Giáo án môn Lịch sử 7 - Trường THCS Quảng Trường

kiến và chống ngoại xâm: Phong trào Tây Sơn phát triển ra Đàng Ngoài, lật đổ chính quyền vua Lê- chúa Trịnh, đặt nền tảng cho việc tảng cho việc thống nhất đất nước (1788).
- Thuật lại một số trận đánh quan trọng trong tiến trình phát triển của cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn.
- Kể tên một số nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn.
2. Tư tưởng: Tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc, những chiến công vĩ đại của nghĩa quân Tây Sơn.
3. Kĩ năng: 
Sử dụng lược đồ kết hợp với tường thuật.
* những nội dung giảm tải: Không giảm tải.
B- CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Giáo án, phiếu học tập, bảng phụ. Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân xâm lược nước ngoài. 
2. Học sinh: Sách giáo khoa, vở ghi, bút, vở bài tập
 C- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
C1.Ổn định lớp: Vắng: Lớp 7A.
C2. Kiểm tra bài cũ: 
Trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nhĩa lịch sử của trận Rạch Gầm – Xoài Mút ?
C3. bài mới:
 Đàng Trong tuy kinh tế ổn định hơn đàng Ngoài song nửa sau thế kir XVIII việc mua bán quan tước, lấn chiếm ruộng đất đã làm cho đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, vì vậy phong trào nông dân đã nổ ra mạnh mẽ, tiêu biểu là phong trào nhân dân Tây Sơn.
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng
* Hoạt động 1:
GV: Gọi HS đọc SGK
GV: Tình hình Đàng Ngoài ntn?
HSYK
 Quân Trịnh đang đóng ở Phú Xuân kiêu căng, sách nhiễu dân chúng 
GV: Sau khi đánh tan quân Xiêm Nguyễn Huệ đã làm gì?
Cá nhân
GV: Vì sao Nguyễn Huệ “phù Lê diệt Trịnh”?
HS: Chúa Trịnh lộng quyền lấn át vua Lê.-> Nhân dân hưởng ứng.
GV: Việc làm của nghĩa quân Tây Sơn có ý nghĩa gì?
HS: Đáp ứng nguyện vọng nhân dân, tạo điều kiện cơ bản cho việc thống nhất đất nước.
GV: Vì sao quân Tây Sơn tiêu diệt họ Trịnh nhanh chóng như vậy?
Thảo luận nhóm: 4 nhóm
Các nhóm trình bày
GV nhận xét, bổ sung.
- Nhân dân chán ghét nhà Trịnh, ủng hộ Tây Sơn
- Thế lực quân Tây Sơn đang mạnh
G:Chuyển ý.
* Hoạt động 2:
GV: Sau khi Nguyễn Huệ vào Nam 3 anh em canh giữ 3 nơi.
Nguyễn Nhạc trung ương Hoàng Đế- Quy Nhơn.
Nguyễn Huệ, Bắc Bình Vương- Phú Xuân.
Nguyễn Lữ Đông Định Vương- Gia Định.
Bắc Hà- Vua Lê cai quản.
Nguyễn Hữu Chính lộng quyền.
GV: Gọi HS đọc SGK
GV: Tình hình Bắc Hà sau khi quân Tây Sơn rút như thế nào?
HSYK
- Con cháu họ Trịnh nổi loạn
- Lê Chiêu Thống bạc nhược
GV: Trước tình hình đó Nguyễn Huệ đẫ có biện pháp gì?
HS: - Cử Vũ Văn Nhậm ra Bắc diệt Chỉnh
 - Năm 1788 ...
GV: Vì sao Nguyễn Huệ thu được Bắc Hà?
HS khá-giỏi
- Được nhân dân, nhiều sĩ phu nổi tiếng giúp đỡ
- Lực lượng TS hùng mạnh
- Chính quyền PK Lê - Trịnh quá thối nát
GV: Vì sao Nguyễn Huệ thu phục lại Bắc Hà không giao cho vua Lê, em thấy việc làm này đúng hay sai?
HS: Thảo luận nhóm.
GV: Chính quyền Lê quá mục nát, con cháu Trịnh nổi lên.
-> Thu phục.
GV: Việc lật đổ chính quyền Trịnh, Lê có ý nghĩa gì?
HS trả lời
GV nhận xét, bổ sung
III. Tây Sơn lật đổ chính quyền họ Trịnh.
1. Hạ thành Phú xuân- tiến quân ra Bắc diệt họ Trịnh.
- 6/1786 Quân Tây Sơn hạ thành Phú Xuân giải phóng toàn bộ Đàng Trong.
- Ra bắc lật đổ chính quyền họ Trịnh giao cho vua Lê.
2. Nguyễn Hữu Chỉnh mưu phản - Nguyễn Huệ thu phục Bắc Hà.
- Nguyễn Hữu Chỉnh lộng quyền.
