Giáo án môn Hóa học 11 - Trường THPT Đô Lương 3

. Ph¶n øng céng axit vµ céng n­íc:
a/ Céng axit: 
VD: CH2 = CH2 + HCl(khÝ) CH3 - CH2 - Cl
 (etylclorua)
C¸c anken kh«ng ®èi xøng h­íng céng axit vµo anken tu©n theo quy t¾c Maccopnhicop.
Quy t¾c céng Maccopnhicop: SGK
VD: CH2=CH-CH3 + HCl 
CH3- CHCl - CH3 + CH2Cl - CH2 - CH3
 (SP chÝnh) (SP phơ)
b/ C¬ chÕ ph¶n øng céng axit vµo anken:
X¶y ra theo hai giai ®o¹n liªn tiÕp: ... SGK.
c/ Céng n­íc (ph¶n øng hi®rat ho¸):
VD: CH2 = CH2 + H2O H-CH2- CH2-OH
 (etanol)
C¸c anken kh«ng ®èi xøng h­íng céng n­íc vµo anken tu©n theo quy t¾c Maccopnhicop t­¬ng tù nh­ trªn.
VD: SGK
Tiết 55
Tuần 23
Ngày soạn : 4/02/09
Bµi 40: An ken
 tÝnh chÊt, ®iỊu chÕ vµ øng dơng
I. Mơc tiªu bµi häc:	
1. VỊ kiÕn thøc:
 - HS biÕt: 
	* Quy luËt biÕn ®ỉi nhiƯt ®é s«i, nhiƯt ®é nãng ch¶y cđa anken.
	* Ph¶n øng ho¸ häc ®Ỉc tr­ng cđa anken lµ ph¶n øng céng.
	* PP ®iỊu chÕ vµ mét sè øng dơng cđa anken.
 - HS hiĨu: 
	* Nguyªn nh©n g©y ra ph¶n øng céng cđa anken lµ do cÊu t¹o ph©n tư anken cã lk kÐm bỊn.
	* C¬ chÕ ph¶n øng céng axit vµo anken.	
2. VỊ kü n¨ng, t­ duy: ViÕt PTP¦ chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cđa anken
II. ChuÈn bÞ: 
 Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ theo mơc tiªu bµi häc vµ néi dung chuÈn bÞ GV giao tiÕt tr­íc.
	Gi¸o Viªn: M« h×nh c¸c TN nh­ SGK h­íng dÉn.
	III. TiÕn tr×nh trªn líp:
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc: KiĨm tra sÜ sè, ®ång phơc, vƯ sinh.
2. KiĨm tra bµi cị: 
?ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o ph©n tư C2H4 nhËn xÐt vỊ ®Ỉc ®iĨm lk tõ ®ã cho biÕt tÝnh chÊt ho¸ häc cđa C2H4. LÊy VD minh ho¹.
GV nhËn xÐt vµ §V§ vµo bµi míi.
3. Nghiªn cøu néi dung bµi míi:
Ho¹t ®éng cđa ThÇy & trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 4
TiÕt 55
? ViÕt PTP¦ x¶y ra nÕu cã khi cho c¸c chÊt sau t¸c dơng víi C2H4 vµ C3H6 gäi tªn sp ph¶n øng. C¸c chÊt gåm: H2(xt, t0); H2SO4 ; dung dÞch n­íc Br«m, H2O, NaOH.
HS: ...
GV nhËn xÐt vµ §V§ vµo nghiªn cøu P¦ trïng hỵp.
 GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt thÕ nµo lµ ph¶n øng trïng hỵp? So s¸nh víi ph¶n øng céng cđa anken.
HS: ...
GV nhËn xÐt vµ yªu cÇu HS viÕt PTP¦ chøng minh.
GV yªu cÇu HS viÕt PT ph¶n øng ®èt ch¸y etilen tõ ®ã viÕt PTP¦ ch¸y TQ cho d·y ®ång ®¼ng.
HS: ...
GV nhËn xÐt vµ bỉ sung: Ngoµi ph¶n øng ch¸y gièng víi ankan nh­ trªn c¸c anken cã thĨ lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4 («xi ho¸ kh«ng hoµn toµn).
HS viÕt PTP¦...
