Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 56, Bài 25: Phong trào Tây Sơn (Tiết 4: Tây Sơn đánh tan quân Thanh) - Năm học 2012-2013

á quân Thanh.
- Đánh giá tầm vóc lịch sử của sự kiện mùa xuân Kỷ Dậu (1789)
	3.Thái độ:
	- Giáo dục lòng yêu nước và tự hào về trang sử vẽ vang của dân tộc ta trong cuộc đại phá quân thanh xâm lược.
 	- Cảm phục thiên tài quân sự Nguyễn Huệ.
	-Tích hợp: giáo dục HS ý thức bảo vệ các địa điểm, di tích lịch sử.
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của giáo viên: 
	-Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân xâm lược nước ngoài.
	-Lược đồ diễn biến trận đánh Ngọc Hồi – Đống Đa.
	2.Chuẩn bị của HS: Học bài, soạn bài trước khi đến lớp
III.DỰ KIÊN PHƯƠNG PHÁP
1.Chủ đạo: vấn đáp, trực quan, động nảo, trình bày 1 phút.
2.Bổ trợ: gợi mở, diễn giải.
IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
HOẠT HOẠT CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
1. On định lớp (1p): Kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài củ (5p)
-H: Vì sao Nguyễn Huệ thu phục được Bắc Hà?
-H: Nêu vai tò của Nguyễn Huệ trong phong trào Tây Sơn.
3.Bài mới (39p)..
HĐ 1: Quân Thanh xâm lược nước ta
-H: Sau khi Nguyễn Huệ thu phục được Bắc Hà, vua Lê Chiêu Thống đã có hành động gì?
-H; Nhà Thanh có bỏ qua cơ hội này không?
-GV chỉ lược đồ H57.
Năm 1788, Nhà Thanh cử Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân tiến vào nước ta chia làm 4 đạo (mũi tên trắng chấm đen)
+ Đạo 1 do Tôn Sĩ Nghị chỉ huy từ Quãng Tây qua Lạng Sơn tiến vào.
+ Đào 2 theo đường Cao Bằng do Sầm Nghi Đống chỉ huy.
+ Đạo 3 theo đường Tuyên Quang.
+ Đạo 4 theo đường Qaũng Ninh tiến vào Hải Dương.
-H: Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của quân Thanh cho cuộc xâm lược nước ta
-H: Em có suy nghĩ gì về bẻ lũ Lê Chiêu Thống?
-H: Trước thế giặc mạnh quân Tây Sơn đã hành động như thế nào?
-GV chỉ bản đồ H57 giới thiệu phòng tuyến Tam Điệp Biện Sơn (vị trí, đặc điểm)
-H: Vì sao quân ta rút khỏi Thăng Long? Có ý kiến cho rằng quân Tây Sơn rút khỏi Thăng Long vì hèn nhát. Em có đồng ý với ý kiến đó không.?
-H: Nhìn trên bản đồ vì sao nghĩa quân lập phòng tuyến Tam Điệp, Biện Sơn?
-H: Thái độ của quân Thanh khi vào xâm lược nước ta như thế nào?
-Chuyển ý 
HĐ 2: Quang Trung đại phá quân Thanh (1789).
-H: Tại sao lúc lấy được chính quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn Huệ lại không lên ngôi mà bây giờ mới lên ngôi?
-H:Việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế có ý nghĩa gì?
-GV chỉ bản đồ H57: mũi tên màu xanh là đường tiến quân của Quang Trung ra Bắc. Từ Phú Xuân ra Tam Điệp, Quang Trung vừa hành quân gấp, vừa bổ sung lực lượng, vừa động viên binh sĩ.
-GV chỉ địa danh Nghệ An nơi Quang Trung mở cuộc duyệt binh lớn.
-H: Vì sao Quang Trung mở cuộc duyệt binh ở Nghệ An?
-GV chỉ địa danh Thanh Hóa – nơi Quang Trung đọc lời tuyên thệ (GV giải nghĩa từng câu cho HS hiểu).
-H :Nhận xét về lời tuyên thệ của Quang Trung?
-GV chỉ dãy núi Tam Điệp đây là ranh giới giữa Ninh Bình và Thanh Hóa ngày nay. Tại đây, Quang Trung đã động viên tướng sĩ, khen ngợi kế hoạch của Ngô Thì Nhậm.
-H: Quang Trung dự định đánh quân Thanh vào thời gian nào?
-H: Vì sao Quang Trung quyết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỷ Dậu?
-H:Vua Quang Trung chuẩn bị cho cuộc đại phá quân Thanh như thế nào? 
-GV chỉ bản đồ H59 : 5 đạo quân của Quang Trung (mũi tên màu xanh) từ Tam Điệp tiến ra Bắc.
-GV chỉ bản đồ H59, chỉ vào cung Tây Long và nhấn mạnh: nơi đây từ Tôn Sĩ Nghị đến bọn tướng soái quân Thanh đang chúi đầu vào yến tiệc, hát xướng 
Gv tuờng thuật lược đồ.
