Giáo án môn Lịch sử lớp 9 - Vận dụng lồng ghép kiến thức liên môn để giảm bớt sự khô khan trong dạy học môn Lịch sử ở trường trung học cơ sở

 ñaëc ñieåm tình hình nhö vaäy toâi ñaõ tieán haønh khaûo saùt tìm hieåu veà phía hoïc sinh. Cuï theå toâi ñaõ phaùt caâu hoûi ñeán taän hoïc sinh ñeå cho caùc em phaùt bieåu caûm nghó cuûa mình theá naøo.
Noäi dung caâu hoûi:
 ? Em coù caûm nhaän nhö theá naøo khi hoïc moân lòch söû?
	Aùp duïng cho taát caû caùc khoái:
	6 : 22 em
	7 : 22 em
	8 : 20 em
	9 : 22 em
	Vôùi soá löôïng 86 hoïc sinh.
	Khi toång hôïp thì coù keát quaû nhö sau : 
	+ 60% hoïc sinh cho raèng Lòch söû laø moân hoïc boå ích nhöng khoâ khan, thieáu sinh ñoäng, quaù nhieàu moác thôøi gian - khoù nhôù.
	+ 40% hoïc sinh thích hoïc moân lòch söû.
 	Qua thöïc teá toâi nhaän thaáy raèng söï maâu thuaãn giöõa nhaän thöùc laø moân hoïc boå ích cho kieán thöùc ngöôøi hoïc nhöng caùc em laïi khoâng thích hoïc. Cuï theå theo tæ leä phaàn traêm neâu treân.
 Ñoàng thôøi, thöïc teá giaûng daïy vaø döï giôø thaêm lôùp hoïc hoûi kinh nghieäm ôû caùc ñoàng nghieäp, toâi nhaän thaáy trong tieát hoïc lòch söû haàu nhö giaùo vieân chæ töôøng thuaät, nhoài nheùt caùc söï kieän lòch söû cho hoïc sinh laøm cho giôø hoïc trôû neân cöùng nhaéc vaø khoâ khan, laøm cho hoïc sinh chaùn naûn vaø thaäm chí khoâng yeâu thích boä moân lòch söû, daãn ñeán keát quaû cuûa boä moân khoâng cao. 
 	 Beân caïnh ñoù hoïc sinh chöa ñaàu tö cho moân hoïc lòch söû vì cho raèng moân hoïc naøy laø moân hoïc phuï. 
 	Vì vaäy, chaát löôïng daïy hoïc cuûa boä moân chöa cao, chöa ñaùp öùng yeâu caàu giaùo duïc.
 	 Töø thöïc traïng treân, ñeå vieäc daïy hoïc moân lòch söû ñaït hieäu quaû toát hôn, toâi ñaõ maïnh daïn caûi tieán noäi dung, phöông phaùp daïy hoïc nhaèm naâng cao chaát löôïng daïy hoïc baèng vieäc aùp duïng caùc phöông phaùp daïy hoïc, trong ñoù vieäc söû duïng kieán thöùc lieân moân laø moät trong nhöõng yeáu toá goùp phaàn quyeát ñònh söï thaønh coâng.
 PHAÀN B. GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ: 
 I. CAÙC GIAÛI PHAÙP THÖÏC HIEÄN: 
 1.Leân keá hoaïch giaûng daïy cuï theå, chi tieát cho töøng tieát daïy.
 2. Nghieân cöùu, söu taàm taøi lieäu, tranh aûnh phuïc vuï baøi giaûng. 	 
 3.Soaïn baøi theo phöông phaùp daïy hoïc ñoåi môùi, ñaëc bieät saép xeáp loàng gheùp, söû duïng kieán thöùc lieân moân phuø hôïp.
