Giáo án Lịch sử lớp 8 - Bài 15: Cách mạng tháng mười nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng(1917 - 1921)

LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI
CHƯƠNG I: CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở LIÊN XÔ (1921-1941)
Bài 15: CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG(1917-1921)
Câu 1. Cho biết tình hình nước Nga trước cách mạng năm 1917? .
- Sau cuộc CM năm 1905-1907, nước Nga vẫn là 1 nước đế quốc quân chủ chuyên chế , bảo thủ về chính trị, lạc hậu về kinh tế.
- Nga Hoàng đẩy nhân dân vào cuộc chiến tranh đế quốc , gây nên những hậu quả nặng nề. 
 +Kinh tế suy sụp.
 + Quân đội thiếu lương thực , thiếu vũ khí, thua trận, mất đất. 
 + Đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ
 + Trong xã hội Nga tồn tại các mâu thuẫn: Đế quốc với các dân tộc Nga, tư sản với vô sản, phong kiến với nông dân
+ PT đấu tranh của ND chống chiến tranh, chống Nga Hoàng ngày càng lên cao, lan rộng khắp nơi. Chính phủ Nga Hoàng bất lực trước tình hình đó.
Câu 2.Trình bày diễn biến, kết quả, tính chất của cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917 ở nước Nga?
Trả lời
a/ Diễn biến :Tháng 2/1917, một cuộc cách mạng đã bùng nổ và giành thắng lợi ở Nga.
Ngày 8/3/1917(tức ngày 23/2- Lịch Nga Hoàng) diễn ra cuộc biểu tình của 9 vạn công nhân nữ ở Pê-tơ-rô-grat mở đầu cho phong trào CM. 
Ba ngày sau diễn ra cuộc tổng bãi công của công nhân toàn thành phố. 
Ngày 12/3/1917(tức 27/2), dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn-sê-vích, công nhân đã chuyển cuộc tổng bãi công thành khởi nghĩa vũ trang. . Quân khởi nghĩa chiếm các công sở , bắt các tướng tá của Nga Hoàng. Chế độ quân chủ chuyên chế bị lật đổ . 
b/ Kết quả: 
- CM dân chủ tư sản đã thắng lợi trên toàn nước Nga.
Hai chính quyền được thành lập ở nước Nga:
+ Chính quyền xô viết của nhân dân được thành lập trong cả nước.
+ Chính phủ lâm thời của tư sản và địa chủ mới cũng được thành lập. 
c/ Tính chất: Đây là cuộc cách mạng dân chủ tư sản không triệt để. 
Câu 3: Tại sao năm 1917 nước Nga lại diễn ra 2 cuộc CM. 
Trả lời
- Sau cuộc CM năm 1905-1907, nước Nga vẫn là 1 nước đế quốc quân chủ chuyên chế , bảo thủ về chính trị, lạc hậu về kinh tế. Nga Hoàng đẩy nhân dân vào cuộc chiến tranh đế quốc , gây nên những hậu quả nặng nề. 
- Trước tình hình đó đã nổ ra cuộc CM dân chủ tư sản tháng 2/1917 , lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế. 
- Sau CM 2/1917 thắng lợi, nước Nga song song tồn tại 2 chính quyền: 
 + Chính quyền xô viết của nhân dân
 + Chính phủ lâm thời của tư sản và địa chủ mới
- Chính phủ tư sản lâm thời tiếp tục cuộc chiến tranh đế quốc và đàn áp bóc lột nhân dân. 
- Các tầng lớp nhân dân phản đối chính sách của chính phủ tư sản lâm thời . - Trước tình hình đó , Lê-nin và đảng Bôn- sê- vích đã vạch ra kế hoạch tiếp tục làm cách mạng, dùng bạo lực lật đổ chính phủ tư sản lâm thời, chấm dứt tình trạng hai chính phủ song song tồn tại. 
Câu 4: Trình bày diễn biến, kết quả, tính chất của cuộc cách mạng tháng Mười Nga năm 1917? 
Trả lời
a/ Diễn biến:
- Đầu tháng 10/1917, Lê-nin về nước trực tiếp chỉ đạo CM. Đội cận vệ đỏ được thành lập. Lên kế hoạch và quyết định thời điểm khởi nghĩa nhanh chóng.
- Đêm 24/10 ( 6/11), Lê-nin đến điện Xmô-nưi trực tiếp chỉ huy khởi nghĩa. Ngay đêm đó , quân khởi nghĩa đã chiếm được toàn bộ Pê-tơ-rô-grat và bao vây cung điện Mùa Đông. 
- Đêm 25/10/1917(7/11) Cung điện mùa đông bị chiếm. Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ hoàn toàn.
