Giáo án Lịch sử lớp 10 - Tiết 9 - Bài 6: các quốc gia ấn và văn hóa truyền thống Ấn Độ

Ngày soạn: 13/10/2014
Tiết: 9
CHƯƠNG IV
ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN
Bài 6
CÁC QUỐC GIA ẤN VÀ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG ẤN ĐỘ 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
	Qua bài học giúp Hs nhận thức được:
	- Ấn Độ là quốc gia có nền văn minh lâu đời, phát triển cao, cùng Trung Quốc có ảnh hưởng sâu rộng ở Châu Á và trên thế giới.
	- Thời Gúp-ta định hình văn hoá truyền thống Ấn Độ.
	- Nội dung của văn hoá truyền thống.
2. Tư tưởng
	- Văn hoá Ấn Độ có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam, tạo nên mối quan hệ kinh tế và văn hoá mật thiết giữa hai nước. Đó là cơ sở để tăng cường hiểu biết, quan hệ thân tình, tôn trọng lẫn nhau giữa hai nước.
3. Kỹ năng
	- Rèn luyện kỹ năng phân tich, tổng hợp.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
	- Lược đồ Ấn Độ trong SGK phóng to.
- Bản đồ Ấn Độ ngày nay.
- Tranh ảnh về các công trình nghệ thuật của Ấn Độ.
- Chuẩn bị đoạn băng video về văn hoá Ấn Độ (đã phát trên VTV2 vào tháng 6-2003).
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
	- Câu 1: Hãy nêu những nét cơ bản trong bộ máy Nhà nước phong kiến Thời Tần - Hán và Đường?
	- Câu 2: Mầm mống kinh tế TBCN xuất hiện ở Trung Quốc khi nào? Biểu hiện? Tại sao nó không được tiếp tục phát triển?
2. Dẫn dắt bài mới
	GV khái quát phần kiểm tra bài cũ và dẫn dắt HS vào bài mới, nêu nhiệm vụ nhận thức bài mới như sau:
	Ấn Độ là một trong những quốc gia cổ đại phương Đông có nền văn minh lâu đời khoảng 3000 năm đến 1500 năm, nền văn minh ở phía Tây Bắc Ấn Độ nằm ở vùng sống Ấn. Khoảng 1500 năm TCN là khởi đầu cho nền văn minh sông Hằng, bài học của chúng ta chỉ nghiên cứu từ nền văn minh sông Hằng nằm ở vùng Đông Bắc, là đồng bằng rộng lớn màu mỡ, quê hương, nơi sinh trưởng của nền văn hoá truyền thống và văn minh Ấn Độ. Để hiểu được văn hoá truyền thống Ấn Độ là gì? Nó phát triển ra sao? Nó ảnh hưởng ra bên ngoài như thế nào? Việt Nam chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu được những vấn đề trên.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm vững
1.Thời kì các quốc gia đầu tiên
(không dạy)
Hoạt động 2: Hoạt động theo nhóm
	- GV nêu câu hỏi cho từng nhóm:
	+ Nhóm 1: Quá trình hình thành vương triều Gúpta? Thời gian tồn tại? Vai trò về mặt chính trị của vương triều này?
	+ Nhóm 2: Điểm nổi bật trong văn hoá Ấn Độ dưới thời Gúp ta? Nội dung cụ thể?
	+ Nhóm 3: Văn hoá Ấn Độ thời Gúp ta đã ảnh hưởng như thế nào đến Ấn Độ giai đoạn sau và ảnh hưởng văn hoá Ấn Độ ở những lĩnh vực nào?
	- GV gọi đại diện các nhóm lên trình bày và các nhóm khác bổ sung cho bạn, sau đó GV nhận xét và chốt ý:
	+ Nhóm 1: Đầu Công nguyên, miền Bắc Ấn Độ được thống nhất - nổi bật vương triều Gúp - ta (319- 467), vương triều này chứng tỏ sức kháng cự không cho người Tây Á xâm lấn từ phía Tây Bắc, thống nhất Miền Bắc Ấn Độ, làm chủ gần như toàn bộ miền Trung Ấn Độ. Sự phát triển và nét đặc sắc của vương triều gúp ta còn giữ được ở thời Hácsa giai đoạn sau (606 - 647).
	+ Nhóm 2: Điểm nổi bật của thời kỳ Gúpta là sự định hình và phát triển của văn hoá truyền thống Ấn Độ.
	Cụ thể:
	+ Đạo Phật tiếp tục được phát triển sau hàng năm ra đời ở Ấn Độ đến thời Gúpta được truyền bá khắp Ấn Độ và truyền nhiều nơi. Cùng với đạo Phật phát triển kiến trúc ảnh hưởng của đạo, như chùa Hang mọc ở nhiều nơi và những pho tượng phật điêu khắc bằng đá, trên đá
GV giải thích thêm:Đạo phật đề xướng con đường giải phóng “thân nhân” bằng diệt dục, bằng sự chống đối mọi ham muốn về sắc, lợi, danh nói lên sự khác biệt xã hội, sự bon chen, sự cạnh tranh của xã hội, tư hữu phân đẳng cấp và khổ sở về sự tham lam, khuyên người ta sống “hướng thiện”
 (giới thiệu chùa Hang Atgianta: là di tích của thời kì thịnh đạt của đạo Phật, được xây dựng từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ VII, trong ngót 1000 năm, chùa bao gồm 30 động lớn nhỏ, trong đó mỗi động, trên tường vách và trần đều có những công trình chạm khắc và những bích họa rất điêu luyện).
