Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tuần 21

 giăng chi tiết như màng nhện
- Trời xanh, nước xanh, cây lá xanh
- Tiếng rì rào bất tận của khu rừng, tiếng sóng biển và cả hơi gió muối
à So sánh, điệp ngữ, phối hợp tả xen lẫn kể liệt kê 
=> không gian mênh mông rộng lớn một màu xanh 
* HS quan sát đoạn 2 và nhắc lại nội dung chính toàn đoạn?
- Kênh rạch Cà Mau được thể hiện qua chi tiết nào? Em có nhận xét gì về cách gọi tên một số địa danh? Những địa danh này gợi em suy nghĩ gì về thiên nhiên vùng Cà Mau? Con người Cà Mau?
- Tìm chi tiết nước ta sự rộng lớn của con sông Năm Căn? Cảnh rừng đước được thể hiện qua từ ngữ hình ảnh nào? Trong câu “thuyền chúng tôi  về Năm Căn” có những Động từ nào chỉ cũng 1 hoạt động của con thuyền? Nhận xét về nghệ thuật mà tác giả sử dụng ở đoạn văn này? Nghệ thuật so sánh và cách dùng từ ngữ em hình dung về con sông Năm Căn như thế nào?
Quan sát đoạn cuối truyện. Nội dung đoạn này là gì? Tìm chi tiết miêu tả về chợ Năm Căn? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì khi miêu tả chợ Năm Căn? Em hiểu gì về chợ Năm Căn vùng đất mũi?
 Hoạt động III: Tổng kết
Bài học hôm nay em cần ghi nhớ những gì về nội dung và nghệ thuật? (HS đọc to ghi nhớ SGK/23)
Em cảm nhận gì về thiên nhiên và con người vùng cực Nam tổ quốc?
Hoạt động IV: Luyện tập
Viết 1 đoạn văn trình bày sự cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài học
GV: gợi ý – HS viết từ 5 à 7 câu theo yêu cầu bài tập 
Gọi HS đọc bài viết, cả lớp nhận xét, bổ sung
b) Kênh rạch Cà Mau và sông Cà Mau
Kênh rạch: Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía à tên gọi một số địa danh căn cứ vào đặc điểm riêng biệt => Thiên nhiên hoang dã, phong phú, con người giản dị, chất phác 
Sông Năm Căn 
Con song rộng hơn ngàn thước 
Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác
Cá nước bơi hàng ngàn đen trũi  người bơi ếch
Rừng đước dựng lên cao ngút như tường thành vô tận 
à So sánh, từ ngữ chính xác tinh tế => Sông Năm Căn rộng lớn hùng vĩ, đầy sức sống 
c) Chợ Năm Căn 
Ồn ào, đông vui, tấp nập
Những bến phà nhộn nhịp dọc dài theo sông
Những lò than 
Những ngôi nhà bè 
Người dân thuộc nhiều dân tộc khác nhau 
à So sánh, quan sát tỉ mỉ => Sự trù phú những nét độc đáo của chợ Năm Căn 
III. TỔNG KẾT Ghi nhớ SGK
1. Nghệ thuật:
- Miêu tả từ bao quát đến cụ thể.
- Lựa chọn từ ngữ gợi hình, chính xác kết hợp với việc sử dụng các phép tu từ.
- Sử dụng ngôn ngữ địa phương.
- Kết hợp miêu tả và thuyết minh.
2. Nội dung: Thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã.
3. Ý nghĩa:
 - Sông nước Cà Mau là một đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am hiểu, tấm lòng găn bó của nhà văn Đoàn Giỏi với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau. 
IV. LUYỆN TẬP
Viết 1 đoạn văn trình bày sự cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài học
 VII. CỦNG CỐ, DẶN DO, HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
 - Em cảm nhận gì về thiên nhiên và con người vùng cực Nam tổ quốc?
 - Học bài theo nội dung phân tích
 - Soạn: So sánh, “Bức tranh của em gái tôi” 
 VIII.RÚT KINH NGHIỆM :	
Ngày soạn: 04/01/2013
Ngày dạy: ..................... 
Tiết 78: Tiếng Việt: SO SÁNH
I . MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Nắm được khái niệm so sánh và vận dụng nó để nhận diện trong một số câu văn có sử dụng phép tu từ so sánh.
