Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Tuần 16

o ?
-Hs đọc bài Kẹo mầm (bài 11) và cho biết các yếu tố tự sự trong bài nhằm mục đích gì ? (Bài Kẹo mầm có đoạn tự sự nhớ lại mẹ và chị gỡ tóc, rồi vo tóc dắt lên đòn tay nhà để tác giả lấy đổi kẹo mầm và đến nay mỗi khi có lời rao: “Ai tóc rối đổi kẹo mầm” thì tác giả lại khắc khoải nhớ đến mẹ đã chết và chị đã đi lấy chồng).
-Hãy cho biết văn biểu cảm khác văn tự sự ở điểm nào?
-Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò gì ? Chúng thực hiện n.vụ biểu cảm như thế nào ? Nêu vd?
(Vd bài Kẹo mầm: Tình cảm nhớ mẹ và chị từ tóc rối, kẹo mầm).
-Em hãy nêu các bước làm 1 bài văn biểu cảm ?
-Tìm hiểu đề là tìm hiểu n gì ? (Đ.tượng biểu cảm: M.xuân và tình cảm cần biểu hiện: cảm xúc của m đối với m.xuân).
-Em hãy nêu dàn ý của bài văn biểu cảmảm ? (MB: G.thiệu đ.tượng biểu cảm; TB: miêu tả 1 vài đ2 tiêu biểu của đ.tác giả để biểu cảmảm; KB: K.đ lại c,xúc của m về đ.tác giả đó).
-Bài văn biểu cảm thg sd n bp tu từ nào ?
-Ng ta nói ng2 văn biểu cảm gần với thơ, em có đồng ý không ? Vì sao ?
III-HĐ3:Đánh giá(3 phút)
-Gv đánh giá tiết học
IV-HĐ4:Dặn dò(2phút)
-VN học bài, soạn bài “Mùa xuân của tôi”
I-Sự khác nhau giữa văn miêu tả và văn biểu cảm:
-Văn miêu tả nhằm tái hiện lại đ.tượng (ng. vật, cảnh) sao cho ng ta cảm nhận được nó. Còn van biểu cảm, miêu tả đ.tượng nhằm mượn n đ.điểm, p.chất của nó mà nói lên suy nghĩ, cảm xúc của m. Do đ2 này mà văn biểu cảm thg sd b.p tu từ s2, ẩn dụ, nhân hoá.
2-Sự khác nhau giữa văn tự sự và văn biểu cảm
-Văn tự sự nhằm kể lại 1 câu chuyện (1 sự việc) có đầu, có đuôi, có ng.nhân, d.biến, k.quả. Còn văn biểu cảm, tự sự chỉ làm nền để nói lên cảm xúc. Do đó tự sự trong văn biểu cảm thường nhớ lại n sự việc trong quá khứ, n sự việc để lại ấn tượng sâu đậm, chứ không cần đi sâu vào ng,nhân, k.quả.
3-Vai trò và n.vụ của tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm:
-Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò làm giá đỡ cho tác giả bộc lộ tình cảm, cảm xúc. Thiếu tự sự, miêu tả thì tình cảm mơ hồ, không cụ thể, bởi vì tình cảm, cảm xúc của con ng nảy sinh từ sự việc, cảnh vật cụ thể.
4-Tìm ý và lập dàn bài cho đề văn: Cảm nghĩ về mùa xuân.
a-Mb: 1 năm có 4 mùa, theo em mùa xuân là mùa đẹp nhất.
b-TB:
*ý nghĩa của m.xuân đối với con ng:
-M.xuân mang lại sức sống mới
-M.xuân đánh dấu bước đi của đ.nc, con ng.
*Cảm nghĩ của em về m.xuân:
-Mùa đơm hoa kết trái
-Mùa sinh sôi vạn vật.
-Mùa thêm 1 tuổi đời.
c-KB: K.định lại c.nghĩ của em về m.xuân.
5-Bài văn biểu cảm thường sd các b.p tu từ:
-s2, ẩn dụ, nhân hoá, điệp ngữ.
-Ngôn ngữ văn biểu cảm gần với thơ. Vì nó có mục đích biểu cảm như thơ.Trong cách biểu cảm trực tiếp, ng viết sd ngôi thứ nhất (tôi, em, chúng em), tr.tiếp bộc lộ cảm xúc của m bằng lời than, lời nhắn, lời hô... Trong cách biểu cảm g.tiếp, tình cảm ẩn trong các hình ảnh.
RUÙT KINH NGHIEÄM :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 29/11/2013
Ngày giảng: ....................
Tiết 63: Văn bản MÙA XUÂN CỦA TÔI
 -Vũ Bằng-
A-Mục tiêu bài học: Giúp hs
-Cảm nhận được nét đặc sắc riêng của cảnh sắc m.xuâm HN và MB được tái hiện trong bài tuỳ bút.
-Thấy được tình q.hg đ.nc thiết tha, sâu nặng của tác giả được thể hiện qua ngòi bút tài hoa, tinh tế, giàu cảm xúc và hình ảnh.
B-Chuẩn bị: 
-Gv:Tranh ảnh mùa xuân ở miền Bắc. Những điều cần lưu ý: Bài MXCT (tên bài là do ng biên soạn đặt) là đoạn đầu bài tuỳ bút “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt”, mở đầu cho nỗi nhớ thương suốt 12 tháng của tác giả.
-Hs:Bài soạn
C-Tiến trình lên lớp: 
I-Hđ1:Khởi động(5 phút)
 1.Ổn định lớp
 2.Kiểm tra:
 -Trong bài Một thứ quà của lúa non: Cốm, em thích đoạn nào nhất, em hãy đọc thuộc lòng đoạn đó ? Đoạn em vừa đọc nói về v.đề gì ?
-Nêu n nét đặc sắc về ND và NT của văn bản Một thứ quà của lúa non: Cốm ?
 3.Bai mới: 
 Chúng ta đã từng biết và cảm thông với tấm lòng của n ng sống xa q.hg, trĩu nặng tình quê trong thơ Đg của Lí Bạch, Đỗ Phủ, Hạ Tri Chương. ở VN c có 1 nghệ sĩ do h.cảnh riêng và yêu cầu c.tác cm phải xa rời q.hg MB vào sống ở MN mấy chục năm trời, đó là nhà văn Vũ Bằng – một nhà văn đã từng nổi tiếng trước cm/8.1945. Tấm lòng của V.Bằng đối với q.hg đã được gửi gắm trong TP “Thương nhớ 12” mà đ.trích MXCT là tiêu biểu.
II-HĐ2:Đọc – Hiểu văn bản(25 phút)
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
-Dựa vào phần c.thích, em hãy g.thiệu 1 vài nét về tác giả Vũ Bằng ?
-Em hãy nêu x.xứ và h.c s.tác của tp ?
+Hd đọc: Giọng chậm rãi, sâu lắng, mềm mại,hơi buồn
-Giải nghĩa từ khó.
-Văn bản được viết theo thể loại nào ?
-B.văn viết về cảnh sắc và kh2 m.xuân ở đâu ? H.c và t.trạng của tác giả khi viết bài này như thế nào ?
-Bài văn có thể chia thành mấy đoạn ? Mỗi đoạn từ đâu đến đâu, ND của mỗi đoạn là gì ?
-Em có nhận xét gì về sự LK giữa các đoạn ?
(B.văn có sự LK chặt chẽ theo dòng cảm xúc hồi tưởng của tác giả)
+Hs đọc đoạn1 (từ đầu->mê luyến m.x)
-B.p NT nào đã được sd ở đoạn này ? T.d của b.p NT đó ?
-Đ.v bình luận trên đã bộc lộ được thái độ, tình cảm gì của tác giả đối với m.x q.hg ?
-Gv: Yêu mến m.x, yêu mến tháng giêng, tháng đầu tiên của m.x, mùa đầu của t.yêu, h.p và tuổi trẻ, đất trời và lòng ng. Nhưng đó chưa phải là lí do cơ bản khiến tác giả “mê luyến m.xuân”. Vậy lí do gì sâu kín hơn – Hs đọc đoạn 2
-Câu văn nào đã gợi tả cảnh sắc và kh2 m.xuân đất Bắc, m.xuân HN ?
-Đv có sd n b.p NT nào, t.d của các b.p NT đó ?
-N dấu hiệu điển hình nào đã tạo nên cảnh sắc m.x đất Bắc ? (mưa riêu2, gió lành lạnh)
-N đấu hiệu điển hình nào tạo nên kh2 m.x đất Bắc ? (Tiếng nhạn, tiếng chống chèo, câu hát huê tình)
-N dấu hiệu đó gợi 1 bức tranh xuân đất Bắc như thế nào ?
-Câu văn: “Nhựa sống... đứng cạnh.” đã diễn tả sức mạnh nào của m.x ? (M.x có sức khơi gợi sinh lực cho muôn loài)
-Sức mạnh nào của m.x được diễn tả trong câu văn: “Nhang trầm...liên hoan” ? (M.x có sức mạnh khơi dậy và lưu giữ các năng lực t.thần cao quí của con ng)
-ở 2 đ.v trên, tác giả đã sd b.p NT nào ? T.d của các b.p NT đó ?
-Đv đã thể hiện được cảm xúc, tình cảm gì của tác giả ?
+Hs đọc phần 3.
-Kh2 và cảnh sắc TN m.x sau rằm tháng giêng được miêu tả qua n chi tiết nào ?
-Đào hơi phai nhưng nhuỵ vẫn còn phong, cỏ lại nức 1 mùi hg man mác.
-Mưa xuân, trời xanh tươi... trên nền trời trong2, có n làn sáng hồng2 rung động như cánh con ve mới lột xác.
-Em có nhận xét gì về NT miêu tả của tác giả ở đv này ? Td của các b.p NT đó ?
III-HĐ3:Tổng kết(5 phút)
- Đối với TN, tác giả là ng như thế nào?
-B.văn có n nét đặc sắc gì về ND và NT ?
-Hs đọc ghi nhớ.
IV-HĐ4:Luyện tập, củng cố(5 phút)
-Viết đv diễn tả cảm xúc của em về một mùa trong năm ở q.hg em ?
V-HĐ5:Đánh giá(3 phút)
-Qua văn bản em học tập được điều gì ở tác giả?
VI-HĐ6:Dặn dò(2 phut)
-VN học bài, soạn bài “Sài Gòn tôi yêu”
A-Tìm hiểu bài:
I-Tác giả – Tác phẩm:
1-Tác giả: Vũ Bằng (1913-1984), quê HN.
-Có sở trong về tr.ngắn, tuỳ bút, bút kí.
2-Tác phẩm: -Trích từ thiên tuỳ bút “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt”, trong tập tuỳ bút-bút kí “Thg nhớ mười hai” của t.giả
-TP viết trong h.c đ.nc bị chia cắt, tác giả sống trong vùng k.soát của mĩ-nguỵ, xa cách q.hg đất Bắc.
II-Kết cấu:
*Thể loại: Kí-tuỳ bút mang t.c hồi kí.
*Chủ đề: B.văn viết về cảnh sắc và kh2 m.xuân ở HN và MB qua nỗi nhớ thg da diết của 1 ng xa quê đang sống ở SG trong vùng k.soát của Mĩ-nguỵ, khi đ.nc còn bị chia cắt.
*Bố cục: 3 phần
- ->mê luyến m.xuân: Cảm nhận về q.luật tình cảm của con ng đối với m.xuân.
- ->liên hoan: Cảm nhận về cảnh sắc và kh2 m.xuân đất Bắc-m.xuân HN.
-Còn lại:Cảm nhận về cảnh sắc m.xuân sau rằm tháng giêng.
III-Phân tích:
1-Tình cảm của con người đối với m.xuân:
->Sd điệp từ, điệp ngữ và điệp kiểu câu- Nhấn mạnh tình cảm của con ng đối với m.xuân.
=>Thể hiện sự nâng niu, trân trọng, thg nhớ, thuỷ chung với m.xuân.
2-Cảnh sắc và kh2 m.xuân đất Bắc-m.xuân HN:
-M.x của tôi-M.x Bắc Việt, m.x của HN... có mưa riêu2, gió lành lạnh, có..., có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng...
->Sd điệp từ, phép liệt kêvà dấu chấm lửng ở cuối câu – Nhấn mạnh các dấu hiệu điển hình của mx đất Bắc-mx HN.
=>Gợi 1 bức tranh xuân với kh2 và cảnh sắc hài hoà, tạo nên 1 sự sống riêng của mx đất Bắc.
->Hình ảnh s2 mới mẻ – Diễn tả sinh động và hấp dẫn sức sống của m.x
=>M.x đã khơi dậy năng lực sống cho muôn loài, khơi dậy n năng lực tinh thần cao quí của con ng và khơi dậy t.yêu cuộc sống, yêu q.hg.
=>Tác giả thương nhớ m.x đất Bắc.
3-Cảm nhận về m.x sau rằm tháng giêng:
->Sd 1 loạt n từ ngữ gợi tả kết hợp với hình ảnh s2 - Miêu tả sự thay đổi chuyển biến của cảnh sắc và kh2 m.x
=>Thể hiện sự tinh tế, nhạy cảm trước TN của tác giả.
IV-Tổng kết:
*Ghi nhớ: sgk (178 ).
B-Luyện tập:
RUÙT KINH NGHIEÄM :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 29/11/2013
Ngày giảng: ....................
Tiết 64: Đọc thêm Văn bản SÀI GÒN TÔI YÊU
	(Minh Hương)
I. Mức độ cần đạt:
-Cảm nhận được nét đẹp riêng của SG với TN, khí hậu nhiệt đới và nhất là phong cách con ng SG.
-Nắm được biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua n hiểu biết cụ thể, nhiều mặt của tác giả về SG.
II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
1. Kiến thức:
- Nét đẹp riêng của SG với TN, khí hậu nhiệt đới và nhất là phong cách con ng SG.
2. Kĩ năng:
- Biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua n hiểu biết cụ thể, nhiều mặt của tác giả về SG.
* Chuẩn bị: 
-Gv:Những điều cần lưu ý: Bài tuỳ bút này là bài mở đầu trong tập tuỳ bút-bút kí “Nhớ...Sài Gòn” của Minh Hương. Bài văn nêu n nét chung về SG và chủ yếu là để nói tới tình yêu mến của tác giả đối với thà