- Giữa 1788 Nguyễn Huệ ra Bắc lần 2 thu phục Bắc Hà thống nhất đất nước.
*Ý nghĩa:
- Tiêu diệt chúa Nguyễn ở Đàng Trong, lật đổ chính quyền Lê.
 - Trịnh ở Đàng Ngoài đặt cơ sở thống nhất lãnh thổ.
C4. Củng cố bài: 
GV: Hệ thống kiến thức toàn bài.
(?) Quân Tây Sơn đã lật đổ chính quyền PK Nguyễn, Trịnh và Lê ntn? Yếu tố nào giúp quân Tây Sơn lật được các chính quyền đó?
C5. Hướng dẫn học bài ở nhà: 
- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK
- Chuẩn bi: Phong trào Tây Sơn (Mục IV).
Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 24/03/2012
Ngày giảng: 28/03/2012
Tiết 54:
PHONG TRÀO TÂY SƠN.
IV. TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN THANH
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT.
1. Kiến thức.
- Biết lập niên biểu và trình bày tiến trình các cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn bùng nổ chống phong kiến và chống ngoại xâm: chống quân Thanh (1788-1789)
- Thuật lại một số trận đánh quan trọng trong tiến trình phát triển của cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn.
- Kể tên một số nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn.
2. Tư tưởng: Tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc, những chiến công vĩ đại của nghĩa quân Tây Sơn.
3. Kĩ năng: 
Sử dụng lược đồ kết hợp với tường thuật.
* những nội dung giảm tải: Không giảm tải.
B- CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Giáo án, phiếu học tập, bảng phụ. Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân xâm lược nước ngoài. Lược đồ diễn biến trận Ngọc Hồi-Đống Đa.
2. Học sinh: Sách giáo khoa, vở ghi, bút, vở bài tập
 C- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
C1.Ổn định lớp: Vắng: Lớp 7A.
C2. Kiểm tra bài cũ: Không
KIỂM TRA 15 PHÚT:
I/ ĐỀ BÀI:
MÃ ĐỀ 01
Câu 1: Em hãy vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lê Sơ. (5,0điểm)
Vua trực tiếp chỉ đạo 6 bộ
Câu 2: Trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của phong trào khởi nghĩa của nông dân ở thế kỉ XVI. (5,0điểm)
MÃ ĐỀ 02
Câu 1: Em hãy vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lê Sơ. (5,0điểm)
Vua trực tiếp chỉ đạo 6 bộ
Câu 2: Trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút. (5,0điểm)
II/ ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM:
Câu 1: Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lê Sơ.
Vua
Trung ương
Công
Hình
binh
Lễ
Hộ
Lại
Địa phương
Vua trực tiếp chỉ đạo 6 bộ
Vua trực tiếp chỉ đạo 6 bộ
13 đạo
Đô ti Thừa ti Hiến ti
Ngự sử
đài
Quốc sử
Viện
Hàn lâm
Viện
Tự
Phủ
Các cơ quan giúp việc các bộ
Huyện (châu)
Xã
MÃ ĐỀ 0
Câu 2: Trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của phong trào khởi nghĩa của nông dân ở thế kỉ XVI. (5,0điểm)
a) Nguyên nhân: 
- Đất nước suy yếu, nhân dân cơ cực đói khổ.
-> Mâu thuẫn giai cấp gay gắt, khởi nghĩa khắp nơi.
b) Diễn biến.
-1511 Khởi nghĩa Trần Tuân .
-1512 Khởi nghĩa Phùng Chương .
-1516 Khởi nghĩa Trần Cảo .
c) Kết qủa
 Khởi nghĩa thất bại.
d) Ý nghĩa:
 Làm cho chính quyền Lê càng suy yếu đứng trước nguy cơ bị diệt vong.
MÃ ĐỀ 02
Câu 2: Trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút. (5,0điểm)
a) Nguyên nhân
 Nguyễn Ánh sang cầu cứu quân Xiêm
b) Diễn biến
- Năm 1784, quân Xiêm chiếm được miền tây Gia Định
- 1/1785 Nguyễn Huệ chọn Rạch Gầm - Xoài Mút làm trận địa
c) Kết quả
Quân Xiêm bị ta đánh
d) Ý nghĩa
- Đập tan âm mưu XL của nhà Xiêm
- KĐ sức mạnh của nghĩa quân
C3. bài mới:
 Đàng trong tuy kinh tế ổn định hơn đàng Ngoài song nửa sau thế kir XVIII việc mua bán quan tước, lấn chiếm ruộng đất đã làm cho đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, vì vậy phong trào nông dân đã nổ ra mạnh mẽ, tiêu biểu là phong trào nhân dân Tây Sơn.
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng
* Hoạt động 1:
GV: Vì sao quân Thanh xâm lược nước ta?
HSYK
GV: Nhà Thanh có bỏ qua cơ hội này không?
