Giáo án môn Lịch sử 8 - Tiết 43: Lịch sử địa phương Lào Cai cuối thế kỉ XIX - Đầu thế kỉ XX

Ngày soạn: 22/3/11
Ngày giảng: 24/3/11
Tiết 43
LịCH Sử ĐịA PHƯƠNG
Lào cai cuối thế kỉ xix - đầu thế kỉ xx
i. Mục tiêu
1. Kiến thức HS nhận thức được:
Nhân dân Lào Cai đã đấu tranh anh dũng chống Pháp ngay từ khi Pháp chiếm được Lào Cai; chính sách cai trị tàn bạo của Pháp đối với nhân dân Lào Cai về chính trị, kinh tế, văn hóa giáo dục đã dẫn đến sự phân hóa xã hội.
2. Kĩ năngHS có kĩ nanwg trình bày sự kiện, đánh giá và sử dụng đồ dùng trực quan.
3. Thái độHS có lòng căm thù quân xâm lược; lòng tự hào về truyền thống đấu tranh của nhân dân các dân tộc Lào Cai.
II. Đồ dùng dạy học
1..GV: tài liệu tham khảo, bản đồ Lào Cai.
2. HS : đọc và nghiên cứu SGK.
III. Phương pháp: Sử dụng đồ dùng trực quan, trình bày, đàm thoại.
IV. Tổ chức giờ học
1. ổn định 
2. Kiểm tra bài cũ: 3p
* Nêu nguyên nhân và trình bày tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Yên Thế.
 Nguyên nhân
- Đời sống nông dân cực khổ.
- Pháp mở rộng phạm vi chiếm đóng.
 Diễn biến
 Giai đoạn 1 (1884 - 1892)
- Nghĩa quân hoạt động riêng lẻ.
- Thủ lĩnh có uy tín là Đề Nắm
- Tháng 4/ 1892 Đề Thám là chỉ huy tối cao của phong trào.
 Giai đoạn 2( 1893 - 1908)
- Do lực lượng chênh lệch Đề Thám giảng hòa với Pháp (10/1894).
- Đề Thám chủ động xin giảng hòa lần 2 (12/1897).
- Đề Thám cho khai khẩn đồn điền Phồn Xương, tích lũy lương thực, xây dựng quân đội tinh nhuệ...
 Giai đoạn 3 (1909 - 1913)
- Đầu năm 1909 Pháp tập trung lực lượng mở cuộc tấn công có quy mô lên Yên Thế.
- Ngày 10/2/1913, Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động.
Giới thiệu bài: 1p.
-GV treo bản đồ và yêu cầu HS trình bày những hiểu biết của em về quê hương Lào Cai. vị trí, diện tích, dân số, thành phần dân tộc, tài nguyên...-> GV dẫn vào bài mới.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
*Hoạt động 1: Tìm hiểu ND Lào Cai 
cùng nhân dân cả nước chống Pháp.
Mục tiêu: HS nhận thức được nhân dân Lào Cai nêu cao tinh thần chống Pháp.
Thời gian: 5’
GV cung cấp thông tin về phong trào chống Pháp của nhân dân các dân tộc huyện Văn Bàn, Bảo Yên , Bảo Thắng trên lược đồ.
HS nghe và ghi tóm tắt.
GV nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về tinh thần đấu tranh của nhân dân các huyện Văn Bàn, Bảo Yên, Bảo Thắng trong những ngày đầu chống Pháp xâm lược?
HS nhận xét. GVKL .
Hoạt động 2: Tìm hiểu cuộc đấu tranh của ND Lào Cai chống xâm lược
Mục tiêu: HS nhận thức được một số sự
 kiện cơ bản khi Pháp xâm lược nhân dân Lào Cai vẫn đấu tranh quyết liệt.
Thời gian: 14’
GV cho HS đọc tài liệu và cho biết những sự kiện nào chứng tỏ khi Pháp chiếm được Lào Cai, nhân dân Lào Cai vẫn đấu tranh quyết liệt?
HS theo dõi trả lời. GVKL.
GV gọi HS xác định trên bản đồ những nơi có phong trào chống Pháp của nhân dân Lào Cai.
GV nêu câu hỏi: Đánh giá của em về cuộc đấu tranh của nhân dân Lào Cai chống quân xâm lược.
Hoạt động 3:Tìm hiểu chính sách cai trị của thực dân Pháp và bước đầu phân hóa xã hội ở Lào Cai
Mục tiêu: HS nhận thức được âm mưu 
và mục đích cai trị của Pháp về chính trị, kinh tế, văn hóa giáo dục và bước đầu phân hóa xã hội.
Thời gian: 20’
GV cung cấp thông tin về chính sách của Pháp
HS giải thích thế nào là chính sách "chia để trị" ?
HS giải thích. GV liên hệ thực tế.
HS theo dõi tài liệu và khái quát chính sách của thực dân Pháp trong các ngành GTVT, công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp.
HS theo dõi trả lời. GVKL.
GV hướng dẫn HS phân tích bằng những câu hỏi nhỏ:
? Tại sao trọng điểm đầu tư hàng đầu của Pháp là mở tuyến đường sắt? (để vươn tới những nơi xa nhằm vơ vét tài nguyên...
Phấn Chì - Nậm Thi.Cao Lanh -L/Cai,Đồng - làng Nhớn,Apatit - làng Cóc (Cam Đường).Đá - Cam Đường; Sắt - Văn Bàn.
HS thảo luận nhóm (3p): Các chính sánh trên của Pháp tác động như thế nào đến tình hình kinh tế Lào Cai ?
HS thảo luận, đại diện báo cáo kết quả.
