Giáo án Lịch sử 7 - Tuần 12 - Năm học 2009-2010

n rất quan tõm tới việc XD quõn đội và củng cố quốc phũng
- Nước ta luụn đứng trước nguy cơ ngoại xõm (nhất là thời kỡ đế quốc Mụng Nguyờn đang mở rộng XL)
Tổ chức của quõn đội nhà Trần ntn?
- Cấm quõn (SGK): Đạo quõn bảo vệ kinh thành triều đỡnh, nhà vua và chỉ chọn trai trỏng khoẻ mạnh ở quờ hương nhà Trần.
Vỡ sao nhà Trần chỉ kộn chọn những thanh nhiờn khoẻ mạnh ở vựng quờ họ Trần để vào cấm quõn?
- Nhằm tăng cường độ tin cậy trong việc bảo vệ triều đỡnh, cấm quõn cú nhiệm vụ bảo vệ vua, Hoàng thành, triều đỡnh.
- Quõn ở cỏc lộ: ở đồng bằng gọi chớnh binh, ở miền nỳi gọi phiờn binh.
Quõn đội nhà Trần được tuyển dụng theo chớnh sỏch và chủ trương nào?
Em cú nhận xột gỡ về chủ trương và chớnh sỏch này? (HS thảo luận)
- Tăng cường sức mạnh quõn đội để phũng thủ đất nước
- Chớnh sỏch tớch cực
Từ ngàn xưa, xuất phỏt từ y/c XD bảo vệ TQ, nờn ND ta rất chuộng vừ. Lũ vật được mở ở nhiều nơi. Đấu vừ, đấu vật, chơi cự là những trũ chơi quen thuộc trong cỏc ngày hội làng. Dựa vào tinh thần chuộng vừ đú của ND ta, nhà Trần đó tiến hành tổ chức lại quõn đội nhằm tăng khả năng phũng thủ đất nước.
- Quõn đội nhà Trần đó được tổ chức theo chủ trương: Quõn lớnh cốt tinh nhuệ, khụng cốt đụng -> tức là y/c rất cao đối với bản thõn từng chiến sĩ. Phải là người khoẻ mạnh, giỏi vừ, quen chiến trận “1 người địch muụn người” cú như vậy sức mạnh của quõn đội mới được nhõn lờn.
Xem hỡnh 27 nhận xột
Bờn cạnh việc XD quõn đội nhà Trần đó làm gỡ để củng cố quốc phũng?
- Cử tướng giỏi đúng giữ nơi hiểm yếu
Vỡ sao nhà Trần mới thành lập đó chỳ trọng ngay tới cụng tỏc bảo vệ cỏc vựng biờn giới?
- PK phớa Bắc chưa chịu từ bỏ gió tõm XL nước ta. Lỳc đú quõn Mụng Cổ đang hoành hành ở vựng Trung ỏ  hoạ bị xõm lăng cú thể đến bất cứ lỳc nào, để bảo vệ nền ĐL phải cảnh giỏc đề phũng.
- Nhà Trần chỳ trọng bảo vệ cỏc vựng biờn giới, nờn đó bố trớ những tướng giỏi và con em thõn thớch trấn giữ cỏc vựng biờn giới phớa Bắc và vựng Nghệ An, Thanh Hoỏ phớa Nam và cố gắng giữ được mối qh thõn thiết trỏnh mọi xung đột
Nhấn mạnh ý nghĩa và tỏc dụng của chủ trương: “Lờy đoản binh thắng trường trận, lấy ngắn đỏnh dài, XD tỡnh đoàn kết trong quõn đội và khoan thủ sức dõn làm kế sõu rễ bền gốc” (Biết lấy yếu đỏnh mạnh, lấy ớt thắng nhiều, phỏt huy sức mạnh ĐK quõn dõn)
Việc XD quõn đội nhà Trần cú gỡ khỏc và giống so với nhà Lớ?