 II. CAÙC BIEÄN PHAÙP ÑEÅ TOÅ CHÖÙC THÖÏC HIEÄN:	
	Trong giaûng daïy boä moân lòch söû, ngöôøi giaùo vieân ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc laøm soáng laïi caùc söï kieän lòch söû. Tuy nhieân neáu chæ döïa vaøo nhöõng kieán thöùc trong SGK thì khoù coù theå taïo döïng laïi khoâng khí lòch söû caàn thieát. Ñeå thu huùt caùc em ñi saâu tìm hieåu khaùm phaù quaù khöù cuûa daân toäc taïo neân nhöõng caûm xuùc thöïc söï tröôùc nhöõng söï kieän thì vieäc vaän duïng kieán thöùc vaên hoïc vaøo giaûng daïy lòch söû laø ñieàu caàn thieát goùp phaàn laøm cho baøi giaûng trôû neân sinh ñoäng vaø haáp daãn , naâng cao höùng thuù hoïc taäp cuûa caùc em.
Ñeå ñaùp öùng nhöõng vaán ñeà neâu treân trong baøi vieát naøy toâi chæ ñi saâu vaøo goác ñoä, moät khía caïnh cuûa vaán ñeà laø vieäc söû duïng caâu thô, caâu vaên, ñoaïn trích daãn ñeå giaûm bôùt söï khoâ khan trong daïy hoïc lòch söû khoái 8, 9 ôû tröôøng trung hoïc cô sôû, qua khoaù trình lòch söû Vieät Nam theo caáu taïo chöông trình hieän haønh.
 Thöù nhaát: Chöông trình lòch söû lôùp 8
Khi daïy baøi “Cuoäc khaùng chieán töø 1858 – 1873” moâ taû veà hoaøn caûnh nöôùc ta khi thöïc daân Phaùp xaâm löôïc, leân aùn traùch nhieäm cuûa nhaø Nguyeãn vaø neâu cao tinh thaàn chieán ñaáu cuûa nhaân daân Nam Kyø. Chuùng toâi trích daãn thô cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu baøi “Chaïy taây” vaø baøi “Vaên Teá Nghóa Syõ Caàn Giuoäc”:
	“Ngoaøi caät coù moät manh aùo vaûi, naøo ñôïi mang bao taáu, baàu ngoøi, trong tay caàm moät ngoïn taàm voâng chö naøi, saém dao tu noùn goõ
	Hoaû mai ñaùnh baèng rôm con cuùi cuõng ñoát xong nhaø daïy ñaïo kia, göôm ñeo duøng baèng löôõi dao phay cheùm rôùt ñaàu quan hai noï”
	Hoïc sinh coù ngay nhöõng hình dung veà phong traøo ñaáu tranh cuûa nhaân daân ta luùc baáy giôø.
Chaúng haïn khi daïy baøi “Phong traøo khaùng Phaùp trong nhöõng naêm cuoái theá kyû XIX” ta coù theå ñaët caâu hoûi: Trong vaên hoïc caùc em thaáy coù taùc phaåm naøo ñeà caäp ñeán boái caûnh ñaát nöôùc giai ñoaïn naøy? Baèng caùc yù traû lôøi cuûa hoïc sinh chuùng ta ñi vaøo khaùi quaùt tình hình ñaát nöôùc treân cô sôû caùc kieán thöùc lòch söû ñaõ hoïc. 
Nhìn chung coù raát nhieàu kieán thöùc ñeå vaän duïng kieán thöùc vaên hoïc trong giaûng daïy lòch söû. Ta coù theå ñöa vaøo baøi giaûng moät caâu thô, moät ñoaïn vaên hay moät trích ñoaïn ñeå cuï theå hoaù vaán ñeà, söï kieän nhaèm neâu ra moät keát luaän khaùi quaùt giuùp hoïc sinh hieåu saâu saéc hôn. Cuõng coù theå giaùo vieân chæ caàn lieân heä qua moät caâu hoûi (coù theå ôû ñaàu, giöõa hoaëc cuoái baøi) taïo tính lieân heä qua moät taùc phaåm vaên hoïc vôùi moät söï kieän lòch söû ñeå gaây höùng thuù hoïc taäp.
 - Trong baøi 24:
Ñeå bieåu loä söï phaûn ñoái thænh noä cuûa quaàn chuùng ñoái Vua toâi nhaø Nguyeãn, giaùo vieân minh hoaï:
“Toø te keøn thoåi tieáng naêm ba
Nghe loaït vaøo tai luoáng xoùt xa.
