Giáo án môn Lịch sử 8 - Bài 26: Phong trào kháng chiến chống pháp trong những năm cuối thế kỷ XIX (từ sau 1885) - Tiết 40

Ngày soạn: 1/3/11
Ngày giảng: 8c: 3/3/11
Bài 26
Phong trào kháng chiến chống pháp 
trong những năm cuối thế kỷ XIX ( từ sau 1885)
Tiết 40
I. Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra "chiếu cần vương".
I. Mục tiêu bài học
1.Kiến thức: HS nhận biết được: việc phân hóa trong triều đình Huế từ sau Hiệp ước 1884: phe chủ chiến và phe chủ hòa.
Cuộc phản công ở kinh thành Huế của phái chủ chiến ( 1885).
Hiểu khái niệm “phong trào Cần Vương”, biết được hai giai đoạn của PT Cần Vương.
2.Kĩ năng: HS có kĩ năng sử dụng bản đồ để tường thuật các trận đánh, kĩ năng khai thác tranh ảnh lịch sử.
3.Thái độ: Bồi dưỡng nâng cao lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc.
Biết ơn những văn thân, sĩ phu yêu nước đã hy sinh cho độc lập dân tộc.
II: Chuẩn bị:
1.Giáo viên: GV: Lược đồ kinh thành Huế năm 1885.
Chân dung vua Hàm Nghi, Phan Đình Phùng, Tôn Thất Thuyết.
2.Học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà. đọc và nghiên cứu SGK.
III. Phương pháp: Sử dụng đồ dùng trực quan, trình bày, miêu tả, đàm thoại, KT  Khăn trải bàn
IV. Tổ chức dạy học.
1.ổn định: 8c: (1’)
2.Kiểm tra bài cũ. (4’)
Nêu nội dung Hiệp ước Hác-măng và Pa-tơ-nốt 1884?
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động.
Giới thiệu bài. (1’)
Sau điều ước Pa-tơ-nốt (1884) triều đình phong kiến Nguyễn chính thức đầu hàng TD Pháp. Cuộc kháng chiến chống Pháp vẫn phát triển mạnh vào những năm cuối thế kỉ XIX.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung chính
Hoạt động 1. Tìm hiểu Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885.
Mục tiêu: Hiểu được Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885.
Thời gian: 14’
GV nêu rõ: phe chủ chiến gồm những thành phần nào, hình thành từ bao giờ, hành động cảu phe chủ chiến được ai ủng hộ và có tác dụng như thế nào?
GV nêu vấn đề: vì sao phái chủ chiến lại phản công quân Pháp ở kinh thành Huế?
GV hướng dẫn HS quan sát chân dung Tôn Thất Thuyết và yêu cầu HS trình bày những hiểu biết của bản thân về Tôn Thất Thuyết. GV nhấn mạnh con người của ông và hành động phản công Pháp tại kinh thành Huế.
HS đọc kênh chữ và nhận xét về sự chuẩn bị của phe chủ chiến?
GV treo lược đồ, giải thích các kí hiệu và trình bày vụ biến kinh thành Huế .
Nhìn vào sơ đồ ta thấy rõ kinh thành Huế nằm ngay bên bờ sông Hương, trên đường đi ra Quảng Trị và vào Đà Nẵng. ở ngay sát kinh thành (về phía Đông) là Đồn Mang Cá là nơi đóng quân của Pháp. Từ nơi đóng quân này, giặc Pháp có thể kiểm soát được mọi hoạt động của lực lượng chống Pháp bên trong thành.
Tòa Khâm Sứ nằm ngay bên bờ nam sông Hương là nơi các sĩ quan Pháp ở, đại diện cho chính phủ Pháp (kiểu như Đại Sứ Quán)
? Em có nhận xét gì về vị trí của kinh thành Huế?
HS quan sát sơ đồ và nhận xét.
GVKL: ở vào vị trí như vậy kinh thành Huế đứng trước sự uy hiếp trắng trợn của kẻ thù. Trước sự uy hiếp đó phái chống Pháp trong triều do Tôn Thất Thuyết cầm đầu đã quyết định phản công. Trước hành động ngày một quyết liệt của phái chủ chiến. Thực dân Pháp lo sợ tìm mọi cách để tiêu diệt phái chủ chiến. để thực hiện được mưu đồ đen tối đó, Tòa Khâm Sứ đã cho mười Tôn Thất Thuyết sang để bàn về việc vào triều yết kiến nhà vua và trình quốc thư, nhưng thực chất chúng định thủ tiêu ông. Tôn Thất Thuyết cảnh giác cáo bệnh không đi và quyết định hành động trước.