GVKL: gợi ý tác động tiêu cực, mặt nào đó KT LC có biến đổi theo chiều hướng tích cực cho kinh tế Lào Cai bây giờ.
+ Tiêu cực: tài nguyên thiên nhiên bị khai thác cạn kiệt, kinh tế không phát triển mạnh.
+ Hệ thống giao thông được mở rộng -> nằm ngoài ý muốn của Pháp; một số mỏ kim loại được duy trì và hoạt động đến ngày nay và ngày càng đem lại lợi nhuận cho kinh tế Lào Cai.
GV cung cấp thông tin về chính sách của Pháp. 
HS giải thích thế nào là Chính sách ngu dân? Tại sao Pháp lại thi hành chính sách ngu dân?
GV nêu câu hỏi tiểu kết: Các chính sách trên của thực dân Pháp nhằm mục đích gì?
H: Đàn áp, cai trị và bóc lột kiệt quệ tài nguyên khoáng sản của Lào Cai để làm giàu cho chính quốc cũng như hỗ trợ cho cuộc xâm lược VN.
GV yêu cầu HS theo dõi tài iệu và cho biết xã hội Lào Cai bị phân hóa thành những giai cấp tầng lớp nào? Thái độ chính trị của họ ra sao? 
HS trả lời. GVKL bằng bảng phụ
Hoạt động 4: Tìm hiểu phong trào yêu nước ở Lào Cai đầu thế kỉ XX.
Mục tiêu: HS nhận thức được đầu thế kỉ XX phong trào đấu tranh của công nhân Lào Cai đã góp phần cổ vũ phong trào đấu tranh của nhân dân cả nước.
Thời gian: 5’
GV cung cấp thông tin về phong trào đấu tranh của công nhân Lào Cai.
GV nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về phong trào đấu tranh của công nhân Lào Cai đầu thế kỉ XX?
HS NX. GVKL.
I. Nhân dân Lào Cai góp sức cùng nhân dân cả nước trong những ngày đầu kháng chiếnn chống xâm lược.
- Văn Bàn, Bảo Yên: nhân dân tham gia phong trào Thập Châu chống Pháp và hưởng ứng phong trào Cần Vương ; nhân dân liên tục chặn đánh làm chậm bước tiến của địch.
- Bảo Thắng: căn cứ của quân Cờ Đen.
II. Cuộc đấu tranh của nhân dân Lào Cai chống xâm lược
- 29.3.1886, các dân tộc Lào Cai chia hai hướng -> quân Pháp
+ Tả ngạn sông Hồng (ông Mờ, Trần Thoa chỉ huy)
+ Hữu ngạn sông Hồng (Hoàng Nam)
- 19.8.1886, nghĩa quân họ Thảo, dân tộc Dáy phục kích tại thác Tây (Trịnh Tường) -> Pháp hoảng sợ
- 1.5.1887 ,một toná quân đánh đồn Mường Hum -> quân Pháp bỏ chạy
- 12.1888 đồng bào Dao ở Xuân Giao, Gia Phú nổi dậy
- 1891, Pháp tấn công Bắc Hà bị nghĩa quân của Giàng Chẩn Hùng phối hợp với cánh quân Cờ Đen kiên trì phục kích tiêu hao sinh lực địch...
III. Chính sách cai trị của thực dân Pháp và bước đầu phân hóa xã hội ở Lào Cai
1. Về chính trị
-Thời kì đầu (1886 -1906): áp dụng chế độ quân quản
-12.7.1907: Thực hiện chế độ cai trị dân sự
 Chích sách "chia để trị"
2. Về kinh tế 
* GTVT:
- Đầu tư mở đường sắt -> vơ vét tài nguyên, khoáng sản.
*Công nghiệp: tập trung khai mỏ 
* Nông nghiệp: cướp đất lập đồn điền
*Thương nghiệp: vơ vét nguồn thuế tại cửa khẩu Lào Cai; tăng thuế gián thu...
3. Về văn hóa giáo dục.
- "Chính sách ngu dân" .
- Nội dung giáo dục mang tính nô dịch.
- Mục đích : đào tạo tay sai.
4. Bước đầu phân hóa xã hội.
*Giai cấp địa chủ, thổ ty, lang đạo:
Nắm quyền thống trị về hành chính và quân đội
*Giai cấp nông dân:
- Chịu hai tầng áp bức bóc lột, đời sống khổ cực, 
- Khi được cách mạng giác ngộ họ nhiệt tình tin theo.
* Tầng lớp tiểu tư sản:
Gồm tiểu thương, tiểu chủ, giáo viên, công chức, học sinh...Họ có tinh thần yêu nước chống Pháp
*Tầng lớp tư sản:
- Họ là những nhà hàng, chủ thầu.
- Thực lực kinh tế chính trị yếu, mâu thuẫn với thực dân phong kiến, có cảm tình với cách mạng.
*Giai cấp công nhân:
- Họ là những nông dân bị phá sản, làm thuê, đời sống cực khổ -> căm thù bọn thực dân phong kiến.
IV. Phong trào yêu nước ở Lào Cai đầu thế kỉ XX.
*Phong trào công nhân
-Mục đích: chống sự áp bức bóc lột, đòi cải thiện điều kiện làm việc.
-Hình thức: đưa đơn kiện, bãi công bỏ việc, đốt lán trại
4. Củng cố: 1p
GV khái quát nội dung bài học.
5. Hướng dẫn học bài: 1p
- Bài cũ: Đọc lại tài liệu và vở ghi trả lời các câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Bài mới: + Xem lại các bài tập đã làm từ đầu học kì II
 + Tường thuật diễn biến các cuộc khổ nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê trên bản đồ.