Giáo án Lịch sử 7 - Tuần 28, Tiết 53-54

ĩa quân lập phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn ?
-Thái độ của quân thanh khi vào xâm lược nước ta như thế nào ? (chủ quan, kiêu ngạo), 
Hoạt động2: Quang Trung đại phá Quân Thanh (1789).
-Tại sao lúc lấy được chính quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn Huệ không lên ngôi mà bây giờ ông mới lên ngôi ?
-Việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế có ý nghĩa gì ? 
_ Gv: mũi tên màu xanh là đường tiến quân của Quang Trung ra Bắc. Từ Phú Xuân ra Tam Điệp, Quang Trung vừa hành quân gấp, vừa bổ sung lực lượng, vừa động viên binh sĩ.
- Vì sao Quang Trung mở cuộc duyệt binh ở Nghệ An ? 
- Nhận xét về lời tuyên thệ của Quang Trung ? 
-Quang Trung dự định đánh quân Thanh vào thời gian nào ? (hs yếu)
-Vì sao Quang Trung quết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết kỉ Dậu ?
 - Vua Quang Trung chuẩn bị cho cuộc đại phá quân Thanh như thế nào ?
_ Gv: Tường thuật trên bản đồ:
Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa như thế nào ?
 + Đây là vị trí quan trọng nhất của địch ở phía nam Thăng Long.
 + Cách đánh bất ngờ làm quân giặc hoảng loạn, khí thế chiến đấu của quân ta dâng cao như vũ bão.
- Tại sao quân Tây sơn tấn công đồn Ngọc Hồi – Khương Thượng vao cùng một thời điểm là mùng 5 Tết ? 
Hoạt động3: Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.
-Suốt 17 năm (1771 – 1789) chiến đấu, phong trào Tây Sơn đã thu được những kết quả to lớn nào ?
-Vì sao quân tây Sơn giành được nhiều thắng lợi như vậy ?
- Nhận xét của em về Quang Trung ?
à sai người sang cầu cứu nhà Thanh.
à Nhân cớ đưa quân giúp vua Lê Chiêu Thống. Càn Long thực hiện âm mưu xâm lược nước ta.
-HS nghe và quan sát
à Có sự chuẩn bị chu đáo. Được Lê Chiêu Thống dẫn đường và ủng hộ lương thực, quân nhu quân dụng
 + Vua bán nước hèn hạ, nhục nhã.
 + Chỉ vì quyền lợi cá nhân mà bán rẻ Tổ quốc, gây đau khổ cho nhân dân.
à Rút khỏi Thăng Long. Lập phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn. 
+ Để bảo toàn lực lượng (quân Thanh quá mạnh, hung hăng, quân ta chỉ có vài vạn).
 + Làm kiêu lòng địch. Chờ thời cơ.
+ Phòng tuyến có chiều sâu, liên kết thủy bộ vững chắc.
 + Là bàn đạp cho quân Tây Sơn hội quân và tấn công ra Thăng Long diệt quân Thanh.
Sgk.
+ Lúc tiến quân ra Bắc, Nguyễn Huệ lấy khẩu hiệu “phù Lê diệt Trịnh”.
 + Vua Lê bán nước, quân Thanh xâm lược nên Nguyễn Huệ lên ngôi là hợp lòng người.
à Tập hớp được lòng dân, tạo được sức mạnh đoàn kết dân tộc. Khẳng định chủ quyền của dân tộc và cho quân Thanh biết rằng nước ta có chủ.
-HS quan sát
à Để lấy khí thế và tinh thần cho binh lính.
à Thể hiện tinh thần quyết tâm chống giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc của quân Tây Sơn.
-HS trả lời
+ Quân Thanh mới chiếm được Thăng Long dễ dàng nên còn chủ quan, kiêu ngạo.
 + Vào dịp Tết, quân Thanh lơ là, không đề phòng à quân địch bị bất ngờ.
