Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 12, Bài 9: Nước Đại Cồ Việt thời Đinh - Tiền Lê - Nguyễn Văn Nguyên

Tuần: 6
Ngày soạn: 26 / 09 / 2010
Tiết: 12
Ngày dạy: 29 / 09 / 2010
Bài 9
 Nước đại cồ việt thời Đinh – Tiền lê
a- mục tiêu bài học:
1- Kiến thức:
Giúp học sinh hiểu và nắm được những điểm chính sau :
- Thời Đinh – tiền Lê bộ máy nhà nước đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh không còn đơn giản như thời Ngô Quyền.
- Nhà Tống xâm lược nước ta nhưng chúng đã bị quân dân Đại Việt đánh cho đại bại.
- Nhà Đinh và Tiền Lê đã bước đầu xây dựng được nền kinh tế, văn hoá và xã hội phát triển.
2- Tư tưởng, tình cảm, thái độ:
- Các em tự hào, tự tôn dân tộc, ý thức độc lập tự chủ trong xây dựng kinh tế, quý trọng truyền thống văn hoá của cha ông. Biết ơn những người đã có công xây dựng và bảo vệ đất nước.
3- Kĩ năng:
- Bồi dưỡng kỹ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ, sử dụng bản đồ.
b- Thiết bị, đồ dùng và tài liệu dạy học:
- Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần thứ nhất.
- Tập bản đồ, tranh ảnh, bài tập Lịch sử 7.
- Tư liệu Lịch sử 7.
- Bài tập Lịch sử 7.
c- Tiến trình tổ chức dạy và học:
1- ổn định và tổ chức:
2- Kiểm tra bài cũ:
 ? Ngô Quyền đã dựng nền độc lập như thế nào? Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Ngô?
	? Tình hình chính trị cuối thời Ngô có gì đáng chú ý? 
	? Trình bày công lao của Ngô Quyền và Đinh Bộ Lĩnh đối với nước ta trong bước đầu độc lập?
3- Bài mới:
- Hoạt động 1:Giới thiệu bài:
+. Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh
Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, đất nước lại được thanh bình, thống nhất. Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua, tiếp tục xây dựng một quốc gia vững mạnh mà Ngô Quyền đã đặt nền móng.
 Nước đại cồ việt thời Đinh – Tiền lê
 I - Tình hình chính trị, quân sự
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Ghi bảng
Hoạt động 2: (10’)
+. Mục tiêu: HS nắm được quá trình xây dựng đất nước của nhà Đinh
1 - Nhà Đinh xây dựng đất nước
- HS đọc SGK.
? Sau khi thống nhất đất nước Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì?
- GV giải thích tên nước Đại Cồ Việt:
+ Đại – lớn
+ Cồ – lớn
à nước Việt to lớn ngang hàng với TQ.
? Tại sao Đinh Tiên Hoàng lại chọn đất đóng đô ở Hoa Lư?
Giáo viên giảng về vùng đất Hoa Lư – Ninh Bình.
? Việc nhà Đinh đặt tên nước và không dùng niên hiệu của hoàng đế Trung Quốc nói lên điều gì?
- GV giải thích vương - đế:
+ Vương – vua nước nhỏ, nước chư hầu.
+ Đế – vua nước lớn có nhiều nước chư hầu.
? Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa gì?
- HS làm việc với SGK
- 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng)
- Đặt tên nước là Đại Cổ Việt( nước Việt lớn) đóng đô tại Hoa Lư (Ninh Bình)
- 970 đặt niên hiệu là Thái Bình
- HS trả lời theo phần in nghiêng SGK.
- Thể hiện ý thức độc lập dân tự chủ không phụ thuộc vào sự áp đặt của hoàng đế Trung Quốc.
- ổn định cuộc sống, tạo cơ sở để xây dựng và phát triển đất nước.
- 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng Đế (Đinh Tiên Hoàng)
- Đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư.
- 970 đặt niên hiệu là Thái Bình.
à ý thức độc lập tự chủ.
- Phong vương cho các con, cắt cử các tướng thân cận nắm giữ các chức vụ chủ chốt.
- Xây dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt những kẻ có tội.
- Sai sứ sang giao hảo với nhà Tống
-Hoạt động 3: (10’)
+. Mục tiêu: HS nắm được sự thành lập của nhà Lêvà tổ chức chính quyền
2 - Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Ghi bảng
? Nhà Tiền Lê được thành lập trong hoàn cảnh như thế nào?
? Vì sao các tướng lĩnh lại suy tôn Lê Hoàn lên ngôi vua?
- Giáo viên kể chuyện Lê Hoàn sinh ra trong một gia đình nhà nghèo, ở Thanh Hoá, bố mẹ mất sớm,phải làm con nuôi một viên quan họ lê. Lớn lên ông phò tá Đinh Liễn, giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn.
? Việc Thái hậu Dương Vân Nga trao áo bào cho Lê Hoàn nói lên điều gì?
? Sau khi lên ngôi Lê Hoàn tổ chức chính quyền như thế nào?
- GV hướng dẫn HS vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước.
? Qua sơ đồ em có nhận xét gì về tổ chức chính quyền thời Tiền Lê với thời Ngô và thời Đinh?