Uaån khuùc soâng roàng muø mòt khoùi
Vaúng ve thaønh phuïng uû saàu hoa
Tan nhaø caùm noåi caâu ly haän
Caét ñaát thöông thay cuoäc giaûng hoaø
Gioù buïi ñoøi côn xieâu ngaõ coû
Ngaäm cöôøi heát noùi noåi quan ta.”
 (Phan Vaên Trò - Caûm Khaùi)
 Hoaëc:
 “Thaø thua xuoáng laùng xuoáng böng
 Keùo ra haøng giaëc loãi chung quaân thaàn”
 	Khi neâu taám göông Nguyeãn Trung Tröïc ñaõ ñaáu tranh anh duõng qua hai traän ñaùnh ñaém taøu EÙt-peâ-raêng treân soâng Nhaät Taûo (10/12/1861), tieâu dieät ñoàn kieân Giang (6/1868) giaùo vieân ñoïc hai caâu thô ca ngôïi:
“Hoaû hoàng Nhaät Taûo oanh thieân ñòa
 Kieám baïc Kieân Giang khoùc quyû thaàn”
 Hoaëc:
 “Anh huøng cöôøng caûnh phöông danh thoï,
 Tu saùt ñeâ ñaàu vò töû nhaân”
 Dòch : 
”Anh huøng cöùng coå danh coøn maõi,
 Theïn cheát bao nhieâu luõ cuùi ñaàu”
 (Huynh Maãn Ñaït-ñieáu)
 - Muïc 1, phaàn II, baøi 25 “khaùng chieán lan roäng ra toaøn quoác(1873-1884)”.
Giaùo vieân ñoïc cho hoïc sinh thaáy ñöôïc söï phaûn ñoái maïnh meõcuûa nhaân daân sau Hieäp öôùc Giaùp Tuaát 1874 luùc naøy nhaân daân khoâng chæ choáng giaëc Taây maø choáng caû Trieàu ñình:
“Daäp dìu troáng ñaùnh côø xieâu
Phen naøy quyeát ñaùnh caû Trieàu laãn Taây”
 - Trong baøi 29: “Chính saùch khai thaùc thuoäc ñòa cuûa thöïc daân Phaùp vaø nhöõng chuyeån bieán veà kinh teá xaõ hoäi ôû Vieät Nam”. Khi phaân tích cuoäc soáng cuûa ngöôøi coâng nhaân döôùi thôøi Phaùp thuoäc, coù theå minh hoaï: 
“Cao su ñi deã, khoù veà
Khi ñi maát vô khi veà maát con”
 Hoaëc:
“ Cao su xanh toát laï thöôøng
Moãi caây boùn moät xaùc ngöôøi coâng nhaân”
 	Khi trình baøy chính saùch boùc loät cuûa thöïc daân Phaùp coù theå daãn:
 “Trôøi ñaát hôûi! Daân ta khoán khoå
 Ñuû caùc ñöôøng thueá noï, thueá kia
 Löôùi vaây chaøi queùt traêm beà
 Roùc xöông, roùc thòt, coøn gì nöõa ñaâu!”
(Nguyeãn Phan Laõng – Thieát Tieàn Ca)
 - Trong baøi 30: “Phong traøo yeâu nöôùc choáng Phaùp töø ñaàu theá kæ XX ñeán naêm 1918”, ôû phaàn II, muïc 3 Nhöõng hoaït ñoäng cuûa Nguyeãn Taát Thaønh sau khi ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc. Nhöõng ngaøy thaùng soáng ôû Anh laøm coâng vieäc caøo tuyeát trong moät tröôøng hoïc:
“Vaø söông muø thaønh Luaân Ñoân.
 Ngöôøi coù nhôù
 Gioït moà hoâi Ngöôøi nhoû giöõa ñeâm ñoâng”
 	Nhöõng ngaøy thaùng soáng ôû Pa ri giaù laïnh “Moät vieân gaïch hoàng Baùc choáng laïi caû moät muøa ñoâng baêng giaù”
 Thöù hai: Chöông trình lòch söû lôùp 9
 - Trong baøi 16: “Hoaït ñoäng cuûa Nguyeãn Aùi Quoác ôû nöôùc ngoaøi (1919-1925)”.
