Giáo án Lịch sử 7 - Năm học 2014-2015

Vì sao vua Mông Cổ lại đem quân đánh Đại Việt?
? Để thực hiện âm mưu đó, trước khi kéo vào nước ta, tướng Mông Cổ đã làm gì? (sứ giả đưa thư dụ vua Trần đầu hàng)
? Em có nhận xét gì về việc làm đó?
? Vua Trần đã có phản ứng như thế nào khi sứ giả Mông Cổ đến? (bắt tống giam vào ngục)
? Thái độ đó nói lên điều gì? (dứt khoát bảo vệ lãnh thổ, không chịu đầu hàng trước kẻ mạnh...)
- Gv: Sau khi bắt giam sứ giả ta thấy rất rõ thái độ của vua quan nhà Trần đó là kiên quyết chống ngoại xâm. Nhà Trần tích cực chuẩn bị kháng chiến.
 Hoạt động cá nhân, nhóm.
? Trước âm mưu xâm lược của quân Mông Cổ, nhà Trần đã chuẩn bị đối phó như thế nào?
Gv: thái độ kiên quyết đánh giặc thể hiện qua việc bắt giam sứ giả, sự chuẩn bị kháng chiến của vua quan nhà Trần.
?Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của vua tôi nhà Trần?
- Hs tìm hiểu Sgk.
? Em có suy nghĩ gì về câu nói của Trần Thủ Độ?( Thể hiện quyết tâm chiến đấu và thể hiện niềm tin chiến thắng).
- Gv sử dụng lược đồ: Cuộc kháng chiến chống Mông Cổ 1258.
- Gv trình bày diễn biến.
- HS trình bày lại DB.
? Trước sức mạnh của quân ta, tình hình quân địch như thế nào?
Địch hoang mang, thiếu lương thực.
? Theo em vì sao quân Mông Cổ mạnh mà vẫn bị nhà Trần nhanh chóng đấnh bại? (sử dụng cánh đánh thông minh: biêt rút lui, chớp thời cơ hợp lí. Sự kiên quyết đánh giặc của cả nước.)
? Kết quả cuộc kháng chiến chống quân Mông lần thứ nhất?
* Thảo luận nhóm:
? Qua trận đánh đó, ta rút ra bài học kinh nghiệm nào về cách đánh giặc của dân ta? (sự khôn khéo... lấy yếu đánh mạnh , lấy ít địch nhiều...)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
Giảm tải nội dung sự thành lập nhà nước Mông Cổ
- Thôn tính, đặt ách cai tri ở Đại Việt.
- Ngột Lương Hợp Thai + 3 vạn quân xâm lược Đại Việt.
-> Dùng Đại Việt làm bàn đạp tấn công Trung Quốc.
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ.
a. Sự chuẩn bị của nhà Trần.
- Ban lệnh cả nước sắm sửa vũ khí.
- Quân đội ngày đêm luyện tập.
® khẩn trương, chuđáo
® tinh thần kiên quyết chống giặc. 
b. Diễn biến.
- Tháng 1- 1258: 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta theo đường sông Thao® Bạch Hạc®Bình Lệ Nguyên.
- Ta chặn đánh ở Bình Lệ Nguyên ® rút về Thiên Mạc. Thực hiện “vườn không nhà trống”.
- Giặc đốt phá® giữ Thăng Long -> gặp nhiều khó khăn.
- Ta đánh lớn ở Đông Bộ Đầu.
c. Kết quả: 
- 29-1-1258 quân Mông Cổ phải rút về nước.
- Ta giành thắng lợi.
d. Ý nghĩa : Cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân ta.
4.Củng cố: 
5. Dặn dò: Trả lời câu hỏi ở Sgk. Làm Bt – Sách bài tập. Xem trước phần II.
Ngày sọan:31/11/2014
Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC 
 MÔNG - NGUYÊN (thế kỉ XIII).
Tiết 25: . CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN
 XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285).
A. Mục tiêu bài học: 
1. Kiến thức: Học sinh nắm được: 
 - Việc chuẩn bị cho việc xâm lược Đại Việt lần thứ 2 của nhà Nguyên chu đáo hơn so với lần một.
 - Nhờ sự chuẩn bị chu đáo, đường lối đánh giặc đúng đắn và với quyết tâm cao quân dân Đại Việt đã giành thắng lợi vẽ vang.
