Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 11, Bài 9: Nước Đại Cồ Việt thời Đinh - Tiền Lê (Tình hình chính trị - quân sự) - Năm học 2013-2014

Tuần 6
Tiết 11
Ngày soạn: 10/9/2013
Ngày dạy: //2013
Bài 9: NƯỚC ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH – TIỀN LÊ
I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ – QUÂN SỰ
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức: HS nắm được
	- Thời Đinh – Tiền Lê, bộ máy nhà nước đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh, không còn dơn giản như thời Ngô
	- Nhà Tống tiến hành chiến tranh xâm lược và đã bị quân dân ta đánh bại 
2.Kĩ năng: Bồi dưỡng kĩ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ, trong quá trình học bài 
3.Thái độ: 
	- Lòng tự hào, tự tôn dân tộc
	-Biết ơn các vị anh hùng có công xây dựng và bảo vệ đất nước
	- Tích hợp giáo dục HS ý thức giũ gìn tôn tạo các di tích lịch sử (Hoa Lư), công cuộc khai khẩn đất hoang, làm thủy lợi.
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của giáo viên: 
	- Lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất
	- Tranh ảnh di tích lịch sử về đền thờ vua Đinh, vua Lê
2.Chuẩn bị của HS: Học bài, soạn bài trước khi đến lớp
III.DỰ KIÊN PHƯƠNG PHÁP
1.Chủ đạo: vấn đáp, trực quan, động nảo, trình bày 1 phút.
2.Bổ trợ: gợi mở, diễn giải.
IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
HOẠT HOẠT CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
1.Ổn định lớp (1p): Kiểm tra sỉ số 
2.Kiểm tra bài củ (5p)
-H: Trình bày tình hình nước ta cuối thời Ngô và quá trình thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh.
3.Bài mới (39p): Giới thiệu bài mới:...
-Lớp trưởng báo cáo.
*Tình hình chính trị cuối thời Ngô
-944: Ngô Quyền mất -> Dương Tam Kha cướp ngôi à triều đình lục đục 
- 950: Ngô Xương Văn lật đổ Dương Tam Kha nhưng không quản lí được đất nước
- 965: Ngô Xương Văn chết à lọan 12 xứ quân 
* Quá trình thống nhất:
-Đinh Bộ Lĩnh lập căn cứ ở Hoa Lư
-Liên kết với sứ quân Trần Lãm
 Được nhân dân ủng hộ à 967: đất nước thống nhất
-Tiếp nhận thông tin
*HĐ1: Nhà Đinh xây dựng đất nước
-Yêu cầu HS đọc SGK 
-H: Sau khi thống nhất đất nước nước, Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì ?
- Giải thích tên nước:
“ Đại”: lớn; “Cồ” cũng có nghĩa là “lớn” -> Nước Việt to lớn có ý đặt ngang hàng với Trung Hoa 
-H: Tại sao Đinh Tiên Hoàng lại đóng đô ở Hoa Lư ?
-H: Việc nhà Đinh không dùng niên hiệu của phong kiến TQ để đặt tên nước nói lên điều gì ?
-GV giải thích khái niệm “vương” và “đế” 
+ “Vương”: tước hiệu của vua (dùng cho nước nhỏ, chư hầu)
+ “Đế”: là tước hiệu của vua nước lớn mạnh, có nhiều nước thần phục (chẳng hạn: TQ sau khi thống nhất thì xưng đế)
-H: Đinh Tiên Hoàng còn áp dụng biện pháp gì để xây dựng đất nước ?
-Giảng: Thời Đinh nước ta chưa có luật pháp cụ thể, vua sai đặt vạc dầu và chuồng cọp trước điện -> răn đe kẻ phản lọan
-H: Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa như thế nào ?
-Chuyển ý.
- HS đọc phần1
-Lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư
-Lắng nghe tích cực.
- Là quê hương cuả Đinh Tiên Hoàng, đất hẹp, nhiều đồi núi -> thuận lợi cho việc phòng thủ 
-Đinh Bộ Lĩnh muốn khẳng định nền độc lập, ngang hàng với TQ chứ không phụ thuộc vào TQ
- Phong Vương cho con, cắt cử tướng lĩnh thân cận giữ chức vụ chủ chốt, dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt nghiêm kẻ có tội
-Lắng nghe tích cực.
- Ổn định đời sống xã hội ->cơ sở để xây dựng và phát triển đất nước
-Tiếp nhận thông tin.
1. Nhà Đinh xây dựng đất nước (10p)
- 968: Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế
- Đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư
-Năm 970 đặt niên hiệu Thái Bình.
- Phong Vương cho con
- Cắt cử quan lại
- Dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt nghiêm với kẻ tội phạm
*HĐ2: Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê.
-Yêu cầu: HS đọc SGK
-H: Em biết gì về Lê Hoàn ?