	+ Đạo Ấn Độ hay đạo Hinđu vốn là đạo cổ xưa của người Ấn cũng ra đời và phát triển, thờ 3 vị thần chính: 
Brama: thần Sáng Tạo
Visnu: thần bảo hộ (Thần Thiện)
Siva: thần hủy diệt (Thần Ác) và nhiều vị thần khác. Cùng với đạo Hinđu phát triển thì các công trình kiến trúc thờ thần cũng được xây dựng. Các ngôi đền được xây dựng bằng đá cao đồ sộ, hình chóp núi, là nơi ngự trị của các thần và nơi tạc nhiều tượng thần thánh bằng đá, (giới thiệu cho HS xem đền tháp hình núi Mênu, lăng mộ hình bán cầu, hình bát úp ).
	+ Chữ viết: từ chữ viết cổ Brahmi đã nâng lên, sáng tạo và hoàn chỉnh hệ chữ sanskrit (chữ Phạn) là chữ viết phổ biến ở Ấn Độ thời bấy giờ và là cơ sở hình thành chữ viết ấn Độ ngày nay. Chữ viết hoàn chỉnh đã tạo điều kiện rực rỡ với các tác giả và tác phẩm tiêu biểu như Sơkuntala của Kaliđasa.
	+ Nhóm 3: Văn hoá thời Gúpta đã phát triển khắp Ấn Độ, nó còn rực rỡ sang cả thời Hácsa. Ngày nay, dân số Ấn Độ đa số theo đạo Ấn Độ, chữ viết ngày nay của Ấn Độ dựa trên chữ sanskrit. Trong quá trình buôn bán với các quốc gia Đông Nam Á, văn hoá Ấn Độ đả ảnh hưởng sang các nước này chủ yếu là tôn giáo đạo Phật, đạo Hinđu và chữ sankrit, đạo Bà la môn của người Chăm và kiến trúc tháp Chàm, đạo Phật và các công trình chùa mang kiến trúc ảnh hưởng của Phật giáo của Ấn Độ ).
2. Thời kỳ vương triều Gúpta và sự phát triển của văn hoá truyền thống Ấn Độ
Quá trình hình thành và vai trò về mặt chính trị:
- Đầu công nguyên, miền Bắc Ấn Độ được thống nhất - nổi bật vương triều Gúpta (319-467)
Vai trò của vương triều Gúpta: chống lại sự xâm lược của các tộc ở Trung Á, thống nhất miền Bắc Ấn Độ, làm chủ miền Trung Ấn Độ, tồn tại qua 9 đời vua.
- Về văn hoá dưới thời Gúpta.
+ Đạo Phật: Tiếp tục được phát triển truyền bá khắp Ấn Độ và truyền ra nhiều nơi. Kiến trúc Phật giáo phát triển (Chùa Hang, tượng phật bằng đá).
+ Ấn Độ giáo hay đạo Hinđu ra đời và phát triển, thờ 3 vị thần chính: Thần Sáng tạo, Thần Thiện, Thần Ác. Các công trình kiến trúc thờ thần cũng được xây dựng với phong cách nghệ thuật độc đáo.
+ Chữ viết: có từ rất sớm, từ chữ đơn giản Brahmi đã nâng lên, sáng tạo và hoàn chỉnh hệ chữ Phạn (sanskrit) dung để viết văn, khắc bia. Chữ Pa-li viết kinh Phật.
+ Văn học cổ điển Ấn Độ - văn học Hinđu, mang tinh thần và triết lý Hinđu giáo rất phát triển.
Tóm lại, thời Gúp ta đã định hình văn hoá truyền thống Ấn Độ với những tôn giáo lớn và những công trình kiến trúc, tượng, những tác phẩm văn học tuyệt vời, làm nền cho văn hoá truyền thống Ấn Độ có giá trị văn hoá vĩnh cửu.
- Người Ấn Độ đã mang văn hoá, đặc biệt là văn hoá truyền thống truyền bá ra bên ngoài mà Đông Nam Á là ảnh hưởng rõ nét nhất. Việt Nam củng ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ (tháp Chàm, đạo Phật, đạo Hinđu).
4. Sơ kết bài học
5. Bài tập - Dặn dò về nhà
	HS trả lời những câu hỏi cuối bài
	+ Tại sao nói thời kì Giup-ta là thời kì định hình và phát triển của văn hóa truyền thống Ấn Độ?
	+Những yếu tố văn hóa truyền thống nào của Ấn Độ đã ảnh hưởng ra bên ngoài và ảnh hưởng đến những nơi nào?
	6. Rút kinh nghiệm