GV nhËn xÐt vµ §V§ vµo nghiªn cøu phÇn øng dơng, ®iỊu chÕ.
Ho¹t ®éng 5
? Nªu nh÷ng øng dơng c¬ b¶n cđa etilen mµ em biÕt? Gi¶i thÝch c¸c øng dơng ®ã dùa vµo tÝnh chÊt ho¸ häc.
HS: ...
GV nhËn xÐt bỉ sung thªm.
GV tõ nh÷ng øng dơng cđa etilen vµ c¸c chÊt ®ång ®¼ng em h·y ®Ị xuÊt mét sè ph­¬ng ph¸p SX etilen ®¹t hiƯu qu¶ kinh tÕ cao?
HS: ...
GV nhËn xÐt => PP SX trong CN vµ ®iỊu chÕ trong phßng TN vµ yªu cÇu HS viÕt PTP¦ chøng minh.
TiÕt 55
4. Ph¶n øng trïng hỵp:
Anken ®Çu d·y ®ång ®¼ng cã thĨ céng nhiỊu ph©n tư l¹i víi nhau t¹o thµnh ph©n tư lín trong ®k t0, p, xt thÝch hỵp, gäi lµ ph¶n øng trïng hỵp.
VD: nCH2=CH2 (-CH2-CH2-)n 
 (Polietilen, n = 3000-40.000)
KN ph¶n øng trïng hỵp: 
Qu¸ tr×nh kÕt hỵp liªn tiÕp nhiỊu ph©n tư nhá gièng nhau hoỈc t­¬ng tù nhau t¹o thµnh nh÷ng ph©n tư rÊt lín gäi lµ polime.
Trong ®ã: Ph©n tư nhá (chÊt ®Çu tham gia P¦) gäi lµ monome. ChÊt SP gäi lµ Polime. Sè l­ỵng m¾t xÝch monome trong ph©n tư polime gäi lµ hƯ sè trïng hỵp (n).
5. Ph¶n øng «xi ho¸:
a/ Ph¶n øng ®èt ch¸y:
TQ: CnH2n + O2 nCO2 + nH2O; H < 0
 n n
b/ Ph¶n øng «xi ho¸ kh«ng hoµn toµn: 
Lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4:
VD: 3CH2=CH2 + 2KMnO4 + 4H2O 3HOCH2-CH2OH + 2MnO2 + 2KOH.
 (etylen glicol)
Ph¶n øng dïng ®Ĩ nhËn ra sù cã mỈt cđa lk ®«i trong anken.
III. §iỊu chÕ vµ øng dơng:
1. øng dơng: 
Chđ yÕu ®Ĩ tỉng hỵp c¸c lo¹i hỵp chÊt h÷u c¬ kh¸c.
a/ Tỉng hỵp Polime: 
VD nhùa PE, PVC...
b/ Tỉng hỵp ho¸ chÊt kh¸c: 
VD: etanol, etylen glicol... 
2. §iỊu chÕ: 
* C«ng nghiƯp: T¸ch H2 tõ ankan t­¬ng øng hoỈc bỴ g·y m¹ch C cđa c¸c ankan cã sè l­ỵng C cao h¬n.
* Phßng TN: 
VD: §/C C2H4:
CH3CH2OH CH2 = CH2 + H2O
Ho¹t ®éng 6:
4. Cđng cè T54-55:
- ? H·y so s¸nh thµnh phÇn ph©n tư, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o, tÝnh chÊt ho¸ häc cđa anken víi ankan vµ xicloankan? LÊy VD minh ho¹?
BT3/164, BT 8/165 SGK.
5. DỈn dß vỊ nhµ:
 * Lµm BT cßn l¹i ë SGK Trang 164, 165.
 * ChuÈn bÞ néi dung bµi míi (TiÕt 56 Bµi41: Anka®ien
- C©u hái chuÈn bÞ: 
 - So s¸nh thµnh phÇn ph©n tư, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cđa anka®ien víi anken vµ ankan.
Rĩt kinh nghiƯm: ...................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tiết 56
Tuần 23
Ngày soạn : 8/02/09
Bµi 41: Anka®ien
I. Mơc tiªu bµi häc:
1. VỊ kiÕn thøc:
 - HS biÕt: 
	* §Ỉc ®iĨm cÊu trĩc cđa hƯ liªn kÕt ®«i liªn hỵp.
	* Ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ vµ øng dơng cđa Buta®ien vµ isopren.
2. VỊ kü n¨ng, t­ duy: ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng céng vµ ph¶n øng trïng hỵp cđa Buta®ien vµ isopren. 
II. ChuÈn bÞ: 
 - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ theo mơc tiªu bµi häc vµ yªu cÇu tiÕt tr­íc ®· giao.
 - Gi¸o Viªn: M« h×nh ph©n tư But-1,3-®ien.
	III. TiÕn tr×nh trªn líp:
 - 1. ỉn ®Þnh tỉ chøc: KiĨm tra sÜ sè, ®ång phơc, vƯ sinh.
 - 2. KiĨm tra bµi cị: Xen kÏ khi nghiªn cøu bµi míi.
 - 3. Nghiªn cøu néi dung bµi míi:
Ho¹t ®éng cđa ThÇy & trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1:
GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK phÇn I vµ cho biÕt: ThÕ nµo lµ polien, ®ien, anka®ien? §ien ®­ỵc ph©n lo¹i ntn? mçi lo¹i cho 1 VD; ViÕt CTPT chung cđa anka®ien, so s¸nh víi CTPT chung cđa ankan vµ anken.
HS: nghiªn cøu SGK tr¶ lêi c©u hái...
GV nhËn xÐt vµ bỉ sung thªm...
Ho¹t ®éng 2:
HS nghiªn cøu m« h×nh cÊu trĩc ph©n tư buta®ien ®Ĩ rĩt ra KL vỊ cÊu trĩc ph©n tư.
GV nhËn xÐt, bỉ sung thªm
Ho¹t ®éng 3:
Trªn c¬ së sù ph©n tÝch cÊu t¹o cđa ph©n tư buta-1,3-®ien vµ isopren, HS viÕt c¸c PTP¦ cđa chĩng víi: H2; X2; HX.
* GV cho biÕt tØ lƯ % s¶n phÈm céng 1,2 vµ 1,4.
* HS rĩt ra nhËn xÐt:
+ Buta-1,3-®ien vµ isopren cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng céng.
+ ë nhiƯt ®é thÊp ­u tiªn t¹o thµnh s¶n phÈm céng -1,2 ë nhiƯt ®é cao ­u tiªn t¹o thµnh s¶n phÈm céng - 1,4.
+ Ph¶n øng céng HX theo qui t¾c Mac-c«p-nhi-c«p
Ho¹t ®éng 4:
Gv h­íng dÉn HS viÕt PTP¦ trïng hỵp buta-1,3-®ien vµ isopren. Chĩ ý ph¶n øng trïng hỵp chđ yÕu theo kiĨu céng -1,4 t¹o ra polime cßn mét liªn kÕt ®«i trong ph©n tư.
Ho¹t ®éng 5:
GV nªu ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ buta-1,3-®ien vµ isopren trong c«ng nghiƯp, gỵi ý HS viÕt PTP¦. 
HS t×m hiĨu SGK rĩt ra nhËn xÐt vỊ øng dơng quan träng cđa buta-1,3-®ien vµ isopren dïng lµm nguyªn liƯu s¶n xuÊt cao su.
I. Ph©n lo¹i:
HC mµ ph©n tư cã 2 lk ®«i C=C gäi lµ ®ien.
HC mµ ph©n tư cã tõ 3 lk ®«i C=C gäi lµ trien ... 
®ien vµ trien ... ®­ỵc gäi chung lµ polien
Ph©n lo¹i ®ien: 
...C=C=C ... ®ien cã liªn kÕt ®«i liỊn.
...C=C-C=C ... ®ien cã liªn kÕt ®«i liªn hỵp.
...C=C-C-C...-C=C ... ®ien cã liªn kÕt ®«i kh«ng liªn hỵp.
Anka®ien: CTC CnH2n - 2 (n 3) lµ ®ien m¹ch hë.
Anka®ien mµ hai lk ®«i c¸ch nhau mét lk ®¬n gäi lµ anka®ien liªn hỵp.