- Giống: 
+, Quõn đội gồm 2 bộ phận
+, Được tuyển dụng theo chớnh sỏch “ngụ binh ư nụng”
- Khỏc
+, Cấm quõn: Tuyển những người khoẻ mạnh, ở quờ hương nhà Trần
+, Quõn đội theo chủ trương: “Cốt tinh nhuệ khụng cốt đụng”
HS làm BT sau: (bảng phụ)
Nếu như chỉ chọn nhiều nhất 3 trong 5 tiờu chớ sau để khẳng định quõn đội thời Trần là 1 quõn đội mạnh thỡ em sẽ chọn những tiờu chớ nào? (Đỏnh dấu X vào ụ trống cuối cõu
a. Cũng giống như thời Lớ, nhà Trần tiếp tục duy trỡ chớnh sỏch “ngụ binh ư nụng”
b. Khỏc với thời Lớ, Nhà Trần coi trọng chất lượng trong quõn đội “Quõn lớnh cốt tinh nhuệ chứ khụng cần nhiều” 
c.Chế độ luyện tập, học tập của binh lớnh và tướng lĩnh được thực hiện thường xuyờn quy củ. 
d. Những nơi hiểm yếu ở vựng biờn giới đặc biệt là biờn giới phớa Bắc đều giao cho cỏc tướng giỏi đảm nhiệm
e. Cỏc vua Trần thường trực tiếp đi kiểm tra việc phũng bị những nơi trọng yếu ở biờn giới.
Chuyển: 
Cựng với việc XD quõn đội củng cố quốc phũng nhà Trần cũng chỳ trọng đến phục hồi phỏt triển KT -> phần2
Nhà Trần đó làm gỡ để phỏt triển nụng nghiệp?
- Đẩy mạnh cụng cuộc khai hoang, mở rộng diện tớch SX, đắp đờ phũng lụt, đào sụng, nạo vột kờnh mương.
ở tiết trước chỳng ta đó học về tổ chức bộ mỏy nhà nước dưới thời Trần, chỳng ta đó biết được nhà Trần đặt ra 1 số chức quan mới, đú là những chức quan gỡ? Nhiệm vụ của từng chức quan đú?
- Sau khi thành lập, nhà Trần nhanh chúng dẹp tan được những thế lực chống đối. Tỡnh hỡnh XH trở lại ổn định. Khắp nơi trong nước ND khắp nơi nhanh chúng phục hồi SX
Nhà Trần cú biện phỏp khuyến khớch phỏt triển SX nụng nghiệp.
- Chức quan Hà Đờ Sứ chuyờn trụng coi sử, đắp đờ vốn xuất thõn từ dõn chài, nhà Trần càng hiểu rừ tỏc hại của cỏc trận lụt hàng năm. Năm 1248 ND cỏc lộ được lệnh mở chiến dịch đắp đờ suốt từ đầu nguồn cỏc con sụng lớn đến cửa biển đề phũng nước sụng dõng to -> gọi đờ Đỉnh Nhĩ. Tất cả mọi người khụng phõn biệt trai, gỏi, giàu nghốo đều phải tham gia -> hệ thống đờ điều cỏc con sụng lớn được hỡnh thành từ đú -> Đú là cụng sức sỏng tạo của hàng triệu người dõn Đại Việt nhằm khống chế nước lũ, bảo vệ mựa màng 1 cỏch hiệu quả. Hệ thống đờ điều này được cỏc hệ thống nối tiếp bồi đắp ngày càng vững vàng. Hàng năm dưới sự chỉ dẫn của Hà Đờ Sứ con trai từ 18 tuổi trở nờn dành 1 số người tham gia sửa, đắp đờ điều. -> Đồng thời nhà Trần cũn tổ chức nạo vột kờnh đào trước đõy bảo đảm giao thụng và tưới tiờu cho đồng ruộng.
- Chức quan Đồn Điền Sứ chuyờn coi việc khai khẩn đất hoang, mở rộng diện tớch gieo trồng. Vua Trần khuyến khớch cỏc vương hầu, cụng chỳa, quý tộc mộ người đi khai khẩn ở vựng ven biển, ven sụng. Đất đai khai khẩn được trở thành của tư. Cựng lỳc đú cỏc đồn điều sứ đến thỳc dõn nghốo cỏc lộ mở đất, lập làng.