-HS trả lời
-HS nghe
à Thể hiện sự chỉ đạo của Quang Trung là các đạo quân phải hiệp đồng tác chiến, nếu đánh cùng một lúc thì Tôn Sĩ Nghị sẽ không kịp điều quân tiếp viện cho mặt trận phía Nam được.
Lật đổ các tập đoàn phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê.
_ Xoá bỏ sự chia cắt, thống nhất đất nước.
_ Đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh bảo vệ Tổ quốc
-Được nhân dân tích cực ủng hộ.
_ Sự lãnh đạo tài tình của Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân
+ Tiến hành cuộc hành quân thần tốc (từ Phú Xuân ra Nghệ An).
 + Tiên đoán ngày mùng 7 tết khao quân.
 + Nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh: thần tốc, bất ngờ, táo bạo, chỉ đạo và tổ chức chiến đấu hết sức cơ động.	
-HS trả lời
1.Quân Thanh xâm lược nước ta.
a/ Nguyên nhân: Lê Chiêu Thống sang cầu cứu nhà Thanh.
	b/ Diễn biến:
_ Cuối năm 1788, Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân Thanh chia làm 4 đạo tiến vào nước ta.
_ Trước thế mạnh của giặc, quân Tây sơn rút khỏi Thăng Long và lập phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn ( Ninh Bình – Thanh Hoá).
_ Giặc vào Thăng Long gây bao tội ác à nhân dân căm thù cao độ.
2.Quang Trung đại phá Quân Thanh (1789).
a/ Tiến quân ra Bắc:
_ Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế (1788), lấy niên hiệu là Quang Trung, tiến quân ra Bắc.
_ Tuyển thêm quân, tổ chức duyệt binh lớn ở Vĩnh Doanh (Vinh, Nghệ An).
_ Vạch kế hoạch tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỉ Dậu à cho quân sĩ ăn Tết trước.
	b/ Diễn biến:
_ Đêm 30 Tết, quân ta vượt sông Gián Khẩu, tiêu diệt địch ở đồn tiền tiêu.
_ Đêm mồng 3 Tết, bí mật bao vây đồn Hà Hồi (Hà Tây) à giặc xin hàng.
_ Mồng 5 tết, ta đánh đồn Ngọc Hồi, Đống Đa, tiêu diệt toàn bộ quân địch. Sầm Nghi Đống tự tử, Tôn Sĩ Nghị chạy về nước.
3.Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.
a/ Ý nghĩa:
_ Lật đổ các tập đoàn phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê.
_ Xoá bỏ sự chia cắt, thống nhất đất nước.
_ Đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh bảo vệ Tổ quốc.
	b/ Nguyên nhân:
_ Nhờ ý chí chiến đấu chống áp bức bĩc lột, tình thần yêu nước, đồn kết và hi sinh cao cả của nhân dân ta.
_ Sự lãnh đạo tài tình của Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân	
 4. Củng cố:
 	Em hãy trình bày cuộc tiến quân của Quang Trung đại phá quân Thanh vào dịp Tết Kỉ Dậu 1789.
 	Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn. (hs yếu)
 5.Dặn dò:
	Về học bài 
Chuẩn bị bài 26( Đọc và trả lời câu hỏi SGK) 
Đọc kĩ bài trước (hs yếu)
Tuần 28: Tiết 54:
NS
ND:
Bài 26:	QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC
	1/ Về kiến thức: Thấy được những khó khăn mà Quang Trung phải vượt qua trong công cuộc xây dựng đất nước (về nông nghiệp, công thương nghiệp, về văn hoá giáo dực và quốc phòng  ).
	2/ Về tư tưởng: Bồi dưỡng ý thức ủng hộ cái mới (ở bài này là những chính sách quả Quang Trung phù hợp với yêu cầu lịch sử và xu thế thời đại).
	3/ Về kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích.
I/ CHUẨN BỊ:
Gv sgk, sgv giáo án
HS: SGK , xem bài trước
III/ TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG:
1 Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ :
Trình bày diễn biến chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa của Quang Trung ?
Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.