2. Kỉ năng: Rèn luyện cho HS kĩ năng sử dụng bản đồ.
3. Thái độ: Bồi dưỡng học sinh lòng tự hào dân tộc, biết ơn và ý chí kiên cường bảo vệ đọc lập dân tộc.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 
1. Giáo viên: - SGK, SGV; Lược đồ kháng chiến chống xâm lược Mông Cổ (1285). Bài : Hịch tướng sỹ của Trần Quốc Tuấn.
2. Học sinh: - SGK, sưu tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Hoạt động dạy – học:
1. Ổn định:
2. Bài cũ: Sử dụng lược đồ® Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất.
 ? Vì sao quân giặc mạnh mà vẫn bị quân ta đánh bại?
3. Bài mới: 
 Gv giới thiệu bài: Sau khi thua trận rút về nước, quân Mông Cổ vẫn nung nấu âm mưu xâm lược Đại Việt. Sau khi thống trị được Trung Quốc thành lập nhà Nguyên, quân Mông Cổ (bấy giờ là nhà Nguyên) quyết định xâm lược Đại Việt lần thứ 2. 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC 
 Hoạt động cá nhân, cả lớp.
- GV:1279 sau khi thôn tính được nhà Tống lập nên nhà Nguyên® Hốt Tất Liệt ráo riết xâm lược Chăm pa và Đại Việt.
? Nhà Nguyên xâm lược Chăm pa và Đại Việt nhằm mục đích gì
- HS trả lời.
? Hốt Tất Liệt đánh chiếm Chăm pa trước nhằm mục đích gì? (Làm bàn đạp tấn công vào Đại Việt)
- Gv: Năm 1283, 10 vạn quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy ® Chăm pa nhưng thất bại cố thủ ở phía bắc chuẩn bị xâm lược Đại Việt. Âm mưu bước đầu thất bại.
 Hoạt động nhóm, cả lớp.
? Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược Đại Việt, vua Trần đã làm gì?
? Hội nghị này có ý nghĩa ntn?
(Tìm kế sách đánh giặc®ý chí đánh giặc của tướng sĩ)
- Hs đọc đoạn in nghiêng. Gv giảng thêm về Trần Quốc Toản®nhỏ tuổi tinh thần đánh giặc cao-> thể hiện qua những việc làm
- Gv đọc 1 vài đoạn “Hịch tướng sĩ”-> nói ý nghĩa của tác phẩm.
- Hs đọc hàng chữ nhỏ
? Theo em hội nghị Diên Hồng có tác dụng ntn đến việc chuẩn bị cho cuộc kháng chiến?
* Thảo luận nhóm.
? Sự kiện nào thể hiện ý chí quyết chiến của quân dân thời Trần?
 (Lính khắc hai chữ “sát thát” ®giết giặc Mông Cổ.)
 Hoạt động cá nhân, cả lớp.
- Gv sử dụng lược đồ trình bày diễn biến.
- Gọi Hs trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến trong những tháng đầu 1285.
- GV kể về gương hy sinh anh dũng của Trần Bình Trọng và câu nói nổi tiếng của ông.
? Không thực hiện được âm mưu bắt sống vua Trần và quân chủ lực, Thoát Hoan đã làm gì? (rút về Thăng Long chờ tiếp viện.)
? Chớp thời cơ đó, nhà Trần đã làm gì?
? Kết quả của cuộc kháng chiến?
 Nêu cách đánh của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai?
 - Giặc mạnh rút lui, chờ thời cơ.
 - Thực hiện “vườn không nhà trống” 
1. Âm mưu xâm lược Cham pa và Đại Việt của nhà Nguyên. 
- Sau khi thống tri Trung Quốc, vua Nguyên ráo riết chuẩn bị xâm lược Cham pa và Đại Việt.
- Năm 1283, 10 vạn quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy ® Chăm pa nhưng thất bại
2.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến 
- Triệu tập hội nghị ở bến Bình Than ® bàn kế phá giặc.
 - Cử Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo) ® Quốc Công Tiết Chế chỉ huy kháng chiến® soạn “Hịch tướng sĩ” khích lệ tướng sĩ.
- Đầu 1285: tổ chức hội nghị Diên Hồng.
- Tập trận, duyệt binh, chia quân đóng giữ.
-> Chuẩn bị chu đáo, kĩ lượng.
3. Diễn biến và kết quả của cuộc kháng chiến:
* Diễn biến : + Quân Nguyên : 
 - T1-1285: 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy® nước ta.
- Toa Đô®Cham pa đánh ra Nghệ An ,Thanh Hoá+ quân Thoát Hoan tạo thế gọng kìm để tiêu diệt quân ta.
- Giặc gặp khó khăn ở Thăng Long. 
+ Quân ta : đánh ở biên giới®Rút lui về Vạn Kiếp®Thiên Trường bảo toàn lực lượng.