-Đêm 30 Tết vượt sông Giáng Khẩu, tiêu diệt địch ở đồn tiền tiêu.
- Đêm mồng 3 tết, bí mật vây đồn Hà Hồi. Sau đó GV chỉ vị trí nới quân ta tập kết ở phía Nam Hà Hồi (cánh đồng Cung) trên bản đồ để chuẩn bị đánh đồn Ngọc Hồi. 
+ GV chỉ cánh quân của đô đốc Bảo tập kết ở Đại Ang-phía Tây Nam Ngọc Hồi.
- Ngày mồng 5 Tết, quân Tây Sơn không bao vây mà đánh mạnh ở mặt phía nam Ngọc Hồi, bịt hướng đông bắc bằng một cánh quân nghị binh, mở hướng tây bắc cho giặc chạy vào đầm Mực.. (GV nên nhấn mạnh cách tạo tấm lá chắn bằng gỗ quấn rơm tẩm nước để bảo vệ bộ binh).
-H: Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa như thế nào?
GV chỉ bản đồ: Trong khi quân Quang Trung đánh đồn Ngọc Hồi, mờ sáng mùng 5 Tết, đạo quân của đô đốc Long tấn công đồn Khương Thượng – Đống Đa.
-H:Tại sao quân Tây Sơn tấn công đồng Ngọc Hồi - Khương Thượng vào cùng một thời điểm là mùng 5 Tết?
Quân Tây Sơn giáp chiến, đốt lửa thiêu cháy trại giặc. Sầm Nghi Đống thắt cổ tự tử.
- GV chỉ bản đồ hướng rút chạy của Tôn Sĩ Nghị (làm cầu phao, trốn sang Gia Lâm).
- GV nêu kết quả chiến thắng.
-Chuyển ý:
*HĐ 3: Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
-H: Vì sao quân Tây Sơn giành được nhiều thắng lợi như vậy?
-H: Suốt 17 năm (1771-1789) chiến đấu, phong trào Tây Sơn đã thu được những kết quả to lớn nào?
-H; Phong trào nông dân tây Sơn kết thúc thắng lợi có ý nghĩa lịch sử như thế nào ?
-GV nhấn mạnh thắng lợi đại phá quân Thanh: giữ vững độc lập dân tộc, một lần nữa đập tan cuồng vọng xâm lược của các đế chế quân chủ Phương Bắ.c
4. Cũng cố (4p)
-H: Trình bày cuộc tiến công của vua Quang Trung đại phá quân Thanh vào diệp tết Kỉ Dậu 1789?
-H: Phong trào nông dân tây Sơn kết thúc thắng lợi có ý nghĩa lịch sử như thế nào ?
5. Dặn dò (1p)
-Học thuộc bài, làm bài tập cuối bài
-Soạn trước bài 26
-Lớp trưởng báo cáo.
-Được nhân dân, nhiều sĩ phu nổi tiếng giúp đỡ.
-Lực lượng Tây Sơn hùng mạnh.
-Chính quyền phong kiến Trịnh Lê quá thối nát
-Tiêu diệt thế lực họ Nguyễn ở Đàng trong, chính quyền họ Trịnh ở đàng ngoài, có công thống nhất đất nước.
-Tiếp nhận thông tin
-Sai người sang cầu cứu nhà Thanh
-Nhân cớ đưa quân về giúp vua Lê Chiêu Thống, Càn Long thực hiện âm mưu xâm lược nước ta.
-Quan sát lược đồ và lắng nghe tích cực.
-Chuẩn bị chu đáo.
+ Lục lượng mạnh gồm bộ binh, kỵ binh, thủy binh.
+ Được bè lũ Lê Chiêu Thống dẫn đường ủng hộ lương thực, quân nhu, quân dụng.
+ Tướng giặc là những tên tướng giỏi, hiếu chiến, hăm hở muốn “lập công lớn”
- Vua bán nước hèn hạ nhục nhã.
-Chỉ vì quyền lợi cá nhân mà bán rẻ Tổ Quốc, gây đau khổ cho nhân dân
-Rút khỏi Thăng Long.
-Lập phòng tuyến Tam Điệp- Biện Sơn.
-Không phải do hèn nhất, sợ giặc, đây là một kế hoạch sáng suốt, chu đáo.
+ Bảo toàn lực lượng (quân Thanh quá đông, hung hăng, quân ta chỉ có vài vạn.)
+ Làm kiêu lòng địch.
+ Chờ thời cơ
- Phòng tuyến có chiều sâu, liên kết thủy bộ vững chắc.
- Là bàn đạp cho quân Tây Sơn hội quân và tấn công ra Thăng Long diệt quân Thanh.
-Cướp bóc, giết người, đốt nhà, kêu căn
-Lúc tiến quân ra Bắc, Nguyễn Huệ lấy khẩu hiệu “phù Lê, diệt Trịnh ”.
-Bây giờ vua Lê bán nước, quân Thanh xâm lược nên Nguyễn Huệ lên ngôi là hợp lòng người.