3.Tổ chức hoạt động dạy học:
 a. Giới thiệu bài: Tên tuổi và công lao của anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ không chỉ gắn liền với những chiến công lừng lẫy về quân sự mà còn rất tài ba trong việc xây dựng đất nước.
 b. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG THẦY
HOẠT ĐỘNG TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1: PHỤC HỒI KINH TẾ, XÂY DỰNG VĂN HOÁ DÂN TỘC.
- Vì sao sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm, lật đổ chính quyền phong kiến trong nước, Quang Trung lại chăm lo xây dựng kinh tế văn hoá ?
- Vì sao Quang Trung chú ý đến phát triển nông nghiệp ? 
- Để phát triển nông nghiệp, Quang Trung đã có những biện pháp gì ? Đạt kết quả ra sao ? 
- Em có nhận xét gì về chính sách phát triển nông nghiệp của Quang trung ? 
- Vua Quang trung đã làm gì để phát triển công thương nghiệp ? 
- Tại sao “mở cửa ải, thông chợ búa” thì công thương nghiệp lại phát triển ? 
- Quang Trung đã thi hành biện pháp gì để phát triển văn hoá, giáo dục ?
-Chiếu lập học nói lên hoài bão gì của Quang Trung ? 
-Viện Sùng chính đảm nhận vai trò gì ? (hs yếu )
- Việc sử dụng chữ Nôm có ý nghĩa như thế nào? 
_ Gv: nhấn mạnh trong lịch sử thời phong kiến nước ta chỉ có 2 triều đại dùng chữ Nôm là triều Hồ và triều Quang Trung. Nguyễn Thiếp làm viện trưởng viện Sùng chính: quê ở Nghệ An, là sĩ phu nổi tiếng về đạo đức và uyên bác, được nhiều người trọng vọng.
- Những việc làm của QT có tác dụng gì? 
Hoạt động 2: CHÍNH SÁCH QUỐC PHÒNG, NGOẠI GIAO.
- Nhà nước thống nhất, song vua Quang Trung gặp phải những khó khăn gì ? 
- Trước âm mưu của kẻ thù, Quang Trung đã có những biện pháp gì ? 
- Về quân sự ? Về ngoại giao? 
-Để củng cố nền độc lập trong nước Quang Trung đã làm gì ?
 (hs yếu )
_ Gv: Nêu việc Quang Trung viết lại kêu gọi nhân dân Quảng Ngãi, Quy Nhơn đồng lòng hiệp sức tiêu diệt Nguyễn Ánh.
- Kế hoạch đánh Gia Định có thực hiện được không ? Vì sao ? _ Gv nhấn mạnh: Đây là tổn thất lớn cho triều đại Tây Sơn và cho cả đất nước, Quang Toản kế vị, bất lực không đập tan được âm mưu của Nguyễn Ánh.
- Mặc dù ở ngôi được 5 năm (1788-1792) nhưng công lao của người anh hùng Nguyễn Huệ đối với đất nước ta như thế nào ?
 (hs yếu )
 GV chốt lại
+ Do chiến tranh liên miên, đất nước bị tàn phá.
 + Nhân dân đói khổ à Cần xây dựng kinh tế để nhân dân ấm no, đất nước giàu mạnh.
à Là bộ phận chủ yếu và quan trọng nhất của nền kinh tế nước ta lúc đó.
à Ban hành chiếu khuyến nông. Bãi bỏ hoặc giảm nhẹ tô thuế (mùa màng bội thu, đất nước thái bình).
à Chăm lo quyền lợi nông dân, khuyến khích họ trở về quê làm ăn, chia ruộng công bằng.
à Buôn bán trao đổi với nước ngoài.
à Lưu thông hàng hoá trong nước đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân.
Ban bố chiếu lập học.
_ Mở trường học ở các huyện, xã.
à Bồi dưỡng nhân lực, đào tạo nhân tài đóng góp xây dựng đất nước. 
à Sgk.
à Ý thức, tinh thần dân tộc sâu sắc của Quang Trung.
-HS nghe
-HS trả lời
Phía Bắc: Lê Duy Chỉ lén lút hoạt động.
Phía Nam: