Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 29, Bài 16: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV (Tiết 1) - Năm học 2012-2013

Ngày soạn: 8/11/2012
Ngày dạy: 11/2012
Tuần 15
Tiết 29
BÀI 16: SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
I. TÌNH HÌNH KINH TẾ – XÃ HỘI
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức
- Tình hình kinh tế – xã hội cuối thời Trần: vua quan ăn chơi sa đọa không quan tâm tới sản xuất làm cho đời sống của người dân ngày càng cực khổ 
- Các cuộc đấu tranh của nông nô, nô tì diễn ra càng rầm rộ
2.Kĩ năng: Phân tích, đánh giá, nhận xét về các sự kiện lịch sử
3.Thái độ: 
- Bồi dưỡng tình cảm yêu thương người dân lao động
- Thấy được vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử 
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của giáo viên: Tình hình kinh tế – xã hội 
2.Chuẩn bị của HS: Học bài, soạn bài trước khi đến lớp
III.DỰ KIÊN PHƯƠNG PHÁP
1.Chủ đạo: vấn đáp, trực quan, động nảo, trình bày 1 phút.
2.Bổ trợ: gợi mở, diễn giải.
IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
HOẠT HOẠT CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
1.Ổn định lớp (1p): Kiểm tra sỉ số 
2.Kiểm tra bài củ (5p)
-H: Trình bày một số nét về tình hình văn hóa, giáo dục, khoa học dưới thời Trần ? 
3.Bài mới (39p): Giới thiệu bài mới:
*HĐ1:Tình hình kinh tế 
-Gọi HS đọc SGK
-Giảng:. Đầu thế kỉ XIV, nền kinh tế phát triển trở lại, xã hội tương đối ổn định. Để bù lại trong chiến tranh phải chịu nhiều khó khăn, các vương hầu quý tộc tìm mọi cách gia tăng tài sản của mình. Vì vậy, vua quan ăn chơi xa xỉ không quan tâm tới sản xuất nông nghiệp và đời sống của nhân dân
-H: Hậu quả của những việc làm trên của vua quan nhà Trần cuối thế kỉ XIV ?
-Gọi HS đọc phần in nghiêng
-Giảng: nêu môt số dân chứng: Vua Trần Dụ Tông bắt dân đào hồ lớn trong hoàng thành, chất đá giữa hồ làm núi, bắt dân chở nước mặn từ biển đổ vào hồ nhỏ nuôi hải sản. Tướng Trần Khánh Dư nói: “ Tướng là chim ưng, dân là vịt, lấy vịt nuôi, chim ưng có gì là lạ”. Nguyễn Phi Khanh đã viết lên những câu thơ mô tả sự thật.
-Chuyển ý 
*HĐ2: Tình hình xã hội
-Gọi Hs đọc mục 2
-H: Cuộc sống của người dân ở cuối thế kỉ XIV ? 
-H: Trước tình hình đời sống của người dân như vậy, vua quan Trần đã làm gì ?
-Giảng: Lợi dụng tình hình đó, nhiều kẻ nịnh thần làm rối lọan kỉ cương phép nước. Chu Văn An, quan Tư nghiệp ở Quốc tử giám dâng sớ đề nghị chém 7 tên nịnh thần nhưng vua không nghe, ông đã bỏ quan 
-H: Việc làm của Chu Văn An đã chứng tỏ điều gì ?
-Giảng: Nhà Trần ngày càng suy sụp hơn. Dụ Tông chết Dương Nhật Lễ lên cầm quyền. Yêu cầu -HS đọc về Dương Nhật Lễ
-Giảng: Trước tình hình trong nước như vậy. Champa nhòm ngó xâm lược nước ta, nhà Minh đưa những yêu sách ngang ngược. Trong điều kiện đó người nông dân càng chịu nhiều khổ cực và họ đã vùng day đấu tranh
-Chỉ lược đồ địa điểm những cuộc khởi nghĩa của nông dân và nô tì
- Trình bày 3 cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
Khởi nghĩa Ngô Bệ nổ ra vào năm 1344 ở Hải Dương. Cuộc khởi nghĩa đã nêu cao khẩu hiệu “ Chẩn cứu dân nghèo”. Điều này chứng tỏ nông dân ta đã ý thức cuộc sống của mình và vì không được ai cứu giúp nên họ tự đứng lên giành quyền lợi cho mình. Cuộc khởi nghĩa kéo dài 16 năm ( từ năm 1344 đến 1360) do thiếu tổ chức, thiếu sự ủng hộ của nông dân ở các nơi nên đã bị quân đội triều đình đàn áp 
-Năm 1379, Nguyễn Thanh tập hợp nông dân khởi nghĩa ở Sông Chu và tự xưng là Linh Đức vương. Cùng lúc đó, Nguyễn Kỵ ở Nông Cống cũng xương vương tiến hành khởi nghĩa nhưng các cuộc khởi nghĩa đó đã bị thất bại 
-Nhà Sư Phạm Sư Ôn đã hô hào nông dân nổi day ở Quốc Oai vào năm 1390, và hoạt động mạnh ở Sơn Tây , sau đó kéo quân chiếm kinh thành Thăng Long. Lực lượng của nghĩa quân rất mạnh làm cho vua Trần phải bỏ thành chạy sang Bắc Giang. Nhưng cuối cùng cuộc khởi nghĩa bị that bại 
Cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Nhữ Cái nổ ra ở nhiều nơi (1399-1400), sau 1 năm bị đàn áp 
-H: các cuộc khởi nghĩa liên tiếp nổ ra vào cuối triều Trần báo hiệu điều gì 
4.Củng cố (4p)
-H: Trình bày tóm tắt tình hình kinh tế xã hội nước ta nửa sau thế kỉ XIV ?