- Tiếp đó, khởi nghĩa thắng lợi ở Mát-xcơ-va. Đến đầu năm 1918, cách mạng thắng lợi trong cả nước Nga. 
b/ Kết quả: 
Chính phủ lâm thời tư sản bị lật đổ, thiết lập nhà nước vô sản đem lại chính quyền về tay nhân dân.
c/ Tính chất: Đây là cuộc CM xã hội chủ nghĩa.
Câu 5: Trình bày ý nghĩa lịch sử của cánh mạng tháng Mười Nga
Trả lời
a/ Ý nghĩa:
* Đối với nước Nga: 
- Cuộc cách mạng đã làm thay đổi hoàn toàn vận mệnh đất nước Nga và hàng triệu nhân dân Nga 
+ Lần đầu tiên trong lịch sử đưa nhân dân lao động Nga lên nắm chính quyền , làm chủ đấtt nước.
+ Xây dựng một chế độ mới - Chế độ xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
* Đối với thế giới: CM tháng 10 Nga là một biến cố trọng đại của lịch sử loài người 
 + Dẫn đến những biến đổi lớn lao trên thế giới- Một chế độ xã hội mới , một nhà nước kiểu mới ra đời . Cuộc CM đã làm rung chuyển hệ thống đế quốc trên thế giới. 
 + Nó để lại nhiều bài học quý giá cho cách mạnh giải phóng dân tộc trên thế giới chống áp bức bóc lột : như sự lãnh đạo của Đảng, chuẩn bị lực lượng, nắm bắt thời cơ khởi nghĩa....
 + Nó cổ vũ cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên toàn thế giới.
Bài 16 LIÊN XÔ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI (1921-1941
I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế(1921-1925)
Câu 1: Cho biết tình hình nước Nga xô viết sau CM tháng 10/1917? Chính sách kinh tế mới của Nga? Kết quả ? ( Nêu hoàn cảnh và nội dung Chính sách kinh tế mới (NEP) ở Liên xônăm 1921)
Trả lời
1/ Tình hình nước Nga ( Hoàn cảnh thực hiện chính sách mới ở Nga)
- Từ năm 1921 nước Nga xô viết bước vào thời kì hòa bình xây dựng đất nước trong 1 hoàn cảnh hết sức khó khăn :
+ Kinh tế bị tàn phá nặng nề .Nông nghiệp chỉ còn 1/2, công nghiệp còn 1/7 so với trước CM.
+ Bệnh dịch và đói kém trầm trọng
 + Bọn phản CM thì điên cuồng chống phá , gây bạo loạn nhiều nơi. 
Trước tình hình đó , Đảng Bôn -sê-vích Nga quyết định thực hiện chính sách kinh tế mới.
2. Nội dung chủ yếu của chính sách kinh tế mới của Nga 
 + Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa và thay thế bằng chế độ thu thuế lương thực.
 + Thực hiện tự do buôn bán, mở lại các chợ.
 + Cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ.
 + Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.
Kết quả mà chính sách này đem lại:
 + Nông nghiệp và các ngành kinh tế khác được phục hồi , phát triển nhanh chóng.
 + Đời sống nhân dân được cải thiện hơn trước.
 + Năm 1925, sản xuất công, nông nghiệp đạt mức xấp xỉ trước chiến tranh.
 -Tháng 12-1922 Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô Viết (Liên xô) được thành lập dựa trên cơ sở tự nguyện của 4 nước (Nga, Bê-lô-rút-xi-a, u-crai-na, Ngoại Cáp-ca- dơ)
II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên xô(1925-1941)
Câu hỏi: . Nêu những thành tựu đạt được của công cuộc xây dựng CNXH ở Liên Xô (1925-1941)?
Trả lời
- Hoàn thành trước thời hạn các kế hoạch 5 năm lần I (1928-1932), lần II (1933-1937)
- Kinh tế: các ngành CN, NN phát triển nhanh chóng, đưa Liên Xô từ một nước nông nghiệp lạc hậu trở thành nước CN đứng đầu Châu Âu, đứng thứ 2 TG sau Mĩ
 +Tiến hành tập thể hóa nông nghiệp, có quy mô sản xuất lớn và được cơ giới hóa.
- Về văn hóa giáo dục: Liên Xô đã thanh toán nạn mù chữ, phát triển hệ thống giáo dục Quốc dân, đạt nhiều thành tựu rực rỡ về khoa học kĩ thuật và văn hóa nghệ thuật.
- Về xã hội: Các giai cấp bóc lột đã bị xóa bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp là công nhân, nông dân và tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa. Từ 6/1941 trước cuộc tấn công xâm lược của phát xít Đức nhân dân Liên Xô phải ngừng việc thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ ba ( 1937 – 1941).