Giáo án môn Hóa học Lớp 9 - Tiết 38: Silic. Công nghiệp silicat

Ngày soạn:
26/12/2011
Ngày giảng:
Hóa
9
A
38
27/12/2011
Hóa
9
B
38
30/12/2011
Hóa
9
C
38
27/12/2011
Hóa
9
D
38
30/12/2011
Hóa
9
E
38
29/12/2011
Tiết 38 SILIC. CÔNG NGHIỆP SILICAT
1 - Mục tiêu:
a. Kiến thức: 
	Biết được: 
- Silic là phi kim hoạt động yếu (tác dụng được với oxi, không phản ứng trực tiếp với hiđro), SiO2 là một oxit axit (tác dụng với kiềm, muối cacbonat kim loại kiềm ở nhiệt độ cao). 
- Một số ứng dụng quan trọng của silic, silic đioxit và muối silicat.
- Sơ lược về thành phần và các công đoạn chính sản xuất thuỷ tinh, đồ gốm, xi măng.
b. Kỹ năng:
- Đọc và tóm tắt được thông tin về Si, SiO2, muối silicat, sản xuất thuỷ tinh, đồ gốm, xi măng.
- Viết được các phương trình hoá học minh hoạ cho tính chất của Si, SiO2, muối silicat.
c. Thái đô:
	- Có tinh thần yêu lao động và ý thức tìm hiểu và định hướng về nghề nghiệp trong tương lai
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
a. Giáo viên. 
	GV yêu cầu HS chuẩn bị tranh, ảnh, mẫu vật về:
	- Đồ gốm, sứ, thuỷ tinh, xi măng.
	- Sản xuất đồ gốm, sứ, thuỷ tinh, xi măng.
b. Học sinh. Nghiên cứu kỹ bài trước khi lên lớp
3. Tiến trình bài giảng:
a. Kiểm tra bài cũ: 7’
Câu hỏi
Đáp án
Bài 3: Các PTPƯ:
a. C + O2 CO2
CO2 + CaO CaCO3
CaCO3 CaO + CO2
Bài 5: 
PTPƯ: H2SO4 + 2NaHCO3 Na2SO4 + 2H2O + 2CO2
Theo PTPƯ, nCO2 = 2. nH2SO4 = 2. = 20 mol.
VCO2 = 20 . 22,4 = 448 lít.
b. Giảng bài mới: 
 * Đặt vấn đề vào bài mới : Silic là một phi kim, Silic và các hợp chất của Silic có đặc điểm ntn ? bài học hôm nay sẽ giúp các em trả lời được các câu hỏi trên ?
Hoạt động 1: (7’)
Silic:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần nhớ
-GV: Y/c 1 HS đọc nội dung trong SGK.
-?: Silic có hàm lượng như thế nào trong vỏ trái đất?
-?: Trong tự nhiên, silic tồn tại ở dạng đơn chất hay hợp chất?
-?: Các hợp chất của silic tồn tại ở dạng địa vật nào là phổ biến nhất?
-HS: đọc và nghiên cứu nội dung trong SGK, thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi:
-HS: Silic là nguyên tố có hàm lượng phổ biến thứ 2 sau oxi.
-HS: TL→
- Các địa vật có nhiều hợp chất của silic: cát trắng, cao lanh.
1. Trạng thái thiên nhiên:
- Trong tự nhiên Silic chỉ tồn tại ở dạng hợp chất (trong cao lanh, cát trắng).
-?: Silic nguyên chất có tính chất vật lí như thế nào?
-?: Silic có tính chất hoá học như thế nào?
-?: Dựa vào tính chất, silic có những ứng dụng gì?
-HS: Nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi
-HS: TL→
-HS: TL→
2. Tính chất và ứng dụng:
- Silic là chất rắn, màu xám, có ánh kim, dẫn điện kém.
- Silic là phi kim kém hoạt động hơn cả Cacbon:
Si(r) + O2 (k) SiO2(r)
- Silic dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử và chế tạo pin mặt trời.
Hoạt động 2:( 8’)
Silic đioxit:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần nhớ
-?: Silic đioxit tồn tại ở trạng thái gì?
-?: Silic đioxit thuộc loại oxit gì?
-?: Silic đioxit có thể mang các tính chất HH nào của oxit axit?
-GV:(Gi) Silíc đioxit là oxit axit chỉ mang các tính chất của oxit axit là (Tác dụng với dd kiềm, tác dụng với oxit bazơ), không tác dụng với nước tạo ra axit.
-?: Hãy viết PTPƯ minh hoạ cho các tính chất của silic đioxit?
-HS: Trạng thái rắn
- Silic là một phi kim, nên silic đioxit là một oxit axit.
