, chữa bệnh
 - Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp
 - Diệt bọ gậy, sâu bọ hại lúa 
* Tác hại :
 Một số loài gây hại môi trường 
2, Bảo vệ nguồn lợi của cá ...(SGK )
E. Kiểm tra đánh giá - Dặn dò:
 - Trình bày các đặc điểm chung của cá?
 - Nêu vai trò của cá và các biện pháp bảo vệ, phát triển nguồn lợi cá? 
* Câu hỏi “ Hoa điểm 10”: Nêu đặc điểm phân biệt cá sụn và cá xương?
 - Học bài
 - Đọc mục: “Em có biết”
 - Soạn bài mới
Phiếu học tập: 
 ảnh hưởng của điều kiện sống tới cấu tạo ngoài của cá
Đặc điểm môi trường
Loài điển hình
Hình dạng thân
Đặc điểm khúc đuôi
Đặc điểm vây chẵn
Di chuyển
Tầng mặt thường thiếu nơi ẩn náu
Cá nhám
Thon dài
Khỏe
Bình thường
Nhanh
Tầng giữa và tầng đáy, bơi ẩn náu thường nhiều
Cá vền
Cá chép
Tương đối
ngắn
Yếu
Bình thường
Bình thường
Trong những hốc bùn đất ở đáy
Lươn
Rất dài
Rất yếu
Không có
Rất chậm
Trên mặt đáy biển
Cá bơn
Cá đuối
Dẹt mỏng
Rất yêu
To hoặc nhỏ
Chậm
Tuần : 18 Ngày soạn : 14/12/2009
Tiết : 35 Ngày dạy : 15/12/2009 
Bài 30 : ôn tập học kì I
A, mục tiêu
- Ôn tập củng cố một số kiến thức cơ bản về phần ĐVKXS
- Tính đa dạng của ĐVKXS
- Sự thích nghi của ĐVKXS với môi trờng sống
- ý nghĩ thực tiễn của ĐVKXS đối với tự nhiên và trong đời sống con ngời 
- Rèn kĩ năng tổng hợp kiến thức. 
- Giáo dục ý thức học tập, yêu thích môn học . 
b. đồ dùng 
 - GV :- Bảng phụ - Hs : Ôn tập phần ĐVKXS ; kẻ phiếu học tập
C. phương pháp : tổ chức hoạt động nhóm . Hỏi đáp
D. tiến trình dạy học
.* Kiểm tra bài cũ:( Kiểm tra lồng trong giờ)
. *Bài mới 
Các hoạt động của thầy và trò
Nội dung
HĐ1: Tính đa dạng của ĐVKXS 
- HS nghiên cứu bảng 1 Quan sát hình trong bảng 1 Hoàn thành nội dung bảng 1
- Gọi một vài HS báo cáo kết quả Lớp nhận xét bổ sung
- Gọi 1- 2 HS kể tên các đại diện của ngành ĐVKXS
- HS rút ra sự đa dạng của ngành ĐVKXS
- GV chốt lại kiến thức 
HĐ 2: Sự thích nghi của ĐVKXS
- HS nghiên cứu lại nội dung bảng 1 Vận dụng kiến thức đã học Thảo luận nhóm hoàn thành bảng 2
- GV hớng dẫn HS hoàn thành bảng theo yêu cầu phần mục II ( 101) SGK
- GV treo bảng phụ gọi đại diện 1- 3 nhóm lên điền Các nhóm khác nhận xét bổ sung
- GV nhận xét đúng, sai , hoàn chỉnh bảng ( Phần i