Nguyeãn Aùi Quoác ñaõ boân ba khaép naêm chaâu, boán bieån ñeå tìm con ñöôøng giaûi phoùng cho daân toäc, ñem laïi aám no cho nhaân daân. Caâu chuyeän caûm ñoäng khi Nguyeãn Aùi Quoác ñoïc “Baûn luaän cöông veà vaán ñeà daân toäc vaø thuoäc ñòa” cuûa Leânin töùc thôøi ñieåm lòch söû maø Ngöôøi ñaõ tìm ñöôïc con ñöôøng cöùu nöôùc ñuùng ñaén cho daân toäc. Nguyeãn Aùi Quoác baät khoùc :
 Luaän cöông ñeán Baùc Hoà vaø Ngöôøi ñaõ khoùc
 Leä Baùc Hoà rôi treân chöõ Leânin
 Boán böùc töôøng im, nghe Baùc laät töøng trang saùch gaáp
 Töôûng beân ngoaøi, ñaát nöôùc ñôïi mong tin.”
 (Cheá Lan Vieân)
Vaø deã daøng laø thôøi khaéc lòch söû ñoù trôû neân raát deã nhôù, taïo bieåu töôïng coù yù nghóa lôùn ñoái vôùi caùc em.
- Khi daïy baøi 22: “Cao traøo caùch maïng tieán tôùi toång khôûi nghóa naêm 1945”, muïc I - Maët traän Vieät Minh ra ñôøi.
 Sau nhöõng ngaøy boân ba ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc cho daân toäc, muøa xuaân naêm 1941 Nguyeãn Aùi Quoác trôû veà toå quoác ñeå tröïc tieáp chæ ñaïo caùch maïng Vieät Nam, giaùo vieân minh hoa baèng nhöõng khoå thô sauï : 
 “OÂâi saùng xuaân nay xuaân boán moát
 Traéng röøng bieân giôùi nôû hoa mô
 Baùc veà laëng leõ con chim hoùt
 Thaùnh thoùt bôø lau vui ngaån ngô.
 Baùc ñaõ veà ñaây toå quoác ôi
 Nhôù thöông hoøn ñaát aám hôi ngöôøi
 Ba möôi naêm aáy, chaân khoâng nghæ
 Maø ñeán baây giôø môùi tôùi nôi”
 (Toá Höõu-Theo chaân Baùc)
 Vôùi nhöõng doøng thô ñoù, khoâng khí lôùp hoïc boãng traàm xuoáng nhö ñang laëng im ñeå töôûng töôïng ra moät vò laõnh tuï kính yeâu cuûa daân toäc ñang hieän leân baêng da, baèng thòt. 
 Daïy baøi “Toång khôûi nghóa thaùng Taùm naêm 1945” toâi nhaán maïnh khí theá böøng böøng nhö thaùc ñoå cuûa cuoäc khôûi nghóa ñang lan roäng ra khaép caùc ñòa phöông trong toaøn quoác baèng moät ñoaïn trích:
	“ Ñoàng coû heùo ñaõ buøng leân löûa chaùy
	 Nöôùc non ôi heát thaûy vuøng leân
	Baéc, Trung, Nam khaép ba mieàn
	Toaøn daân khôûi nghóa chính quyeàn veà tay”
	Hoïc sinh raát chuù yù laéng nghe, khi ñöôïc goïi leân nhaän xeùt caùc em ñaõ khaùi quaùt ñöôïc khoâng khí trong cuoäc khôûi nghóa khi lieân töôûng ñeán nhöõng söï kieän mình ñang hoïc baèng hình aûnh ñoàng thôøi coøn giuùp caùc em ñaùnh giaù ñuùng veà vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân nhöõng ngöôøi laøm neân lòch söû – Laø ñoäng löïc chính ñöa caùch maïng ñeán thaønh coâng.
Chaúng haïn khi daïy baøi “Cuoäc khaùng chieán toaøn quoác choáng thöïc daân phaùp xaâm löôïc keát th