Nhận xột gỡ về những chủ trương phỏt triển nụng nghiệp của nhà Trần? (HS thảo luận)
- Chủ trương đú rất phự hợp, kịp thời để phỏt triển nụng nghiệp.
Kết quả của KT nụng nghiệp thời Trần.
Nhờ cỏc chớnh sỏch và cựng với sự cố gắng của người dõn, nụng nghiệp thời Trần nhanh chúng được phục hồi phỏt triển.
Nhà Trần khuyến khớch cỏc xưởng thủ cụng nhà nước SX cỏc đồ gốm, dệt, chế tạo vũ khớ.
Kể tờn cỏc nghề thủ cụng trong ND
Xem hỡnh 28 rỳt nhận xột KTh?
- Làm gốm, trỏng men, đỳc đồng, làm giấy, 
- Do vậy, cỏc làng xó mọc lờn nhiều nơi. Kinh thành Thăng Long đó cú 61 phường hoạt động tấp nập.
Nhận xột về tỡnh hỡnh TCN thời Trần TKXIII (thảo luận)
- Đang từng bước khụi phục và phỏt triển mạnh, trỡnh độ ngày càng cao.
Nhận xột tỡnh hỡnh thương nghiệp nhà Trần.
Việc buụn bỏn với thương nhõn nước ngoài diễn ra rất sụi nổi ở cỏc cửa biển: Hội Thống, Võn Đồn, 
II/ Nhà Trần XD quõn đội và phỏt triển kinh tế
1/ Nhà Trần XD quõn đội và củng cố quốc phũng (19’)
* Quõn đội gồm 2 bộ phận
- Cấm quõn
- Quõn cỏc lộ
- Chủ trương: Quõn lớnh cốt tinh nhuệ, khụng cốt đụng
- Chớnh sỏch: Ngụ binh ư nụng, XD tinh thần đoàn kết
- Học binh phỏp, luyện tập vừ nghệ
* Củng cố quốc phũng
- Cử tướng giỏi đúng giữ nhưng nơi hiểm yếu
- Vua Trần thường tuần tra vựng hiểm yếu.
2/ Phục hồi và phỏt triển KT (17’)
* Nụng nghiệp:
- Chỳ trọng khai hoang
- Đắp đờ, nạo vột kờnh, mương.
-> Nụng nghiệp được phục hồi và phỏt triển.
* Thủ cụng nghiệp, thương nghiệp
được phục hồi và phỏt triển.
c. Củng cố, luyện tập (3’)
? Em cú nhận xột chủ đề bức vẽ H27, GT hỡnh ảnh con voi trong bức vẽ
H- Hỡnh chiến sĩ mỡnh trần, đúng khố, đầu chớt khăn, túc cắt ngắn, cú thõn hỡnh vạm vỡ, tay khiờn, tay giỏo và ở tư thế khoẻ, lao vào cuộc đọ sức. Trờn đựi cỏc chiến sĩ cũn khắc hỡnh rồng uốn khỳc. Điều này phản ỏnh tục xăm mỡnh hoặc vẽ rồng trờn thõn thể con người ở thời kỡ này cũn khỏ phổ biến.
