Giáo án môn Lịch sử lớp 9 - Bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng tám 1945 và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa

Tuần 24 Ngày dạy: /02/2012
TPPCT: 27 Bài 23
TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM 1945
VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức 
- Thời cơ khởi nghĩa và lệnh Tổng khởi nghĩa.
- Cuộc Tổng khởi nghĩa trong toàn quốc.
- Thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và ra bản Tuyên ngôn Độc lập.
- Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
2. Kĩ năng 
- Sử dụng tranh ảnh lịch sử.
- Tường thuật lại diễn biến của Cách mạng tháng Tám.
3. Tư tưởng 
 Giáo dục cho học sinh lòng kính yêu Đảng, lãnh tụ Hồ Chí Minh, niềm tin vào sự thắng lợi của cách mạng và niềm tự hào của dân tộc.
II.CHUẨN BỊ
 Gv: CKTKN...
 HS: SGK...
III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Em hãy nêu nguyên nhân, diễn biến về cuộc Nhật đảo chính Pháp.
3. Bài mới 
HOẠT ĐỘNG THẦY-TRÒ
KIẾN THỨC 
Hoạt động 1:
-GV: Nêu những nét chính của tình hình thế giới từ tháng 5-1945 ?
-HS: Trả lời theo SGK.
GV: Trước tình hình thuận lợi đó, Đảng ta có chủ trương gì ?
HS: Trả lời 
Hoạt đđộng 2:
GV: Ngay sau khi Nhật đảo chính Pháp, không khí cách mạng rất sôi động. GV tường thuật diễn biến.
HS: Quan sát hình 39 (SGK) và nhận xét về cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội.
HS: Cổ cũ nhân dân cả nước, làm kẻ thù hoang mang, dao động.
Hoạt động 3:
GV: Hãy cho biết những tỉnh đã giành chính quyền sớm nhất trong cả nuớc ?
HS: Dựa vào SGK trả lời
GV: Giới thiệu ngắn gọn về cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.
HS: Quan sát hình 40 (SGK) và nhận xét về sự kiện này.
Hoạt động 4:
GV: Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám 1945 ?
GV: Nguyên nhân thành công của Cách mạng Tháng Tám 1945 ?
HS: Dựa vào SGK trả lời
GV sơ kết bài: Thời cơ của cách mạng đã đến, Đảng ta đã nắm được thời cơ và quyết tâm khởi nghĩa. Cuộc khởi nghĩa đã giành chính quyền trong cả nước. Cách mạng tháng Tám thành công lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, mở ra một kỉ nguyên mới cho dân tộc ta - kỉ nguyên độc lập tự do.
I. LỆNH TỔNG KHỞI NGHĨA ĐƯỢC BAN BỐ
- CTTGII ở gđ cuối :Phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh không điều kiện (8-1945).
- Ở trong nước, quân Nhật hoang mang, dao động cực độ.
- Đảng ta họp Hội nghị toàn quốc (ngày 14 và15-8-1945) ở Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát động Tổng khởi nghĩa.
- Đại hội Quốc dân Tân Trào họp (16-8) tán thành quyết định khởi nghĩa của Đảng, lập Ủy ban Giải phóng dân tộc.
II. GIÀNH CHÍNH QUYỀN Ở HÀ NỘI
- 15 - 8, Việt Minh tổ chức diễn thuyết ở ba rạp hát trong thành phố.
- 16 - 8, truyền đơn, biểu ngữ kêu gọi khởi nghĩa xuất hiện khắp mọi nơi. Chính phủ bù nhìn lung lay đến tận gốc rễ.
- Ngày 19 - 8, khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội.
III. GIÀNH CHÍNH QUYỀN TRONG CẢ NƯỚC
- Từ ngày 14 đến 18 - 8, bốn tỉnh giành chính quyền sớm nhất cả nước là Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tỉnh và Quảng Nam.
- Khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Huế (23 - 8), Sài Gòn (25 - 8). Đến ngày 28 - 8, Tổng khởi nghĩa đã thành công trong cả nước.
- Ngày 2 – 9 – 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
IV. Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
1. Ý nghĩa lịch sử
- Cách mạng Tháng Tám là sự kiện vĩ đạiquan trọng trong ls dân tộc, phá tan hai xiềng xích nô lệ Pháp-Nhật,lật đổ ngai vàng phong kiến, lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, đưa nước ta trở thành một nước độc lập, mở ra một kỉ nguyên mới cho dân tộc ta - kỉ nguyên độc lập tự do.
- Cổ vũ nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc, góp phần củng cố hoà bình ở khu vực Đông Nam Á nói riêng, trên toàn thế giới nói chung.
2. Nguyên nhân thắng lợi
- Dân tộc Việt Nam có truyền thống yêu nước sâu sắc, khi có Đảng CS Đông Dương và Mặt trận Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì được mọi người hưởng ứng.
- Có khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp đc mọi lực lượng yêu nc trong mặt trận dân tộc yêu nc thống nhất rộng rãi.
- Điều kiện quốc tế thuận lợi LX và các nước Đông minh đánh bại px Đức- nhật
4. Củng cố
- Hãy trình bày diễn biến chính cuộc Tổng khởi nghĩa tháng 8 – 1945.
- Hãy trình bày ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám.
