Giáo án môn Sinh học 7 - Chương trình cả năm

ng sống đa dạng về cấu tạo, lối sống nhưng vẫn mang đặc điểm đặc trưng của mỗi ngành thích nghi với điều kiện sống.
2.Sự thích nghi của động vât không xương sống:
-GV: Hướng dẫn HS làm bài tập: 
+Chọn bảng 1 mỗi hàng dọc một loài(ngành).
+Tiếp tục hoàn thành các cột 3,4,5,6.
-GV: Gọi HS hoàn thành bảng.
-GV: Lư ý HS có thể lựa chọn các đại diện khác nhau " giáo viên sẽ chữa các kết quả của HS .
-HS: Nghiên cứu kỹ bảng 1 vận dụng kiến thức đã học " hoàn thành bảng 2.
 -HS: Một vài HS lên hoàn thành theo hàng ngang từng đại diện, lớp nhận xét bổ sung.
Tên động vật
Môi trường sống
Sự thích nghi
Kiểu dinh dưỡng 
Kiểu di chuyển
Kiểu hô hấp
- Trùng roi xanh 
- Trùng biến hình.
-Trùng giày
-Hải quỳ
-Sứa
-Thuỷ tức
-Sán dây
-Giun đũa 
-Giun đất
-Ốc sên
-Vẹn
-Mực
-Tôm
-Nhện
-Bọ hung
-Nước ao hồ.
-Nước ao, hồ.
-Nước bẩn (cống).
-Đáy biển.
-Trong nước biển.
-Ở nước ngọt.
-Kí sinh ở ruột người.
-Ký sinh ở ruột người.
-Sống trong đất.
-Trên cây.
-Nước biển.
-Nước biển.
-Ở nước(ngọt, măn).
-Ở cạn.
-Ở đất.
- Tự dưỡng, dị dưỡng.
-Dị dưỡng. 
-Dị dưỡng. 
-Dị dưỡng. 
-Dị dưỡng. 
-Dị dưỡng. 
-Nhờ chất hữu cơ có sãn.
-Nhờ chất hữu cơ có sẵn.
-Ăn chất mùn.
-Ăn lá, chồi củ.
-Ăn vụn hữu cơ.
-Ăn thịt động vật nhỏ khác.
-Ăn thịt động vật khác.
-Ăn thịt sâu bọ.
-ăn phân 
-Bơi bằng roi.
-Bơi bằng chân giả.
-Bơi bằng lông.
-Sốngcố định.
-Bơi lội tự do.
-Bám cố định.
-Di chuyển.
-Ít di chuyển,bằng vận động cơ dọc.cơ thể.
-Đào đất để chui.
-Bò bằng cơ chân.
-Bám một chỗ.
-Bơi bằng xúc tu và xoang áo.
-Di chuểyn bằng chân bơi,Chân bò và đuôi.
-“Bay “bằng tơ, bò.
-Bò và bay.
-Khếch tán qua màng cơ thể.
Khuếch tán qua màng cơ thể.
- Khuếch tán qua màng cơ thể.
-Khuếch tán qua da.
-Khuếch tán qua da
-Khuếch tán qua da
-Hô hấp yếm khí.
-Hô hấp yếm khí.
--Khuếch tán qua da
-Thở bằng phổi.
-Thở bằng mang.
-Thở bằng mang.
-Thở bằng mang.
-Phổi và ống khí.
-Ống khí.
3.Tầm quan trọng thực tiễn của động vật không xương sống:
-GV: Yêu cầu HS đọc bảng 3 " ghi tênloài vào ô trống thích hợp.
-GV: Gọi HS lên bảng điền.
-GV: Cho HS bổ sung thêm các ý thực tiễn khác.
-GV: Chốt lại bảng chuẩn. 
-HS: Lựa chọn tên các loài ghi vào bảng 3.
-HS: 1 HS lên điền, lớp nhận xét, bổ sung.
-HS: Một số bổ sung thêm.
Tầm quan trọng
Tên loài
-Làm thực phẩm.
-Có giá trị xuất khẩu.
-Được nhân nuôi.
-Có giá trị chữa bệnh.
-Làm hại cơ thể và người.
-Làm hại thực vật.
-Lamø đồ trang trí.
-Tôm, cua,sò,trai,ốc,mực
-Tôm,cua,mực,
-Tôm,sò,cua..
-Ong mật.
-Sán lá gan,giun đũa
-Châu chấu,ốc sên
-San hô, ốc
Kết luận:SGK 
V. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
-Em hãy lựa chọ các từ ở cột B sao cho tương ứng với câu ở cột A.
