Giáo án môn Hình học 11 nâng cao tiết 2: Phép tịnh tiến và phép dời hình

Tr­êng THPT T©n Yªn 2
Tỉ To¸n
TiÕt theo ph©n phèi ch­¬ng tr×nh : 2.
	Ch­¬ng 1: phÐp dêi h×nh vµ phÐp ®ång d¹ng
	§2: phÐp tÞnh tiÕn vµ phÐp dêi h×nh (1 tiÕt)	
Ngµy so¹n: 24/08/2008
TiÕt 1
I. Mơc tiªu.
1) KiÕn thøc: 
Giúp hs nắm được định nghĩa và các tính chất, biểu thức tọa độ của phép tịnh tiến.Biết cách xác định và dựng được ảnh của một hình đơn giản qua phép tịnh tiến.
Học sinh nắm được định nghĩa tổng quát của phép dời hình và các tính chất cơ bản của phép dời hình.
2) Kü n¨ng: 
Dựng được ảnh của một điểm,một đoạn thẳng,một tam giác,một đường tròn qua một phép tịnh tiến.
Xác định được véc tơ tịnh tiến khi cho trước tạo ảnh và ảnh qua phép tịnh tiến đó.
Xác đinh được tọa độ của yếu tố còn lại khi cho trước 2 trong 3 yếu tố:Véc tơ,tọa độ điểm,và ảnh của tọa độ điểm qua phép tịnh tiến véc tơ trên.
Biết vận dụng phép tịnh tiến để tìm lời giải cho một số bài toán.
3) Th¸i ®é - T­ duy: Có ý thức học tập,tích cực khám phá,tìm tòi và có ví dụ ứng dụng trong thực tế.
II. ChuÈn bÞ ph­¬ng tiƯn day häc.
1) Gi¸o Viªn: Chuẩn bị bảng phụ,ví dụ trực quan và phiếu học tập.
2) Häc sinh: Ôn lại bài cũ phép biến hình.Chuẩn bị ví dụ về phép biến hình theo véc tơ cho trước.
III. Gỵi ý vỊ PPDH.
C¬ b¶n dïng ph­¬ng ph¸p gỵi më vÊn ®¸p th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iỊu khiĨn t­ duy, ®an xen ho¹t ®éng nhãm.
IV. TiÕn tr×nh bµi häc vµ c¸c ho¹t ®éng.
1) KiĨm tra bµi cị: Em hãy cho biết định nghĩa phếp biến hình.Cho một ví dụ về phép biến hình?
Phép biến hình biến điểm M thành chính nó còn được gọi là phép gì?. ( 3' )
2) Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: §Þnh nghÜa.
t
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV
Néi dung
7'
HS nghe và trả lời câu hỏi
- Dựng ảnh 3 điểm A,B,C bất kỳ qua phép tịnh tiến
- Hs đứng lên phát biểu
 -Nêu định nghĩa và nhấn mạnh ký hiệu cho học sinh.
 - phép đồng nhất có phải là phép tịnh tiến ?Vì sao?
Yêu cầu hs chọn trước mộtvéc tơ và lấy 3 điểm A,B,C bất kỳ.Dựng ảnh của mỗi điểm đó qua phép tịnh tiến theo véc tơ đã chọn
-Yêu cầu học sinh phát biểu cách dựng ảnh của một điểm qua một phép tịnh tiến theo véc tơ cho trước.
-minh họa bằng hình vẽ(Trình chiếu qua computer và Projector).
1; Định nghĩa:
Phép tịnh tiến theo vec tơ là một phép biến hình biến điểm M thành M 
sao cho = 
Ký hiệu T hoặc T
-Dựng ảnh của 3 điểm A,B,C bất kỳ qua phép tịnh tiến véc tơ cho trước.
 A
 B
 A
 B
 C
 C 
Ho¹t ®éng 2: C¸c tÝnh chÊt.
t
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV
Néi dung
10'
Học sinh quan sát suy nghĩ và trả lời.
-Dựng ảnh của đoạn thẳng AB,tam giác ABC qua phép tịnh tiến.
-Quan sát và nhận biết cách dựng ảnh của đoạn thẳng,tam giác qua phép tịnh tiến.
-Quan sát và phát biểu nhận xét.
Đọc định lý 2 SGK trang 6.
Trình bày về điều nhận biết đuợc trong định lý 2.