ChÊt tiªu biĨu cđa anka®ien liªn hỵp, cã nhiỊu øng dơng thùc tÕ h¬n c¶ lµ 
Buta-1,3-ien (Buta®ien) 
vµ 2-metylbuta-1,3-®ien (isopren)
II. CÊu trĩc ph©n tư vµ ph¶n øng cđa buta®ien vµ isopren:
1. CÊu trĩc ph©n tư cđa buta®ien: 
* C¸c nguyªn tư C ®Ịu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2 .
* 4 nguyªn tư C vµ 6 nguyªn tư H ®Ịu n»m trªn mét mỈt ph¼ng. Liªn kÕt p liªn hỵp. 
2. Ph¶n øng cđa buta -1,3-®ien vµ isopren
VD: CH2 = C - CH = CH2
 ï
 CH3 2- metyl buta- 1,3 -dien 
CH2 = CH - CH = CH2 + Br2 
® 1,2 :Br-CH2 - CHBr - CH = CH2
® 1,4: Br- CH2 - CH = CH- CH2-Br
CH2 = CH- CH = CH2 + HCl ®
® 1,2: CH2 = CH - CHCl - CH3
®1,4: CH3- CH = CH - CH2Cl
n CH2 = CH – CH = CH2 
 butadien
® (-CH2 –CH = CH- CH2-)n 
 Polibutadien ® cao su buna 
3. §iỊu chÕ, øng dơng cđa buta®ien vµ isopren: SGK
Ho¹t ®éng 6:
4. Cđng cè T56:
BT1/168, BT4/169.
5. DỈn dß vỊ nhµ:
 * Lµm BT cßn l¹i SGK Trang 168,169.
 * Nghiªn cøu phÇn t­ liƯu trang 169 SGK.
 * ChuÈn bÞ néi dung bµi míi (TiÕt 57 Bµi 42: Kh¸i niƯm vỊ Tecpen).
C©u hái chuÈn bÞ: 
 * H·y so s¸nh ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o ph©n tư cđa Tecpen víi anken, anka®ien.
 * KĨ tªn c¸c lo¹i hoa qu¶ ë ®Þa ph­¬ng cã chøa Tecpen, CT ho¸ häc vµ tªn gäi cđa Tecpen ®ã.
Rĩt kinh nghiƯm: ...................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tiết 57
Tuần 23
Ngày soạn : 10/02/09
 Bµi 42: kh¸i niƯm vỊ tecpen
I. Mơc tiªu bµi häc:
 1. VỊ kiÕn thøc: - HS biÕt: 
	* Kh¸i niƯm vỊ tecpen, thµnh phÇn vµ cÊu t¹o cđa tecpen.
	* Nguån gèc vµ gi¸ trÞ cđa mét sè tecpen ®¬n gi¶n ®Ĩ khai th¸c vµ sư dơng hỵp lý nguån tecpen.
 2. VỊ kü n¨ng, t­ duy: Ph©n biƯt ®­ỵc tecpen víi nh÷ng hi®rocacbon ®· häc.
II. ChuÈn bÞ: 
 * Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ theo mơc tiªu bµi häc vµ yªu cÇu tiÕt tr­íc ®· giao.
	 * Gi¸o viªn: T­ liƯu bỉ sung vỊ nguån Tecpen cã trong c¸c lo¹i hoa qu¶ phỉ biÕn ë ®Þa ph­¬ng: Cam, chanh, b­ëi, cµ chua, b¹c hµ, hĩng vÞt ...
	III. TiÕn tr×nh trªn líp:
 1. ỉn ®Þnh tỉ chøc: KiĨm tra sÜ sè, ®ång phơc, vƯ sinh.
 2. KiĨm tra bµi cị: 
	* H·y so s¸nh ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o ph©n tư cđa Tecpen víi anken, anka®ien.
	* KĨ tªn c¸c lo¹i hoa qu¶ ë ®Þa ph­¬ng cã chøa Tecpen, CT ho¸ häc vµ tªn gäi cđa Tecpen ®ã.
	GV nhËn xÐt vµ §V§ vµo bµi míi.
 3. Nghiªn cøu néi dung bµi míi:
Ho¹t ®éng cđa Th