Cột A
Cột B
1.Cơ thể chỉ là một tế bào nhưng thực hiện đủ các chức nang sống của cơ thể.
2.Cơ thể đối xứng toả tròn, thường hình trụ hay hình dù với 2 lớp tế bào.
3.Cơ thể mềm,dẹp,Kéo dài hoặc phân đốt.
4.Cơ thể mềm, thường không phân đốt và có vỏ đá vôi.
5.Cơ thể có bộ xưong ngoài bằng kitin, có phần phụ phân đốt.
a.ngành chân khớp.
b.Các ngành giun.
c.Ngành ruột khoang.
d.Ngành thân mềm.
e.Ngành động vật nguyên sinh.
VI.DẶN DÒ:
TUẦN 16 ,TIẾT:31	 
Ngày soạn../../ 
CHƯƠNG VI: NGÀNH ĐỘNG VẬT CÓ XƯƠNG SỐNG-CÁC LỚP CÁ
CÁ CHÉP
I.MỤC TIÊU: 
1.Kiến thức:-HS hiểu được các đời sống của cá chép. Giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống ở nước. 
2.Kỹ năng:- Rèn kỹ năng Quan sát, so sánh và hoạt động nhóm. 
3.Thái độ:- Giáo dục ý thức thái độ.
II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- Tranh cấu tạo ngoài của cá chép.
-Một con cá chép thả trong bình thuỷ tinh.
-Bảng phụ ghi nội dung bảng 1 và các mảnh giấy ghi các câu lựa chọn phải điền. 
III.KIỂM TRA BÀI CŨ: 
IV. BÀI MỚI:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
I.ĐỜI SỐNG:
-GV: Yêu cầu HS thảo luận các câu hỏi sau:
?:Cá chép sống ở đâu? Thức ăn của chúng là gì?
?:Tại sao cá chép là động vật biến nhiệt?
-GV: Cho HS tiếp tục thảo luận:
?:Đặc điểm sinh sản của cá chép?
?:Vì sao số lượng trứng của mỗi lứa đẻ của cá chép lên tới hàng vạn?
?:Số lượng trứng nhiều như thế có ý nghĩa gì?
-GV: yêu cầu HS rút ra kết luận về đời sống của cá chép.
-HS: Tự thu nhận thông tin SGK tr.102 " thảo luận câu trả lời:
+Sống ở hồ ao, sông suối.
+Ăn động vật, thực vật.
+Nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào môi trường.
-HS: 1" 2 HS phát biểu " lớp bổ sung.
-HS: Giải thích được:
+Cá chép thụ tinh ngoài " khả năng trứng gặp tinh trùng ít (nhiều trứng không được thụ tinh).
+Ý nghĩa: Duy trì nòi giống.
-HS: 1" 2 HS phát biểu, lớp bổ sung.
Tiểu kết: 
+Môi trường sống: nước ngọt.
+Đời sống: Ưa vực nước lặng, ăn tạp, là động vật biến nhiệt.
+Sinh sản: Đẻ trứng, thụ tinh ngoài. Trứng thụ tinh " phôi. 
2.Cấu tạo ngoài:
a.Cấu tạo ngoài:
-GV: Yêu cầu HS quan sát mẫu cá chép sống đối chiếu với H31.1 tr.103 SGK " nhận biết các bộ phận trên cơ thể cá chép.
-GV: Treo ranh câm cấu tạo ngoài, cho HS trình bày.
-GV: Giải thích thêm: Tên gọi các loại vây liên quan đến chức năng của vây.
Yêu cầu HS quan sát cá chép đang bơi trong nước + đọc kỹ bảng 1 và thông tin đề xuất " chọn câu trả lời.
-GV: Treo bảng phụ " gọi HS lên điền trên bảng.
-GV: Nêu đáp án đúng :1b,2c,3e,4a,5g.
-GV: 1 HS trình bày lại đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lội.
b.Chức năng của vây cá:
-GV: Yêu cầu HS trả lời câ hỏi:
?:Vây cá có chức năng gì?
?:Nêu vai trò của từng loại vây cá?
-HS: Bằng cách đối chiếu giữa mẫu vật và hình vẽ " ghi nhớ các bộ phận cấu tạo ngoài.
-HS: Đại diện nhóm trình bày các bộ phận cấu tạo ngoài trên tranh.
-HS: Làm việc cá nhhân với bảng 1 SGK tr.103.
