Giáo án Lịch sử lớp 9 - Bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng tám 1945 và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa

nh chóng thắng lợi ở Thủ đô Hà Nội, cũng như khắp các địa phương khác trong cả nước, Nước VNDC CH ra đời .
 - Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng Tám 1945 .
 2. Về kĩ năng :
 - Rèn cho Học sinh kĩ năng sử dụng tranh ảnh, lược đồ .
 - Phân tích, đánh giá sự kiện lịch sử .
 3. Về tư tưởng :
 Giáo dục cho Học sinh lòng kính yêu Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, niềm tin vào sự thắng lợi của cách mạng và niềm tự hào dân tộc .
II.Đồ dùng dạy học :
Lược đồ : Tổng k/n tháng Tám 1945 .
Tư liệu Lịch sử 9 .
 - Chuẩn kiến thức Lịch sử
III.Các hoạt động trên lớp :
1. Oån định lớp : (1’)
2.Kiểm tra bài cũ :
Tg
Nội dung
Hoạt động Giáo viên
Hoạt động Học sinh
Bổ sung
4’
Chủ trương của Đảng 
Trước tình hình Nhật đảo chính Pháp, Đảng có chủ trương gì ?
- Xác định kẻ thù .
- Ra chỉ thị “ Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta ”
- Phát động cao trào kháng Nhật cứu nước .
3.Vào bài mới : (1’)
 Với những chuẩn bị trước đó, khi thời cớ cách mạng đến Đảng đã phát động nhân dân tổng khởi nghĩa no thế nào ? Cách mạng tháng Tám 1945 giành được thắng lợi như thế nào ? Những thắng lợi đó có ý nghĩa no thế nào ? Chúng ta cùng đi vào nghiên cứu bài hôm nay .
Hoạt động 1:
Tg
Nội dung
Hoạt động Giáo viên
Hoạt động Học sinh
Bổ sung
12’
I. Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố :
- TG : CTTG II đi vào giai đoạn cuối, Px Đức,Ý, Nhật đầu hàng Đồng Minh vô điều kiện .
- Trong nước : Quân Nhật hoang mang dao động, Đảng và nhân dân chuẩn bị sẳn sàng => thời cơ cách mạng đã chín muồi .
- Đảng đã triệu tập hội nghị toàn quốc từ 14 – 15/ 8, quyết định tổng k/n trong toàn quốc .
- Quốc dân Đại hội họp ở Tân Trào đã nhất trí tán thành quyết định của Đảng, thành lập UBDTGPVN, quyết định Q.kì, Q.ca .
Hoạt động : Cá nhân 
 - Em hãy cho biết tình hình thế giới lúc này ra sao ?
- Trước tình hình đó, Đảng đưa ra chủ trương gì ?
-Tình hình trong nước lúc này ra sao ?
Do chuẩn bị từ trước nên khi thời cơ đến Đảng đã phát động Tổng k/n .
- Quốc dân Đại hội đã thông qua nội dung gì ?
-Đảng ban bố lệnh tổng k/n trong hoàn cảnh nào ? em có nhận xét gì về chủ trương này ?
Giáo viên gọi học sinh nhận xét
Giáo viên kết luận .
- TG : CTTG II đi vào giai đoạn cuối, Px Đức,Ý, Nhật đầu hàng Đồng Minh vô điều kiện .
- Trước tình hình đó, Đảng đã triệu tập hội nghị toàn quốc từ 14 – 15/ 8 và Quốc Dân đại hội 16/8 .
- Quân Nhật hoang mang dao động, Đảng và nhân dân chuẩn bị sẳn sàng => thời cơ cách mạng đã đến .
Nghe .
- Tán thành việc Tổng k/n, thành lập UBDTGPVN, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi .
- Khi thời cơ cách mạng đến .
- Đúng đắn, kịp thời, sáng suốt
Học sinh nhận xét .
Hoạt động 2 :
 Tg
Nội dung
Hoạt động Giáo viên
Hoạt động Học sinh
Bổ sung
10’
II. Giành chính quyền ở Hà Nội :
- Sau khi Nhật đảo chính Pháp, Không khí cách mạng sôi sục .
- 19/8, một cuộc mittinh lớn biến thành cuộc biểu tình đánh chiếm các công sở chính quyền địch .
=> K/n thắng lợi .
Hoạt động : Cá nhân 
 - Sau khi Nhật đảo chính Pháp, tình hình Hà Nội như thế nào ?
Gt : Tranh : Mittinh tại nhà hát Lớn .
- Nhân dân Hà Nội giành chính quyền như thế nào ?
- Cuộc k/n giành chính quyền ở Hà Nội thắng lợi có ý nghĩa như thế nào ?
- Không khí cách mạng sôi sục, các tầng lớp nd nhất là thanh niên hăng hái gia nhập các đội cứu quốc .
Quan sát .
- 19/8, một cuộc mittinh lớn biến thành cuộc biểu tình đánh chiếm các công sở chính quyền địch .
- Tác động lớn đến k/n giành chính quyền ở các địa phương khác .
Hoạt động 3 :
 Tg
Nội dung
Hoạt động Giáo viên
Hoạt động Học sinh
Bổ sung
12’
III. Giành chính quyền trong cả nước :
- Từ 14/8 – 18/ 8, bốn tỉnh Hải Dương,Bắc Giang, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền sớm nhất .
- K/n thắng lợi ở Huế, Sài Gòn đến 28/8 giành được chính quyền trong cả nước .
- Chiều 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên Ngôn độc lập khai sinh nước VNDC CH .
Hoạt động : Cá nhân 
 - Em hãy cho biết các tỉnh giành được chính quyền sớm nhất ?
 Sau thắng lợi ở Hà Nội là Huế (23/8), Sài Gòn (25/8) và trong vòng 15 ngày, tổng k/n giành thắng lợi trong cả nước .