HS: Nhân cớ đưa quân về giúp vua LCT, Càn Long thực hiện âm mưu XL nước ta
GV: Lực lượng của quân Thanh như thế nào?
GV chỉ lược đồ H.57:
Năm 1788, nhà Thanh cử Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân tiến vào nước ta chia làm 4 đạo quân
+ Đạo 1: Tôn Sĩ Nghị-> Quảng Tây- Lạng Sơn.
+ Đạo 2: Sầm Nghi Đống->Cao Bằng.
+ Đạo 3: Ô Đại Kinh-> Tuyên Quang.
+ Đạo 4: Theo đường Quảng Ninh- >Hải Dương.
GV: Em có nhận xét gì về lực lượng quân Thanh?
HS khá-giỏi
 Tướng giỏi, hiếu chiến, quân đông được bè lũ Lê Chiêu Thống rước vào kinh mổ trâu bò...
GV: Em có NX gì về bè lũ Lê Chiêu Thống?
HS trả lời
- Vua bán nước hèn hạ, nhục nhã
- Chỉ vì quyền lợi cá nhân mà bán rẻ Tổ quốc, gây đau khổ cho nhân dân "Cõng rắn..."
GV: Trước tình thế đó quân Tây Sơn đã làm gì?
Cá nhân
GV: Việc quân ta rút khỏi Thăng Long có ý kiến cho rằng đó là thua, là hèn nhát em có đồng ý với ý kiến đó không?
HS: - Không phải do hèn nhát, sợ giặc. Đây là 1 kế hoạch sáng suốt và chu đáo;
+ Bảo toàn lực lượng (quân Thanh quá đông, hung hăng, quân ta chỉ có vài vạn)
+ Làm kiêu lòng địch
+ Chờ thời cơ
GV: Vì sao nghĩa quân TS lập phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn?
Thảo luận nhóm: 4 nhóm
- Phòng tuyến có chiều sâu, liên kết thuỷ bộ vững chắc
- Là bàn đạp cho quân TS hội quân và tấn công ra Thăng Long diệt quân Thanh
GV: Thái độ của quân Thanh khi vào XL nước ta ntn?
HS: Chủ quan, kiêu ngạo
GV nhận xét, bổ sung
Chuyển ý.
* Hoạt động 2:
HS Đọc sgk.
GV: Nhận được tin cấp báo Nguyễn Huệ đã làm gì?
HSYK
GV: Việc Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế có ý nghĩa gì?
HS: Làm yên lòng dân, tập hợp lực lượng tạo sức mạnh, khẳng định chủ quyền dân tộc, làm cho quân Thanh cho biết rằng nước Nam ta có chủ
GV: Trên đường từ Huế ra Bắc Quang Trung đã làm gì?
Cá nhân
GV: Vì sao ông quyết định tiêu diệt quân Thanh trong dịp tết kỉ mậu?
HS: Quân Thanh mới chiếm được Thăng Long dễ dàng nên còn chủ quan, kiêu ngạo
- Vào dịp tế, quân Thanh lơ là, không đề phòng -> quân địch bị bất ngờ
G:Dùng lược đồ thuật diễn biến khởi nghĩa.
GV: Tại sao quân Tây Sơn vây đồn Ngọc Hồi Khương Thượng trong cùng 1 thời gian.
HS: Sự chỉ huy, kãnh đạo tài tình, sáng suốt cùng phối hợp tác chiến-> giặc không kịp trở tay, không kịp tiếp ứng cho nhau.
GV: Kết quả ta đạt được ra sao?
GV: Thuật lại diễn biến trận đại phá quân Thanh.
HS khá-giỏi
G:Kết luận chuyển ý.
* Hoạt động 3:
H:Đọc sgk.
GV: Vì sao quân Tây Sơn giành thắng lợi nhanh chóng lẫy lừng?
Cá nhân
GV: Phong trào nông dân Tây Sơn thắng lợi có ý nghĩa lịch sử như thế nào?
HS trả lời
GV: Em có nhận xét gì về chiến lược của nghĩa quân Tây Sơn?
HS: Thần tốc, táo bạo, tiên đoán trước thắng lợi
=> Nghệ thuật quân sự thần tốc, táo bạo, bất ngờ, cơ động.
GV nhấn mạnh: Với thắng lợi đại phá quân Thanh đã giữ vững độc lập dân tộc, 1 lần nữa đập tan cuồng vọng XL của các đế chế quân chủ phương Bắc
IV. Tây Sơn đánh tan quân Thanh.
1.Quân Thanh xâm lược nước ta.
a) Hoàn cảnh:
- Lê Chiêu thống sang cầu cứu nhà Thanh
- Năm 1788, Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân tiến vào nước ta
b) Chuẩn bị của nghĩa quân
- Lập phòng tuyến Tâm Điệp - Biện Sơn
2. Quang Trung đại phá quân Thanh 1789.
- 11/1788 Ng