-HS: Thảo luận nhóm " thống nhất đáp án.
-HS: Đại diện nhóm điền bảng phụ " các nhóm khác nhận xét bổ sung.
Tiểu kết: - Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lặn (như bảng 1 đã hoàn chỉnh).
-HS: Đọc £ SGK tr.103 " trả lời câu hỏi:
+Vây cá bơi như chèo " giúp cá di chuyển trong nước.
Tiểu kết: - Vai trò từng loại vây cá 
- Vây ngực,vây bụng:giữ thăng bằng, rẽ phải, rẽ trái,lên xuống.
- Vây lưng, vây hậu môn:Giữ thăng bằng theo chiều dọc.
-Khúc đuôi mang vây đuôi: Giữ chức năng chính trong sự di chuyển của cá.
Bảng 1:
Đặc điểm cấu tạo ngoài cá chép
Sự thích nghi với đời sống bơi lội.
1.Thân cá chép thon dài, đầu thuôn nhọn, gắn chặt với thân. 
B
2.Mắt cá không có mí, màng mắt tiếp xuc với môi trường nước. 
C
3. Vảy cá có da bao bọc; trong da có nhiều tuyến tiết chất nhầy. 
E
4.Sự sắp xếp vảy cá trên thân khớp với nhau như ngói lợp. 
A
5.Vảy cá có các tia vây được căng bởi da mỏng, khớp động với thân.
G
Kết luận chung: SGK 
V. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
- Hướng dẫn thảo luận, tham gia tóm tắt bài qua các câu hỏi giới ý:
1.Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt ngành Đại diện nhóm trình bày ĐVCXS với ngành ĐVKXS là gì?
2.Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài cá chép thể hiện dự thích nghi với đời sống bơi lặn trong nước.
3.Nêu chức năng của từng loại vây cá. 
VI.DẶN DÒ:
-Học bài theo câu hỏi trong SGK tr.104.
- Làm bài tâp SGK.
-Chuẩn bị thực hành : Theo nhóm 4 " 6 HS .
+1 con cá chép.
+ Khăn lau, xà phòng.
Rút kinh nghiệm:
TUẦN:16, TIẾT:32	
Ngày soạn../../ 
THỰC HÀNH MỔ CÁ
I.MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:- xác định được vị trí và nêu rõ vai trò một số cơ quan của cá trên mẫu mổ.
2.Kỹ năng: -Rèn kỹ năng mổ trên động vật có xương sống.
- Rèn kỹ năng trình bày mẫu mổ.
3.Thái độ:- Nghiêm túc, cẩn thận, chính xác.
II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
-Mẫu cá chép, bộ đồ mổ, đinh ghim, tranh phóng to H32.1 và 32.3 SGK.
- Mô hính não cá hoặc mẫu não mổ sẵn, cá chép sống, khăn lau, xà phòng.
III.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1:
Tổ chức thực hành 
-GV: Phân chia nhóm thực hành.
-GV: Kiển tra sự chuẩn bị của mỗi nhóm.
-GV: Nêu yêu cầu của tiết thực hành (như SGK ).
Hoạt động 2:
Tiến trình thực hành 
Bước 1:GV hướng dẫn quan sát và thực hiện viết tường trình.
a.Cách mổ:
-GV: Trình bày kỹ thuật giải phẫu (như SGK tr.106). chú ý vị trí đường cắt để nhìn rõ nội quan của cá.
-GV: Biểu diện thao tác mổ (dựa vào hình 32.1 )SGK.
-GV: Sau khi mổ cho HS quan sát vị trí tự nhiên của các nội quan chưa gỡ.
b. Quan sát cấu tạo trong trên mẫu mổ:
-Hướng dẫn HS xác định vị trí của nội quan.
-Gỡ nội quan để quan sát rõ các cơ quan (như SGK )
-Quan sát mẫu bọ não cá " nhận xét màu sắc và các đặc điểm khác.
c. Hướng dẫn viết tường trình:
Hướng dẫn HS cách điền vào bảng các nội quan của cá.
+Trao đổi trong nhóm: nhận xét vị trí, vai rò các cơ quan.
+Điền ngay vào bảng kết quả quan sát của mỗi cơ quan.
+Kết quả bảng 1 đó là bản tường trình bài thực hành.
Bước 2:Thực hành của HS .
-HS thực hành theo nhóm 4 " 6 người.
- Mỗi nhóm cử ra:
	+Nhóm trưởng:Điều hành chung.
	+Thư ký:ghi chép kết quả quan sát.
-Các n