- Chiều 2/9/1945, xảy ra sự kiện gì ?
GT: Chân dung Hồ Chí Minh .
Giáo viên đọc một đoạn trong Tuyên Ngôn Độc Lập .
- Em có nhận xét gì về lực lượng tham gia giành chính quyền ?
Giáo viên gọi học sinh nhận xét
Giáo viên kết luận .
- Hải Dương,Bắc Giang, Hà Tĩnh, Quảng Nam .
Nghe .
- Chiều 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên Ngôn Độc Lập khai sinh nước VNDC CH .
Nghe .
- Chủ yếu là llct và có llvt hỗ trợ, bảo vệ chính quyền .
Học sinh nhận xét .
4.Củng cố :
Tg
Nội dung
Hoạt động Giáo viên
Hoạt động Học sinh
Bổ sung
4’
Đảng phát động k/n 
Đảng phát động k/n trong hoàn cảnh nào ?
- Px Nhật đầu hàng Đồng Minh vô điều kiện .
- Quân Nhật hoang mang .
- Quân Đồng Minh chưa vào nước ta .
- Quân ta được chuẩn bị chu đáo .
 5. Dặn dò : về xem thật kĩ phần IV vì đây là nội dung rất quan trọng, trọng tâm của chương, trả lời câu hỏi :
 - Nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của cách mạng tháng Tám ? .
 - Ý nghĩa Lịch sử của cách mạng tháng Tám năm 1945 ?
TUYÊN NGƠN ĐỘC LẬP
Hỡi đồng bào cả nước,
 “ Tất cả mọi người đều sinh ra cĩ quyền bình đẳng. tạo hĩa cho họ những quyền khơng ai cĩ thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, cĩ quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc .
 Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngơn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy cĩ ý nghĩa là : tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng cĩ quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do .
 Bản Tuyên ngơn Nhân quyền và Dân quyền của cách mạng Pháp năm 1791 cũng nĩi : Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luơn được tự do và bình đẳng về quyền lợi .
 Đĩ là những lẽ phải khơng ai chối cãi được .
 Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, tự do, bác ái đến cướp nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa .
 Về chính trị, chúng tuyệt đối khơng cho nhân dân ta một chút tự do và dân chủ nào 
Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ra ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản nhân dân ta đồn kết 
 Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nịi của ta. Chúng tắm các cuộc khỡi nghĩa của ta trong bể máu .
Chúng rang buộc dư luận, thi hành các chính sách ngu dân .
 Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm nịi giống ta suy nhược .
 Về kinh tế, chúng bĩc nhân dân ta đến tận xương tủy, khiến nhân dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. chúng cướp khơng ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu .
Chúng giữ độc quyền in giấy bạc, xuất nhập cảng .
 Chúng đặt ra hằng trăm thứ thuế vơ lí, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buơn trở nên bần cùng .
 Chúng khơng cho các nhà tư sản ta ngĩc đầu lên, chúng bĩc lột nhân dân ta một cách vơ cùng tàn nhẫn .
 Mùa thu năm 1940, phát xít nhật đến xâm lăng Đơng Dương để mở thêm căn cứ đánh Đồng Minh, thì bọn thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật. từ đĩ dân ta chịu hai tầng xiềng xích : Pháp và Nhật. Từ đĩ dân ta càng cực khổ nghèo nàn. Kết quả là cuối năm ngối đầu năm nay, từ Quảng Trị đến Bắc kỳ, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đĩi .
 Ngày 9 tháng 3 năm nay, Nhật tước khí giới của quân đội Pháp. Bọn thực dân Pháp hoặc là bỏ chạy hoặc là đầu hàng. Thế chẳng những chúng khơng “ bảo hộ “được ta ”, trái lại, trong 5 năm, chúng đã bán nước ta hai lần cho Nhật .
Trước ngày 9 tháng 3 biết bao nhiêu lần Việt Minh đã kêu gọi người Pháp liên minh để chống nhật. Bọn thực dân Pháp đã khơng đáp ứng lại thẳng tay khủng bố Việt Minh hơn nữa. Thậm chí đến khi thua chạy, chúng cịn nhẫn tam giết nốt số đơng tù chính trị ở Yên Bái và Cao Bằng .
 Tuy vậy đối với người Pháp, đồng bào ta vẫn giữ một thái đơ khoan hồng và nhân đạo. sau cuộc biến động ngày 9 tháng , Việt Minh đã giúp đỡ nhiều người Pháp chạy qua biên thùy, lại cứu cho nhiều người Pháp ra khỏi nhà giam của Nhật và bảo vệ tính mạng và tài sản cho họ .
 Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta thành thuộc địa của Nhật, chứ phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật đầu hàng Đồng Minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hịa .
 Sự thật là dân ta lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ khơng phài từ tay Pháp.
Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thối vị. dân ta đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ và lập nên chế độ Dân chủ Cộng hịa .
 Bởi thế cho nên, chúng tơi, lâm thời chính phủ của nước Việt Nam mới, đại biểu cho tồn dân Việt Nam, tuyên bố thốt ly hẳn quan hệ với nước Pháp, xĩa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã ký về nước Việt Nam, xĩa bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất nước Việt Nam .
 Tồn dân Việt Nam, trên dưới một lịng kiên quyết chống lại âm mưu của bọn thực dân Pháp .
 Chúng tơi tin rằng các nước Đồng Minh đã cơng nhận những nguyên tắc dân tộc bình đẳng ở các hội nghị Têhêrăng và Cựu kim sơn, quyết khơng thể khơng cơng nhận quyền dân tộc độc lập của dân Việt Nam .
 Một dân tộc đã gan gĩc chống ách nơ lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan gĩc đứng