Giáo án môn Lịch sử Lớp 4 - Bài 12: Nhà Trần thành lập

Tiết 14
Lịch sử 
NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
I. MỤC TIÊU:
 - Biết rằng sau nhà Lý là nhà Trần, kinh đơ vẫn là Thăng Long, tên nước ta là Đại Việt.
+ Đến cuối thế kỉ thứ XII nhà Lý ngày càng suy yếu, đầu năm 1226, Lý Chiêu Hồng nhường ngơi cho chồng là Trần Cảnh, nhà Trần thành lập.
+Nhà Trần vẫn đặt tên kinh đơ là Thăng Long, tên nước vẫn là Đại Việt.
- HS khá, giỏi: biết những việc làm của nhà Trần nhằm củng cố, xây dựng đất nước: chú ý xây dựng lực lượng quân đội, chăm lo bảo vệ đê điều, khuyến khích nơng dân sản xuất.
- Tự hào về lịch sử nước nhà.
II. ĐỒ DÙNG DẠY – HỌC:
 - Hình minh hoạ (SGK)
 - Phiếu học tập 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC CHỦ YẾU:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
1) Ổn định:
2) Bài cũ: Cuộc kháng chiến chống quân tống xâm lược lần thứ hai (năm 1075 – 1077)
- Giáo viên treo lược đồ, yêu cầu học sinh thuật lại cuộc chiến đấu bảo vệ phòng tuyến sông Như Nguyệt của quân ta
- Nêu kết quả cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần 2?
- Giáo viên nhận xét.
3) Bài mới: 
Giới thiệu bài: Nhà Trần thành lập
Hoạt động 1: Hoàn cảnh ra đời của nhà Trần.
- Yêu cầu học sinh đọc bài trong SGK và trả lời các câu hỏi:
 + Tình hình nước ta cuối thế kỉ XII như thế nào?
 + Trước tình hình đó nhà Trần đã làm gì?
Kết luận: Khi nhà Lý suy yếu tình hình đất nước khó khăn, nhà Lý không còn gánh vác việc nước nhà Trần lên thay nhà Lý.
Nhà Trần đã làm gì để xây dựng đất nước?
Hoạt động 2: Nhà Trần xây dựng đất nước
 + Các vua Trần đặt tục lệ gì?
 + Việc làm nào cho thấy vua rất thương nhân dân?
 + Nhà Trần làm gì để phát triển nông nghiệp?
 + Nhà Trần làm gì để củng cố và xây dựng quân đội vững mạnh?
- Giáo viên treo bảng phụ kẻ sẵn sơ đồ cho học sinh thi tiếp sức
- Giáo viên giảng thêm: Nhà Trần cai quản đất nước rất chặt chẽ ở mỗi cấp đều có quan cai quản
Hoạt động 3: Mối quan hệ giữa vua với quan, vua với dân
- Yêu cầu học sinh đọc thầm bài và trả lời câu hỏi:
 + Sự việc nào trong bài chứng tỏ rằng: vua, quan với dân chưa cách biệt quá xa?
4) Củng cố:
- Giáo viên mời học sinh 2 học sinh nêu ghi nhớ cuối bài
- Nhà Trần ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Nhà Trần đã có những việc làm gì để củng cố và xây dựng đất nước?
5) Dặn dò:
- Giáo viên nhận xét tiết học
- Học bài và chuẩn bị bài : Nhà Trần và việc đắp đê.
- Hát tập thể 
- Học sinh thuật lại cuộc chiến đấu bảo vệ phòng tuyến sông Như Nguyệt của quân ta.
- Quân Tống chết đến quá nửa, số còn lại suy sụp tinh thần. Lý Thường Kiệt đã chủ động giảng hoà để mở đường cho giặc thoát thân. Quách Quỳ vội vàng chấp nhận & hạ lệnh cho tàn quân kéo về nước
- Cả lớp theo dõi nhận xét 
- Học sinh làm việc cả lớp, đọc thầm và trả lời:
 + Tình hình nhà Lý suy yếu nội bộ triều đình lục đục đời sống nhân dân khổ cực. Giặc ngoại xâm lăm le xâm lược nước ta. Vua Lý phải dựa vào họ Trần để giữ ngai vàng
 + Vua Lý Huệä Tông không có con trai nhường ngôi cho con gái  Nhà Trần thành lập
- Học sinh theo dõi
+ Vua đặt tục lệ nhường ngôi sớm cho con
+ Đặt chuông trước cung điện để nhân dân đến đánh chuông khi có điều oan ức hoặc cầu xin
 + Đặt chức Hà đê sứ trông coi và bảo vệ đê điều. Đồn điền sứ vận động người dân đi khai hoang. Khuyến nông sứ khuyến khích người dân sản xuất.
 + Trai tráng khoẻ mạnh được tuyển vào quân đội, thời bình thì sản xuất, khi có chiến tranh thì tham gia chiến đấu.
- Sơ đồ tổ chức nhà nước dưới thời Trần. 
 Lộ
 Phủ
 Châu
 Huyện
 Xã
- Học sinh đọc thầm bài và trả lời câu hỏi:
 + Vua Trần đặt chuông trước cung điện để nhân dân đến đánh chuông khi có điều oan ức hoặc cầu xin. Ở trong triều sau các buổi yến tiệc vui vẻ 
- Học sinh 2 học sinh nêu ghi nhớ cuối bài
+ Tình hình nhà Lý suy yếu nội bộ triều đình lục đục đời sống nhân dân khổ cực. Giặc ngoại xâm lăm le xâm lược nước ta. Vua Lý phải dựa vào họ Trần để giữ ngai vàng
+ Trai tráng khoẻ mạnh được tuyển vào quân đội, thời bình thì sản xuất, khi có chiến tranh thì tham gia chiến đấu.