-Tập hợp được lòng dân, tạo sức mạnh đoàn kết dân tộc..
-Khẳng định chủ quyền của dân tộc và cho quân Thanh biết rằng nước ta có chủ.
-Quan sát và lắng nghe tích cực.
-Để lấy khí thế và tinh thần cho binh lính
-Quan sát và lắng nghe tích cực.
-Thể hiện tinh thần quyết tâm chống giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc của quân Tây Sơn.
-Quan sát và lắng nghe tích cực.
-Vào dịp Tết Kỷ Dậu.
-Quân Thanh mới chiếm được Thăng Long dễ dàng nên còn chủ quan kiêu ngạo.
-Vào dịp Tết quân Thanh lơ là không đề phòng à quân địch bị bất ngờ.
-Quang Trung chia làm 5 đạo
-Quan sát và lắng nghe tích cực.
-Đây là vị trí quan trọng nhất của địch ở phía nam Thăng Long.
-Cách đánh bất ngờ làm quân giặc hoảng loạn, khí thế chiến đấu của quân ta dâng cao như vũ bảo.
-Thực hiện sự chỉ đạo của Quang Trung là các đạo quân phải hiệp đồng tác chiến, nếu đánh cùng một lúc thì Tôn Sĩ Nghị sẽ bối rối không kịp điều quân tiếp viện cho mặc trận phía nam được.
-Quan sát và lắng nghe tích cực
-Sự ủng hộ hưởng ứng của nhân dân.
-Sự lãnh đạo tài tình của vua Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân.
- Tiến hành cuộc hành quân thần tốc (từ Phú Xuân ra Nghệ An.)
-Tiên đoán ngày mùng 7 Tết khao quân.
-Nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh: thần tốc, bất ngờ, táo bạo, chỉ đạo và tổ chức chiến đấu hết sức cơ động.
-Đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh, bảo vệ Tổ quốc.
-Lật đổ các tập đoàn phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê.
-Xóa bỏ sự chia cắt đất nước, lập lại thống nhất. 
-Quan sát và lắng nghe tích cực
-Dựa vào lược đồ trình bày.
*Nguyên nhân thắng lợi
-Nhớ ý chí đấu tranh, của dân tộc ta.
-Sự lãnh đạo tài tình, bộ chỉ huy.
*Ý nghĩa lịch sử.
- Lật đổ các tập đoàn phong kiến thối nát Trịnh – Nguyễn, xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước, thống nhất quốc gia.
- Đánh đuổi ngoại xâm Xiêm, Thanh giử vững độc lập dân tộc.
1. Quân Thanh xâm lược nước ta (10p).
a. Hoàn cảnh: 
-Lê Chiêu Thống sai người sang cầu cứu nhà Thanh.
-Nhân cơ hội này vua Càn Long thực hiện âm mưu xâm lược nước ta.
-Cuối năm 1788, nhà Thanh tiến hành xâm lược nước ta. Tôn Sĩ Nghị chia quân thành 4 đạo tiến vào nước ta.
b.Chuẩn bị của nghĩa quân.
-Ngô Thì Nhậm, Ngô Văn Sở một mặt cho quân rút khỏi Thăng Long về xây dựng phòng tuyến ở Tam Điệp – Biện Sơn, một mặt cho người về Phú Xuân cấp báo với Nguyễn Huệ.
-Tại Thăng Long quân Thanh Long ra sức cướp bóc, giết người rất tàn bạo. Lê Chiêu Thống tìm cách trả thù, báo oán rất tàn bạo... lòng dân câm phẩn.
2. Quang Trung đại phá quân Thanh (1789).
(14p)
-1788, Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu là Quang Trung và lập tức tiến quân ra Bắc à Nghệ An – Thanh Hoá Quang Trung đều tuyển thêm quân.
-Từ Tam Điệp, Quang Trung chia quân làm 5 đạo: 
+Đạo chủ lực do Quang Trung chỉ huy à Thăng Long.
+Đạo thứ 2,3: đánh vào Tây Nam Thăng Long.
+Đạo thứ 4: tiến ra Hải Dương.
+Đạo thứ 5: tiến ra Lạng Giang chặn đường rút của giặc.
-Đêm 30 tết, quân ta vượt sông Gián Khẩu, tiêu diệt địch ở đồn Tiền Tiêu. Mờ sáng mồng 5 ta đánh đồn Ngọc Hồi, quân Thanh chống cự không nổi, bỏ chạy tán loạn. Cùng lúc đó đạo quân của đô đốc Long đánh đồng Đống Đa, tướng giặc sầm Nghi Đống tự tử. Tôn Sĩ Nghị bỏ chạy sang Gia Lâm. Trưa mồng 5, Quang Trung cùng toàn quân chiến thắng kéo vào Thăng Long.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn (10p)
a.Nguyên nhân thắng lợi
-Nhớ ý chí đấu tranh, chống áp bức bóc lột, tinh thần yêu nước, đoàn kết và hi sinh cao cả của dân tộc ta.
-Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy.
b.Ý nghĩa l