Lưu ý : Học sinh đã học về so sánh ở Tiểu học.
II . TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức
- Cấu tạo của phép tu từ so sánh
- Các kiểu so sánh thường gặp.
 2. Kỹ năng:
- Nhận diện được phép so sánh.
- Nhận biết và phân tích được các kiểu so sánh đã dùng trong văn bản, chỉ ra được tác dụng của các kiểu so sánh đó.
 3.Thái độ: Giáo dục tình cảm quý trọng tiếng Việt.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Thuyết trình, đàm thoại, vấn đáp.....
IV.CHUẨN BỊ:
 1.Giáo viên: Soạn và lấy nhiều ví dụ, tìm tài liệu liên quan Tích hợp phần Văn ở bài “Sông nước Cà Mau” .
 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. 
V.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số
 2.Kiểm tra bài cũ: 
 Phó từ là gì? Nêu các loại phó từ đã học, cho VD và chỉ ra phó từ ấy có ý nghĩa gì? 
 Đáp án và biểu điểm.
Câu
Đáp án
Điểm
Câu 1
PT là Những từ chuyên đi kèm với ĐT, TT để bổ nghĩa cho ĐT, TT 
5 đ
PT có 2 loại lớn:
- PT đứng trước ĐT, TT.......Đã , đang.... 
- PT đứng sau ĐT,TT..... Được, lắm...
5đ
3. Bài mới: 
 * Giới thiệu bài: Trong giao tiếp hàng ngày chúng ta thường đem sự vật này đối chiếu với sự vật khác để tìm sự tương đồng hoặc đối lập giữa chúng nhằm nhận thức sự vật. Đó chính là biện pháp tu từ mà chúng ta tìm hiểu trong bài học hôm nay.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động I: TÌM HIỂU CHUNG
Gọi HS đọc VD a + b 
Ở VD a, b, những tập hợp từ nào chứa hình ảnh so sánh?
Những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau ?
Dựa vào cơ sở nào để có thể so sánh như vậy? 
So sánh như thế nhằm mục đích gì?
Vậy so sánh là gì? 
(HS đọc to ghi nhớ SGK )
Hoạt động II : Cấu tạo phép so sánh
Điền những tập hợp từ có chứa hình ảnh so sánh ở VD phần I vào bảng trên .
Xác định từ so sánh ở các VD trên?
* Tìm thêm những từ so sánh mà em biết ?
* So với VD ở trang 24 thì cấu tạo phép so sánh ở a, b có gì đặc biệt ? 
Phần cấu tạo của phép so sánh cần ghi nhớ những gì? 
Hoạt động III: Luyện tập
HS đọc bài tập 1 : Dựa vào mẫu so sánh hãy tìm thêm 1 VD?
GV hướng dẫn HS làm bài
HS nêu yêu cầu BT 2
GV hướng dẫn HS làm bài. HS chia 4 nhóm thảo luận(3phút) vào điền vào phiếu học tập các từ còn thiếu.
Các nhóm nhận xét. GV chốt ý.
HS đọc bài tập 3 :Tìm những câu có phép so sánh?
HS đọc lại văn bản và tìm hiểu. GV nhận xét, chốt ý 
I.TÌM HIỂU CHUNG
1.Thế nào là so sánh ?
* Những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh:
 VDa. Trẻ em như búp trên cành 
 VDb. Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận .
*.VDa. Trẻ em được so sánh búp trên cành 
VDb. Rừng đước được so sánh với hai dãy trường thành vô tận .
- Dựa vào sự tương đồng nhau về hình thức, tính chất, vị trí, chức năng giữa sự vật này với sự vật khác )
-Tạo ra hình ảnh mới mẻ, gợi cảm giác cụ thể hấp dẫn khi nghe, nói, đọc, viết. 
=> Ghi nhớ (SGK) 
2. Cấu tạo phép so sánh :
a.Mô hình phép so sánh.
Vế A (sự vật được SS )
Phương diện SS
Từ SS
Vế B ( sự vật dùng để SS )
Trẻ em 
Rừng đước 
dựng lên 
như 
như 
búp trên cành 
dãy trường thành 
2.Những từ so sánh : như, như là, bằng, tựa, tựa như, hơn
3. Cấu tạo của phép so sánh có điểm đặc biệt :
a.vắng mặt từ chỉ phương diện so sánh, từ so sánh.
b.từ so sánh và vế B được đảo lên trước vế A.