Dựa vào việc dựng ảnh của một điểm qua một phép tịhh tiến theo véc tơ cho trước.Em có nhận xét gì về véc tơ ,,.
Yêu cầu học sinh đọc tính chất 1( SGK trang 6).
Cho học sinh dựng ảnh của đoạn thẳng .AB,tam giác ABC qua phép tịnh tiến.
- Minh họa bằng hình vẽ(Trình chiếu qua Computer và Projector)
HĐTP 2:Phát hiện và chiếm lĩnh định lý 2.
 -Cho 3 điểm A,B,C thẳng hàng qua phép tịnh tiến véc tơ ta được ảnh 3 điểm A,B.C như thế nào?
-Yêu cầu học sinh đọc định lý2( SGK trang 6) và phát biểu trước lớp những điều nhận biết được từ định lý 2.
- Giáo viên nhận xét dẫn dắt khái quát hệ quả 3.
2/ C¸c tÝnh chÊt:
2.1/ Định lý 1;Nếu phép tịnh tiến biến hai điểm M và N lần lượt thành hai điểm M và N thì MN =MN.
Ghi nhớ:Phép tịnh tiến bảo toàn khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ.
2.2/ Định lý 2;Phép tịnh tiến biến 3 điểm thẳng hàng thành 3 điểm thẳng hàng và không làm thay đổi thứ tự 3 điểm đó.
c,Hệ quả 3 (SGK trang 6)
Ho¹t ®éng 3: BiĨu thøc to¹ ®é cđa phÐp tÞnh tiÕn.
t
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV
Néi dung
10'
Quan sát,suy nghĩ trả lời câu hỏi
-Đọc SGK trang 6(Biểu thức tọa độ cuả phép tịnh tiến).
-Giải thích vì sao có công thức tọa độ trên.
Suy nghĩ đề bài và tính xem tọa độ M là bao nhiêu.
Học sinh đứng lên trả trình bày
HĐTP 1:Nhắc lại biểu thức tọa độ của các phép toán véc tơ trong mặt phẳng.
-Cho M(x,y,);M(x,y) thì véc tơ có tọa độ như thế nào?
-Cho véc tơ (x-x:y-y);(a,b) khi nào thì = 
HĐTP 2:Chiếm lĩnh tri thức mới về biểu thức tọa độ của phép tịnh tiến.
- Cho học sinh làm ví dụ sau:
VD : Trong mặt phẳng oxy cho véc tơ (1;2).Tìm tọa độ điểm M là ảnh của điểm M(3;-1) qua phép tịnh tiến T.
3/ Biểu thức tọa độ cuả phép tịnh tiến.
M(x,y); M (x,y) (x-x;y-y) .
(x-x;y-y) (a,b) = khi và chỉ khi 
Cho u(a,b) ; M(x,y) và M(x,y)là ảnh của M(x,y) qua véc tơ .Khi đó 
-1
 y 3
0
2
1
4
 Gọi M(x,y) khi đó
Ho¹t ®éng 4: øng dơng cđa phÐp tÞnh tiÕn.
t
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV
Néi dung
5'
-Giáo viên trình bày bài toán 1,bài toán 2 SGK trang 7
-Giải thích rõ HĐ 3,HĐ 4(SGK trang 8) cho học sinh 
4/ øng dơng cđa phÐp tÞnh tiÕn
Ho¹t ®éng 5: PhÐp dêi h×nh.
t
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV
Néi dung
7'
Học sinh đọc định nghĩa phép dời hình SGK Trang 8.
Học sinh đọc định lý SGK trang 8.
Từ định nghĩa và tính chất của phép tịnh tiến .Giáo viên khái quát lên phép dời hình.
-Định nghĩa phép dời hình cho học sinh.
Giúp học sinh hiểu được các tính chất của phép dời hình.
5/ PhÐp dêi h×nh
Định nghĩa (SGK trang 8)
Định lý(SGK trang 8)
3) Cđng cè. ( 3' )
Câu hỏi:
 -Câu hỏi 1;Em hãy nêu cách dựng ảnh của một điểm,đoạn thẳêng,tam giác qua một phép tịnh tiến.
 -Câu hỏi 2;Nhắc lại nội dung cần nắm trong bài học này.
Dặn dị:
1;Nắm vững lý thuyết.
2;Vận dụng các kiến thức về phép tịnh tiến làm bài tập 1,2,3,4,5,6.SGK trang 9.