5. Dặn dò
- Học bài cũ, lập niên biểu những sự kiện chính trong Cách mạng tháng Tám.
- Chuẩn bị bài 24: Cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân (1945 – 1946), trả lời các câu hỏi trong SGK.
Tuần 25 Ngày dạy: /2012
TPPCT:28 
CHƯƠNG IV
VIỆT NAM TỪ SAU CÁCH MẠNG 
THÁNG TÁM ĐẾN TOÀN QUỐC KHÁNG CHIẾN
BÀI 24
CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG 
CHÍNH QUYỀN DÂN CHỦ NHÂNDÂN (1945 – 1946)
MỤC TIÊU 
1. Kiến thức
- Tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám năm 1945.
- Xây dựng nền móng của chính quyền nhân dân; diệt giặc dốt, giặc đói và giặc ngoại xâm.
2. Kĩ năng
 Rèn luyện cho HS kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá tình hình đất nước sau cách mạng tháng Tám và nhiệm vụ cấp bách trước mắt trong năm đầu của nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà.
 3. Tư tưởng
 Bồi dưỡng cho HS lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, niềm tự hào dân tộc.
II. THIẾT BỊ
 Sử dụng tranh ảnh trong SGK. Sưu tầm tranh ảnh cho nội dung bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC
1. Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ
 Hãy trình bày ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của Cách mạng tháng Tám.
 3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG THẦY -TRÒ
KIẾN THỨC 
Hoạt động 1
GV: Khi quân Anh và Tưởng kéo vào nước ta chúng đã gây cho ta những khó khăn gì ?
GV: Hãy cho biết tình hình kinh tế nước ta sau Cách mạng tháng Tám ? 
-Tình hình tài chính nước ta có khó khăn gì ?
HS: Dựa vào SGK trả lời
GV: Giới thiệu cho HS hậu quả về văn hoá giáo dục mà chế độ thực dân phong kiến để lại đó là hơn 90 % dân số mù chữ, các tệ nạn xã hội tràn lan.
Hoạt động 2:
GV: Để xây dựng một chính quyền nhà nước vững mạnh thì công việc đầu tiên nhân dân ta phải làm gì?
HS: Tham gia bầu cử (Quốc hội; Hội đồng nhân dân các cấp)
GV: Cho HS quan sát hình 41 để biết được không khí trong cuộc bầu cử tại đây.
GV: Hãy cho biết nội dung của phiên họp đầu tiên đó ?
HS: Dựa vào SGK trả lời
GV: Giới thiệu sự kiện ngày 29-5-1946.
Hoat động 3:
GV: Để giải quyết nạn đói Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những biện pháp gì ?
GV: Kết quả của các biệân pháp diệt giặc đói trên?
GV: Những biện pháp nhằm diệt giặc dốt ?
HS: Dựa vào SGK trả lời
GV: Cho HS quan sát hình 42, 43, nhận xét về những biện pháp của Đảng trong việc diệt giặc đói, giặc dốt 
GV hướng dẫn HS tìm hiểu những biện pháp của Chính phủ trong việc đề ra chủ trương giải quyết những khó khăn về tài chính 
I. TÌNH HÌNH NƯỚC TA SAU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
- Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc, hơn 20 vạn quân Tưởng Giới Thạch và bọn tay sai kéo vào nước ta, âm mưu lật đổ chính quyền CM, thành lập chính quyền tay sai.
- Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam, quân Anh dọn đường cho Pháp quay lại xâm lược nước ta.
-Các ll phản CM ngốc đầu dậy chống phá CM
- Sản xuất đình đốn, nạn đói mới đe doạ đời sống nhân dân.
- Ngân sách nhà nước hầu như trống rỗng. 
- Hơn 90 % dân số mù chữ, các tệ nạn xã hội tràn lan.
II. BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG CHẾ ĐỘ MỚI
- Ngày 6-1-1946, nhân dân cả nước đi bầu Quốc hội khoá I với hơn 90 cử tri tham gia.
- Ngày 2-3-1946, Quốc hội họp phiên đầu tiên.
- Bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp và thành lập Uỷ ban hành chính các cấp ở các địa phương.
III. DIỆT GIẶC ĐÓI, GIẶC DỐT VÀ GIẢI QUYẾT KHÓ KHĂN VỀ TÀI CHÍNH
- Diệt giặc đói: 
+ Biện pháp trước mắt: là tổ chức quyên góp, lập hủ gạo cứu đói, kêu gọi đồng bào nhường cơm sẻ áo,
+ Biện pháp lâu dài: đẩy mạnh tăng gia sản xuất, chia ruộng đất cho nông dân.
+ Kết quả: nạn đói được đẩy lùi.
- Diệt giặc dốt: Thành lập Nha bình dân học vụ, kêu gọi mọi người tham gia phong trào xoá nạn mù chữ.
- Giải quyết khó khăn tài chính: 
+ Kêu gọi nhân dân đóng góp, xây dựng “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”.
+ Quốc hội quyết định phát hành tiền Việt Nam (1/1946).
4. Củng cố
- Tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám ?
- Những biện pháp của Chính phủ và Hồ Chí Minh trong việc diệt giặc đói, giặc dốt và giải quyết những khó ,khăn về tài chính ?
5. Dặn dò
- Học bài cũ, làm bài tập.
- Xem trước phần còn lại của bài 14, trả lời các câu hỏi trong SGK.