-H: Nhận xét về nhà Trần nửa cuối thế kỉ XIV ?
-H: Kể tên, địa bàn, thời gian các cuộc khởi nghĩa của nông dân và nô tì nửa cuối thế kỉ XIV
5.Dặn dò (1p)
-Học bài 16 và chuẩn bị bi 16 II:
-Nhà Hồ thiết lập trong hoàn cảnh nào ?
-Trình bày tóm tắt các chính sách cải cách của Hồ Quý Ly
-Nêu tác dụng và hạn chế của các chính sách đó 
-Lớp trưởng báo cáo.
-Bao gồm cả văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm, chứa đựng nhiều nội dung phong phú và làm rạng rỡ văn hóa Đại Việt 
-Một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ (T.Q.T); Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu)
-Khoa học kỉ thuật .
-Lắng nghe tích cực
-Đọc SGK mục 1
-Tiếp nhận thông tin
-Nhiều năm sản xuất bị mất mùa, đói kém. Nông dân phải bán ruộng đất, vợ con và biến thành nô tì 
-HS đọc phần in nghiêng
-Tiếp nhận thông tin
-Hs đọc mục 2
-Làng xã tiêu điều xơ xác, cuộc sống người dân đói khổ, họ phải đi nơi khác hoặc làm nô tì 
 -Vua quan vẫn lao vào cuộc sống ăn chơi sa đọa 
-Tiếp nhận thông tin
-Ông là vị quan thanh liêm, không vụ lợi biết đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết 
Đọc
-Tiếp nhận thông tin
-HS đọc về Dương Nhật Lễ
-Tiếp nhận thông tin
-Đó là những phản ứng mãnh liệt của nhân dân đối với nhà Trần 
-Cuối thế kỉ XIV, 
-Quý tộc địa chủ ra sức cướp 
-Triều đình suy yếu, nội bộ rối ren, đời sống nhân dân vô cùng cơ cực
-Chỉ trên lược đồ
-Ghi nhớ.
1. Tình hình kinh tế (10p)
-Cuối thế kỉ XIV, Nhà nước không quan tâm tới sản xuất nông nghiệp,làm cho đời sống của dân gặp nhiều khó khăn
-Quý tộc địa chủ ra sức cướp ruộng đất công của làng xã, triều đình bắt dân nghèo mổi năm phải nọp 3 quan tiền thuế đinh.
2. Tình hình xã hội .(24p)
-Vua, quan, thả sức ăn chơi sa đọa, xây dựng nhiều dinh thự, chùa chiền
-Trong triều nhiều kẻ gian tham nịnh thần làm rối loạn kĩ cương phép nướcChu Văn An dâng sớ đòi chém 7 tên nịnh thần nhưng vua không nghe.
-Bên ngoài Champa xâm lược, nhà Minh yêu sách
-Đời sống nhân dân khổ cực
 * Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
a) Khởi nghĩa của Ngô Bệ
Diễn ra từ năm 1344 đến 1460 ở Hải Dương
Kết quả: bị đàn áp 
b.Khởi nghĩa của Nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ ở Thanh Hóa năm 1379, bị thất bại
c.Khởi nghĩa Phạm Sư Ôn năm 1390 ở Hà Tây nhưng cũng bị đàn áp
d.Khởi nghĩa của Nguyễn Nhữ cái nổ ra năm 1399 tại Sơn Tây, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang. Năm 1400 bị thất bại 
*Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
....................................
........................