- Hỡnh chiến sĩ và voi đó phản ỏnh tinh thần thượng vừ của Đại Việt và chủ trương XD quõn đội nhà Trần “Quõn lớnh cốt tinh nhuệ chứ khụng cốt đụng”
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
Học
Làm BT cũn lại
Tỡm hiểu bài 14 theo cõu hỏi SGK
Ngày soạn : 21/11/2009
Ngày dạy: 24/11/2009
TIẾT 24 - BÀI 14:
BA LẦN KHÁNG CHIẾN
 CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MễNG NGUYấN
THẾ KỈ XIII
1 . MỤC TIấU 
a. Về kiến thức 
Giỳp HS
- Nắm đựoc õm mưu xõm lược Đại Việt của Mụng Cổ 
- Chủ trương chớnh sỏch và những việc làm của vua quan nhà Trần để đối phú với quõn Mụng Cổ 
 	b. Về kĩ năng
- Rốn kĩ năng chỉ bản đồ và tường thuật trận đỏnh, phõn tớch, đỏnh giỏ, nhận xột, sự kiện lịch sử
	c. Về thỏi độ
 - GDHS:ý thức kiờn cường, bất khuất, mưu trớ, dũng cảm ,của quõn và dõn ta trong cuộc khỏng chiến. Giỏo dục lũng tự hào về truyền thống dõn tộc 
2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS
a. Chuẩn bị của GV : Nghiờn cứu tài liệu+ soan giảng+ Lược đồ khỏng chiến chống quõn Mụng Nguyờn
 Soạn giỏo ỏn
b. Chuẩn bị của HS : SGK, vở, tỡm hiểu ND bài: Sưu tầm tranh ảnh, chuyện cú liờn quan đến bài 
3. TIẾN TRèNH BÀI DẠY (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
 Cõu hỏi: - Nhà Trần đó làm gỡ để XD quõn đội và củng cố quốc phũng ?
 Đỏp ỏn : - Quõn đội nhà Trần gồm 2 bộ phận : Cấm quõn và quõn cỏc lộ phủ 
	- Thực hiện chớnh sỏch ngụ binh ư nụng 
*Giới thiệu bài: Nhà Trần vừa thành lập đó phải chống chọi cuộc xõm lược của Mụng Nguyờn như thế nào Hụm nay ta cựng tỡm hiểu
b. Dạy nội dung bài mới (36’) 
Hoạt động của thầy và trũ
Nội dung
H
G
H
?
H
?
?
H
?
H
G
?
H
G
?
H
Đọc SGK mục 1
Treo bản đồ thế giới, giới thiệu về Mụng Cổ.Từ xưa cỏc bộ lạc du mục Mụng Cổ ở những vựng thảo nguyờn đầu TKXIII nhà nước PK Mụng Cổ thành lập vua Mụng Cổ mang quõn xõm lược khắp nơi và XD một đế quốc rộng lớn từ Thỏi Bỡnh Dương đến bờ Hắc Hải người xưa đó nhận xột “ Vú ngựa quõn Mụng Cổ đi đến đõu cỏ mọc khụng đựơc ở đú”
Quan sỏt hỡnh 29
Hỡnh 29 giỳp em hiểu gỡ về Mụng Cổ?
- Quõn đội rất lớn mạnh cú tổ chức quõn đội tốt
-Năm 1927 vua Mụng Cổ mở cuộc xõm lược Nam Tống để chiếm toàn bộ Trung Quốc rộng lớn nhưng để đạt được tham vọng đú chỳng cho tướng Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy quõn xõm lược Đại Việt 
Tại sao vua Mụng Cổ cho quõn đỏnh Đại Việt trước ?
Trước khi vào nước ta tướng Mụng Cổ đó làm gỡ ?
- Cho sứ giả đưa thư đe doạ - dụ hàng 
Vua Trần đó làm gỡ khi cỏc sứ giả Mụng Cổ tới?
- Bắt giam vào ngục
Theo dừi SGK Tr56
Khi được tin quõn Mụng Cổ xõm lược nước ta vua Trần đó làm gỡ ?
- Ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khớ quõn đội dõn binh được luyện tập cả ngày và đờm 
Treo bản đồ trỡnh bày diễn biến 
- Thỏng 1-1258 quõn Mụng Cổ tiến vào nước ta theo đường sụng Thao xuống Bạch Hạc rồi xuống vựng Bỡnh Lệ Nguyờn và bị chặn lại tại đõy – quõn ta đặt phũng tuyến do vua Thỏi Tụng chỉ huy và đỏnh một trận quyết liệt – do quõn giặc mạnh vua Trần phải cho quõn rỳt lui về Thăng Long để bảo toàn lực lượng theo lệnh triều đỡnh nhõn dõn Thăng Long thực hiện vườn khụng nhà trống – vua Trần cho quõn x