* Ghi nhớ SGK 
III. LUYỆN TẬP: 
Bài 1: Dựa vào mẫu so sánh hãy tìm thêm 1 VD 
- Thầy thuốc như mẹ hiền ->(So sánh đồng loại, người với người ) 
- Kênh rạch, sông ngòi như màng nhện -> ( So sánh vật với vật) 
- Cá nước từng đàn đen trũi .. như người bơi ếch -> (So sánh vật với người ) 
 - Công cha như núi ngất trời 
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển đông 
-> (So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng) 
Bài 2: Điền vào chỗ trống tạo thành ngữ 
- Khoẻ như voi (Trương Phi) 
- Đen như (bồ hóng, cột nhà cháy, củ tam thất ..)
- Trắng như (bông, ngà, trứng gà bóc, ngó sen)
- Cao như (núi, sếu, cây sào)
Bài 3: Tìm những câu có phép so sánh 
à Trong " Bài học đường đời đầu tiên" 
- Những ngọn cỏ gãy rạp y như có nhát dao
- Hai cái răng đen nhánh như lưỡi liềm máy 
-Cái chàng Dế Choắt, người ... như một gã nghiện thuốc phiện, cánh ... như người cởi trần măc áo gi lê
à Trong "Sông nước Cà Mau" 
-Sông ngòi kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. 
- nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác.
-Cá nước ...như người bơi ếch.
- rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
 VII. CỦNG CỐ, DẶN DO, HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Thế nào là so sánh?Cấu tạo và tác dụng? VD? 
- Về nhà tìm những văn bản chứa phép so sánh chuẩn bị bài: QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
 VIII.RÚT KINH NGHIỆM :	
Ngày soạn: 04/01/2013
Ngày dạy: ..................... 
Tiết 79,80 Tập làm văn: QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ
 NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
I . MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Nắm được một số thao tác cơ bản cần thiết cho việc viết văn miêu tả: quan sát, tưởng tượng, nhận xét, so sánh.
- Thấy được vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
- Biết cách vận dụng những thao tác trên khi viết bài văn miêu tả.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
1. Kiến thức
- Mối quan hệ trực tiếp của quan sát, t.tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
2. Kỹ năng:
- Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
- Nhận diện và vận dụng được những thao tác cơ bản: quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong đọc và viết văn miêu tả.
 3.Thái độ: - Ý thức học tập, rèn luyện thể loại văn miêu tả .
 II.Chuẩn bị:
 1.Giáo viên: Soạn bài,dự kiến ôn tập, củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn miêu tả ở cấp I 
 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. 
III.Tiến trình bài dạy:
 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số
 2.Kiểm tra bài cũ Thế nào là văn miêu tả? 
 3. Bài mới: 
 * Giới thiệu bài: Để viết được bài văn miêu tả hay , nhất thiết người viết cần có năng lực quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét. Những năng lực và thao tác này được thể hiện qua tiết học hôm nay
Hoạt động của GV - HS
Nội dung kiến thức
*.Hoạt động 1: Vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả
GV nói chậm: Quan sát, cầm, nghe, nhìn, ngửi, sờbằng các giác quan mắt, mũi, tai,datưởng tượng , hình dung ra sự vật.
So sánh: dùng cái đã biết để làm rõ, làm nổi cái chưa biết rõ .
Nhận xét: đánh giá, khen, chê 
* Gọi HS đọc 3 đoạn văn SGK.
Đoạn 1: Tả cái gì? đặc điểm nổi bật của đối tượng miêu tả của đoạn văn này là gì? Được thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh nào? 
Đoạn 2: Tả cái gì? Cảnh đẹp và hùng vĩ của sông nước Cà Mau thể hiện qua từ ngữ hình ảnh nào? 
Đoạn 3: Tả cảnh gì? Cảnh cây gạo vào mùa xuân như thế nào? Chi tiết, hình ảnh nào thể hiện ở đoạn văn ấy?
Để tả được các đoạn văn trên người viết cần có những năng lực cơ bản nào? 
Tìm những câu văn có sự liên tượng, tượng tượng và so sánh trong các đoạn trên
Sự tưởng tượng và so sánh đó có gì đặc sắc?
Gọi HS đọc phần