Hoạt động 2. Tìm hiểu Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan rộng.
Mục tiêu: Hiểu được Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan rộng.
Thời gian: 14’
GV gợi ý HS trả lời câu hỏi: Theo em nguyên nhân nào dẫn đến PT Cần Vương bùng nổ?
HS trả lời. GVKL
GV cho HS quan sát chân dung vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết (giới thiệu vài nét về tiểu sử, lập trường quan điểm, tính cách)
GV nêu rõ : hưởng ứng chiếu Cần Vương một phong trào chống Pháp đã dâng cao sôi nổi mạnh mẽ kéo dài đến cuối thế kỉ XIX dược gọi là phong trào Cần Vương.
? Tại sao gọi phong trào đấu tranh cuối thế kỉ XIX là phong trào Cần Vương?
H: Thực chất là phong trào đấu tranh cchống ngoại xâm của nhân dân dưới ngọn cờ của một ông vua yêu nước.
GV phân tích: Từ hành động tự vệ chính đáng chuyển sang phát động cuộc kháng chiến trong toàn quốc. Tinh thần cơ bản của chiếu Cần Vương thể hiện việc cố gắng gắn quyền lợi của triều đình với quyền lợi của dân tộc. Do đó đã thúc đẩy, cổ vũ nhân dân tham gia kháng chiến trong những năm tiếp theo.
GV nêu vấn đề cho HS thảo luận nhóm theo " Kĩ thuật khăn trải bàn" (4p): Vì sao nói hành động của vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết là hành động yêu nước và được đánh giá cao?
GV nhận xét kết quả của hai nhóm.
KL căn cứ vào hoàn cảnh lịch sử để giải thích.
GV treo lược đồ, HS quan sát và nhận xét về phong trào Cần Vương ở giai đoạn 1?
HS: đọc phần kênh chữ SGK và nhận xét gì về thái độ của dân chúng đối với PT Cần Vương?
GV: Tuy vua Hàm Nghi bị bắt và bị đầy đi An-giê-ri. Nhưng PT Cần Vương vẫn được duy trì và dần quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn có quy mô và trình độ tổ chức cao.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885.
a. Nguyên nhân 
-Triều đình đầu hàng TDP xâm lược.
-Phái chủ chiến muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
b. Diễn biến:
- Đêm 4, rạng sáng 5-7-1885 Tôn Thất Thuyết ra lệnh tấn côngTòa Khâm Sứ, đồn Mang Cá.
- Lúc đầu Pháp hoảng hốt rối loạn, sau đó chung chiếm lại Hoàng Thành.
- Chúng tàn sát, cướp bóc dã man, giết hại hàng trăm người dân vô tội.
c. Kết quả: 
Vụ biến kinh thành Huế thất bại.
2. Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan rộng.
a. Nguyên nhân.
- Vụ biến kinh thành thất bại.
- Vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương.
- > PT Cần Vương bùng nổ.
b. Diễn biến:
- Giai đoạn 1 (1885 - 1888)
PT bùng nổ mạnh mẽ nhất ở khắp Bắc - Trung Kì
PT được đông đảo quần chúng tham gia, ủng hộ.
- Giai đoạn 2 (1888 -1896)
Phong trào được duy trì và quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa có quy mô và trình độ tổ chức cao.
4. Củng cố: (2’)
? Tại sao phe chủ chiến phản công quân Pháp ngay tại kinh thành Huế?
? Vì sao phong trào Cần Vương bùng nổ?
5. Hướng dẫn học bài: (1’)
- Bài cũ: trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài; trình bày tóm tắt phong trào Cần Vương giai đoạn 1 trên lược đồ.
- Bài mới: đọc và nghiên cứu SGK phần II.
+ Miêu tả công sự phòng thủ Ba Đình,cho biết điểm mạnh, yếu của cứ điểm Ba Đình.
+ Tìm những điểm khác nhau giữa cuộc k/n Ba Đình và cuộc k/n Hương Khê.