- Tổ chức phản công thắng giặc nhiều nơi: Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương®giải phóng Thăng Long. 
* Kết quả: 50 vạn quân Nguyên bị đánh bại. Ta giành thắng lợi to lớn.
 Ý nghĩa: Nêu cao tinh thầnn đoàn kết chống ngoại xâm của dân tộc ta.
4.Củng cố: ? Sự chuẩn bị của nhà Trần đã có tác dụng như thế nào đối với cuộc kháng chiến? Gọi HS trình bày diễn biến trên lược đồ.
5. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi ở Sgk. Xem trước phần III. 
Ngày soạn:3/12/2014
Tuần 14
Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC 
 MÔNG - NGUYÊN (thế kỉ XIII).
Tiết 26: CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287- 1288).
A. Mục tiêu bài học: 
1. Kiến thức: Học sinh nắm được: 
 - Âm mưu quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ ba của quân Nguyên.
 - Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân Đồn, Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.
2. Kĩ năng: Rèn luyện cho Hs kĩ năng sử dụng lược đồ.
3. Thái độ: : Bồi dưỡng học sinh lòng tự hào về truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Lòng căm thù giặc và quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc. 
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 
 1. Giáo viên: - SGK, SGV; Lược đồ kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên(1287- 1288). - Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng 1288.
2. Học sinh: - SGK, sưu tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Hoạt động dạy – học:
1. Ổn định:
2. Bài cũ: ? Trước âm mưu xâm lược lần thứ hai của nhà Nguyên, nhà Trần đã chuẩn bị những gì? Sự chuẩn bị đó đã có tác động đến cuộc kháng chiến ntnào? 
3. Bài mới: 
Gv giới thiệu bài: Thất bại sau hai lần xâm lược, vua Nguyên rất tức tối quyết tâm xâm lược Đại Việt lần nữa.....
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC 
 Hoạt động cá nhân, cả lớp.
- HS đọc SGK - Mục 1
? Hai lần xâm lược Đại Việt bị thất bại, nhà Nguyên đã làm gì?
- HS trả lời .
- GV:Lần xâm lược thứ 3 này nhà Nguyên rất quyết tâm và chuẩn bị chu đáo.
? Sự chuẩn bị chu đáo của nhà Nguyên thể hiện qua những chi tiết nào?
? Sự chuẩn bị đó cho thấy dã tâm của quân Nguyên ntn?
? Trước nguy cơ đó, thái độ của nhà Trần ntn?
- Gv sử dụng lược đồ trình bày diễn biến:
- HS lắng nghe, quan sát.
-Tháng 12- 1287: 30 vạn quân Nguyên ồ ạt tấn công vào nước ta theo hai con đường:
 + Bộ: Thoát Hoan®vượt biên giới® Lạng Sơn, Bắc Giang.
 + Thuỷ:Ô Mã Nhi chỉ huy ngược sông Bạch Đằng hội quân với Thoát Hoan.
- Năm 1288 Thoát Hoan chọn Vạn Kiếp để XD căn cứ.
- Ta: 
+Bộ : Trần Quốc Tuấn chặn đánh đường bộ®rút khỏi Vạn Kiếp->về vùng sông Đuống bảo vệ Thăng Long.
 Hoạt động cả lớp.
- Gv: Ô Mã Nhi được giao nhiệm vụ bảo vệ thuyền lương của Trương Văn Hổ nhưng cho rằng ta không chặn được thuyền lương nên đã đi trước hội quân ở Vạn Kiếp. Trần Khánh Dư cho quân mai phục chặn đánh đoàn thuyền lương của địch.
? Em hãy tường thuật DB của trận Vân Đồn? 
- HS trình bày.
- Gọi 1 Hs đọc hàng chữ nhỏ ở Sgk.
? Chiến thắng Vân Đồn có ý nghĩa như thế nào?
 Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Sau trận Vân Đồn, tình thế quân Nguyên như thế nào? (khó khăn, thiếu lương thực)
? Đợi mãi không thấy thuyền lương đến Thoát Hoan đã làm gì?
? Nhân dân ta đã làm gì để đối phó với giặc ?
? Khi vào Thăng Long chúng đã gặp phải khó khăn gì? Tuyệt vọng, điên cuồng đánh các căn cứ, cướp bóc, đuổi bắt 2 cha con vua Trần..
Hs đọc chữ nhỏ Sgk.
? Trước tình thế đó của giặc, nhà Trần đã có quyết định gì?
? Vì sao nhà Trần chọn Bặch Đằng làm nơi mai phục?
(địa thế hiểm trở, bài học lịch sử)
- Gv dùng lược đồ trình bày DB .
? Số phận của các cánh quân ra