Giáo án môn Sinh học 7 - Tiết 51: Sự đa dạng của thú (Tiếp theo): Bộ dơi - Bộ cá voi

Tuần: 27
Tiết: 51 
Bài 49. SỰ ĐA DẠNG CỦA THÚ (tiếp theo)
BỘ DƠI – BỘ CÁ VOI
I-Mục tiêu: 
Kiến thức: 
HS phải nêu được đặc điểm cấu tạo của dơi và cá voi phù hợp với điều kiện sống.
Thấy được 1số tập tính của dơi và cá voi.
Kỹ năng: 
Rèn kỹ năng quan sát, so sánh.
Rèn kỹ năng hoạt động nhóm.
Thái độ: 
	Giáo dục ý thức yêu thích môn học.
II-Đồ dùng dạy học:
	Tranh cá voi, dơi.
III-Hoạt động dạy và học:
 1. Ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra bài cũ: 
 Phân biệt các nhóm thú bằng đặc điểm sinh sản và tập tính “bú” sữa của con sơ sinh
 3. bài mới
* Mở bài: Nghiên cứu bộ thú có điều kiện sống đặc biệt đó là bay lượn và ở dưới nước.
Hoạt động 1: Tìm hiểu một vài tập tính của dơi và cá voi
* Mục tiêu: HS hiểu tập tính ăn của dơi và cá voi liên quan đến cấu tạo miệng.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS quan sát hình 49.1, đọc SGK trang 154, hoàn thành phiếu học tập số 1.
- HS tự quan sát tranh với hiểu biết của mình, trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tập.
 Yêu cầu:
 + Đặc điểm răng.
 + Cách di chuyển trong nước và trên không.
- HS chọn số 1, 2 điền vào các ô trên.
- Đại diện nhóm trình bày kết quả → các nhóm khác bổ sung, hoàn chỉnh đáp án.
Phiếu học tập số 1
Tên động vật 
Di chuyển 
Thức ăn
Đặc điểm răng, cách ăn
Dơi 
Cá voi 
Câu trả lời lựa chọn
1- Bay không có đường bay rõ rệt.
2- Bay uốn mình theo chiều dọc.
1- Tôm, cá, động vật nhỏ.
2- Sâu bọ.
1- Không có răng lọc mồi bằng các khe của tấm sừng miệng.
2- Răng nhọn sắc, phá vỡ vỏ cứng của sâu bọ.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV ghi kết quả của các nhóm lên bảng để so sánh.
- GV hỏi thêm: Tại sao lại lựa chọn đặc điểm này?
- GV thông báo đáp án đúng.
Tên 
động vật 
Di 
chuyển 
Thức ăn
Đặc điểm răng, cách ăn
Dơi 
1
1
2
Cá voi 
2
2
1
- Các nhóm tự sửa chữa.
* Kết luận:	
- Cá voi: bơi uốn mình, ăn bằng cách lọc mồi.
- Dơi: dùng răng phá vỡ vỏ sâu bọ, bay không có đường rõ.
Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của dơi và cá voi thích nghi với điều kiện sống
* Mục tiêu: HS nêu được đặc điểm cấu tạo của chi trước, chi sau, hình dáng cơ thể phù hợp với đời sống.
Phiếu học tập số 2
Đặc điểm 
Tên động vật 
Hình dạng cơ thể
Chi trước
Chi sau
Dơi 
Cá voi
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu:
 + Đọc thông tin SGK trang 159, 160, kết hợp với quan sát hình 49.1, 49.2.
 + Hoàn thành phiếu học tập số 2.
- GV kẻ phiếu số 2 lên bảng.
- GV lưu ý nếu ý kiến các nhóm chưa thống nhất → thảo luận tiếp → GV cho các nhómlựa chọn để tìm hiểu số lựa chọn các phương án.
- GV nêu câu hỏi cho các nhóm: Tại sao lại chọn những đặc điểm này hay dựa vào đâu để lựa chọn?
- GV thông báo đáp án đúng và tìm hiểu số nhóm có kết quả đúng nhiều nhật.
- Cá nhân tự đọc thông tin và quan sát hình.
- Trao đổi nhóm → lựa chọn đặc điểm phù hợp.
- Hoàn thành phiếu học tập.
 Yêu cầu:
- Dơi:
 + Cơ thể ngắn, thon nhỏ.
 + Cánh rộng, chân yếu.
- Cá voi:
 + Cơ thể hình thoi.
 + Chi trước biến đổi thành vây bơi.
- Đại diện các nhóm lên bảng viết nội dung.
- HS theo dõi phiếu và tự sửa chữa.
Phiếu học tập số 2
Đặc điểm 
Tên động vật 
Hình dạng cơ thể
Chi trước
Chi sau
Dơi 
Thon nhỏ
Biến đổi thành cánh da (mềm rộng nối chi trước với chi sau và đuôi)
Yếu → bám vào vật → không tự cất cánh.
Cá voi
Hình thoi ton dài, cổ không phân biệt với thân
Biến đổi thành bơi chèo (có các xương cánh, xương ống, xương bàn).
Tiêu giảm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV hỏi:
 + Dơi có đặc điểm nào thích nghi với đời sống bay lượn?
 + Cấu tạo ngoài cá voi thích nghi với đời sống trong nước thể hiện như thế nào?
- GV hỏi thêm:
 + Tại sao cá voi cơ thể nặng nề, vây ngực rất nhỏ nhưng nó vẫn di chuyển được dễ dàng trong nước?
- GV đưa thêm một số thông tin về cá voi, cá heo.
- HS dựa vào nội dung phiếu học tập số 2 trình bày.
- HS dựa vào cấu tạo của xương vây giống chi trước → khoẻ có thể có lớp mỡ dày.
* Kết luận: Nội dung trong phiếu.
	Kết luận chung: HS đọc kết luận cuối bài trong SGK.
IV-Kiểm tra đánh giá: 
	GV cho HS làm bài tập sau:
	Hãy đánh dấu X vào câu trả lời đúng.
Cách cất cánh của dơi là:
Nhún mình lấy đà từ mặt đất.
Chạy lấy đà rồi vỗ cánh.
Chân rời vật bám, buông mình từ trên cao.
Chọn những đặc điểm của cá voi thích nghi đời sống ở nước:
Cơ thể hình thoi, cổ ngắn.
Vây lưng to giữ thăng bằng.
Chi trước có màng nối các ngón.
Chi trước dạng bơi chèo.
Mình có vảy, trơn.
Lớp mỡ dưới da dày.
V-Dặn dò:
Học bài, trả lời câu hỏi trong SGK.
Đọc mục “ Em có biết”.
Tìm hiểu về đời sống của chuột, hổ, báo.
Kẻ bảng 1 trang 164 SGK thêm cột “ Cấu tạo chân”.