-HS: Dựa vào TCHH của oxit axit để trả lời theo suy nghĩ của mình
-HS: lắng nghe và ghi nhớ
-HS: Lần lượt mỗi HS lên bảng viết 1 PTPƯ các HS khác tự viết vào vở
*Silic đioxit là oxit axit:
- Tác dụng với kiềm:
SiO2 (r) + 2NaOH(dd)
Na2SiO3 + H2O(h)
 (Natri silicat)
- Tác dụng với oxit bazơ:
SiO2 (r) + CaO(r) CaSiO3 (r)
 (Canxi silicat)
Hoạt động 3: (15’)
Sơ lược về công nghiệp silicat:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần nhớ
* GV giới thiệu: công nghiệp silicat gồm sản xuất đồ gốm, sứ, thuỷ tinh, ximăng từ những hợp chất thiên nhiên của silic và các hoá chất khác.
* GV yêu cầu HS dựa vào KT thực tế, KT tìm hiểu được trong QT chuẩn bị bài và KT trong SGK, trả lời các câu hỏi:
-?: Đồ gốm gồm những sản phẩm nào? 
-?: Nguyên liệu chính để sản xuất ra các đồ gốm sứ là gì?
(Cho HS đọc phần chữ nhỏ ở cuối trang để hiểu fenpat là gì).
-?: Các công đoạn chính trong quá trình sản xuất đồ gốm sứ?
-?: ở nước ta có những nơi nào có cơ sở sản xuất đồ gốm nổi tiếng?
- HS nghe GV giới thiệu và định hình bước đầu về ngành công nghiệp này.
-HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV
-HS: Gồm: gạch, ngói, gạch chịu lửa, sành, sứ).
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: TL→
1. Sản xuất đồ gốm, sứ:
- Nguyên liệu chính: đất sét, thạch anh, fenpat.
- Các công đoạn chính:
 + Nhào trộn các nguyên liệu thành khối dẻo rồi tạo hình, sấy khô.
 + Nung với nhiệt độ thích hợp.
- Cơ sở sản xuất: Bát Tràng, Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé..
-?: Xi măng có vai trò gì trong xây dựng?
-?: Thành phần chính của xi măng là gì?
-?: Nguyên liệu chính sản xuất xi măng?
-?: Các công đoạn chính trong quá trình sản xuất xi măng?
-?: ở nước ta nơi nào có cơ sở sản xuất xi măng?
-HS: Xây dựng.
-HS: Nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: Tam Điệp, Bỉm Sơn, Bút Sơn.
2. Sản xuất xi măng:
- Thành phần chính của xi măng là CaSiO3 và Ca (AlO2)2.
- Nguyên liệu: đất sét, đá vôi, cát...
- Các công đoạn chính: 
 + Trộn hỗn hợp nguyên liệu dạng bùn.
 + Nung hỗn hợp trên lò quay tạo clanhke.
 + Nghiền clanhke và phụ gia thành xi măng.
-?: Thành phần chính của thuỷ tinh là gì?
-?: Nguyên liệu để sản xuất thuỷ tinh là gì?
-?: Các công đoạn chính để sản xuất ra thuỷ tinh?
-?: Cơ sở sản xuất chính ở nước ta?
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: Các cơ sở sản xuất chính: Hải Phòng, Hà Nội, Bắc NInh, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh...
3. Sản xuất thuỷ tinh:
-Thành phần chính: Na2SiO3 và CaSiO3.
- Nguyên liệu: Cát thạch anh, đá vôi, sôđa.
- Các công đoạn:
 + Trộn hỗn hợp nguyên liệu.
 + Nung nguyên liệu thành thuỷ tinh nhão.
 + Làm nguội từ từ và ép thổi thành các vật dụng.
c. Luyện tập - Củng cố: (7’)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
-?: Trong tự nhiên silic tồn tại ở trạng thái nào?
-?: Silic nguyên chất có tính chất HH nào?
-?: Silic đioxit có các tính chất HH nào?
- Từng HS trả lời các câu hỏi của GV
- Trong tự nhiên Silic chỉ tồn tại ở dạng hợp chất (trong cao lanh, cát trắng).
- Silic là phi kim kém hoạt động hơn cả Cacbon:
Si(r) + O2 (k) SiO2(r)
- Silic đioxit có các tính chất HH
+ Tác dụng với kiềm:
+Tác dụng với oxit bazơ:
+Không tác dụng với nước
d. Hướng dẫn học ở nhà và chuẩn bị bài sau:(1’)
- Em hãy học bài và sưu tầm thêm những kiến thức, hình ảnh về các ngành, nghề đã học ở trên.
- Ôn lại KT bài cấu tạo nguyên tử ở lớp 8 để chuẩn bị cho bài sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học.
* RÚT KINH NGHIỆM:
- Thời gian giảng toàn bài: 
- Thời gian dành cho từng phần: 
.
..................................................................................................................................- Phương pháp giảng dạy: .
- Nội dung: .