- GV bổ sung nhận xét
- Giải thích : Lệ (tỉnh) ; phủ, châu (huyện)
? Quân đội thời Tiền Lê được tổ chức như thế nào?
- Giáo viên: Quân đội gồm 10 đạo quân và 2 bộ phận
+ Cấm quân
+ Quân địa phương
- 979 cha con Đinh Tiên Hoàng bị ám hại. Vua mới còn nhỏ Lê Hoàn được cử làm phụ chính. Một số tướng dấy binh chống lại.
- Nhà Tống lăm le xâm phạm, trước tình thế đó các tướng lĩnh quân đội đồng lòng suy tôn Lê Hoàn lên làm vua để chỉ huy kháng chiến.
- Thể hiện sự thông minh, quyết đoán, đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích dòng họ, vượt qua quan niệm phong kiến để bảo vệ lợi ích dân tộc.
- Củng cố lại bộ máy nhà nước.
- Chia nước ta ra làm 10 bộ.
- Quy củ hơn, hoàn thiện hơn từ trung ương đến địa phương.
- Nhà Lê chú ý xây dựng 1 đội quân mạnh để bảo vệ chính quyền TW.
* Sự thành lập của nhà Lê:
- 979 Đỗ Thích giết cha con Đinh Tiên Hoàng à nội bộ lục đục.
- Nhà Tống lăm le xâm lược.
- Ông được thái hậu Dương Vân Nga và các tướng lĩnh suy tôn Lê Hoàn lên làm vua (Lê Đại Hành):
+ Đổi niên hiệu là Thiên Phúc àlập nên nhà Lê (Tiền Lê)
+ Củng cố bộ máy nhà nước 
* Tổ chức chính quyền:
Vua
Thái sư - Đại sư
Tăng quan
Quan Võ
Quan Văn
Các Lộ (10 lộ)
Phủ
Châu
* Quân đội:
- Cấm quân (quân của triều đình): bảo vệ vua và triều đình.
- Quân địa phương: đóng tại các lộ.
-Hoạt động 4: (10’)
+. Mục tiêu: HS nắm được nguyên nhân , diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống.
3- Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Ghi bảng
- Yêu cầu học sinh làm việc
? Quân Tống xâm lược nước ta trong hoàn cảnh nào?
? Nêu diễn biến của cuộc kháng chiến chống Tống do Lê Hoàn chỉ huy?
- Giáo viên tường thuật.
( Chú ý chi tiết Lê Hoàn chọn cửa sông Bạch Đằng để chặn giặc à Kế thừa tài quân sự của Ngô Quyền trước đây)
? ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa chống Tống?
- Cuối năm 979 nhà Đinh rối loạn, quân Tống chuẩn bị xâm lược nước ta.
- 981 quân Tống do Hầu Nhân Bảo chỉ huy theo 2 đường thuỷ và bộ tiến đánh nước ta.
+ Quân bộ (Lạng Sơn)
+ Quân Thuỷ (Bạch Đằng)
- Lê Hoàn trực tiếp tổ chức và lãnh đạo cuộc kháng chiến Thuỷ quân bị đánh lui, quân bộ bị tổn thất nặng nề.
- Hầu Nhân Bảo bị giết
* Hoàn cảnh:
Cuối năm 979 nhà Đinh rối loạn, quân Tống chuẩn bị xâm lược nước ta.
* Diễn biến ( SGK / 30)
- Năm 981 quân Tống do Hầu Nhân Bảo chỉ huy theo 2 đường thuỷ và bộ tiến đánh nước ta.
- Lê Hoàn trực tiếp tổ chức và lãnh đạo cuộc kháng chiếnà Thuỷ quân bị đánh lui, quân bộ bị tổn thất nặng nề.
- Hầu Nhân Bảo bị giết, cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi.
* ý nghĩa :
- Biểu thị ý chí quyết tâm chống ngoại xâm của quân dân ta.
- chứng tỏ 1 bước phát triển của đất nước và khả năng bảo vệ độc lập dân tộc của Đại Việt.
4- Củng cố bài học:
Bài tập 1 : Điền x vào ô trống cho câu trả lời đúng
Việc ĐBL là người Việt đầu tiên xưng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt đặt niên hiệu là Thái Bình đã nói lên điều gì :
- Xem mình là vua một nước lớn mạnh
- Khẳng định người Việt có giang sơn bờ cõi riêng 
- Khẳng định nước ta ngang hàng với nhà Tống 
- Không phụ thuộc vào bất cứ nước nào 
Bài tập 2 : Đánh dấu vào ô trống cho những việc làm của Thái Hậu Dương Vân Nga mà em cho là đúng khi bà suy tôn Lê Hoàn lên ngôi vua.
- Vua Đinh mất, Đinh Toàn còn nhỏ tuổi 
- Quân Tống đang ngấp nghé ở biên cương chuẩn bị xâm lược nước ta 
- Lê Hoàn được lòng người quy phục, quan lại ủng hộ 
- Bà Thái Hậu họ Dương có cảm tình với Lê Hoàn 
- Lê Hoàn là người tài giỏi 
5- Hướng dẫn về nhà:
- Học bài nắm chắc tình hình chính trị, quân sự nước ta thời Tiền Lê.
- Đọc và chuẩn bị bài 9 phần II tìm hiểu nội dung bài theo các câu hỏi cuối mục, cuối bài.