-H: Nhà Tiền Lê được thành lập trong hoàn cảnh nào ?
-H: Vì sao Lê Hoàn lại được suy tôn làm vua ?
-H: Việc Thái Hậu Dương Vân Nga trao aó bào cho Lê Hoàn nói lên điều gì ?
- GV phân biệt khái niệm “Tiền Lê” và “Hậu Lê”
-H: Chính quyền nhà Lê được tổ chức như thế nào ?
- GV hướng dẫn HS vẽ sơ đồ
-H: Quân đội thời Tiền Lê được tổ chức như thế nào ?
-Chuyển ý
- HS đọc phần II
-Dựa vào SGK trả lời.
- Sau khi Đinh Bộ Lĩnh và Đinh Liễn bị ám hại à nội bộ nhà Đinh lục đục, bên ngoài, quân Tống chuẩn bị xâm lược à Lê Hoàn được suy tôn làm vua 
- Là người có tài, có chí lớn, mưu lược, lại đang giữ chức Thập đạo tướng quân Thống Lĩnh quân đội à lòng người quy phục
-Thể hiện sự thông minh, quyết đoán, đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích dòng họ, vượt lên quan niệm phong kiến để bảo vệ lợi ích dân tộc
-Vua đứng đầu, dưới vua là quan văn, quan võ và tăng quan. Cả nước chia thành 10 lộ, dưới lộ là phủ và châu
- Gồm 10 đạo, chia thành 2 bộ phận:
- Cấm quân (quân của triều đình)
- Quân địa phương
-Tiếp nhận thông tin
2. Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê (12p)
* Sự thành lập của nhà Lê
-Tiểu sử Lê Hoàn ( SGK)
- 979: Đinh Tiên Hoàng bị giết à Nội bộ lục đục 
- Nhà Tống lăm le xâm lược à Lê Hoàn được suy tôn lên làm vua
*Tổ chức chính quyền Trung ương
phủ châu
lộ lộ lộ lộ lộ lộ
Vua
Thái sư – Đại sư
Quan
văn
Quan
võ
Tăng 
quan
*Địa phương
10 Lộ
Phủ 
Châu
* Quân đội: Cấm quân và quân địa phương
*HĐ3:Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn
-Yêu cầu: HS đọc SGK
-H: Quân Tống xâm lược nước ta trong hoàn cảnh nào ?
- GV tường thuật lại diễn biến cuộc kháng chiến theo lược đồ. (Giảng thêm về chi tiết Lê Hoàn chọn Bạch Đằng để chặn giặc -> kế thừa tài quân sự của Ngô Quyền trước đây)
-Yêu cầu: HS tường thuật lại diễn biến 
-H: Ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống là gì ?
- HS đọc phần 3
-Cuối năm 979, nội bộ nhà Đinh lục đục vì tranh quyền lợi -> quân Tống xâm lược
- Quan sát, lắng nghe
- HS tường thuật lại cuộc kháng chiến
- Khẳng định quyền làm chủ đất nước, đánh bại âm mưu xâm lược của quân Tống -> củng cố nền độc lập của nước nhà
3. Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn (12p)
a. Hoàn cảnh lịch sử:
- Cuối năm 979 nhà Đinh rối lọan à quân Tống xâm lược
b. Diễn biến 
* Địch: Tiến theo 2 đường thủy và bộ do Hầu Nhân Bảo chỉ huy
* Ta : Lê Hoàn trực tiếp chỉ huy cuộc kháng chiến.
- Chặn quân thủy ở sông Bạch Đằng
- Diệt cánh quân boọ ở biên giới phía Bắc thắng lợi
c. Ý nghĩa:
- Khẳng định quyền làm chủ đất nước
- Đánh bại âm mưu xâm lược của kẻ thù, củng cố nền độc lập
4.Củng cố (4p)
-H: Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương và địa phương thời Tiền Lê ?
-H: Trình bày diễn biến, ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống do Lê Hoàn chỉ huy (năm 981)
phủ châu
lộ lộ lộ lộ lộ lộ
Vua
Thái sư – Đại sư
Quan
văn
Quan
võ
Tăng 
quan
* Diễn biến 
- Địch: Tiến theo 2 đường thủy và bộ do Hầu Nhân Bảo chỉ huy
- Ta : Lê Hoàn trực tiếp chỉ huy cuộc kháng chiến.
- Chặn quân thủy ở sông Bạch Đằng
- Diệt cánh quân bộ ở biên giới phía Bắc thắng lợi
* Ý nghĩa:
- Khẳng định quyền làm chủ đất nước
- Đánh bại âm mưu xâm lược của kẻ thù, củng cố nền độc lập
5.Dặn dò (1p).
-Học thuộc bài, làm bài tập cuối bài.
-Soạn trước phần II trang 32.
-Ghi nhớ
*Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
Duyệt của Ban giám hiệu